VERKONDIGING ZONDAG 20 november 2011 Laatste zondag van

VERKONDIGING
ZONDAG 20 november 2011
Laatste zondag van het kerkelijk jaar
Voorganger: ds. A. Barnhoorn
Schriftlezingen Daniel 12:1-4 Mattheus 24: 14-35
Jezus heeft in de tempel zijn laatste openbare onderricht gegeven. Dan verlaat hij de tempel en
gaat met zijn leerlingen op de olijfberg zitten. Zijn einde nadert. Zijn leerlingen vragen : wanneer
zullen de laatste dingen gebeuren. Zijn antwoord is: pas op dat niemand jullie misleidt. Volken
zullen tegen elkaar ten strijde trekken, de liefde zal bij velen bekoelen, maar wie stand houdt tot
het einde zal worden gered.
Visioenen van het einde. Het gaat over onze eindigheid. Over het einde van onze levens, onze
geschiedenissen, ons doen en laten, ons halen en falen, ons goed en ons kwaad. Over alles
wat wij mensen elkaar aandoen en wat wij nalaten voor elkaar te doen. En dat alles wordt
gezien en gezocht. Wordt genoemd en gewogen. En temidden van alles troont de
Mensenzoon, komend op de wolken van de hemel en bekleed met macht en luister. Jezus
heeft in de tempel zijn laatste openbare onderricht gegeven. Dan verlaat hij de tempel en gaat
met zijn leerlingen op de olijfberg zitten. Zijn einde nadert. Zijn leerlingen vragen : wanneer
zullen de laatste dingen gebeuren. Zijn antwoord is: pas op dat niemand jullie misleidt. Volken
zullen tegen elkaar ten strijde trekken, de liefde zal bij velen bekoelen, maar wie stand houdt tot
het einde zal worden gered. Mattheus schrijft geen geschiedenis. Hij noemt geen tijd of uur. Hij
noemt de tekenen.
Angstaanjagende beelden zijn het. En er zijn mensen die deze beelden dagelijks in zich
omdragen en zich uit angst geen raad weten. Het lijkt een kosmische instorting, zoals
aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en vloedgolven alles verwoesten wat wij kennen en wat ons
lief is. Beelden van radeloosheid, wanhoop en sterven. Beelden die zich regelmatig voordoen,
ook dit jaar weer. In Japan, Turkije, in de zogenaamde Arabische lente, met al zijn geweld in
de opkomst van de neonazi’s in Europa, Anders Breivik
Beelden die ons gewone menselijke leven op zijn kop zetten en onze rust en vrede doorbreken.
Beelden van het einde. Wat onaantastbaar leek blijkt dat niet te zijn.
Apocalyptiek is een genre. We vinden het terug in de middeleeuwse kunst en in de futuristische
t.v. series als star-track. Overal in de kathedralen in Europa zien we beelden van de
verschrikkingen die wij ons voorstellen van de laatste dingen. Wat daar in de hel gebeurt zijn
alle dingen die mensen elkaar kunnen aandoen. En we worden daarvoor gezocht
Op de t.v. kijken we naar futuristische series, waarbij de kosmos wordt bedreigd door kwade
krachten, onmenselijke wanstaltige beesten, mensachtige intelligente wezens die slechts op de
vernietiging van de aarde uit zijn en waarbij door alle gevaren heen iemand in de gedaante van
een mens een vaste koers houdt vanaf de brug van zijn ruimteschip en de menselijkheid
bewaart. De beelden op de t.v. zijn vaak nog veel gruwelijker dan die in de bijbel, maar ze zijn
zijn steeds dezelfde. Ze wonen in de diepe donkerte van onze ziel en ze zeggen psychologisch
waarschijnlijk veel over onze bestaansangst.
Over de laatste vragen van ons leven. Is er wel een God, die alles in de hand heeft, of reizen
we stuurloos en zinloos maar wat rond in de onmetelijke lege ruimte van een zinloos heelal? Is
er een leven na onze dood? Komt er na deze hemel en deze aarde nog iets? En wie ziet
eigenlijk ons goed en kwaad, ons halen en falen, ons leven en sterven? Is er een oordeel dat
alles terecht brengt?
De vreselijke dood van een dictator als Khadaffi, waar wij getuige van waren in onze
huiskamers geeft aan dat mensen een laatste oordeel eisen en – als ze de kans krijgen –
zichzelf toe-eigenen. Dat is de hel die wij met elkaar vorm geven. Het is die hel waarin wij
gezocht worden.
