slides van spreker Chris Aalberts

PVV
Alleen maar Tokkies?
Over de aanhang van rechts-populisten
Chris Aalberts
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Wie ben ik?
• Onderzoeker en docent politieke communicatie
Boeken
• Veel gekwetter, weinig wol (2011)
• U draait en u bent niet eerlijk (2010)
• Altijd ver weg? (2008)
• Aantrekkelijke politiek? (2006)
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
In Nederland…
En allerlei lokale varianten…
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
En elders…
• En hun beroemde voorgangers…
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Rechts-populisme
Grote onderlinge verschillen, maar…
• Populisten zijn populairder dan ooit (?)
• Populisten claimen namens het volk te spreken
• Populisten claimen echte oplossingen te hebben
Drie fundamentele problemen
• Is het land nog wel regeerbaar?
• Wie maken deel uit van het volk?
• Bestaan er wel oplossingen?
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Vijf verklaringen
Waar komt deze aanhang vandaan?
• Standpunten
• Verliezers
• Leiders
• Protest
• Kennis
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Standpunten
Burgers zijn het er gewoon mee eens
• Standpunten over de multiculturele samenleving
• Standpunten over harder straffen
• Autoritaire onderklasse
• Geldt zeker niet voor alle standpunten
• Burgers kennen niet alle standpunten
• En vinden niet al deze standpunten belangrijk
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Verliezers
Specifieke groep aanhangers
• Verliezers van de moderniteit
• Burgers met meeste last van globalisering
• Burgers die terug verlangen naar vroeger
• Geldt zeker niet voor alle aanhangers
• Vlaams Belang is groot in blanke gemeenten
• Suggereert ten onrechte laag opgeleide achterban
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Leiders
Burgers vallen voor charisma
• Burgers willen graag sterke leiders
• Populisten hebben enorme verbale kwaliteiten
• Populisten zijn aansprekender dan concurrenten
• Geldt zeker niet voor alle populisten
• Cirkelredenering zonder verklaring
• Vinden aanhangers Wilders echt charismatisch?
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Protest
Burgers protesteren
• Burgers zijn cynisch geworden over de politiek
• Politici houden zich niet aan hun beloften
• Maatregelen waar geen draagvlak voor bestaat
• Geldt zeker niet voor alle aanhangers
• Waarom kiezen deze burgers juist voor deze partijen?
• Aanhangers weten dat PVV ook kan teleurstellen
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Kennis
Burgers begrijpen de politiek nauwelijks
• Burgers kennen politieke mores niet
• Weinig aandacht voor uitvoerbaarheid van beleid
• Onvoldoende aandacht voor burgerschapsvorming
• Geldt zeker voor een deel van de aanhang
• Maar suggereert ten onrechte ‘domheid’
• We kunnen iedereen gebrek aan kennis verwijten
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Onderzoek
• Incomplete verklaringen
Wat is er nodig?
• Leren begrijpen wat hun aanhangers drijft
• Open gesprekken over politiek
• Onafgerond onderzoek naar PVV-aanhangers
• Vijf citaten
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Maar natuurlijk, Wilders is wel heel extreem,
maar ik heb, toen ik moest stemmen heb ik
alle programma’s, zo noem je dat geloof ik,
van alle partijen doorgelezen. Ik heb me
daar goed in verdiept, want ik vind daar
moet je goed in verdiept zijn, je kan niet
zomaar ergens op stemmen.
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Ik denk dat Wilders echt en paar fouten heeft
gemaakt met populistische uitspraken, zoals
de kopvoddentaks en, wat had-ie nou nog
meer gezegd? Ook weer zoiets dergelijks. Dat
soort uitspraken vind ik dom, want ja, dat
zijn te harde uitspraken om zo maar in het
openbaar te doen en zeker in de politiek
vind ik dat niet slim.
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Op zich de ideeën waar ze mee komen kan ik me
wel in vinden. Maar of ze ze echt waar moeten
maken, daar zou ik inderdaad gewoon echt in
moeten zien hoe ze dat aan willen pakken, daar zou
ik me meer voor in moeten lezen. Dat zal ik na
moeten kijken. Kijk, ze kunnen wel iets roepen,
maar hoe ga je dat doen dan, je wilt gaan
bezuinigen, maar hoe? Dus je kan het wel roepen,
maar je moet het ook waar kunnen maken.
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Een gast die zegt altijd van ja, ik
vind dat jij als hoogopgeleide niet
op de PVV mag stemmen. Het is
natuurlijk waar dat heel veel
Tokkies op de PVV stemmen.
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Niet alle moslims zijn slecht, niet de hele
islam is achterlijk, of wat-ie ook zegt.
Natuurlijk zijn er wel bij die problemen
veroorzaken, maar die zijn er bij
Nederlanders ook. Dus dat vind ik niet echt
een argument om alle moslims af te
schieten, zeg maar.
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Enkele observaties…
PVV-stemmers…
• stemmen niet zomaar ergens op
• zijn het inhoudelijk ook niet altijd eens
• weten niet of het realiseerbaar is
• identificeren zich niet per se met de PVV
• hebben een weinig traditionele blik op politiek
Misschien zijn ze eigenlijk heel ‘gewoon’
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
Lichte gemeenschap
•
•
•
•
Duidelijkheid wordt verreweg meest gewaardeerd
Steun is deels inhoudelijk, maar de twijfel blijft
Overstappen naar concurrent blijft een optie
Maar het kan ook andersom: zweven richting PVV
• Moeilijk om 100% met de PVV te identificeren
• Niet altijd geaccepteerd in sociale omgeving
• Sociaal stigma om bij aanhang te horen
Glynx
www.chrisaalberts.nl
PVV
En de SP?
•
•
•
•
Populisme is een ‘dunne ideologie’
Populisme kan ook links en rechts zijn
PVV-aanhang soms ook afkomstig van SP…
En andersom
• Wat moeten we daarvan denken?
Glynx
www.chrisaalberts.nl