De bouw - Berlijn

Deutscher Dom
De Duitse Dom (Deutscher Dom) is één van de drie imposante gebouwen aan de
Gendarmenmarkt, met recht één van de mooiste pleinen van Europa genoemd. De
Franse Dom (Fransözischer Dom) ziet er identiek uit en staat precies aan de andere kant
van het plein. In het midden er tussenin staat het Schauspielhaus, ook een erg mooi
gebouw dat nu dient als concertzaal.
Ze vormen een soort van “trinity” wat een meerwaarde geeft aan het plein.
Situering:
De Deutscher Dom is gelegen aan de zuidkant van de Gendarmenmarkt.
De bouw:
De Duitse dom is gebouwd tussen 1701 en 1708 in opdracht van koning Friedrich I
(vroegere Elektor Friederich III), die zichzelf had gekroond tot koning in 1701, samen
met zijn vrouw koningin Sophie Charlotte
Hij wou de kerk laten bouwen om van Berlijn een koninklijke residentie te maken en om
dus met Versailles te rivaliseren.
Hoewel de kerk tussen 1701 en 1708 werd gebouwd, is het huidige gebouw van latere
datum.
In 1785 liet koning Friedrich II (Frederik de Grote) naast de kerk een toren bouwen door
Carl Von Gontard. De toren werd samen met de toren van de Franse dom er tegenover
naar het voorbeeld van de Piazza del Popolo in Rome gebouwd om de Gendarmenmarkt
meer aanzien te geven. De toren had geen kerkelijke functie.
In de loop van de 19e eeuw veranderde kerk in een bouwval. De eerst geconstrueerde
koepel was namelijk te imposant en stortte in.
In 1881 werd de kerk daarom voor een groot deel afgebroken en op de oorspronkelijke
fundering weer opgebouwd.
In 1943 (tijdens WOII) werd de dom grotendeels door brand verwoest. Het zou tot 1982
duren voor met de herbouw werd begonnen. Daarom is het nu ook een toonbeeld van
naoorlogse wederopbouw.
In 1996 ging de kerk weer open. De kerk wordt gebruikt als museum met exposities over
de ontwikkeling van de Duitse parlementaire democratie.
Waarom gebouwd?
Deze kerk was gebouwd om de gelovigen in de nieuwe voorstad Friedrichstadt een
gebedshuis te geven. De oorspronkelijke naam van de kerk is ‘Duitse kerk’. Hiermee
werd aangegeven dat de kerk met name was gebouwd voor Duitse kerkgangers.
Dit in tegenstelling tot de tegenoverliggende ‘Franse kerk’ die werd gebouwd voor Franse
geloofsvluchtelingen (Hugenoten) die zich in Berlijn hadden gevestigd. Dit is de
benaming die in de 16e en 17e eeuw in Frankrijk werd gegeven aan protestanten. Ze
waren de Franse aanhangers van Calvijn. In het zeer katholieke Frankrijk kwam het in
1562 tot bloederige uitmoording van de Hutgenoten. Ze zijn dus moeten vluchten (oa.
Naar Berlijn).
Het woord ‘dom’ is later toegevoegd en zorgt voor enige verwarring. Het woord betekent
hier niet, zoals gebruikelijk, dat het gaat om een bisschopskerk. ‘Dom’ slaat op de toren
die later naast de kerk is gebouwd en die een koepel (Frans: Dome; Latijn: cupola)
draagt.
Zijn oorspronkelijke naam was “neue kirche(nieuwe kerk)”, maar later werd er naar
gerefereerd als de “Deutscher dom”.
Architecten:
Oorspronkelijke ontwerper: Martin Grünberg. Uitvoering: Giovanni Simonetti
Verbouwing 1881: Von der Hude & Hennicke.
Toren: Carl von Gontard.
Stijl:
In bepaalde bronnen wordt er gesproken van het feit dat het gebouw een pentagonale
structuur heeft. Dit kan je inderdaad afleiden binnen het neoclassicisme (1770-1830).
Rond 1750 werden Pompeï en Herculaneum ontdekt, dit waren 2 steden die bedekt
waren met lava door de uitbarsting van de Vesuvius in 79 n.C.
Gedurende het neoclassicisme hebben kunstenaars en architecten meer en meer
archeologische kennis verworven.
Het neoclassicisme is daardoor een bouwstijl geworden waarin de bouwwerken die door
de oude Grieken en Romeinen vrij strikt nagebouwd werden. Er is een nieuwe, ruimere
en meer geleerde houding naar de oudheid, nog meer dan in de middeleeuwen en in de
renaissance het geval was.
De evenwichtige, harmonische composities en vaste maatverhoudingen zonder
overdreven versieringen werd daarmee aan het einde van de achttiende eeuw het
uitgangspunt voor deze nieuwe kunststijl van de burgerij.
