DEBAT ‘Hoe zuiver zijn de investeringen van Belgische banken in goudmijnbouwprojecten’ Clara Moermans en Dustin Jacobus, 13 dec 2012 1. Inleiding tot de goudmijnbouwproblematiek 2. CONGAcase- link Belgische banken Hoofddoelstelling GOUD:EERLIJK? • Sensibilisatie van de Vlaamse consument over de impact van goudmijnbouw in het Zuiden en de rol van het Noorden • Boodschap: 1. Goudconsumptie terugdringen MOGELIJKE OPLOSSINGEN? 1. Recyclage bevorderen 2. Goudconsumptie door Sociaal en ecologisch verantwoorde initiatieven doelen en 5 doelgroepen 4 doelen • Onderzoek en dialoog • Netwerking en vorming • Sensibilisatie en educatie • Kwaliteitszorg 5 doelgroepen - Industrie: recyclageindustrie en goudverwerkende industrie - Consumenten - Juwelensector - Nationale en internationale politiek - Financiële wereld Partners in het Zuiden 1. Inleiding tot de goudmijnbouwproblematiek Goudmijnbouw problematiek Hoe wordt goud ontgonnen? Grootschalige open pit mijnbouw Concessies Heap Leaching Tweede kolonisering Om ter eerst en om ter snelst Open pit pit mijnbouw mijnbouw Open Cerro de Pasco, Peru SUPER PIT PROYECTO GRAN TAJO CERRO DE PASCO (SUPER PIT). Fuente: Memoria 2007 Mijnbouwconsessies MIJNBOUWCONCESSIES Vervuiling: Vervuiling cyanide / kwik Waterverbruik Gebruik van water = Waarom Focus opgoud goudmijnbouw als focus? • Goudmijnbouw is één van de meest vervuilende industrieën ter wereld ( 7 à 10 % van het mondiale energieverbruik komt door mijnbouw.) • 1 gouden ring = 20 tot 60 ton mijnafval en > 10 000 liter zoet water • 0 = + De éénkg kggoud goud Deechte echteprijs prijs van van één Ontgonnen erts: 1.023 ton Mijnafval: 2.272 ton Waterverbruik: 2.300.546 liter Broeikasgasuitstoot: 23 ton Kwikproductie: 358 gram Kwikemissie: 27 gram Arseenemissie: 22 gram Cyanideverbruik: 238 kg Bron: GMFS 2010 Impact van goudmijnbouw op het De impact van goudmijnbouw op Zuiden het Zuiden - Milieuschade Watervervuiling Waterschaartste + verzilting Gedwongen verhuizen Slechte arbeidsomstandigheden, kinderarbeid Militaire repressies Zware metalen in bloed van de omwonenden Huid- en haaraandoeningen Psychische impact op lokale bevolking Milieuschade Vervuiling: cyanide - kwik Zure waters in de San José mijn, Bolivia Waterschaarste, verzilting Gevolgen fauna en flora Eigenschappen open-pit mijnbouw Toename mijnbouwconflicten Plaatselijke bevolking komt in opstand Conflicten escaleren en leiden tot schending van mensenrechten van plaatselijke bevolking Argumenten lokale bevolking? Geen inspraak in toekenning mijnbouwconcessies Geen bijdrage aan lokale economische ontwikkeling Bedreiging voor milieu & landbouw: vervuiling waterbronnen, verstoring ecosystemen Ondermijning cultuur lokale gemeenschap Kloof tussen arm & rijk vergroot Schendingen van mensenrechten + protesten van de lokale bevolking 2. CONGAcase- link Belgische banken De CONGACASE: protesten lokale bevolking Argumenten lokale bevolking? Geen inspraak in toekenning mijnbouwconcessies Mijnen dragen niet bij aan lokale economische ontwikkeling Mijnindustrie vormt bedreiging voor milieu & landbouw: vervuiling waterbronnen, verwoesting ecosystemen Mijnactiviteit ondermijnt cultuur, lokale gemeenschap Mijnbouw vergroot kloof tussen arm & rijk NationaleNational marchmarch voor water, Feb 2012 Onderzoeksresultaten financiering Conga project FASE 1: Vooronderzoek over mogelijke links met drie in België gezetelde grootbanken en Newmont en Minas Buenaventura. ING, BNP Paribas & KBC bank FASE 2: Onderzoek naar de grootste financierders van Newmont en Buenaventura. Onderzoeksresultaten financiering Conga project Mogelijke financiële betrekkingen: Periode 2007 – 2012 / onderzoek vond plaats in augustus & september 2012 uitgiftebegeleiding van aandelen en obligaties aandelen en obligaties in bezit van de bank zelf Bedrijfsleningen en projectfinanciering Onderzoeksresultaten financiering Conga project De grootste financiële