God in de Lage Landen, 6 september, 21.10 uur, Nederland 2 God

God in de Lage Landen, 6 september, 21.10 uur, Nederland 2
God en geld
“God en de Mammon zijn twee heren, die je niet allebei kunt dienen”. Een gedachte uit de Bijbel
over geld als afgod, die duidelijk aangeeft waar de prioriteiten in het geloof zouden moeten
liggen. Maar in de geschiedenis van de Lage Landen speelt geld in de kerk vaak juist een
belangrijke en soms bedenkelijke rol. Dat roept weerstand op. Zo vertelt Ernst Daniël Smid van
de enige Nederlandse paus ooit, Adrianus. Net als de huidige paus Franciscus is hij wars van de
pracht en de praal van de kerk in zijn tijd. We komen ook dominee Udemans tegen, die het goed
voorheeft met de steeds rijker wordende koopmannen van de VOC. Áls er maar aan armenzorg
wordt gedaan! De priester Gerlachus gaat in bankzaken als hij ziet dat de boeren in zijn
omgeving moeilijk aan geld kunnen komen om te kunnen inkopen. Hij legt de basis voor de
Rabobank, maar bij hem staat de klant nog écht centraal. Renze Klamer ontmoet een
hedendaagse versie van Franciscus met een voor christelijke yuppen lastige boodschap.
God in de Lage Landen, 13 september, 21.10 uur, Nederland 2
God en geweld
Geloof kan mensen inspireren tot het meest vreselijke geweld. Hoe vaak menen gelovigen niet
hun God een handje te moeten helpen door naar de wapens te grijpen? Ook christenen. Maar
Jezus heeft ook velen geïnspireerd tot pacifisme. In deze aflevering vertelt Ernst Daniël Smid
over Jan van Leiden die als leider van de wederdopers een gewelddadig schrikbewind voert in
Munster. Opmerkelijk genoeg komt uit deze beweging van wederdopers ook de eerste kerk voort
die macht en geweld afzweert voort onder leiding van de Friese uitgetreden priester Menno
Simonsz. Een van de beroemdste Nederlandse dominees van de 20e eeuw is de veelkleurige
Jan Buskes. Hij wordt als 15-jarige gegrepen door de christelijke geweldloosheid en zet zich
tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in voor de vrede, ook als dat hem in botsing brengt met
machtige figuren. Ernst Daniël Smid krijgt weer een beetje de Hollanditis, de 'ziekte' van het
verzet tegen de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in de jaren '80. Dit verzet begint in de
kerken en mondt uit in de grootste massademonstraties uit de Nederlandse geschiedenis. Renze
Klamer ontmoet een pacifistische dominee en zijn dochter, die het leger ingegaan is.
God in de Lage Landen, 20 september, 21.10 uur, Nederland 2
God en seks
Geen gevoeliger combinatie dan God, kerk en seks. Jezus zei opvallend weinig over seks, maar
de kerk heeft seks al vroeg tot gevaarlijk terrein verklaard. Nodig voor de voortplanting, maar
besmet met verderfelijke lust. De reformatie brengt een voorzichtige verandering. Ernst Daniël
Smid brengt in deze aflevering ‘vadertje Cats’ tot leven , die heel anders over seks blijkt te
denken dan kerkvader Augustinus. Zijn boeken over de vrouw en het huwelijksleven, verlucht met
vele plaatjes, staan in veel gezinnen naast de statenbijbel op de schoorsteenmantel. Als de
prostitutie in de ogen van Johannes van der Steur te veel ruimte krijgt van de overheid, gaat hij
midden in de nacht de hoerenlopers ervan proberen te overtuigen dat ze op de verkeerde weg
zijn. Hij moet het regelmatig met een pak slaag of een pot met urine boven op zijn kop bekopen!
Maar zijn Middernachtzending zorgt voor heel wat lege peeskamertjes. Psychiater Kees Trimbos
zorgt in de zestiger jaren van de vorige eeuw met zijn KRO-radiopraatjes in katholieke kringen
voor verzachting van de kerkelijke seksuele moraal. Op de radio was niet eerder zo openhartig
over seks gepraat als door hem. Bovendien waarschuwt hij voor kindermisbruik door priesters,
meer dan vijftig jaar voordat naar buiten komt hoe groot dat probleem in zijn tijd was. Renze
Klamer bezoekt met de houdster van een christelijke erotiekshop een groothandel in
seksspeeltjes.