beleidsplan 2017 – 2020
advertisement
BELEIDSPLAN 2017 – 2020 foto: Maurice Boyer Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl INHOUDSOPGAVE I Proloog 3 II Theatergezelschap en Podium 4 III IV V VI II.1 Theatergezelschap II.2 Podium Artistieke visie en Repertoire III.1 Missie III.2 Artistieke visie III.3 Repertoire-keuze III.4 Uitbreiding repertoire en werkwijze III.5 Zangers en musici Activiteiten en Cultuureducatie IV. 1 Activiteiten IV. 2 Educatief aanbod Publiek & Marketing V.1 Publieksgroepen V.2 Marketing en Prijsbeleid V.3 Internationale bezoekers V.4 Publiekscijfers Belang voor de Stad, Diversiteit, Samenwerking VI.1 Positie in Amsterdam VI.2 Culturele diversiteit VI.3 De ‘culturele keten’ en talentontwikkeling VI.4 Samenwerking 4 7 9 12 VII Huisvesting 14 VIII Bedrijfsvoering & Organisatie 14 VIII.1 Toelichting Meerjarenbegroting VIII.2 Eigen inkomsten VIII.3 Subsidies VIII.4 Risicoparagraaf VIII.5 Medewerkers & Organisatie VIII.6 Bestuur / Code Cultural Governance IX Terugblik 2013 – 2015 16 X Vooruitblik 2016 – 2020 17 X.1 Nieuw repertoire X.2 Overige nieuwe activiteiten X.3 Publieksbereik en Marketing X.4 Bedrijfsvoering en Organisatie Bijlage: Pers 2014 2015 20 2 Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 3 I. Proloog Kester Freriks – okt. 2014 Houtsnijders, marionettenspelers, operazangers, kostuummakers, lichttechnici, musici, rekwisiteurs en talloze anderen: zij samen vormen het Amsterdams Mariontten Theater. Een uniek gezelschap waarin vele disciplines samenkomen en vele mensen samenwerken. Maar ook: een klein, intiem theater - met een overhead en budget op ‘poppenformaat’. Een theater dat drijft op de passie van de medewerkers én het publiek. Een theater dat zich – qua genre, schaal en werkwijze – moeilijk laat vergelijken met andere gezelschappen. Een ‘onvergelijkelijk marionettentheater’ , zoals recensent Kester Freriks schreef in De Theaterkrant. Dat is een kracht, maar ook een risico. Buitenbeentjes zijn soms moeilijk te plaatsen of in hokjes te vangen. Produceren én presenteren, theater én muziek, volwassenen én kinderen... de activiteiten van het Amsterdams Marionetten Theater zijn niet in 1 categorie te plaatsen. Maar het is allemaal ook kleinschalig, en daardoor soms lastig langs de meetlat van de grote culturele instellingen te leggen waar het gaat om bezoekcijfers, aantal producties etc. Dit Beleidsplan biedt een indruk van de activiteiten en plannen van dit bijzondere theater voor de komende jaren. Amsterdams Marionetten Theater II. www.marionettentheater.nl 4 Theatergezelschap en Podium Het Amsterdam Marionetten Theater (AMT) is een theatergezelschap, maar ook een podium. Het AMT produceert marionetten-repertoire en presenteert deze voorstellingen (en andere activiteiten) in ‘eigen huis’. II.1 Theatergezelschap Het AMT brengt een bijzondere vorm van muziektheater die volwassenen én kinderen, onervaren theaterbezoekers én operaliefhebbers aanspreekt: het klassieke Europese marionettentheater. Daarmee is het AMT uniek in Nederland: • Deze theatervorm, waarbij klassieke muziek een centrale rol speelt, wordt verder alleen in enkele theaters in Midden- en Zuid-Europa beoefend. • De ambachtelijke kennis is zeer bijzonder. Houtsnijders, poppenspelers, kostuummakers, rekwisiteurs en decorschilders (zeer ervaren vakmensen maar ook jonge stagiairs) inspireren elkaar en verbinden eeuwenoude technieken met nieuwe toepassingen. • Door de samenwerking met zangers en musici onderscheidt het AMT zich van klassieke marionettentheaters in het buitenland. De beroemde theaters in Salzburg en Praag werken met bestaande CDopnames. Het AMT maakt samen met musici en operazangers eigen bewerkingen en opnames, wat veel artistieke vrijheid genereert. Dit resulteert in een vernieuwende benadering van het genre. II.2 Podium Het AMT is sinds 1987 gevestigd in een karakteristiek gebouw vlakbij de Nieuwmarkt (Nieuwe Jonkerstraat). Deze voormalige smederij is op eigen kracht en met steun van private fondsen getransformeerd tot een sfeervol en goed geoutilleerd marionettentheater. De intimiteit van het theater (max. 75 pers.) sluit aan bij deze specifieke theatervorm en biedt een warm welkom aan het publiek. In dit gebouw, dat dezelfde naam draagt als het gezelschap, worden onze eigen voorstellingen gepresenteerd, maar ook educatieve workshops, ‘operadiners’ voor groepen en backstage programma’s / rondleidingen atelier. Incidenteel is er ook gastprogrammering. De theaterzaal wordt regelmatig verhuurd (debatten, vergaderingen, recepties, diners e.d.) III. ARTISTIEKE VISIE EN REPERTOIRE-KEUZE III.1 Missie De missie van het Amsterdams Marionetten Theater is het toegankelijk maken van muziektheater / opera voor een gevarieerd publiek van jong tot oud. Daarbij vormt de bijzondere theatervorm van het Europese klassieke marionettentheater de inspiratiebron. Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 5 III.2 Artistieke visie Het Amsterdams Marionetten Theater is in Nederland de enige beoefenaar van het unieke theatergenre van het klassieke marionettentheater. De rijkdom aan mogelijkheden en disciplines die dit genre biedt vormt voor ons een voortdurende bron van inspiratie. Maar we zijn niet op zoek naar nostalgie of museale waarden, of het instandhouden van dit genre ‘coûte que coûte’. We onderzoeken juist graag de expressieve mogelijkheden van dit bijzondere culturele erfgoed voor het publiek van nu. Daarbij is vooral van belang het zoeken naar waarachtigheid. Voor het AMT ligt de kern van die waarachtigheid in de eenvoud en archetypische kracht van de marionet. Marionetten hebben geen ego en zijn zich - in tegenstelling tot acteurs en operazangers - niet van zichzelf bewust. Deze archetypische kracht van de marionet brengt de toeschouwer in contact met het ‘paradijs van de verloren onschuld’, zoals Heinrich von Kleist dat omschreef in zijn beroemde essay ‘Über das Marionettentheater’ (1810). Juist in deze tijd van digitalisering zien we dat de toeschouwer een sterke behoefte voelt aan authenticiteit en puurheid. Het is opvallend dat de jongste bezoekers wat zich live op het marionettentoneel afspeelt als ‘echter’ en zelfs spannender ervaren (de duivels uit Faust!) dan de heftige games die ze