Module Het groeien van planten

Module Het groeien van
planten
De CO2-voetafdruk van dit
drukwerk is berekend met
ClimateCalc en
gecompenseerd bij:
treesforall.nl
www.climatecalc.eu
Cert. no. CC-000057/NL
97001_Het groeien van planten.indd 1
25-04-17 13:51
Colofon
Auteur
Ton van der Hoorn, Wellantcollege, Aalsmeer
Redactie
Marga Winnubst, Kristal Tekst- en communicatiebureau
Beeld
ARKA media BV, Beeldverwerving en beeldcreatie
Resonans
Jan van den Langenberg, Helicon, Boxtel
Wim Ottema, Boomkwekerij Ottema
Onderwijskundige
Annet Scholten
Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de
wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u
contact met ons opnemen.
Eerste druk, 2015
© 2015 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland
Email: [email protected]
Internet: www.ontwikkelcentrum.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige
wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.
97001_Het groeien van planten.indd 2
02-12-15 13:38
Inhoudsopgave
Inleiding 4
1 Begrippen rondom de plant 5
1.1 Oriëntatie 1.2 De kenmerken van een plant 1.3 De wortel 1.4 De stengel 1.5 Het blad 1.6 Opdracht 2 Onderdelen van een plant 5
5
6
9
11
15
17
2.1 Oriëntatie 2.2 De bloem en het zaad 2.3 Bollen, knollen, scheuten 2.4 Morfologische termen 2.5 Opdracht 17
17
19
22
23
3 Levensprocessen in de plant 27
3.1 Oriëntatie 3.2 Fysiologie van de plant 3.3 Assimilatie of fotosynthese 3.4 Assimilatie en transport 3.5 Dissimilatie of ademhaling 3.6 Ondernemerschap en duurzaamheid 3.7 Opdracht 4 Water en voeding 4.1 Oriëntatie 4.2 Bestanddelen van de plant 4.3 Het opnemen van water en voedingsstoffen 4.4 Het afgeven van water 4.5 Het vervoer van water in de plant 4.6 Ondernemerschap en duurzaamheid 4.7 Opdracht 5 Klimaatfactoren 5.1 Oriëntatie 5.2 Licht 5.3 Beïnvloeden van het licht 5.4 Temperatuur 5.5 Beïnvloeden van de temperatuur 5.6 Luchtvochtigheid 5.7 Koolzuurgas 5.8 Luchtbeweging 5.9 Opdracht Begrippenlijst 27
27
28
31
33
34
35
37
37
37
38
40
41
42
43
45
45
45
50
51
52
54
56
58
60
61

97001_Het groeien van planten.indd 3
3
02-12-15 13:38
Inleiding
Kwalificatiedossier Agro productie, handel en technologie
Binnen de Beroepsgerichte Kwalificatie Structuur (BKS) zijn er voor het kwalificatiedossier
Agro productie, handel en technologie modulen ontwikkeld voor het basisdeel en voor het
profieldeel. Modulen uit het basisdeel vormen voor alle deelnemers van het kwalificatiedossier Agro productie, handel en technologie een verplicht onderdeel. De modulen uit het
profieldeel behoren bij een specifieke differentiatie uit dit dossier. Het groeien van planten is
een van de modulen uit het basisdeel.
Het groeien van planten
Om met planten te kunnen werken, moet je weten hoe een plant gebouwd is en zich ontwikkelt. Je moet de belangrijkste begrippen kennen om een goede communicatie over uitgangsmateriaal mogelijk te maken. Deze module behandelt de belangrijkste begrippen uit de
algemene plantenteelt.
Hoofdstukken 1 tot en met 5
In hoofdstuk 1 worden de belangrijkste inwendige en uitwendige kenmerken van de plant
behandeld. Je zult deze kennis nodig hebben om de processen in de plant te kunnen begrijpen. In hoofdstuk 2 behandelen we allerlei begrippen en termen van planten en plantenonderdelen, zoals die ook in het vak vaak gebruikt worden. We hebben in de teelt en handel
tenslotte te maken met allerlei plantenonderdelen: bollen, knollen, struiken, bloemen, en
vruchten. Hoofdstuk 3 gaat in op assimilatie en de dissimilatie. Deze twee levensprocessen in
planten zijn voor de teelt, verwerking en handel van groot belang. In hoofdstuk 4 komen de
wateropname en waterafgifte van de plant aan de orde. Basisprocessen voor elke plant die in
de gehele keten van teler tot consument van groot belang zijn. In hoofdstuk 5 staan we stil bij
de klimaatfactoren die tijdens plantengroei en plantenhandel een rol spelen.
Veel leesplezier!
De auteur
Bij dit boek ontvang je een éénjarige licentie op de digitale module. Je vindt de activatiecode
op de achterzijde. In deze module vind je computersymbolen .
Deze interactieve extra’s, waaronder digitale opdrachten, bronnen en hulpmiddelen zijn te
vinden in de digitale versie.
4

