Nood aan ergotherapie in de thuiszorg

Nood aan ergotherapie in de thuiszorg
Nood aan ergotherapie in de thuiszorg
Prof. Dr. Lieve Peremans
Departement Eerstelijns‐ en Interdisciplinaire zorg
Universiteit Antwerpen
Vergrijzing en d
de geriatrische tsunami
i i h
i
• Vergrijzing
Vergrijzing van de baby‐boom
van de baby‐boom generatie‐
groep + 65 jaar: stijging van 15 tot 25 % nog voor 2030 g
• Dubbele
Dubbele vergrijzing: aandeel 80
vergrijzing: aandeel 80‐plussers
plussers binnen de groep van 65‐plussers (van 23% naar 40 % in 2050)
• Geriatrische tsunami!
Bevolkingspiramide: Vlaams Gewest (2001)
Bevolkingspiramide: Verwachting
Vlaams Gewest (2031)
Toename van chronische en complexe zorg h i h
l
•
•
2000: 39% totale
mortaliteit = niet-infectieus
2020: 60% totale
mortaliteit = chronische
ziekten (hartziekten, CVA,
diabetes, depressie,
kanker,…)
Chronische complexe zorg in Vlaanderen
• 20 % lijdt aan ≥ 1 chronische aandoening
0 % jdt aa
c o sc e aa doe g
• Tegen 2020 – prevalentie van 35‐55 %
Boven de 65 jaar – heeft 67 % twee of heeft 67 % twee of
• Boven de 65 jaar meer chronische ziekten
• Multi‐morbiditeit: 70 % van de personen p
>80 jaar hebben >1 chronische ziekte
• 9% van 65 plussers lijdt aan dementie –
60 % doet beroep op thuiszorg
• Aantal zorgbehoevenden verdubbelt tegen 2030 –
2030 verdrievoudigt tegen 2050
di
di
20 0
Mijn werkweek
Mijn werkweek…
•
Maandag: – Ochtendraadpleging: nieuwe pt met Parkinson – inschakelen thuisverpleging en ergotherapeut
– overleg met OCMW over jonge psychiatrische pte, vastleggen zorg‐en
zorg
en interprofessionele doelen
interprofessionele doelen
– dringende vraag van verzorgende over opgenomen patiënt (ziekenhuisbezoek om ontslagmanagement plannen)
– Tweede vraag ivm opgenomen pt – eveneens ontslagmanagement (casus Ivo)
l
(
I )
– Avondraadpleging overleg met dochter van pte (casus Greta) ivm zorgplanning moeder
•
•
Dinsdag: ziekenhuisbezoeken Dinsdag:
ziekenhuisbezoeken
Woensdag: – Huisbezoek: dame met ernstige visus‐en rugproblemen: thuisverpleging, hulp ergotherapeut inschakelen
Welk antwoord kunnen wij bi d ?
bieden?