in de digitale wereld spelen. Naiviteit is een ander kernbegrip. Niet in de zin van kinderachtig of onnozel, maar in de zin van onbevangenheid, oprechte eenvoud, ongekunsteldheid, zuiverheid. Bij de keuze van ons muzikale repertoire speelt dit begrip een belangrijke rol (zie III.3). Telkens wordt gezocht naar nieuwe vormen en benaderingen. De afgelopen jaren hebben in onze voorstellingen bijvoorbeeld bewegende objecten een steeds belangrijker functie gekregen in het visualiseren van het drama. Een theepot en koekenpan die samen een duet dansen: niet alles hoeft realistisch te zijn. Een zwevende Helena (‘de mooiste vrouw uit de geschiedenis’): waar anders zie je dat dan in een marionettentheater, waar voortdurend een spel met de zwaartekracht wordt gespeeld? Het decor is abstracter geworden, juist om de rijk gedetailleerde marionetten en bewegende objecten alle ruimte te geven. Het lichtontwerp versterkt de betekenis en afwisseling van de scenes. Elk stuk wordt door het AMT scenisch en muzikaal bewerkt en in het Nederlands vertaald. Dit komt de toegankelijkheid voor kinderen ten goede, maar geeft ook de operaliefhebber die bijvoorbeeld ‘Die Zauberflöte’ al in talloze versies heeft gezien, een nieuwe en frisse blik op het stuk (zie Publieksreacties en Recensies). Overigens brachten wij al vanaf de oprichting in 1986 als ‘pionier’ onze opera’s in het Nederlands. Iets wat toen volstrekt nieuw was, maar de laatste jaren wat gebruikelijker is geworden. Door de gelaagdheid van de voorstellingen beleeft eenieder - jong en oud, operaliefhebber en onervaren theaterbezoeker - de voorstelling op zijn of haar manier. In ‘De wonderbaarlijke reis van Doctor Faust’ zien kinderen een aandoenlijke poedel op het toneel, die plotseling zijn gevaarlijke tanden toont. Maar Goethekenners zien in dit dier ook een verwijzing naar de duivel zelf: ‘des Pudels Kern’. Het ambachtelijke vakmanschap en de aandacht voor detail zijn andere onderscheidende aspecten die bepalend zijn voor de artistieke kwaliteit. Welk gezelschap beschikt over een eigen houtsnij-atelier en een décoren kostuumatelier? Zo ontstaat een nieuwe, poëtische mengvorm van de 18e eeuwse klassieke marionettenopera en beeldend muziektheater. Een ‘springlevende traditie’... Uit het Gastenboek: In this day of fast & digital, the dedication of a small group of skilled artists to keep a tradition and bring it to a small audience @ such affordable price is admirable! Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 6 III.3 Repertoire-keuze Muziek is de taal van de marionet. Dat was al zo in de tijd van Joseph Haydn: hij schreef speciale marionettenopera's als een experiment in de zoektocht naar een universele vorm van theater. Theater waarin – net als in de Oudheid - alle disciplines samenkomen: muziek en dichtkunst, beeldhouwkunst, dans en declamatie. Een zoektocht die in de loop der eeuwen door Goethe, Wagner, en vele, vele anderen werd voortgezet, en die ook hedendaagse componisten en theatermakers intrigeert. Haydn en zijn opdrachtgever Prins Nikolaus von Esterházy zagen in de marionet de ideale acteur, die voldeed aan alle esthetische normen van die tijd. Zo ontstond het klassieke marionettentheater, waarin muziek en theater onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het AMT brengt niet de grote opera's 'in miniatuurvorm' maar kiest voor een heel eigen, specifiek muzikaal repertoire. Opera’s als Cosi fan Tutte of La Traviata, waarbij de psychologische ontwikkeling van de personages een grote rol speelt, kunnen beter gestalte worden gegeven door operazangers van vlees en bloed. Maar werken van een poëtische intimiteit, met archetypische’ personages, daaraan weet de marionet een dimensie toe te voegen. Ontroering, humor en fantasie gaan in de wereld van het marionettentheater hand in hand. Op het repertoire wisselen elkaar momenteel af: De wonderbaarlijke reis van Doctor Faust muziektheater met muziek van diverse componisten De Impresario (Der Schauspieldirektor) muzikale komedie van W.A. Mozart Het Luchtkasteel (Le 66!) opéra-comique van J. Offenbach De Toverfluit (Die Zauberflöte) opera van W.A. Mozart De Toverfluit: Mozarts bekendste opera in een bijzondere Nederlandse bewerking. Deze ‘toveropera’ werd oorspronkelijk geschreven voor een klein volkstheater bij Wenen: niet in het aristocratische Italiaans, maar in het Duits, de taal van het volk. Voor onze Nederlandse Toverfluit kozen we voor een muzikale bezetting met o.a. pianoforte en traverso, wat optimaal aansluit bij de intimiteit van het marionettentheater (Zie Recensies). Uit het Gastenboek: Danke – das war Die Zauberflöte auf eine ganz bezaubernde Art! Voor De wonderbaarlijke reis van Doctor Faust was niet de bekende versie van Goethe de inspiratiebron, maar de volkspoppenspelen die lang vóór Goethe al bekendheid genoten. Op basis daarvan werd een nieuwe tekst geschreven. Deze productie is een pasticcio gebaseerd op muziek van Offenbach, Wagner en Gounod - een gewaagde combinatie. Maar ook de volstrekt onbekende componisten Marenco en Hervé geven ‘acte de présence’. (Zie Recensies) Bravo! Je zou er je ziel bijna voor verkopen Een nieuwe productie is voorbereiding: geen opera of muziektheater dit keer, maar een productie gebaseerd op het klassieke lied. (zie X.1) Voorop blijft staan bij al ons repertoire: de eigen aard van de marionet en zijn specifieke uitdrukkingsmogelijkheden. De bewerkingen die wij van elk stuk maken dragen bij aan het onconventionele karakter van de uitvoeringen. Video- en muziekfragmenten en recensies van al onze producties: www.marionettentheater.nl Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 7 III.4 Uitbreiding repertoire en Werkwijze Het AMT kent – inherent aan deze specifieke theatervorm - een andere werkwijze dan andere theatergezelschappen. Het maken van een nieuwe productie is een proces van jaren in plaats van maanden. In de theatersector is gebruikelijk dat producties in korte tijd worden voorbereid, vervolgens enkele weken of maanden gespeeld worden en daarna van het toneel verdwijnen. Reprises zijn uitzonderingen. Bij het AMT daarentegen blijven alle producties op het repertoire, elkaar telkens afwisselend. Het klassieke marionettentheater is een uitermate