stakeholders van Newmont zijn NoordAmerikaanse investeerders De Belangrijkste spelers: JP Morgan 3.1 % aandelen van Newmont Bookrunner voor een lening van 2.3 miljard € Blackrock 8.1 % aandelen van Newmont 24.54 % aandelen van Buenaventura Er is geen duidelijkheid of het opgehaalde geld bestemd was voor het Conga project. Onderzoeksresultaten financiering Conga project De grootste aandeelhouder van Compañía de Minas Buenaventura (CMB) is de Peruviaanse Benavides familie die 27.27 % van de aandelen bezit Voor de rest is er een grote betrokkenheid van pensioenfondsen Onderzoeksresultaten financiering Conga project SHARE HOLDERS NEWMONT % of all shares Value (€ million) Filing date United States 8.34 1,581.2 31-Mar until 30-Jun-2012 Capital Group United States 7.43 1,407.8 30-Jun-2012 State Street Global Advisors United States 4.45 841.5 30-Jun-2012 Van Eck Associates Corporation United States 4.36 825.7 30-Jun-2012 Vanguard Group. United States 4.29 813.2 30-Jun-2012 J.P. Morgan Chase United States 3.16 587,7 30-Jun-2012 Fidelity Management & Research Company United States 3.05 578.4 30-Jun-2012 Deutsche Bank Germany 2.15 407.0 30-Jun-2012 M & G Investment Management England 1.41 268.0 30-Jun-2012 Carmignac Gestion France 1.36 257.1 30-Jun-2012 Northern Trust Corporation United States 1.32 251.9 30-Jun-2012 First Eagle Investment Management, part of Arnold and S. United States Bleichroeder Advisers 1.25 236.3 30-Jun-2012 Norges Bank Investment Management (NBIM) 1.06 241.2 31-Dec-2011 43.63 7,709.3 Investor Country Blackrock Norway Total Onderzoeksresultaten financiering Conga project The following banks participated as bookrunners: Citi JP Morgan Deutsche Bank Securities Corp HSBC Holdings Royal Bank of Scotland Other participants were: BMO Capital Markets, part of Harris Financial Corporation BNP Paribas Scotia Capital, part of Bank of Nova Scotia SMBC Nikko Capital Markets, part of Sumitomo Mitsui Banking Corporation UBS Investment Bank Australia & New Zealand Banking Group CIBC World Markets, part of Canadian Imperial Bank of Commerce Credit Suisse United States United States Germany United Kingdom United Kingdom € 449.0 million € 449.0 million € 72.4 million € 72.4 million € 72.4 million United States France Canada € 72.4 million € 72.4 million € 72.4 million Japan Switzerland Australia € 72.4 million € 72.4 million € 46.5 million Canada Switzerland € 46.5 million € 46.5 million Onderzoeksresultaten financiering Conga project Bank of America Merrill Lynch Mitsubishi UFJ Mizuho Securities RBC Capital Markets, part of Royal Bank of Canada SG Americas Securities, part of Societe Generale US Bancorp United States Japan Japan € 46.5 million € 46.5 million € 46.5 million Canada € 46.5 million France United States € 46.5 million € 46.5 million Mei 2011 , Lening toegestaan aan Newmont voor een bedrag van 1.8 miljard euro Bookrunner : JP Morgan Chase Australia & New Zealand Banking Group Banco Bilbao Vizcaya Argentaria Bank of America Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ Bank of Montreal Bank of Nova Scotia Australia Spain United States Japan Canada Canada Onderzoeksresultaten financiering Conga project BNP Paribas Canadian Imperial Bank of Commerce Citibank Commonwealth Bank of Australia Credit Suisse Deutsche Bank HSBC Bank Mizuho Corporate Bank Royal Bank of Canada Royal Bank of Scotland Société Generale Sumitomo Mitsui Banking Corporation UBS Westpac Banking Corporation Woori Investment Bank, part of Woori Finance Holdings France Canada United States Australia Switzerland Germany United Kingdom Japan Canada United Kingdom France Japan Switzerland Australia South Korea Onderzoeksresultaten financiering Conga project SHARE HOLDERS Minas Buenaventura % of all Value shares* (€ million) Investor Country BlackRock United States 24.54 Filing date 2,039.8 31-Dec-2011 until 30-Jun-2012 Compañía Minera Condesa, part Peru of CMB 7.70 616.0 31-Dec-2011 