• Een goed georganiseerde lijn met efficiënte ondersteunende structuren
efficiënte ondersteunende structuren
• Laagdrempelig (structuur, wachttijd, financieel…)
• Kwaliteitsvolle zorg
Kwaliteitsvolle zorg
Kwaliteitsvolle zorg
Kwaliteitsvolle zorg
• Definitie wordt mede bepaald door wie
naar de kwaliteit kijkt (Donabedian)
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian)
►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële
voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie
gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken
gezondheidszorg
►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de
hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie
communicatie,,
g
g
besliskunde,, zorgmanagement
►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand,
gezondheidstoestand kennis
kennis, zelfzorg
zelfzorg,
tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Structuur
• Mesoniveau:
Mesoniveau: SEL (2009) SEL (2009)
(samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg)
• Microniveau: – Werken in zorgteams voor de complexe Werken in orgteams oor de comple e
thuiszorg (interprofessionele samenwerking)
(interprofessionele samenwerking)
– Transmurale zorg – externe liaison
Structuur: kantelende zorg
Structuur: kantelende zorg
VAN NAAR
Structuur: interprofessionele samenwerking
Biologisch: ziekte
Team
Patient
dat verantwoordelijk‐
heid opneemt
voor de patient met een probleem
psychologisch: psychologisch:
ziektegevoel
sociaal: ziektegedrag
existentiëel: welzijn
Context
Gezondheidszorgbeleid
Complexe thuiszorg
C
Casus: Greta
G
77‐jarige pte met primaire progressieve
afasie. Recente diagnose mastitis carcinomatosa
Patiënte met een probleem: multimorbiditeit,
Patiënte
met een probleem: multimorbiditeit
Sociaal (alleenstaande, dochter op verre afstand),
py
psychisch en welzijn (kwaliteit van leven, therapie vs
j (
,
p
niets doen)
ZZorgteam: thuisverpleegkundigen, huisarts,
h i
l k di
h i
Logopediste, kinesitherapeute, mantelzorger,
verzorgende
Transmurale zorg: Externe liaison
Transmurale zorg: Externe liaison
Externe Liaison
=
Ontslagmanagement
Samenwerking op de afdeling
Samenwerking binnen
het ziekenhuis
het ziekenhuis
Samenwerking met externe hulpverleners
externe hulpverleners
=
Micro niveau
=
Meso niveau
=
Macro niveau
Transmurale zorg: Externe liaison
Transmurale zorg: Externe liaison
• Geriatrische
Geriatrische principes en principes en
deskundigheid ter beschikking stellen Æ Huisarts
Æ C.R.A.
CRA
Æ Andere zorgverstrekkers:
thuisverpleegkunde; kine, th
is erpleegk nde kine
ergotherapie, logopedie, verzorgende
Transmurale zorg:
C
Casus Ivo
I
Ivo, 61 jaar, doet ondanks secundaire preventie (medicatie), na een doorgemaakte TIA (doorbloedingsstoornis in de
hersenen met spontaan herstel binnen enkele uren)
een uitgebreide beroerte met uitval linker
li h
lichaamshelft en spraakproblemen
h lf
k bl
• Opname in acuut ziekenhuis Opname in acuut ziekenhuis
• Transfer naar revalidatie‐eenheid
Casus Ivo
Casus Ivo
Patiënt met beroerte en bijkomende
aandoeningen. Sociaal: alleenstaande, leeft
geïsoleerd, wil ook geen contacten, Psychisch
en welzijn (depressief, alcohol maar wil nog niet dood) ‘D k
‘Dokter, ik mag toch nog effekes blijven, hé…’
ik
h
ff k blij
hé ’
Zorgteam: thuisverpleegkundige, huisarts,
Zorgteam:
thuisverpleegkundige huisarts
verzorgende
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian)
►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële
voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie
gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken
gezondheidszorg
►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de
hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie
communicatie,,
g
g
besliskunde,, zorgmanagement
►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand,
gezondheidstoestand kennis
kennis, zelfzorg
zelfzorg,
tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Kwaliteitsvolle zorg: proces
Kwaliteitsvolle zorg: proces
• Interdisciplinair samenwerken: hoe?
Interdisciplinair samenwerken: hoe?
• Zorgplan opstellen
Z
l
t ll
• Zorgdoelstellingen voor de patiënt en samen met de patiënt
met de patiënt • Interdisciplinaire doelstellingen: hoe gaan we als team samenwerken
Zorgplan
ƒ Schriftelijk document m.b.t. geplande zorg j
g p
g
voor een patiënt
ƒ Afsprakenregeling gebaseerd op essentiële administratieve, klinische en paraklinische d i i
i
kli i h
kli i h
elementen van de persoon, rekening houdend met één of meer oude d e éé o ee
begeleidingsdossiers. De Lepeleire J, De Stercke E. Het zorgplan. Definitie en inhoud. Huisarts Nu 2006; 35(2): 73‐78
Zorgplan
1. Administratief gedeelte: Identificatie van patiënt, zorgbemiddelaar en alle hulpverleners
2 Algemene (zorg)doelstellingen: probleem
2.