complexe theatervorm, waarin vele disciplines samenkomen. Bovendien kiezen wij heel bewust voor een tijdloze, archaïsche vorm van theater, met veel aandacht voor detail, ambachtelijk vakmanschap en quality of the production. Alle houten marionetten, de kostuums, complexe rekwisieten en decors worden in eigen huis gemaakt - met bescheiden financiële en personele middelen. Daardoor is er een lange productietijd. Daar staat tegenover dat onze producties ‘duurzaam’ zijn en de tand des tijds met verve doorstaan. De producties worden steeds ‘rijker’ naarmate ze langer gespeeld worden. Er worden nieuwe personages of rekwisieten toegevoegd, scènes worden verder uitgewerkt en vooral: de poppenspelers kunnen vrijer met de gecompliceerde techniek omgaan, wat de kwaliteit van het marionettenspel ten goede komt. Door de moeilijke (crisis)jaren die achter ons liggen heeft het ontwikkelen van nieuw repertoire dit keer langer geduurd dan door ons gewenst. De focus op bedrijfsvoering en publieksbereik om het theater in moeilijke tijden ‘op de rit ‘ te houden en ook het verlies van 3 ID-banen (atelier) waren daar debet aan. Inmiddels staat een nieuw stuk flink ‘in de steigers’ (zie X.1) III.5 Zangers en musici Alle stukken worden zowel scènisch als muzikaal ‘eigenzinnig’ bewerkt voor het marionettentheater. Wat betreft de muziek betekent dat enerzijds de vrijheid om een stuk te veranderen, anderzijds ook de authenticiteit die zich uit in de instrumentkeuze en de intimiteit van de muzikale bezetting. Zo wordt de hoofdrol in ‘De Toverfluit’ vertolkt door een traverso, en klinken in ‘De wonderbaarlijke Reis van Doctor Faust’ een originele Erard vleugel en Débain harmonium. De musici waarmee wordt samengewerkt o.l.v. Vaughan Schlepp zijn veelal afkomstig uit de wereld van de authentieke uitvoeringspraktijk. De (opera)zangers met wie wij werken ‘matchen’ goed met de marionet die zij vertolken. Van elk stuk worden kwalitatief hoogwaardige CD-opnames geproduceerd die in het eigen theater worden gebruikt. Onze CD van De Toverfluit werd ook uitgebracht door Brilliant Classics (Het Kruidvat) en was te koop in de winkel van Nationale Opera & Ballet, en bereikte daardoor een heel gevarieerd publiek. In grote zalen op buitenlandse operafestivals wordt incidenteel opgetreden met operazangers en musici. IV. ACTIVITEITEN EN CULTUUREDUCATIE IV.1 Activiteiten De kernactiviteiten zijn te onderscheiden in: 1. Voorstellingen 2. Educatief aanbod: workshops en schoolvoorstellingen (zie IV.2) 3. Backstage programma’s 4. Gastvoorstellingen (incidenteel) Buiten deze kernactiviteiten is er sprake van zaalverhuur (debatten, vergaderingen, recepties, diners e.d.), en worden er incidenteel opdrachten verricht voor anderen (reclame, vervaardigen marionetten in opdracht). Aantal activiteiten De verwachting is dat het totaal aantal ‘eigen’ kernactiviteiten de komende periode ongeveer gelijk zal zijn als in de afgelopen jaren: ca. 50 per jaar (eigen programmering). Een aanzienlijk hoger aantal activiteiten is Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 8 qua capaciteit (medewerkers en organisatie) niet goed haalbaar, en leidt ook niet significant tot meer publiek. De komende tijd zullen we onderzoeken of naast de eigen 50 activiteiten incidentele gastprogrammering mogelijk en wenselijk is (ca.2 extra activiteiten per jaar, zie X.2) . Het totaal komt dan op 52 activiteiten / jaar. Voorstellingen Over de voorstellingen: zie ook III.3 Repertoire-keuze De voorstellingen die wij de afgelopen jaren presenteerden werden zeer hoog gewaardeerd door pers en publiek, zoals bleek uit het applaus, de gesprekken met bezoekers na de voorstelling, recensies (zie bijlagen), de reviews op Google en Tripadvisor, de reacties op Facebook en in het Gastenboek: * Ontwapenend mooi, teder en vrolijk… * I've been coming to Amsterdam for 20 years and this is one of the best things I've ever seen. Bravo! (UK) * Een prachtige voorstelling die je meeneemt op reis tussen goed en kwaad, wijsheid en genot. * Dit maakt Amsterdam zo leuk, deze verborgen parels * Over ieder woord is nagedacht (...) en thuis denk ik verder! * C’etait super, bravo! Backstage programma’s Sinds 2013 organiseren wij vaker Backstage Programma’s, waarbij het publiek een uniek kijkje achter de schermen krijgt. meer een demonstratie van Met onder de complexe marionettenspeltechniek en een kijkje op het houtsnij-atelier en kostuum-atelier. Authenticiteit en ambacht kunnen zich juist in het digitale tijdperk verheugen in de belangstelling van het publiek, zo merken ook wij. In 2015 ontwikkelden programma-onderdelen, participatie Kinderen van leren marionetten, en we vooral het zelf spelen kunnen twee gericht op jongere met ook nieuwe actieve publiek. eenvoudige oefenen als theatertechnicus, met windmachine, donderplaat, rookmachine en natuurlijk theaterspots... IV.2 Educatief aanbod: workshops en schoolvoorstellingen Kinderen in aanraking brengen met theater en klassieke muziek (meer specifiek: opera / muziektheater) beschouwen wij als een van de kernopdrachten van ons gezelschap. Een vroege kennismaking met kunst en cultuur is van belang: daarover is iedereen het eens. Anders dan veel mensen denken is het AMT geen specifiek ‘’kindertheater’: de reguliere voorstellingen zijn voor zowel volwassenen als kinderen bedoeld. Kinderen bezoeken deze voorstellingen samen met hun ouders of grootouders. Maar naast de reguliere voorstellingen organiseren wij ook speciale schoolvoorstellingen en workshops. Vooral gericht op primair onderwijs, maar ook het VMBO en VO bezoeken soms deze activiteiten. Elk jaar wordt ook enthousiast medewerking verleend aan de Kunstschooldag voor Amsterdamse scholieren. Bij workshops en schoolvoorstellingen worden ook de kinderen uit de ‘aandachtswijken’ bereikt, die theaterbezoek niet van huis uit hebben meegekregen. Het ‘echte’ theater dat zich live voor hun neus afspeelt blijkt ook kinderen die alleen vertrouwd zijn met de snelle beeldtaal van TV en games te fascineren. Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 9 Het voorbereiden van schoolvoorstellingen en workshops 'op maat' kost erg veel tijd en mankracht, en de scholen beschikken nauwelijks over budget. Het aantal schoolvoorstellingen / workshops zal daarom helaas niet sterk kunnen groeien. Voor de komende jaren verwachten we weer 8 activiteiten per jaar te organiseren. V Publiek & Marketing V.1 Publieksgroepen Gegevens over de samenstelling van ons publiek zijn afkomstig uit het reserveringssysteem, persoonlijke ontvangst bij de kassa en na afloop van de voorstelling, en publieksonderzoek. Herkomst publiek (cijfers 2015): Amsterdam Nederland (buiten Amsterdam) Toeristen en expats 60 % 27% 13 % Kinderen: 20 - 25 % Volwassen 75 - 80 % Bezoek van een school uit Noorwegen Het AMT brengt een bijzondere vorm van muziektheater die een gevarieerd publiek aanspreekt. De volgende publieksgroepen zijn te onderscheiden: * familiepubliek: (groot)ouders met kinderen * vaste bezoekers (fans, Vrienden) * ‘dagjesmensen’ uit heel Nederland * toeristen en expats (zie V.3) * Amsterdammers: echte theaterliefhebbers (o.a. via We Are Public), maar ook mensen die zelden een theater bezoeken (o.a. Stadspas-acties). Voor hen is het AMT laagdrempelig vanwege het genre poppentheater en de prijs * operaliefhebbers; onder hen ook degenen die specifieke interesse hebben in klein, onbekend repertoire * poppentheater-liefhebbers uit binnen- en buitenland, waaronder ook veel vakgenoten. * scholieren die in schoolverband kennismaken met theater / klassieke muziek (zie IV.2) Amsterdams Marionetten Theater V.2 www.marionettentheater.nl 10 Marketing en Prijsbeleid Het AMT is het enige klassieke marionettentheater in Nederland. Dat is een voordeel wat betreft marketing; we kunnen ons onderscheiden van andere theaters. Maar het AMT ondervindt nadelen van het cliché-beeld dat in Nederland bestaat: ‘poppentheater, dat is toch voor kinderen?’. Onze marketing is er daarom vooral op gericht om dit beeld bij te stellen. Visueel materiaal (foto, video) en de associatie met opera / muziek helpen daarbij. Door een klein budget zijn we vooral afhankelijk van free publicity. Het is hard werken om gezien te worden. Continue exposure/ activiteit is een vereiste. Het bijhouden van vele webagenda's, actief zijn op verschillende sociale media en de uiteenlopende samenwerkingsacties zijn zeer arbeidsintensief. Om de diverse pubieksgroepen te bereiken zet het AMT vooral in op: - contact met vaste bezoekers; zij zijn de beste ambassadeurs van ons theater (o.a. Marionetten Nieuws per email, Vriendenkring) - sociale media: Facebook, Twitter, You Tube - deelname aan evenementen (Open Monumentendag) - speciale kortingsacties (o.a. Stadspas-cheque, buren-actie, TV-zender BRAVA, Avrobode, Uit in NH) - samenwerking met andere organisaties (We Are Public, Amsterdam Oude Stad, Amsterdam Marketing) - website (tweetalig, veel film en beeld, hoge score op Google). Natuurlijk blijven ook de reguliere publiciteitsmiddelen van belang: - database Amsterdam Marketing (Ned. / Engels) - vele on line agenda’s - seizoensflyer: mailing en distributie in de stad - persberichten - exposure radio en TV In 2014 en 2015 was er vrij veel media-aandacht op TV en in de krant: uitgebreide TV- items bij AT5 en TV Noord-Holland, recensies (De Theaterkrant 2x en De Wereld van het Poppenspel), een paginagroot artikel in alle Noord Hollandse dagbladen, een paginagroot artikel in Het Parool. Verder aandacht in o.a. Opera Magazine, AVRO-bode, NTR Podium / Radio 4, het (Franse) tijdschrift van Thalys, de Amerikaanse operablog Operavore (‘Dutch Marionette Artist has the Opera World on a String’). Zie Bijagen Prijsbeleid De entreeprijzen zijn afgestemd op de andere kleinere theaters in Amsterdam en een belangrijke speler op de familiemarkt: de bioscopen. Natuurijk speelt de (beperkte) draagkracht van onze publieksgroepen daarbij een e rol. De mogelijkheid tot prijsdifferentiatie (het aanbieden van bijv. 1 rangs-plaatsen) is beperkt: in onze kleine zaal zijn de voorste rijen nu eenmaal gereserveerd voor kinderen. Er zijn diverse kortingacties. V.3 Internationale bezoekers In ons theater ontvangen wij toeristen, expats en ook professionals uit de wereld van het internationale poppenspel. In 2015 bedroeg het aandeel toeristen en ‘expats’ 13 %. Een lichte stijging t.o.v. voorgaande jaren. Hoewel de voorstellingen in het Nederlands worden gespeeld is er door de visuele en muzikale aspecten geen wezenlijke taalbarrière. Bij onze voorstellingen zijn programma’s beschikbaar in het Engels, Frans en Duits. In Amsterdam is het aanbod van theater voor toeristen vrij beperkt. Zeker voor familiepubliek is het aanbod schaars. Het is goed dat de Gemeente binnen de citymarketing een speerpunt wil maken van cultuur, samen met Amsterdam Marketing. Erg jammer is dat de Ticketshop is opgeheven, die juist voor toeristen een beangrijke functie vervulde. De culturele database van Amsterdam Marketing functioneert nog niet optimaal. Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 11 Onze uitgebreide Engelstalige site marionettetheatre.com (die hoog scoort op Google) speelt een centrale rol. Verder hebben wij een vrij goede ranking in Tripadvisor door de reviews van onze buitenlandse bezoekers. Gidsen als Lonely Planet (print en digitaal) en vermeldingen op toeristenplattegronden blijven ook belangrijk. Gezien het toenemende toerisme hopen wij het aandeel buitenandse bezoekers te kunnen verhogen tot 15 %. Wow! I have never seen anything like this before and am so happy to have had this wonderful experience (..) a beautiful little theatre. Dazzling & magical. We are so happy that we found this theater in Lonely Planet (...) - although in Dutch, we understood quite a lot Even great for a 6 year old English speaker You guys are amazing! That was really fun. We enjoyed every second come sempre: favoloso! V.4 Publiekscijfers Het marionettentheater is naar zijn aard een kleinschalige, intieme theatervorm. Het aantal bezoekers per jaar is dan ook bescheiden - evenals de subsidie. Het aantal bezoekers fluctueert door de jaren heen, o.a. door deelname aan evenementen. Bezoekers in Amsterdams Marionetten Theater (eigen programmering) 4000 3000 2000 2953 2844 2307 2173 2253 2178 2687 2551 2005 2008 2211 1000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 In 2015 was het aantal bezoekers bij de eigen programmering net boven de 2.200. Inclusief de (incidentele) gastprogrammering (nieuw gestart in 2015) kwam het totaal aantal bezoekers in 2015 op ca. 2.300. Onze vorige aanvraag voor het Kunstenplan werd opgesteld in december 2011. Het aantal bezoekers was dat jaar vrij hoog, nl. 2.550. Wij verwachtten toen een lichte groei te kunnen realiseren, naar 2.600 bezoekers per jaar (zie Activiteitenplan 2013 - 2016). Hierin zijn wij helaas niet geslaagd. In 2012 merkten we voor het eerst dat de voortdurende economische crisis effect had op de bezoekcijfers. Theaterbezoek is geen ‘eerste levensbehoefte’ en vooral: een belangrijk deel van onze doelgroep heeft een krappe beurs. Families met kinderen, oudere Amsterdammers; al zijn de toegangsprijzen laag, theater is toch een kostenpost waar als eerste op bezuinigd wordt. Ondanks al onze inspanningen zagen we de bezoekcijfers in 2012 dalen in plaats van toenemen. Gratis bezoekers bleven juist wel graag komen. Het jaar 2013 was een positieve uitschieter, omdat onze gratis backstage-programma’s bij de Open Monumenten Dagen goed werden bezocht. In 2015 was het consumentenvertrouwen in Nederland voor het eerst weer positief. De publiekscijfers van 2015 laten een voorzichtige toename zien van het aantal bezoekers t.o.v. 2012 en 2014. Wij hopen dat het aantal bezoekers zich in 2016 (deels) verder zal kunnen herstellen als het consumentenvertrouwen verder toeneemt. Daarnaast zetten wij in op een groeiend aantal buitenlandse bezoekers (zie V.3). Toch is onze prognose voor de komende jaren minder optimistisch dan ten tijde van de vorige aanvraag voor het Kunstenplan. Wij verwachten in 2017 – 2020 een gemiddeld aantal bezoekers in Amsterdam van 2.350 per jaar te realiseren (incl. incidentele gastprogrammering). Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 12 Optredens buitenland In het Activiteitenplan 2013 – 2016 hadden wij jaarlijks 1 of 2 voorstellingen in het buitenland voorzien. Helaas zijn er de laatste jaren geen optredens in het buitenland gerealiseerd. In Frankrijk en Italie, waar wij voorheen vooral optraden op operafestivals, was de financiële situatie vanaf 2011 niet rooskleurig. Onze Franse en Italiaanse impresario zagen geen kans onze voorstellingen tijdens de crisisjaren te verkopen. De kosten zijn erg hoog i.v.m. vrachttransport, complexe techniek, reiskosten en verblijf 12–22 personen, honoraria voor zangers en musici. Inmiddels hebben beide impresario’s hun activiteiten zelfs moeten staken. Aanvragen uit de internationale wereld van het poppenspel, waar kleine handpoppentheaters spelen voor een ‘appel en een ei’, zijn voor ons niet haalbaar ivm onze hoge kosten en de benodigde technische faciliteiten. Er ligt nu een uitnodiging van de Kamer Opera Warschau voor Die Zauberflöte, ism Poolse zangers en musici. Of dit project doorgang kan vinden is nog niet bekend. De financiële risico’s zullen goed moeten worden afgewogen. VI Belang voor de Stad, Diversiteit, Samenwerking VI.1 Positie in Amsterdam Het Amsterdams Marionetten Theater heeft als enige klassieke marionettentheater een unieke positie (zie III.2). In Amsterdam zijn twee andere (kleinere) poppentheaters. Zij gebruiken een eenvoudiger vorm / techniek (handpoppen en stangpoppen, van onderaf bespeeld), richten zich op een ander publiek (peuters en heel jonge kinderen) en werken niet in een divers samengesteld team maar met 1 of 2 personen. Het AMT onderscheidt zich van andere kleine podia als Bellevue / Krakeling / Ostadetheater door een uitgesproken artistiek-inhoudelijk profiel, met specifieke programmering van eigen produkties. Produkties die ook veel bezoekers trekken van buiten Amsterdam (40%), waaronder het buitenland (13 %). Zoals eerder aangegeven is er relatief weinig ‘language no problem’ aanbod in Amsterdam op het vlak van theater. Het AMT voorziet daarmee duidelijk in een behoefte, en ziet mogeljkheden tot groei op dit vlak. Het ambachtelijke vakmanschap (houtsnijden, complexe techniek marionettenspel, vervaardiging kostuums etc.) en het behoud van dit specifieke culturele erfgoed zijn andere belangrijke aspecten waarmee het AMT zich onderscheidt in het Amsterdamse culturele veld. VI. 2 Culturele diversiteit Het publiek is afkomstig uit alle lagen van de samenleving (zie V.1). De voorstellingen zijn laagdrempelig zowel qua genre als qua prijsstelling, en trekken ook bezoekers die niet gewend zijn om theater te bezoeken. Met name bij de acties met de Stadpas-cheque en andere gratis activieiten (Open Monumenten Dag etc.). Alle reguliere voorstellingen zijn bovendien gratis toegankelijk voor bezoekers van de Voedselbank (Voedselbank Cultuur). Bij de educatieve workshops ‘Maak je eigen marionet’ en de Kunstschooldag (zie IV.2) worden veel kinderen uit de ‘aandachtswijken’ bereikt. Juist deze scholen melden zich vaak aan voor onze educatieve programma’s. Kinderen met een niet-westerse achtergrond, die ‘knutselen’ en theaterbezoek niet van huis uit hebben meegekregen, beleven zichtbaar (en hoorbaar) plezier aan deze activiteiten. Hopelijk wordt voor deze kinderen enigszins een drempel weggenomen waardoor ze in de toekomst minder schroom zullen hebben om theater of concert te bezoeken of creatieve activiteiten te ondernemen. Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 13 VI.3 De ‘culturele keten’ en talentontwikkeling Het AMT bedient verschillende ‘schakels’ in de culturele keten. Aan cultuureducatie wordt heel veel belang gehecht (zie IV.2). Op het vlak van talentontwikkeling is er de training die wij (als enige in Nederland) bieden aan marionettenspelers: zij worden in ons theater opgeleid, aangezien de expertise van het klassieke marionettenspel verder in Nederland ontbreekt. Daaronder zijn ook studenten van de Theaterschool / opleiding Mime. Op die manier wordt deze unieke kennis doorgegeven aan jonge generaties. Stagiairs, vrijwilligers en free lancers krijgen de mogelijkheid hun talent verder te ontplooien op het houtsnij-, kostuum- en rekwisieten-atelier, daarbij geholpen door ervaren krachten met een heel bijzondere, ambachtelijke know how. Wij bieden ook stages op het vlak van publiciteit en educatie. Tot slot: jonge lichttechnici van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten doen bij ons extra praktijk-ervaring op, maar zorgen er zeker