Ethisch gedrag: veelzijdig en van iedereen

Ethisch gedrag:
veelzijdig en van iedereen
dr. Karianne Kalshoven
Dilemma’s: samen sta je sterker en maak
je een betere keuze!
Goed
je aan de
regels houden
Moreel dilemma
Parool 1 maart 2014
Is het gedrag van Robin Hood
ethisch?
Praktijk casus
๏ Een leidinggevende is verantwoordelijk voor
afdeling B in een financiële organisatie. Een van
zijn medewerksters is recentelijk ontslagen,
omdat zij geld, dat niet van haar was, naar haar
eigen bankrekening heeft overgemaakt. Deze
medewerkster heeft ingevallen bij afdeling A,
omdat er veel mensen ziek waren op die
afdeling en zij daar eerder heeft gewerkt.
Afdeling B, waar zij nu werkt, controleert
afdeling A. De leidinggevende geeft aan niet te
weten dat zijn medewerker heeft ingevallen op
afdeling A. De leidinggevende geeft aan dat hij
haar meteen ontslagen heeft en daarmee juist
heeft gehandeld.
dilemma’s benaderen vanuit:
Principes
Uitkomsten
principiële ethiek
gevolgen ethiek
actie/handeling
Dus: ethiek in dilemma’s
๏ goed versus fout gedrag
๏ Al dan niet schade van welzijn van anderen
๏ termen als: mogen, moeten, behoren, verplicht zijn
๏ Het ethiek element gaat over of bepaalde gedrag van
een persoon wel of niet geoorloofd, wel of niet
fatsoenlijk, wel of niet verplicht is
ACIL model
Ethisch Gedrag
Persoonlijke Waarden
Rust
Geluk
Gelijkheid
Hulpvaardigheid
Ontspanning
Oprechtheid
Eerlijkheid
Rechtvaardigheid
Respect
Plezier
Vertrouwen
Vrijheid
Vriendschap
Trouw
Authenticiteit
Discipline
Zelfstandigheid Diversiteit
Effectiviteit
Ondernemerschap
Spontaniteit
Rationaliteit
Zekerheid
Humor
Competitie
Verantwoordelijkhei
Democratie
d
Dienstbaarheid Openheid
OnafhankelijkheidIntegriteit
Stabiliteit
Tolerantie
Solidariteit
Moed
Passie
Vriendelijkheid
Succes
Speelsheid
Professionaliteit
Efficiëntie
Gezondheid
Religie
Betrouwbaarhei
d
Spiritualiteit
Schoonheid
Stilte
Traditie
Ontwikkeling
Innerlijke vrede
Samenwerking
Discipline
Kennis
Vrede
Empathie
Uitdaging
Eenvoud
Wijsheid
Familie
Loyaliteit
Eenvoud
Bezit
Leiderschap
๏ ethisch persoon
- gaat over de eigen persoon, karakter en waarden
kennen om leiderschap in te zetten
๏ ethisch manager
- gaat over voorbeeldgedrag, communicatie en
belonen van anderen
Treviño et al. 2000
Ethiek: binnen en tussen de ijsschotsen
Welk niveau gebruikt u op uw werk?
Hoe dieper het niveau in de ijsberg zit:
-
des te minder is dit zichtbaar in gedrag
-
des te moeilijker is dit te veranderen is
Voor een effectieve gedragsinterventie is een ‘fit’ nodig tussen
alle niveaus
-
effectief en respectvol omgaan met jezelf (onder water)
en in interactie met anderen (boven water)
-
consistent beeld van jezelf
Communicatie is ‘key’ om boven en onder
water zichtbaar te maken.
Er wordt weinig gecommuniceerd over kernwaarden en
dilemma’s. Stimuleren door elkaar te bevragen of er over te
praten
Morele zwijgzaamheid door:
-
1. bedreiging van de harmonie: iemand aanspreken
op gedrag is confronterend;
-
2. bedreiging van de effectiviteit: morele
communicatie onderbreekt het dagelijkse werk; het is
‘gedoe’;
-
3. bedreiging van het imago: de vuile was niet buiten
willen hangen.
Bird, & Waters, 1989; Wierdsma, 2013
Wat kunt u doen?
Waarden:
-
dilemma’s ontstaan door organisatie en persoonlijke waarden
die conflicteren
-
waar sta jezelf voor: bewustwording persoonlijke en
organisatiewaarden
-
waarden kunnen verschillen of verschillende betekenis hebben
Communicatie:
-
elkaar aanspreken vanuit de gemeenschappelijke
organisatiewaarden
-
zoeken naar en niet oordelen over
-
organiseren dat mensen kritische noten delen
-
open vragen stellen
Heb ik het goede bereikt vandaag?
Karianne Kalshoven
[email protected]
0031 6 41246743
www.acil.nl