Wilde planten in de gemeente Hellendoorn

Wilde planten in de gemeente
Hellendoorn (1)
In de tachtiger jaren van de vorige eeuw
verscheen er een boek over de flora van de
bermen van de spoorwegen in Nederland. De
schrijver gaf daarin aan dat er Schaafstro zou
staan langs de spoorlijn tussen Nijverdal en
Wierden. Ik heb er in de loop der jaren vele
malen naar gezocht maar nooit gevonden. Op
een gegeven moment nam ik maar aan dat
het er niet meer stond. Enige tijd geleden
vertelde de heer Reinink mij dat hij
Schaafstro had gevonden langs de spoorlijn
tussen Nijverdal en Raalte, net buiten de
gemeente Hellendoorn!
Schaafstro behoort tot de paardenstaartenfamilie waartoe ook Heermoes (in het dialect
ook wel Roebol genoemd) behoort. Dat kan
men in onze gemeente vrij veel langs de
wegen aantreffen. Het zijn van die planten
die je in aantal geledingen uit elkaar kunt
trekken.
In Nederland komen ongeveer 1500 verschillende soorten wilde planten voor. Ruim
700 daarvan komen in de gemeente Hellendoorn en directe omgeving voor of zijn daar
ooit eens aangetroffen. Dat is eigenlijk heel
wat. Meer dan de helft van de Nederlandse
flora kunnen we in onze eigen omgeving
vinden. Elk jaar wordt de lijst met planten
die we hier hebben gevonden, langer. 'We'
zijn de heer Reinink en ondergetekende.
Vooral de laatste twee jaar is de lijst aangevuld met vondsten die door de heer Reinink
werden gedaan. Wat we weten over de wilde
flora in de gemeente Hellendoorn, is vooral
door zijn enorme kennis erg toegenomen.
Regelmatig worden planten gevonden die
nieuw zijn voor onze gemeente. Dat zijn
bijvoorbeeld planten die je eerder in de kuststrook dan langs onze wegen zou verwachten,
omdat ze goed verdragen dat er in het najaar
en de winter met zout wordt gestrooid. Over
een daarvan, het Deens lepelblad schreef ik
in het verleden al eens. Tegenwoordig komt
Deens lepelblad ook al voor langs gewone
wegen zoals de Mozartlaan in Groot Lochter.
Langs de Almeloseweg en de Wierdensestraat
zijn recent Hertshoornweegbree en Kweldergras gevonden. Deze zijn nieuw voor onze
gemeente. Het is mij vooralsnog een raadsel
hoe ze zich hier hebben kunnen vestigen. Hoe
is het zaad daar op die plekken gekomen?
Verdwenen of teruggekomen
In de loop der jaren zijn een groot aantal
planten die hier vroeger stonden, verdwenen
of bijna verdwenen. Denk maar eens aan de
planten van de uitgestrekte natte heidevelden aan de west- en oostkant van de
Heuvelrug. Dan is het leuk als je iets terugvindt waarvan je dacht dat het verdwenen of
bijna verdwenen was. Dotterbloem bijvoorbeeld hebben we dit jaar op een tweetal
plekken teruggevonden, een plek in de omgeving van Haarle en een plek langs de
Regge. Ook gentianen worden een enkele
keer nog aangetroffen op geïsoleerde plekjes.
Maar vaak liggen ze zo geïsoleerd dat je je
afvraagt, hoelang ze het daar nog volhouden.
Alle wilde orchideeën in onze gemeente zijn
verdwenen op de Brede wespenorchis na. De
Brede wespenorchis wordt vaak weggemaaid,
voor hij tot bloei kan komen. Vorig jaar
schreef ik een artikeltje over de exemplaren,
die men op mijn verzoek liet staan langs de
Regge in Groot Lochter. Dit jaar gebeurde dat
weer, zonder dat ik erom vroeg. Fijn dat men
eraan denkt.
Een enkele keer krijg ik een melding van
mensen die vertellen dat in hun tuin spontaan
een orchidee opkomt. Aan de Grotestraat
achter een flat was dat het geval en bij een
boerderij in Kathuizen. Soms vind je een
bepaalde plant en als je een jaar later weer
op die plek kijkt, dan is die plant niet teruggekomen. Op de oever van een sloot langs de
Klokkendijk vond ik eens Amsinckia, een plant
uit de familie van de ruwbladigen. Daarna
heb ik bijna elk jaar weer gekeken op die
plek, maar deze plant nooit weer
teruggevonden. Het gebeurt ook wel dat een
grote groeiplaats langzaam achteruit gaat.
Langs de Almeloseweg in een stuk bos stond
zo ongeveer de grootste groeiplaats van de
Grote Wolfsklauw uit de wijde omgeving. Jaar
na jaar echter zag je die plek kleiner worden,
terwijl het bos meer en meer begroeid raakte
met gras. In de herfst van 1999 vonden we
met moeite nog maar een exemplaar.
Andersom komt ook wel voor. Je vindt een
bepaalde plant en ziet dat die plant zich
handhaaft en zelfs iets uitbreidt. Langs de
Poggenbeltweg in de buurt van Haarle staan
al jaren enkele pollen Knikkende distel. Ze
handhaven zich daar aan de rand van een
weiland of worden daar geduld. Recentelijk
echter zag ik ze ook aan de overkant in de
berm.
Hoe ik alle gegevens bewaar, die ik op deze
manier verzamel, zal ik u de volgende keer
laten zien.
mei 2001
Johan Alferink