Fidelity Investments United States 6.25 546.5 30-Apr until 31-Jul-2012 Prima AFP Peru 3.98 302.5 30-Apr-2011 AFP Integra Peru 3.79 288.0 30-Apr-2011 Van Eck Associates Corporation United States 3.53 292.8 30-Jun-2012 AFP Horizonte Peru 2.86 217.7 30-Apr-2011 ProFuturo AFP Peru 2.74 208.6 30-Apr-2011 Vontobel Asset Management, part of Vontobel Holding Switzerland 2.34 194.1 30-Jun-2012 Vanguard Group United States 1.74 144.6 30-Jun-2012 Templeton Asset Management, part of Franklin Resources United States 1.61 130.9 30-Jun-2012 State Street Global Advisors United States 1.54 127.9 30-Jun-2012 Bank of Nova Scotia Canada 1.49 123.9 30-Jun-2012 Wells Fargo United States 1.09 90.8 30-Jun-2012 Total 65.20 5,324.1 Onderzoeksresultaten financiering Conga project betrokkenheid BNP Paribas in Newmont (juli 2012) 42.4 miljoen euro aandelenbezit 5.2 miljoen euro aan obligaties 1 van de 17 banken die de uitgiftebegeleiding van converteerbare obligaties ter waarde van 805 miljoen euro voor zich nam. BNP Paribas aandeel goed voor +/- 13.4 miljoen euro deel van een 19 banken tellende syndicaat die betrokken was in de uitgave van vastrentende obligaties voor 1.3 miljard euro. BNP Paribas was onderschrijver van obligaties ter waarde van 38.4 miljoen euro. In 2012 zat BNP Paribas opnieuw in een syndicaat die de uitgave begeleide van vastrentende obligaties voor een bedrag van 1.9 miljard euro. BNP Paribas stond in voor een bedrag van 72.3 miljoen euro. Onderzoeksresultaten financiering Conga project betrokkenheid BNP Paribas in Newmont (juli 2012) Lening (mei 2011) van 1.8 miljard euro via doorlopend krediet aan bankensyndicaat van 13 banken. BNP Paribas stond in voor 88.5 miljoen euro 1 jaar later vroeg Newmont om het bestaande krediet op te trekken naar 2.3 miljard euro. Dit zorgde er voor dat BNP Paribas ook zijn bijdrage moest opkrikken naar 116.5 miljoen euro. Onderzoeksresultaten financiering Conga project betrokkenheid ING in Newmont (juli 2012) ING groep heeft zelf 55.9 miljoen euro aan aandelen in Newmont in hun bezit ING groep en US dochteronderneming Reliastar bezitten 100.1 miljoen euro aan obligaties Onderzoeksresultaten financiering Conga project betrokkenheid KBC in Newmont (juli 2012) KBC groep heeft zelf 4.9 miljoen euro aan aandelen van Newmont in hun bezit KBC groep bezit 2.9 miljoen euro aan obligaties Communicatie grootbanken op website naar de consument BNP Paribas: Good will projects : “The group wants to take their role for the good of society. With special attention for marginalised areas. There is a BNP Paribas Foundation for philanthropy work with an annual budget from 25 million euro” Communicatie grootbanken op website naar de consument ING: Sustainability contributes to long-term business success, for us and our customers, as it leads to economic development, a healthy environment and consequently a stable society. CSR & SRI policies van grootbanken BNP Paribas: BNP Paribas commits to a sustainable approach, this means : A continuous progress approach that is sustained by constructive dialogue with all individuals and organisations affected by our activities. = > communicatie naar de klanten stemt niet overeen met de realiteit CSR & SRI policies van grootbanken HOE DOEN ZE HET PRACTISCH? Ondertekening charters: • Equator principles voor Project financiering • UN Global Compact universele principes op gebied van mensenrechten, arbeid, milieu en corruptie • Climate principles voor klimaatopwarming • CIAN Principles : tegen corruptie in Afrika • UN PRI: verantwoord investeren • Corporate Climate Communiqués => Greenwashing??? CSR & SRI policies van grootbanken HOE DOEN ZE HET PRACTISCH? Deelname aan denktanks die zich richten op milieu en sociale thematiek: • EPE: Entreprises pour l'Environnement • EDH: Entreprises pour les Droits de l’Homme CSR & SRI policies van grootbanken HOE DOEN ZE HET PRACTISCH? Deelname in een