ook voor dat wij goed op de hoogte blijven van nieuwe mogelijkheden op dit vlak, die onze voorstellingen verrijken. De ‘culturele keten’ resulteert uiteindelijk in de productie en de presentatie van onze voorstellingen in eigen huis. VI.4 Samenwerking Het Amsterdams Marionetten Theater werkt veel samen met anderen, op de volgende terreinen: - Artistiek: samenwerking op het artistieke vlak vindt in ons geval vaker plaats met personen dan met organisaties. Bij het maken van onze produkties werken wij intensief samen met zangers en musici: het maken van een muzikale bewerking, het realiseren van een kwalitatief hoogwaardige opname, en incidenteel live uitvoeringen in het buitenland. Ook wordt samengewerkt met freelancers op het vlak van atelierwerk. - Educatie: o.a. samenwerking met Kunstschooldag, Mocca, scholen uit het primair onderwijs en VMBO. - Evenementen: o.a.Open Monumenten Dag, Huis De Pinto (herdenking Nieuwmarkt), Capsicum. - Publieksbereik: o.a. We Are Public, A’dam Oude Stad, A’dam Marketing, Stadspas, Voedselbank Cultuur, TV-zender BRAVA, kortingacties diverse organisaties. Daarnaast zijn er nog vele eenmalige initiatieven tot samenwerking. Vaste ‘coalitiepartners’ waarmee we een ‘huwelijk’ aangaan in de periode 2017 – 2020 zoals beoogd in de Hoofdlijnen hebben wij niet. Niet omdat we daar niet voor open staan, maar omdat er totnogtoe geen ‘natuurlijke partners’ lijken te zijn waarvoor geldt dat structurele samenwerking voor beide een toegevoegde waarde heeft. Andere organisaties hebben daartoe ook geen toenadering met ons gezocht. Een vlak waarop andere culturele instellingen soms met elkaar samenwerken is het delen van een back office of werkruimtes. Aangezien onze kosten erg laag zijn en de efficiency hoog zien we daar op dit moment geen mogelijkheid tot kostenbesparing. Onze kleine organisatie is heel wendbaar en flexibel. Het kleine gebouw wordt bovendien intensief gebruikt, en is specifiek toegerust als marionettentheater (atelier en poppenspelersbrug). Daardoor is het delen van werkuimte met andere organisaties geen realistische optie. Maar natuurlijk staan we open voor samenwerking met nieuwe partners (bijv. op het vlak van gastprogrammering), mocht daar in de toekomst ook van hun kant interesse voor blijken te bestaan. Onze belangrijkste partner is en blijft in elk geval: ons publiek... VII Huisvesting Het AMT is sinds 1987 gevestigd in een voormalige smederij vlakbij de Nieuwmarkt (Nwe Jonkerstraat). Het is door het AMT op eigen kracht en met steun van private fondsen (verduistering, nieuwe vloer etc.) getransformeerd tot een sfeervol en goed geoutilleerd marionettentheater voor max. 75 bezoekers. Amsterdams Marionetten Theater operadiner www.marionettentheater.nl 14 Het gebouw is qua voorzieningen optimaal toegerust voor het marionettentheater, met een vaste ‘poppenspelersbrug’, houtsnij- en kostuumatelier en klein kantoor. De publieksruimte is flexibel, zodat er ook ‘operadiners’ en eductieve workshops kunnen plaatsvinden. De zaal wordt regelmatig verhuurd (debatten, vergaderingen, diners e.d.). Het compacte gebouw wordt optimaal benut en is 6 dagen per week in gebruik, zowel overdag als ’s avonds. Het gebouw is eigendom van de Gemeente Amsterdam. In 2009 is de huurprijs met 80 % verhoogd tot de gangbare normhuur. Sindsdien wordt de huur volgens de index verhoogd. Het is een eenvoudig fabrieksgebouwtje / loods zonder ramen, en vergt daardoor weinig eigenaren-onderhoud. De afgelopen paar jaar waren de kosten voor de Gemeente echter aanzienlijk hoger, doordat in korte tijd het achterstallige onderhoud is weggewerkt dat ontstond onder de 20 jaar beheer door Stadsdeel Centrum. Bij de eventuele berekening van de ‘kostprijs per pand’ dient daarom een langere periode (bijv. 20 – 30 jaar) als uitgangspunt te worden gehanteerd om een goed beeld te krijgen van de daadwerkelijke kosten die de eigenaar heeft gemaakt. Het ‘huurdersonderhoud’ is goed op peil. De kosten hiervoor zijn laag (€ 3.000,- per jaar), door de inzet van onze ervaren vrijwilligers. Voor de installaties en de brandvoorzieningen wordt jaarlijks onderhoud verricht volgens de onderhoudscontracten. Het Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) is nog voldoende actueel. VIII Bedrijfsvoering & Organisatie VIII.1 Toelichting Meerjarenbegroting De meerjarenbegroting is grotendeels gebaseerd op de kosten en baten van de afgelopen jaren. Daarin zijn geen grote veranderingen voorzien (zie ook VIII.3). Het AMT is een kleine organisatie, met van oudsher een efficiënt en zuinig financieel beheer. De personeelskosten zijn laag dankzij de inzet van veel vrijwilligers en veel onbezoldigde uren van de directie. Verdere bezuiniging op de kosten is daarom de komende jaren geen optie. Omdat de reserves na de zware crisisjaren nihil zijn hebben wij voorzichtig begroot. De reserves zullen weer moeten worden opgebouwd tot een verantwoord niveau. In de Meerjarenbegroting en bij fte’s zijn de honoraria van musici en zangers en opnamekosten CD niet opgenomen. Deze kosten worden per project apart gefinancierd (private fondsen, crowdfunding). VIII.2 Eigen inkomsten De eigen inkomsten bedroegen 40% in 2014 (plus de economische waarde van de bijdragen door vrijwilligers). Het AMT is al cultureel ondernemer ‘avant la lettre’: in de afgelopen 30 jaar hebben we er altijd naar gestreefd zo min mogelijk afhankelijk te zijn van subsidies. Speciale ‘operadiners’ voor families en instellingen en in mindere mate de zaalverhuur leveren van oudsher een flink aandeel van ons budget. De afgelopen crisisjaren liepen de inkomsten uit deze bronnen echter terug, met name door een afnemende vraag uit het bedrijfsleven. Het aantal aanvragen van particulieren voor onze operadiners neemt niet af, maar de budgetten zijn krap en de winstmarges op catering zijn erg klein geworden. Een grote persoonlijke aandacht voor de cliënten is essentieel, maar vergt veel exta tijd en inzet. Wat betreft zaalverhuur is het lastig om als ‘kleine speler’ te concurreren met het steeds uitbreidende aanbod van zaalverhuurders in Amsterdam. Met persoonlijke service onderscheiden wij ons. De inkomsten uit reguliere voorstellingen zullen niet veel stijgen: de entreeprijzen houden wij graag