GLP-1 - Diabetesvereniging Nederland

Achtergrondinformatie bij combinatietherapie diabetes type 2 met GLP-1
analogen en insuline
9 maart 2011
Werking GLP-1 en GLP-1 analogen/agonisten
GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1) is een stof die door de darm wordt aangemaakt. Zodra u iets
heeft gegeten wordt bloedsuiker (glucose) afgegeven aan het bloed. Vervolgens geeft GLP-1
samen met glucose een signaal aan de alvleesklier om insuline aan het bloed a te geven.
Veel mensen met diabetes type 2 hebben, naast een insulinetekort, ook een relatief tekort aan
GLP-1. Het doel van GLP-1 therapie is het handhaven van een normale bloedglucosewaarde
door het tekort aan GLP-1 te compenseren. De huidige medicatie voor de behandeling van
diabetes type 2 (zowel tabletten als insuline) verlaagt weliswaar de bloedglucosewaarde, maar
laat in de regel gewichtstoename zien. Een lastige bijwerking van deze huidige medicatie is het
optreden van te lage bloedglucosewaarden (hypoglykemieën, ‘hypo's’). GLP1-analogen verlagen
naast de bloedglucosewaarde ook het gewicht en hebben bovendien een bloeddrukverlagend
effect. De kans op hypo´s is daarbij klein.
Als bijwerkingen van GLP-1 analogen kunnen optreden: misselijkheid, braken en diarree, met
name in de eerste weken na start met deze medicatie.
Standpunt Diabetesvereniging Nederland inzake GLP-1 analogen (23-3-2009)
Diabetesvereniging Nederland (DVN) is verheugd over de komst van GLP-1 analogen op de
markt, effectieve middelen voor mensen met diabetes type 2 met (ernstig) overgewicht. DVN
meent dat deze middelen beschikbaar moeten zijn voor de behandeling van diabetes type 2 en
(ernstig) overgewicht, zodra met andere bloedglucoseverlagende tabletten geen goede
bloedglucosewaarden bereikt kunnen worden. DVN vindt dat deze middelen vergoed moeten
worden uit het basispakket van de zorgverzekering.
Gezondheidswinst bij diabetes type 2
Het besluit tot stopzetting van vergoeding zal voor 2.500 tot 3.000 patiënten zeer nadelig
uitpakken. Bij elke diabetespolikliniek zijn patiënten onder behandeling met een extreme
insulineresistentie, waardoor een enorme insulinedosering niet de effecten geeft die men ervan
zou verwachten. De patiënt blijft behept met slecht gereguleerde diabetes met de daarbij horende
klachten, die normaal sociaal en maatschappelijk functioneren ernstig belemmeren. Ook zijn er
patiënten die bij het overstappen op het toedienen van insuline meer, en sneller dan gewoon, in
gewicht toe nemen. Deze nieuwe combinatietherapie maakt het verschil voor patiënten tussen
uitzichtloze behandeling en het werkelijk herwinnen van kwaliteit van leven.
Deze nieuwe combinatietherapie werkt goed bij mensen met diabetes type 2, waarbij de
gevoeligheid voor insuline sterk is afgenomen. In totaal zijn er ongeveer 722.000 Nederlanders
met diabetes type 2; de groep patiënten die in aanmerking komt voor deze therapie is erg klein
omdat de voorwaarden voor voorschrijven streng zijn gesteld. Indien deze mensen op traditionele
therapieën worden overgezet, daalt hun insulinegevoeligheid en neemt hun gewicht ernstig toe.
Gewichtstoename werkt voor deze mensen zeer demotiverend om een gezonde leefstijl bij
diabetes goed op te pakken.
Resultaten bij voorschrijven GLP-1 agonisten
De doelmatigheid van de combinatiebehandeling van insuline en GLP-1 receptor agonisten wordt
bevestigd in de dagelijkse praktijk. Diabetes specialisten in Nederlandse ziekenhuizen hebben de
afgelopen twee jaar hun ervaringen opgedaan met deze combinatiebehandeling. Zij doen dat
weloverwogen, in onderling overleg met de patiënt en met de volgende doelen voor ogen:




Geen insulinetherapie meer nodig, in combinatie met een verbetering van de
bloedglucosespiegel;
Het gebruik van alleen eenmaal daags insuline, in combinatie met verbetering van de
bloedglucosespiegel;
Gewichtsverlies bereiken van meer dan 5% (meer dan 5 kilo op 100 kilo);
Algehele verbetering van de bloedglucosespiegel (HbA1c-waarde van 53 of kleiner).
Uit de praktijk blijkt dat na 3 maanden een kwart minder insuline wordt gebruikt. Bij andere
internisten bleek dat 1 op de 4 patiënten geen insuline meer hoeft te gebruiken na 8 maanden.
De patiënten gebruiken slechts de helft van hun normale dosis insuline na 8 maanden.
De bloedglucosespiegel verbeterde aanzienlijk na 8 maanden en 1 op de 3 patiënten haalt de
streefwaarde voor een goede bloedglucosespiegel (HbA1c-waarde van 53 of lager).
Patiënten vielen af. Het gewicht daalde met 5 kilo na 3 maanden. Bij anderen werd er 8 kilo
kwijtgeraakt in 8 maanden tijd. Daarbij verloor 1 op de 2 patiënten meer dan 5% van zijn
oorspronkelijke gewicht.
Conclusie is dat diabetesspecialisten, die ervaren zijn met deze combinatiebehandeling, in
overleg met de patiënt een nieuwe behandeling kunnen starten. Uitgangspunten zijn verlaging
van de insuline dosis, verbetering van bloedglucosespiegel en verlaging van het gewicht.
Rol Nederlandse Internisten Vereeniging
Omdat de zorgverzekeraars van mening zijn dat Type 2 diabetespatiënten met ernstig
overgewicht primair in het ziekenhuis door de medisch specialist behandeld zouden moeten
worden, en niet in de eerste lijn door een huisarts, wordt GLP-1 therapie alleen vergoed als het
(eerste) recept door een internist wordt voorgeschreven.
Internationale goedkeuring
Inmiddels zijn de onderzoeksresultaten van de nieuwe combinatietherapie ter beoordeling
aangeboden aan de FDA (Amerikaanse keuringsdienst voor voedsel en geneesmiddelen) om
deze indicatie formeel goed te keuren. Hetzelfde staat zeer binnenkort te gebeuren voor de EMA
(Europese keuringsdienst).
Op dvn.nl staat de officiële brief die DVN op 14 februari 2011 stuurde naar het ministerie en de
vaste Kamercommissie van VWS (pdf-document).
Bij vragen over de door DVN gehanteerde diabetestermen: www.diabeteswiki.nl.