97001_Het groeien van planten.indd 4
25-04-17 13:52
1 Begrippen rondom de plant
1.1 Oriëntatie
Benoemen
Je hebt net een stereo-installatie gekocht, een computer of een smartphone. Het maakt
eigenlijk niet uit wat. Je wilt dan weten hoe het apparaat werkt. Wat kun je er allemaal mee?
Waar dienen de knoppen en toetsen voor? Je wilt het apparaat immers op de juiste manier
kunnen gebruiken. Als je straks op het leerbedrijf en later in je werk veel met bloemen en
planten te maken hebt, geldt hetzelfde. Dan is het ook belangrijk om te weten wat een plant
is, hoe je de onderdelen moet benoemen en waar de onderdelen eigenlijk voor dienen. Als je
dat weet, kun je begrijpen hoe planten groeien en waar je op moet letten bij het verzorgen en
verhandelen van planten. Daarom komen in dit hoofdstuk de belangrijkste kenmerken van een
plant aan bod en leer je hoe planten groeien.
1.2 De kenmerken van een plant
Drie hoofdorganen
Elke plant heeft drie hoofdorganen: wortel, stengel en blad. Alle andere organen, zoals knollen, bloemen, vruchten enzovoort, kun je beschouwen als afgeleide organen: wortel, stengel
of blad hebben een andere of een extra functie gekregen en zijn daarom geheel veranderd
van vorm, kleur en uiterlijk. Zo hebben bloemen geen bladgroen meer, maar is de bouw wel
erg vergelijkbaar met die van een gewoon groen blad. En zo is bij voorbeeld de dikke ondergrondse knol van de dahlia een wortel die als extra functie de opslag van water en voeding
heeft gekregen.
Morfologie en anatomie
Je kunt op verschillende manieren naar een plant kijken. Je kunt naar het uitwendige kijken:
hoe zien de wortels eruit; wat is de kleur en dikte van de stengels; welke vormen, kleuren en
dikten komen we tegen bij de bladeren. Het bekijken, bestuderen en vergelijken van uiterlijke
kenmerken van een plant heet morfologie. Natuurlijk kun je ook kijken naar het inwendige van
de wortels, stengels en bladeren. Je maakt dan een doorsnede en je kijkt onder de microscoop
welke organen je kunt onderscheiden. Hoewel er veel over de inwendige bouw van een plant
te vertellen is, beperken we ons hier tot het bekijken van een doorsnede van de wortel, stengel en het blad. Het bekijken, bestuderen en vergelijken van het inwendige van de plant valt
onder het begrip anatomie.
1. Een tulpenbol heeft bolrokken, en een ui heeft schillen. Waarmee zijn deze bolrokken
morfologisch gezien erg te vergelijken?
A.
B.
C.
D.
Knol.
Wortel.
Stengel.
Blad.
Begrippen rondom de plant
97001_Het groeien van planten.indd 5
5
02-12-15 13:38