betaalbaar met het oog op de draagkracht van onze publieksgroepen (families met kinderen, Stadspashouders). Voor ‘tastbare’ projecten (CD-opname tbv nieuw repertoire, zie X.1) wordt crowdfunding en private fondsenwerving ingezet. Dit biedt echter geen oplossing voor de algemene exploitatie. Bij de begroting voor de komende jaren gaan wij uit van eigen inkomsten van 42 %. Uiteraard blijft ons streven deze nog verder te verhogen, en blijven wij inventief bij het zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Amsterdams Marionetten Theater VIII.3 www.marionettentheater.nl 15 Subsidies Het AMT ontvangt in de periode 2013 – 2016 alleen subsidie van de Gemeente Amsterdam (Kunstenplan en 1 Sargentini-aanstelling). Het bedrag dat wij aanvragen ihkv het Kunstenplan 2017 – 2020 is gebaseerd op: - het huidige subsidiebedrag ihkv het Kunstenplan (€ 37.960) - verhoging budget onkosten vrijwilligers / free lancers met € 3.000,- als gevolg van verlies 3 ID-banen. - prijsstijgingen in de periode 2011 – 2016 Het totaal gevraagde bedrag komt dan op € 44.000,- (incl. € 3.000,- onderhoud gebouw). VIII.4 Risicoparagraaf Subsidieverlening Hoewel het AMT relatief hoge eigen inkomsten heeft (40%), is een bescheiden overheidssubsidie onmisbaar voor de exploitatie. Een eventuele negatief besluit over de subsidie voor het Kunstenplan 2017-2020 vormt het grootste risico voor het voortbestaan van het AMT. Vastgoed In 2009 is de huurprijs door de Gemeente Amsterdam met 80 % verhoogd. Een eventuele nieuwe substantiële huurverhoging als gevolg van nieuw beleid van Gemeentelijk Vastgoed kan door het AMT niet worden opgebracht. De subsidie zou dan moeten worden verhoogd, terwijl het AMT er juist naar streeft zo min mogelijk van subsidies afhankelijk te zijn. VIII.5 Medewerkers en organisatie Het AMT heeft sinds zijn ontstaan (1985) met weinig middelen enorm veel tot stand gebracht: dit alles dankzij een enorm personal commitment van de medewerkers. De betaalde en onbetaalde medewerkers vormen een zeer divers samengesteld team qua achtergrond, opleiding, leeftijd en nationaliteit. De leeftijd varieert van 20–70 jaar. Behalve uit Nederland zijn de medewerkers afkomstig uit Duitsland, Rusland en Italië. De artistieke en zakelijke leiding (0,6 fte; alle overige uren onbezoldigd) is sinds 2010 in handen van Frederieke Cannegieter. Zij is al lange tijd aan het AMT verbonden als tekstschrijver / vertaler, (co)-regisseur en marionettenspeler. Oprichter Hendrik Bonneur blijft onbezoldigd aan het AMT verbonden als artistiek adviseur, ontwerper en Bestuurslid. Bureau / Publiciteit (0,9 fte): een gesubsidieerde 'Sargentini-functie'. Naast deze medewerkers, die ook als marionettenspeler meespelen in de voorstellingen, zijn er de overige marionettenspelers en lichttechnici, die een kleine vergoeding per voorstelling ontvangen. Musici en zangers worden als freelancer per project aangetrokken. Projecten worden apart gefinancierd (private fondsen, crowdfunding); deze kosten en fte’s zijn daarom niet in de meerjarenbegroting opgenomen. Atelierwerkzaamheden (marionetten, kostuums, rekwisieten, decor) worden sinds het verlies van onze 3 ID-banen in 2012 verricht door ervaren vrijwilligers en incidenteel free lancers of stagiairs. De overige werkzaamheden (publieksontvangst, assistentie kantoor, onderhoud gebouw etc.) worden verricht door stagiairs en vrijwilligers. Het gezelschap bestaat uit ca. 25 medewerkers (excl. musici en zangers, met wie per project wordt samengewerkt). In het AMT krijgen velen de kans hun uiteenlopende talenten te ontplooien, daarbij geholpen door ervaren krachten met een heel bijzondere, ambachtelijke know how. Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 16 Team Amsterdams Marionetten Theater (dec. 2015) VIII.6 Bestuur en Code Cultural Governance De Code cultural governance wordt nagevolgd (Bestuursmodel). Bestuur: mr. Wybren Haasdijk, voorzitter mr. Hans Tulp, penningmeester drs. Hendrik Bonneur, secretaris drs. Peter Paschenegger, bestuurslid Directie: drs. Frederieke Cannegieter, artistieke en zakelijke leiding IX Terugblik 2013 - 2015 In de voorgaande hoofdstukken zijn de diverse aspecten al vrij uitgebreid per thema aan bod gekomen. Samenvattend: de afgelopen (crisis)jaren waren moeilijke jaren wat betreft financiën en publieksbereik. De crisis werd in 2012 echt voelbaar doordat vooral de winstmarges op operadiners daalden. Het AMT bleef schuldenvrij, maar de reserves zijn nu nihil. De doelstelling voor eigen inkomsten (40%) werd wel gehaald. De doelstelling wat betreft het aantal bezoekers kon ondanks alle extra inspanningen helaas niet worden gehaald. Vermoedelijk is de economische crisis hier debet aan: veel bezoekers aan ons theater hebben een krappe beurs. Al zijn de toegangsprijzen laag: theater is toch een kostenpost waar als eerste op bezuinigd wordt. Gratis evenementen en voorstellingen opgenomen in het (gratis) aanbod voor de theaterliefhebbers aangesloten bij We Are Public werden wel heel goed bezocht. Er is inmiddels weer sprake van een lichte opgaande lijn, en we zijn erin geslaagd het aandeel internationale bezoekers te verhogen. (zie V.3). Het totale aantal activiteiten liep – bij minder vraag - licht terug. Het aantal educatieve activiteiten daalde licht maar het aantal Backstage Programma’s nam flink toe, dankzij grote evenementen als de Open Monumenten Dagen (zie IV.1). In artistiek opzicht waren er zeer enthousiaste reacties van zowel publiek, vakgenoten en pers (**** in De Theaterkrant voor zowel De Toverfluit als Faust, en recensies in De Wereld van het Poppenspel). Zowel nieuw publiek als de ‘echte fans’ die de voorstellingen al meermalen zagen, waardeerden de producties hoog. Zoals bleek uit de reacties in het Gastenboek en op Facebook – en natuurlijk uit het applaus en de gesprekken met bezoekers na de voorstelling. Er werden nieuwe vormen van backstage-programma’s en workshops ontwikkeld. De financiële noodzaak en tijdsdruk om bij een ongunstig economisch klimaat de hele organisatie ‘op de rit’ te houden, beperkte helaas zeer de tijd om aan een nieuw repertoire te werken. Het werven van nieuw publiek, de acquisitie en organisatie van zaalverhuur en horeca op een krappe markt, zorgvuldig financieel