Toolkit voor Familieparticipatie

Toolkit voor Familieparticipatie
Betrokkenheid van familie is belangrijk in de langdurende zorg. Ook na de verhuizing naar
een zorgcentrum blijven familie en bekenden waardevol voor het welzijn en welbevinden
van cliënten. Als zorgorganisatie kunt u deze betrokkenheid en actieve deelname van
familie faciliteren en stimuleren. Vilans en In voor zorg! hebben een toolkit samengesteld
die hierbij helpt.
Praktisch met voorbeelden
De handreiking bevat informatie en praktische tips en tools voor alle lagen van de organisatie: van bestuur en management tot
kwaliteitsmedewerkers en verzorgenden in
de ouderen- en gehandicaptenzorg. Familieparticipatie is niet alleen iets van de werkvloer. Op alle niveaus binnen de organisatie
vraagt het om een passende houding en
werkwijze. De praktijkvoorbeelden illustreren hoe familieparticipatie in de organisatie
is toe te passen en wat daarbij komt kijken.
‘Zorgaanbieder Rijnhoven constateert dat
familieparticipatie nog niet zo eenvoudig te
bewerkstelligen is. Maar met gerichte aandacht is veel tot stand te brengen.’
Indeling op thema
De tools en tips voor familieparticipatie zijn
thematisch ingedeeld en bestaan uit losse
onderdelen, die daardoor eenvoudig zijn te
gebruiken in de praktijk.
 Visie: wat is de rol van familie en wat
zijn mogelijkheden om familieleden meer
te betrekken bij de zorg.
 Beleid en organisatie: wat zijn de beleidskaders, waar liggen de grenzen en
wat komt er kijken bij de organisatie van
familieparticipatie.
 Communicatie: hoe communiceer je met
familie, hoe kun je digitale communicatie
op een goede manier inzetten.
 Werkwijze: welke vorm van familieparticipatie past op welk moment, hoe kun je
contact maken in verschillende situaties
en hoe leg je een en ander vast.
 Cultuur: hoe spreek je over en weer verwachtingen uit en kom je tot versterking
van wederzijds samenspel.
Mantelzorg of Familieparticipatie
Mantelzorgers verlenen vaak het meest
intensief zorg. Het is juist de bedoeling
dat ook andere familieleden en bekenden
uit het netwerk van een cliënt een bijdrage leveren. Vandaar Familieparticipatie.
Aan de slag
De participatie van familie en bekenden uit
het netwerk van cliënten versterken is een
proces. Stap voor stap kunt u dat opbouwen.
Enkele instrumenten en werkwijzen uit de
toolkit die u hierbij helpen.
 Samenspelscan
De Samenspelscan bestaat uit een vragenlijst
voor familieleden, medewerkers en managers
die aangeven wat er te verbeteren valt.
 Familiebijeenkomst
Op een familiebijeenkomst kunt aangeven
wat er veranderd is in de zorg en ondersteuning en bespreken wat familie kan bijdragen.
 Digitale communicatie
Digitale communicatie blijkt een goede uitwerking te hebben op wederzijds contact en
begrip tussen medewerkers en familie.
 Business case
Via de Business case Informele zorg brengt u
in beeld wat de investeringen zijn voor familieparticipatie en wat het oplevert.
Meer informatie
De Toolkit Familieparticipatie (april 2013) is
te vinden op www.vilans.nl en www.invoorzorg.nl. Voor meer informatie over de toolkit
of advies en begeleiding bij het invoeren van
familieparticipatie kunt u contact opnemen
met Cecil Scholten, expert informele zorg,
[email protected] of Yvonne de Jong, expert familieparticipatie, [email protected].
Aanbod van Vilans op
onderdelen

Businesscase: wat zijn de kosten en
baten van investering in familieparticipatie? Onze handige businesscase geeft antwoord. Niet alleen uitgedrukt in financiele opbrengsten, maar ook in verbetering
van de kwaliteit van zorg.

Visievorming: een dynamische kickoff
bijeenkomst, waarin we medewerkers en
management misvattingen rond familieparticipatie laten doorzien en hen leren
open te staan voor het versterken van de
participatie. Zie ook Familiefabels op het
podium.

Grenzen verleggen: uitwerking van visie
en beleid op wat familieleden en vrijwilligers wel en niet mogen doen. Lees er
meer over in de notitie Grenzen verleggen
(april 2012).

Beleid en implementatie: advies over
aanpassingen van het beleid, inrichting
van organisatie en werkprocessen zodat
ze meer aansluiten bij het concept van
Familieparticipatie.

Communicatie: trainen van medewerkers
in effectieve communicatie met familie
met gebruikmaking van gespreksvaardigheden voor een goede dialoog. Ook kunnen we digitaal communiceren met familie introduceren.
 Begeleiden van bijeenkomsten: met
familie en medewerkers over wederzijdse
verwachtingen en samenwerking.
 Maand van Familieparticipatie: organiseren van speciale focus op familieparticipatie maandlang. Met andere werkwijze,
plannen van medewerkers, inbreng van
familie zelf. Bv. in november vanwege
Dag van Mantelzorger op 10 november.

Organisatieopstelling: in deze werkvorm
gaat komt de ‘onderstroom’ boven. Onderhuidse gevoelens die contraproductief
werken worden zichtbaar en deelnemers
krijgen een alternatief.