De gevolgen van de Franse revolutie in 1789 en de opkomst van de industrialisering en
de burgerij zorgden vanaf 1800 voor merkbare veranderingen in vrijwel heel WestEuropa. De revolutionairen hadden de voorkeur voor kunst die zoveel mogelijk
beredeneerd en te begrijpen was met het verstand en niet zozeer met het gevoel. Dit
paste binnen de heersende opvattingen van de Verlichting.
De Verlichting: dit is de periode in de 18e eeuw die volgde op de
Renaissance. Deze renaissance heeft dan ook de fundering gelegd voor
dat nieuwe “tijdperk”. Bepaalde filosofische inzichten die de mensen in
de Renaissance hadden, werden verder uitgewerkt in de Verlichting.
De kerk kreeg bijvoorbeeld minder en minder invloed op het volk omdat
het deïsme(er bestaat wel een Opperwezen, maar het vereren ervan
door middel van een godsdienst is onzin) ging opspelen.
Dit had effect op de samenleving, die langzaam maar zeker hun eigen
pad begon te kiezen, gedreven door rationalisme (wat erg kenmerkend
was voor die tijd).
Naast de verandering van het denken van de samenleving, waren er
natuurlijk in de Verlichting ook veel belangrijke natuurwetenschappelijke
ontwikkelingen.
Zowel op politiek, economisch en maatschappelijk niveau werden
maatregelen getroffen om zo de menselijke capaciteiten niet in de weg
te staan.
Door deze manieren van denken kwam er een soort optimisme in de
maatschappij terecht, want de mensen konden/mochten op hun eigen
manier, met eigen verstand en rede denken.
Het neoclassicisme verzette zich tegen de overvloedige decoratie van de barok en de
rococo. Men wenste een terugkeer naar strenge heldere en zuivere vormen.
Men trachtte harmonie en goede proporties bereiken. Duidelijkheid en overzichtelijkheid
in vorm en compositie (dingen die in de barok en rococo absoluut niet meer te vinden
waren) stonden voorop. Dit leidde overigens tot het alleen maar ¨droog¨ imiteren van
het verleden i.p.v. het te gebruiken als inspiratiebron zoals in de renaissance.
(Gelden de volgende foto’s met uitleg niet als het concreet aanduiden?)
Vergelijking met oude Griekse en Romeinse bouwstijl:
Korinthische zuilen en beelden op de hoeken van de ingang om het geheel meer
monumentaal te maken.
Fronton
Zeer symmetrisch opgebouwd
De Deutscher Dom is ook bekend omwille van zijn verlichting. Het is zeer eenvoudig
maar elegant belicht, maar het behoort niet tot een specifieke architectuurstijl.
Huidig gebruik?
Hier is een tentoonstelling ingericht, 'Vragen over de Duitse geschiedenis' met exposities
over de ontwikkeling van de Duitse parlementaire democratie en alle positieve en
negatieve gebeurtenissen rondom Duitsland sinds de Franse revolutie(Wege, Imwege
und Umwege).
Laat mijn bemerkingen staan en corrigeer in een andere kleur
BRONNEN:
 http://farm2.static.flickr.com/1419/1033122200_643e049d99_o.jpg
 http://pro.corbis.com/images/CB063521.jpg?size=572&uid=%7BAD4A1F8C-6DD7-4523A349-B8F789172B25%7D
 http://image46.webshots.com/46/8/87/13/316288713akZTLl_ph.jpg
 http://en.wikipedia.org/wiki/Deutscher_Dom
 http://www.berlijninfo.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=5&Itemid=96
 http://www.strijdbewijs.nl/berlijn/p4.htm
 http://www.sacred-destinations.com/germany/berlin-german-cathedral.htm
 http://www.magicphotoworld.com/foto/photos/44/35/german-cathedral
 http://www.stedenreis-berlijn.nl/site/kerken/deutscher_dom.html
 http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Deutscher_Dom_(Berlin)
 http://www.asiarooms.com/travel-guide/germany/berlin/sightseeing-in-berlin/deutscherdom-berlin.html
 http://www.homeandabroad.com/c/79/Site/113295_Deutscher_Dom_visit.html
 http://www.berlin.de/orte/sehenswuerdigkeiten/deutscher-dom/index.en.php
 http://www.kunstkennis.nl/kunstgeschiedenis/classicisme/bouwkunst%20classicisme.htm




http://nl.wikipedia.org/wiki/Neoclassicisme
http://www.scholieren.com/werkstukken/9875
http://www.taalvandekunst.be/taalvandekunst/pagina.asp?pagkey=40166
David Watkin – De westerse architectuur, een geschiedenis (uitgeverij SUN)