culturaleconomy

Bespreking The Cultural Economy of Cities: Essays on the Geography of Image-Producing
Industries. Allen J. Scott 2000
Scott begint het boek met een verwijzing naar Peter Hall waarin hij aanhaalt dat steden altijd
een speciale rol hebben gespeeld als centra van culturele en economische activiteit. Hall
(1998) legt dit als volgt uit: De steden met de meeste invloed in hun tijd zijn altijd de steden
geweest die tevens werden gezien als culturele hoofdstad van de wereld. Voorbeelden die
hierbij worden gegeven zijn Athene in de Griekse oudheid, Florence in de Renaissance,
Londen in de tijd van Shakespeare of meerdere steden zoals Wenen en Parijs tussen 1870 en
1910. Parijs was hierbij de belangrijkste stad op het gebied van de schilderkunst en Wenen op
muzikaal gebied. Deze steden waren in deze periodes vaak ook het handelscentrum van de
wereld. Economie en cultuur zijn volgens Scott vaak in elkaar verweven (Scott 2000). Zo ook
de massacultuur die een grote rol speelt in dit boek van Scott. Het kapitalistische economisch
systeem in het westen heeft volgens Scott bijgedragen aan de snelle verspreiding van de
massacultuur. Iemand die over dit fenomeen schreef was de Duitse socioloog Theodor
Adorno. Adorno was een prominent vertegenwoordiger van de Frankfurter Schule. Hij sprak
over de “eternal sameness” die zou ontstaan door de massaproductie van cultuur op
Fordistische wijze (Adorno 1975). Dit staat haaks tegenover de opvatting van Scott in het
boek. Zijn opvatting is dat veel onderdelen van de culturele economie juist meer divers zijn
geworden omdat de consument uit een groter pakket van culturele producten kan kiezen
(Scott 2000). Deze opvatting wordt o.a. gedeeld door Mike Featherstone in zijn boek Undoing
culture: globalization, postmoderism and identity (1995) waarin hij stelt dat globalisatie
belangrijk is voor de huidige postmodernistische cultuur.
Scott stelt in zijn boek dat globalisatie de kans vergroot dat er in de culturele economie sprake
is van verticale desintegratie. Dit had hij al eerder toegelicht in Metropolis: From the Division
of Labor to Urban Form (Scott 1988). De eerder genoemde visie dat de cultuur meer divers
wordt door globalisatie probeert Scott te onderbouwen door Parijs als voorbeeld te nemen. In
de Franse filmindustrie is al jaren lang sprake van een zogenaamd gedesintegreerd
productiesysteem.
“The whole forms a dynamic network of interdependencies generating a constant
stream of beneficial externalities that function as critical foundations of the industry’s
competitive advantages and creative capacity.” (p. 111)
Dit valt volgens Scott te danken aan de decennialange traditie van overheidssteun voor de
filmkunst. Toch zal er een meer dynamische relatie tussen de filmindustrie en de overheid in
Frankrijk moeten ontstaan, wil de industrie overleven. De eerder onderbouwde visie dat
globalisatie tot verticale desintegratie en dus tot een meer diverse cultuur leidt veranderd hier
in een paradox. De filmindustrie in Parijs moet juist het tegenovergestelde doen als de rest
van de culturele industrie. De bedrijven in de industrie moeten anders gaan samenwerken en
misschien wel gaan integreren om zich beter commercieel te kunnen verweren tegen meer
gecommercialiseerde filmindustrie uit Hollywood. Als dit niet gebeurd is volgens Scott de
“ghettoization” van de Franse filmindustrie onvermijdelijk. Toch relativeert Scott zich hier
weer dat de Franse filmindustrie niet Hollywood moet gaan nadoen maar haar eigen Franse
karakter moet houden om te kunnen blijven bestaan:
“Over and…..which suggests that because of increasing returns effects, the long-term
Survival of any industrial agglomeration is more likely to be secured by meaningful
differentiation from a dominant competitor than its is by imitation.”(p.110)
Literatuur
Adorno T. & Rabinbach A. (1975), Culture Industry Reconsidered. New German Critique No.
6 Autumn 1975, pp. 12-19.
Featherstone M. (1995), Undoing culture: globalization, postmoderism and identity. Sage
publications London.
Hall P. (1998), Cities in Civilization. Fromm International New York. pp. 21-23.
Scott (1988), Metropolis: From the Dicision of Labor to Urban Form. University of California
Press Berkeley.
Scott A. (2000), The Cultural Economy of Cities: Essays on the Geography of ImageProducing Industries. Sage publications London.