DIENST HEMATOLOGIE Patiëntenfolder DHAP De therapie bestaat uit twee verschillende celremmende geneesmiddelen : Cisplatine en Cytarabine (cytostatica). Dexamethasone is geen cytostaticum, het is een corticosteroïd, en maakt tevens deel uit van de behandeling. Verloop van de therapie Het onderstaand schema geeft een overzicht van het verloop van één cyclus van de therapie. Eén cyclus duurt vier weken (28 dagen). Elke cyclus omvat één opname voor toediening van de chemotherapie. Dag 1 is altijd de eerste dag van de nieuwe cyclus. De volgende cyclus start op dag 28 als de laboresultaten dit toelaten. Schema Cisplatin (Platinol) op dag 1 in infuus over 24 uur. Cytarabine (Cytosar) op dag 2 in 2 infusen over drie uur, om de twaalf uur. Dexamethasone op dag 1 tot en met dag 4, 1 x per dag Waar wordt de therapie toegediend? U krijgt chemotherapie telkens in het ziekenhuis (op de afdeling hematologie). Op de dag voor de chemotherapie (dag 0) wordt u voor 4 à 5 dagen opgenomen. Richtlijnen bij DHAP U krijgt veel vocht toegediend. Dit is belangrijk voor de nieren. De verpleegkundige zal tijdens de behandeling nauwlettend de hoeveelheid urine die u plast, en uw gewicht opvolgen. Als u te weinig plast, en u teveel in gewicht toeneemt, kan het zijn dat u extra medicatie krijgt om u meer te doen plassen. Nevenwerkingen Verminderde aanmaak van bloedcellen : door de chemotherapie kan de aanmaak van de bloedcellen algemeen verhinderd worden, met het gevolg dat men een tekort veroorzaakt aan verschillende bloedcellen. Voor de start van de behandeling wordt uw bloed gecontroleerd. Indien uw bloedcellen niet gerecupereerd zijn, kan de behandeling één week worden uitgesteld. Contacteer de huisarts/het ziekenhuis : Bij koorts boven de 38.0°C, bij hoesten met gekleurde fluimen, door pijn bij het plassen, bloedsporen in urine of ontlasting, bij het ontwikkelen van elke blauwe plek of bloeding zonder aantoonbare oorzaak, bij bloedingen die langer dan normaal blijven aanhouden, bij kortademigheid, pijn op de borst, plotse extreme vermoeidheid, bij bloedneus Hierom : Meet dagelijks uw temperatuur, inspecteer dagelijks mond op wondjes, let op keelpijn en kortademigheiden vermijd het contact met zieke personen, vermijd plaatsen met veel volk en vermijd contact met kinderen die kinderziekten doormaken. Verwittig de tandarts steeds dat u chemotherapie krijgt en neem geen aspirine zonder advies arts. Misselijkheid en braken : Kan voorkomen tijdens ziekenhuisverblijf en na ontslag thuis, maar is meestal te behandelen met therapie. Voor elke toediening krijgt u medicatie tegen misselijkheid, en u krijgt preventief medicatie bij ontslag mee naar huis. Contacteer de huisarts/het ziekenhuis : bij ernstige vermagering, bij tekens van uitdroging : gevoel van dorst, gerimpelde huid, droge mond, oververmoeidheid, weinig plassen. Hierom : Voldoende drinken (1.5l tot 2 l per dag), neem geneesmiddelen tegen misselijkheid en braken zoals voorgeschrevenen vraag hulp aan de diëtiste (komt tijdens opname steeds op de afdeling langs om voeding tijdens chemotherapie te bespreken) Smaak – en reukveranderingen : kunnen voorkomen door ziekte of behandeling. Probeer bepaalde voedingsmiddelen uit, en vermijd diegenen die u niet verdraagt. Contacteer de huisarts/ziekenhuis : bij ernstige vermagering en weinig eten Hierom : Poets tanden 2 x per dag, gebruik een mondspoeling en vraag hulp aan de diëtiste Irritatie en/of ontsteking van het mondslijmvlies : Mondslijmvliesonsteking kan enkele dagen na de toediening optreden. Meestal beginnend met een droge mond of branderig gevoel in de mond. Hierna kunnen aftjes ontstaan. Contacteer de huisarts/ziekenhuis : Indien inname van voeding zeer beperkt tot onmogelijk wordt Hierom : Vermijd alcohol, en andere irriterende voedingsstoffen, zoals te warme, te pikante, of te zure voeding Buikloop (diarree) : Stoelgang is vloeibaar, en frekwenter dan normaal. Ten gevolge van de behandeling treed diarree pas op na 24 uur ten vroegste, en kan tot vijf dagen duren. Soms gepaard gaande met buikkrampen, uitdrogingsverschijnselen, darminfectie. Contacteer de huisarts/ziekenhuis : Bij overvloedige diarree, bij bloed in de stoelgang, bij koorts en bij tekenen van uitdroging Hierom : Drink voldoende (minstens 1.5 liter water per dag) Haarverlies : Dit treedt op 14 tot 16 dagen na start van de therapie. Soms kan andere lichaamsbeharing ook uitvallen. Voorafgaand aan de hoofdhaaruitval kan een gevoelige of pijnlijke hoofdhuid optreden. Via de mutualiteit is terugbetaling voorzien voor een haarprothese. Vermoeidheid : Dit is geen banale klacht, en is veel voorkomend bij chemotherapie. Probeer voldoende aktief te blijven, rust voldoende en vraag hulp aan je omgeving Tintelingen en zenuwpijnen : Dit treedt meestal op na enkele behandelingen. Bestuur geen voertuigen, bij evenwichtsproblemen. Oorsuizen, en verminderd gehoor : Contacteer huisarts/ziekenhuis : Als u oorsuizen ervaart Hierom : Vertel de mensen dat u minder goed hoort, en vermijd achtergrondgeluiden Oogirritatie : Kan voorkomen bij roodheid aan de ogen, pijn en tranen. Het kan gepaard gaan met een wazig zicht. Dit wordt veroorzaakt door irritatie van het hoornvlies, of doordat de traanklieren onvoldoende traanvocht produceren waardoor de ogen droog worden en kunnen ontsteken. Oogdruppels kunnen hierbij helpen. Contacteer huisarts/ziekenhuis : Bij overvloedig tranende ogen, bij gezichtsklachten, wazig zicht en gekleurde vlekken, bij ontwikkelen van korstjes ter hoogte van de ogen Hierom : Gun uw ogen rust, bescherm ogen tegen fel zonlicht met een zonnebril, lees met voldoende achtergrondverlichting en wees matig met make-up Invloed op de sexualiteit : Het bespreekbaar maken van problemen in verband met de sexualiteit tijdens chemotherapie en/of ziekte is belangrijk. De lichamelijke en emotionele gevolgen van de ziekte en de behandeling kunnen gevolgen hebben voor uw seksuele behoefte en uw seksleven. Het is goed mogelijk dat u door andere zorgen uw seksleven nu minder belangrijk vindt. Door erover te praten zowel met zorgverleners als met partner, worden de problemen hieromtrent beter begrepen. Nevenwerkingen van de corticosteroïden Maaglast Slaapproblemen Verhoogde eetlust Stemmingswisselingen Verhoogde suikerspiegels