Erfopvolgingssystemen Testament 1. Testamentaire erfopvolging testamentaire erfgenaam • eenzijdig • herroepelijk • vormgebonden suppletief Ordes 2. Wettelijke erfopvolging • • • • • reservataire erfgenaam • descendenten • ascendenten • LLE wettelijke erfgenaam 1e orde (descendenten - plaatsvervulling) 2e orde (broer/zus + ouders ¼) 3e orde (ascendenten - kloving) 4e orde (zijverwanten) 5e orde (de staat) Erfopvolgingssystemen Testamentaire vrijheid Reservataire erfgenamen Individualistisch Familiaal vrije wil gezin / blverw Socialistisch de staat Successierechten + Laatste erfgenaam Enkele begrippen • Ascendenten: erfgenamen in rechte, opgaande lijn • Descendenten: erfgenamen in rechte, neergaande lijn • Erflater (de cujus): de overleden persoon die een erfenis nalaat • Erfgenaam: de persoon die het vermogen van de erflater verkrijgt • Graad: afstand van verwantschap tussen erflater en erfgenaam • Nalatenschap: het vermogen van de overledene • Legaat: het voorwerp van een testament – wat men krijgt door testament • Legataris: de begunstigde in een testament • Orde: groep erfgenamen die, volgens bloedverwantschap, een andere groep erfgenamen uitsluit Erfgenamen de cujus erfgenaam testamentaire erfgenaam wettelijke erfgenaam (legataris) (orde) Ordes grootouders 3 P 1 4 ouders 2 kinderen kleinkinderen broer - zus neef - nicht oom - tante kozijn Plaatsvervulling GM GV GM GV V M O P B KK N K K KK KK KK N Plaatsvervulling - 1e orde V M P 1/3 K + 1/6 KK 1/6 KK 1/3 K KK 1/3 K KK KK Plaatsvervulling - 2e orde GV GM GM GV 1/4 V M 1/4 B P K B + 1/4 + N 1/8 N 1/8 Plaatsvervulling - 3e orde kloving 1/4 1/2 V 1/2 1/4 GM GV OGM OGV GM GV + M P + 1/2 + + OGV OGM Oefening GV + GM M+ V P 1/4 K + 1/8 KK + K 1/4 1/8 KK 1/16 1/16 AKK AKK AKK AKK KK K 1/4 KK 1/4 K + KK 1/8 1/8 KK AKK AKK AKK AKK Oefening + OGV+OGM OGV OGM OGV OGM OGV OGM GV 1/4 GM 1/4 GV 1/2 1/2 V + 1/2 M + P K + GM + Halfbroers en halfzussen kloving 1/2 1/2 V + B Z Moeder: 1/6 1/6 Vader: 1/4 1/4 2/12 + 3/12 = 5/12 5/12 M P + SV HB 1/6 2/12 + Volle adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GM GV M V geadopteerde K Ad Ad K O Volle adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GV + M V Ad+ GM Ad+ O 1/2 geadopteerde K K 1/4 1/4 Gewone adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GM GV M V geadopteerde K Ad Ad K O Gewone adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GV + M V Ad+ GM Ad+ O 1/2 geadopteerde K K 1/2 Eigendomsrecht Het recht om op de meest volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik van maakt dat strijdig is met de wetten of de verordeningen (art. 544 B.W.) Het eigendomsrecht is het meest volledige recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Het bevat zowel het genot, het beheer als de beschikking over de zaak. Eigendomsrecht • Genot: de zaak gebruiken (een huis zelf bewonen) • Beheer: recht op de inkomsten, de vruchten (fruit van een appelboom) en de opbrengsten (huurgelden, intresten) • Beschikking: recht om de zaak te veranderen, te verkopen, weg te schenken, te hypothekeren, te vernietigen Het eigendomsrecht bestaat dus uit meerdere rechten. Het is mogelijk dat deze rechten i.v.m. eenzelfde goed verdeeld worden over verschillende personen. Vruchtgebruik Vruchtgebruik is het levenslang (tijdelijk) en volledig genots- en beheerrecht op andermans goed onder de verplichting de zaak in stand te houden en in natura terug te geven (art. 578 B.W.) De vruchtgebruiker mag andermans zaak gebruiken, ervan genieten en beheren. De eigenaar van de zaak behoudt slechts het recht om over de zaak te beschikken. Gezien de sterke beknotting van de rechten van de eigenaar van het goed waarop het vruchtgebruik gevestigd is, noemt men hem de ‘naakte’ of ‘blote eigenaar’. Vruchtgebruik Genot Vruchtgebruik Volle eigendom Beheer Beschikking Naakte eigendom Vruchtgebruik A B Genot Vruchtgebruik Volle eigendom Beheer Beschikking Naakte eigendom Vruchtgebruik Vruchtgebruik + + Naakte eigendom = = Volle eigendom Reservataire erfgenamen 1. Testamentaire vrijheid • 2. Vrij om de NL te geven aan wie men wil Reservataire erfgenamen • Hebben een recht op voorbehouden gedeelte (VBG) - reserve op de nalatenschap reserve Voorbehouden gedeelte Beschikbaar gedeelte Reservataire erfgenamen 3. Wie heeft recht op een reserve? 1. Descendenten 2. LLE 3. Ascendenten Reservataire erfgenamen • Descendenten (moet) Aantal kinderen VBG BG 1 1/2 1/2 2 2/3 1/3 3 of meer 3/4 1/4 VBG: voorbehouden gedeelte BG: (mag) beschikbaar gedeelte Reservataire erfgenamen • Descendenten P NL: 600.000 K1 VBG BG 2/3 v 600.000 1/3 v 600.000 400.000 200.000 K1: 200.000 K2: 200.000 K2 + K3 Reservataire erfgenamen • Langstlevende echtgenoot • VG op ½ van de nalatenschap • minimum het VG op woonhuis en huisraad Reservataire erfgenamen • Ascendenten • Een VBG op max. ½ van de nalatenschap • Vader: ¼ • Moeder: ¼ • Geen VBG • Als er descendenten zijn • Bij legaten en schenkingen aan echtgenoten