De teksten laten ons ergens tussen hoop en vrees. Gevoelens die we in deze tijd van crisis in
Europa, in de mediterane landen en in internationaal verband goed kennen. Is er dan alleen
nog maar duisternis en verschrik-king? Nee, Ik lees wel degelijk ook lichtbeelden net als in de
t.v.-series en in de beeldende kunst. De aandacht gaat uit naar de angstbeelden. Maar die
beslaan niet de hele ruimte.
Gods barmhartigheid is niet verdwenen en gaat ondanks alles zijn weg in onze wereld.
Omwille van de uitverkorenen wordt de tijd bekort. Anders zou niemand het overleven. Wie
volhardt in de liefde zal liefde vinden. Onmiddellijk na de verschrikkingen wordt aan de hemel
het teken zichtbaar dat de komst van de Mensenzoon aankondigt, staat er. Dan zal hij zijn
engelen uitzenden. Dat is waar we over horen en zingen in de kerstnacht. Een licht zal opgaan.
Engelen zingen Gods lof.
Vrees niet, ik verkondig u grote blijdschap. Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn
woorden zullen nooit verdwijnen, zegt Jezus. Jezus wil zijn leerlingen moed in spreken, nu zijn
eigen gewelddadige einde nadert, waarmee zij alles waar zij op hoopten en op vertrouwden in
elkaar zullen zien storten.
In de katholieke traditie is deze laatste zondag van het kerkelijk jaar het feest van Christus
Koning. Het Licht is sterker dan dood en duisternis en wint uiteindelijk de strijd. Daniel spreekt
over Michael, die de kinderen van het volk terzijde zal staan.
Het beeld van de aartsengel met het zwaard, die de duisternis te lijf gaat en de vorst van het
kwaad verslaat dat zijn de beelden van licht waarmee wij de donkere dagen van het jaar
ingaan. Het gaat over onze eindigheid en over de zin van ons bestaan. Ons eigen leven is
kostbaar in Gods ogen. Wij worden gezocht en gezien. En bewaard. Dante’s Inferno met al zijn
verschrik-kingen speelt zich af in ónze geschiedenis.
Maar heeft niet het laatste woord. Dat is aan God. Oordelen over het leven van mensen is
alleen aan God voorbehouden. Daar komt niemand en geen enkele instantie tussen. Dat draagt
ons onderweg, geeft ons moed en zet ons in onze verantwoordelijkheid.
Mattheus is geen historicus. Hij spreekt over de zin en de onzin van ons menselijke bestaan.
Eigenlijk zegt hij dat de onzin op niets uitloopt en dat de zin zal overwinnen. In de Mensenzoon.
Amen.
Kyrie
God,
Wij bidden om ontferming om onze wereld
Om de onrust van financiële en politieke crises bevangen
Om de ontwrichting door natuurkrachten en menselijk geweld
Om de mensen die in angst leven en niet weten waar ze zich moeten bergen.
God, ontferm U
U ziet ons, onze kwetsbaarheid en onze eindigheid.
onze droefheid om alles dat voorbijgaat
onze onmacht om de toekomst open tegemoet te gaan.
onze angst voor wat mogelijk kan komen.
Christus, ontferm u
Om de zin van ons bestaan
Om de waarde van een mensenleven
Om de waardigheid in leven en sterven
Om onze vrede en onze liefde
God, ontferm u
Gebed van de zondag
Augustinus schrijft:
“Heer, geef ons vrede.
U hebt ons alles wat we zijn en hebben doen toekomen.
Geef ons dan in dit alles vrede en rust; de vrede van de zevende dag, de vrede zonder avond.
Overal om ons heen is orde en schoonheid. Wat U deed, is zeer goed.
Toch moet dat alles voorbijgaan wanneer het zijn zin en zijn maat heeft voltooid.
U schiep er in ‘avond en morgen’.
Maar de zevende dag is zonder avond. Want U heeft uw Heiligheid aan hem gehecht. Eeuwig zal
hij duren.
Terwijl U uw hele schepping verrichte in alle rust, ruste U op deze zevende dag.
Dat hebt U ons in uitzicht gesteld: dat ook wij, na ons werk te hebben verricht, zullen rusten: op de
sabbat van eeuwig leven (Bel. 13, 35).
Amen