Algemene (zorg)doelstellingen: probleem
3. Klinische beoordeling: welke problemen? Beoordeling, medicatiebeheer, b h d li
behandelingen 4. Taakafspraken: wat zijn interprofessionele doelstellingen? –
g
afspraken met duidelijke p
j
contactpersoon 5. Communicatie: noteren van alle communicatie journaal
communicatie, journaal Interdisciplinair overleg
Interdisciplinair overleg
Knelpunten
‐ TIJD
TIJD (hoe haalbaar met de vergrijzing)
(h h lb
td
ij i )
‐ Financieringssysteem: hulpverleners in thuiszorg zijn meestal zelfstandigen ‐ Manpower: bv hoeveel p
ergotherapeuten in de thuiszorg?
Casus Greta
Casus Greta
Interdisciplinair overleg met het ganse zorgteam bij de
patiënte thuis en in aanwezigheid van pte
Zorgdoelen en interprofessionele doelen duidelijk op papier
Knelpunten:
‐ Deurbel wordt niet gehoord
Deurbel wordt niet gehoord
‐ Telefoon niet gehoord
‐ Bad niet toegankelijk g
j
Casus Greta
Casus Greta
Interdisciplinair overleg met het ganse zorgteam bij de
patiënte thuis en in aanwezigheid van pte
Zorgdoelen en interprofessionele doelen duidelijk op papier
Knelpunten:
‐ Deurbel wordt niet gehoord
Deurbel wordt niet gehoord
‐ Telefoon niet gehoord
‐ Bad niet toegankelijk g
j
Casus Greta
Casus Greta
htt //
http://www.
de ergotherapeut
Casus Ivo
Casus Ivo
• Ivo
Ivo is in de revalidatie
is in de revalidatie‐eenheid
eenheid opgenomen
• Start ontslagplanning bij begin Start ontslagplanning bij begin
revalidatie
• Zorgdoel: naar huis of WZC?
Z d l
h i f WZC?
• Indien transfer naar huis
– Nood aan goed thuiszorgteam
– Ergotherapeut betrekken = MUST
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian)
►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële
voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie
gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken
gezondheidszorg
►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de
hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie
communicatie,,
g
g
besliskunde,, zorgmanagement
►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand,
gezondheidstoestand kennis
kennis, zelfzorg
zelfzorg,
tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Kwaliteitsvolle zorg: outcome
Kwaliteitsvolle zorg: outcome
• Positieve outcomes van ergotherapie
• Goed definiëren welke outcome‐indicatoren
• Goed definiëren van de begeleidingschema’s
Steultjens EEMJ, Dekker JJ, Bouter LM, Schaardenburg DD, Kuyk
MAMAH, Van den Ende ECHM. Occupational therapy for rheumatoid
arthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004, Issue 1. Art.
No.: CD003114. DOI: 10.1002/14651858.CD003114.pub2
Legg L, Drummond A, Langhorne P. Occupational therapy for
patients with problems in activities of daily living after stroke.
f y
Reviews 2006, Issue 4. Art.
,
No.:
Cochrane Database of Systematic
CD003585. DOI: 10.1002/14651858.CD003585.pub2.
Specifieke knelpunten
Specifieke knelpunten
• Het
Het beroep van ergotherapeut is beroep van ergotherapeut is
onvoldoende bekend ook bij huisartsen
• Betalingssysteem
B t li
t
• Verwijsbrief
Oplossingen
• Opleiding:
Opleiding: IPSIG
IPSIG
• Eerstelijn: contacten leggen met HA‐
kringen
Oplossingen: verwijsbrief
Oplossingen: verwijsbrief
• Administratieve gegevens
• Diagnosestelling
• Hulpvraag patiënt
– Zelfzorg
– Productiviteit
– Ontspanning
O
i
• Reden aanvraag ergotherapie – Ergotherapeutische diagnostiek
– Trainen/begeleiden van het handelen
– Cliënt(systeem)gericht adviseren