Forum, koepelorganisatie, NGO: • IIGCC: rond verantwoord investeren (BNP) • RSPO: promotie gebruik duurzame palmolie (BNP) • Carbon Disclosure Project (ING) CSR & SRI policies van grootbanken HOE DOEN ZE HET PRACTISCH? • BNP Paribas csr commitments / BNP Paribas Our Mission Our responsibility Ondertekend door Baudouin Prot & Jean-Laurent Bonnafé • ING ESR policy / ING financial economic crime policy .... Veel engagement maar wat is het probleem? Oktober 2002 : 9 internationale grootbanken + IFC (in joint venture met Newmont en Buenaventura) Staan aan de wieg van: Veel engagement maar wat is het probleem? United Nations Global Compact RvB: BASF - UNILEVER - SAKHALIN ENERGY the China Enterprise Confederation - PETROBRAS CARLSON - Oil and Natural Gas Corp. Ltd … NGO: ethos ( FEBRABAN, VALE, ALCOA … ) Veel engagement maar wat is het probleem? Climate principles: HSBC Francis Sullivan, from (financieel adviseur conga project) and Chair of The Climate Principles said, “Signatories will incorporate carbon and climate risk into their research activities and investment decisions, engage with clients to understand climate risks and opportunities and develop products and services that support them in managing those risks and exploiting those opportunities.” Bron: http://www.theclimategroup.org/what-we-do/news-and-blogs/The-Climate-Principles-Finance-leaders-launch-firstglobal-climate-change-framework/ Veel engagement maar wat is het probleem? Carbon Disclosure project The Carbon Disclosure Project (CDP) works to transform the way the world does business to prevent dangerous climate change and protect our natural resources. We see a world where capital is efficiently allocated to create long-term prosperity rather than short-term gain at the expense of our environment. Bron: https://www.cdproject.net/en-US/Pages/About-Us.aspx Board of trustees: Schroders investment management, Climate Change Capital (=bunge) ,Rockefeller Philanthropy Advisors, TVM Capital … Bunge Ltd. (BG), the world’s second-largest oilseed processor, won approval to acquire Climate Change Capital, a London fund manager that manages the world’s largest private-sector carbon fund, after C02 prices slumped to a record. Bron: http://www.bloomberg.com/news/2012-02-22/bungebuys-climate-change-capital-after-c02-prices-plunge-1-.html Veel engagement maar wat is het probleem? Corporate climates communiqués The Corporate Climate Communiqués have been developed by The Prince of Wales’s Corporate Leaders Group on Climate Change (CLG). The CLG brings together business leaders from major UK, EU and international companies who believe that there is an urgent need to develop new and longer term policies for tackling climate change. Bron: http://www.climatecommuniques.com/Supporters.aspx Contributions: IETA RvB : Shell, Rio Tinto, Chevron, BP, Loyds… EU CLG : Deutsche telekom, Coca Cola, Philips, Vodafone, Shell… WBCSD RvB: Bank of America, Toshiba, Unilever, Duke Energy, Shell, … Veel engagement maar wat is het probleem? The EU CLG Mission: "To communicate the support of business for the European Union to move to a low carbon society and low climate risk economy, and to work in partnership with the institutions of the EU to make this a practical reality.“ Bron: http://www.cpsl.cam.ac.uk/Business-Platforms/The-Prince-of-WalesCorporate-Leaders-Group-on-Climate-Change/EU-CLG.aspx Besluit - Zonder achtergrondkennis moeilijk om deze engagementen te achterhalen. - Consumenten zijn gevoelig aan ecologische en duurzaamheidscriteria: banken spelen er op in via communicatie naar de consument, maar passen dit niet toe in de praktijk. = > Nood aan kritische blik als consument = > Nood aan correcte/transparante informatie vanuit de banken = > Nood aan (inter)nationale onafhankelijke externe controle-organen op dit soort communicatie + drukkingsmiddel = > Nood aan alternatieven voor beleggingen / investeringen Mogelijk dankzij…