management en het aansturen van vele vrijwilligers na het verlies van 3 ID-banen: dit betekent allemaal minder artistieke ‘speelruimte’. Een nieuw stuk staat inmiddels wel flink in de steigers (zie X.1). Amsterdams Marionetten Theater X www.marionettentheater.nl 17 Vooruitblik 2016 – 2020 In het voorgaande is bij de verschillende thema’s al vooruitgeblikt naar de komende jaren. De belangrijkste onderwerpen worden op deze plek nog uitgelicht. X.1 Nieuw repertoire Nieuw repertoire is in voorbereiding en zal in 2016/2017 in première gaan. Marionetten, dierfiguren en rekwisieten zijn deels al vervaardigd, en het repetitieproces is van start gegaan. De wijde wereld – op reis met Schubert (werktitel). Een impressie aan de hand van het decormodel: ‘Op reis’ ‘Dansende Forellen’ ‘in het Woud’ Het repertoire van het Amsterdams Marionetten Theater is totnogtoe gebaseerd op opera / muziektheater. Dit keer kiezen we voor het klassieke lied als inspiratiebron. Het marionettentheater en het romantische lied staan dicht bij elkaar: beide genres worden gekenmerkt door intimiteit en een poëtische sfeer. De natuur is daarbij een thema dat zich bij uitstek leent vor beide genres. Als basis dienen liederen van Schubert (o.a. de cyclus ‘Die Schöne Mullerin’, maar ook losse liederen als ‘Die Forelle’ en ‘Die Vögel’). De natuur staat in deze liederen centraal. Schuberts liederencyclus ‘Die Schöne Mullerin’ is getoonzet op Wilhelm Müllers ‘Gedichte aus den hinterlassenen Papieren eines reisenden Waldhornisten’. Deze bundel begint met een Proloog door de Dichter, die door Schubert niet is gebruikt en daardoor vrij onbekend is gebleven. Juist deze Proloog, waarin de Dichter het publiek rechtstreeks aanspreekt (Mooie Dames, knappe Heren!) verleent een lichte en relativerende toets aan de daarop volgende (soms wat zwaarmoedige) teksten. In dramatisch opzicht biedt ons dat een interessant en verrassend aanknopingspunt. In het marionettentheater opent Wilhelm Müller zelf als De Dichter de voorstelling met zijn Proloog: hij heet het publiek welkom. Gedurende de voorstelling keert zijn stem (voice-over) terug als verbindend element. De rol van de marionet zal in deze productie anders zijn dan gebruikelijk. De marionetten zingen als personage niet zelf, maar de liederen vormen een bespiegeling bij de handeling – voortbouwend op een eerder experiment bij een project in samenwerking met het Orgelpark. De liederen worden afgewisseld door korte voice overs van De Dichter, instrumentale muziek van Schubert (oa ‘Melodie van de schaapsherder’ uit ‘Rosamunde’ ) en een soundscape van natuurgeluiden (het ruisen van de beek, een luide plons als een kikker in het water springt, zingende vogels). Nieuw is ook het gebruik van projectie, juist in combinatie met fysieke ‘zetstukken’. Tekst en Muziek Het programma wordt in het Nederlands gebracht. Onze ruime ervaring leert dat dit de toegankelijkheid zeer ten goede komt: voor jong publiek (vanaf 7 jaar), voor bezoekers die niet ‘thuis’ zijn in klassieke muziek, maar ook voor de ervaren kijker / luisteraar, die telkens nieuwe accenten ontdekt. Maar net als onze andere voorstellingen zal ook dit stuk geschikt zijn voor de buitenlandse bezoeker. De liederen worden gezongen door bariton en mezzo-sopraan, begeleid op een originele Erard-vleugel (1846), met een heldere en lichte klankkleur. De instrumentale miziek wordt uitgevoerd op vleugel, cello en klarinet. De muzikale begeleiding en de bewerking van de instrumentale muziek is in handen van Vaughan Schlepp. Net als voor andere producties wordt een CD opgenomen die in het eigen theater in Amsterdam wordt gebruikt. Amsterdams Marionetten Theater X.2 www.marionettentheater.nl 18 Overige nieuwe activiteiten Incidentele gastprogrammering In ons theater worden totnogtoe vooral onze eigen voorstellingen gebracht. Om meer ‘loop’ te krijgen in ons theater overwegen wij om incidenteel gastprogrammering aan te bieden: kleinschalige programma’s die aansluiten bij onze doelgroepen. Voor reguliere toneelvoorstellingen is onze zaal qua technische faciliteiten niet geschikt, maar kamermuziek, chansonprogramma’s en poëzie komen in deze intieme setting uitstekend tot hun recht. In december 2015 vond daartoe de aftrap plaats: een zeer geslaagde avond rond Edith Piaf. Daarmee werd zowel nieuw publiek bereikt als onze vaste bezoekers. Omdat het niet onze intentie is een podium te worden zoals er al zo vele zijn, en wij ook niet beschikken over een programmeringsbudget, zullen deze activiteiten hooguit enkele malen per jaar plaatsvinden. Museumnacht Het marionettentheater is weliswaar geen museum, maar wel cultureel erfgoed. Wij hopen in 2016 en daaropvolgende jaren deel te kunen nemen aan de Museumnacht, met een speciaal samengesteld kort programma gericht op jong ‘nachtpubliek’. Een aantrekkelijke manier om nieuw publiek kennis te laten maken met ons theater. Workshops De afgelopen twee jaar hebben wij nieuwe workshopvormen geïntroduceerd, die wij verder willen uitbouwen en aanbieden voor scholen en voor ander publiek (o.a. zelf spelen met marionetten, zelf oefenen als theatertechnicus). X.3 Publieksbereik en Marketing Zoals terecht in de Hoofdlijnen Kunst en Cultuur staat aangegeven is het maatschappelijkk draagvlak voor cultuur de afgelopen jaren veranderd, en zijn de behoeften van het publiek steeds moeilijker te voorspellen. Om nieuw publiek te interesseren zetten wij vooral in op deelname aan evenementen met veel exposure (Museumnacht, Open Monumenten Dagen), extra kortingacties i.s.m. organisaties als We Are Public, en on line marketing. In 2016 volgt een nieuwe website, beter toegerust op groeiend gebruik van tablets / GSM. Verder zetten wij in op een verdere groei van internationale bezoekers. Daarbij hopen we ook op meer focus van Amsterdam Marketing op kunst en cultuur, zoals in de Hoofdlijnen aangegeven. Van belang is daarbij dat niet allleen de bekende grote instellingen worden uitgelicht, maar ook de hidden treasures die de toerist en expat weten te verrassen met hun aanbod. Wij verwachten in 2017 – 2020 een gemiddeld aantal bezoekers in Amsterdam van 2.350 per jaar te realiseren (incl. incidentele gastprogrammering). X.4 Bedrijfsvoering en Organisatie Financiële resultaten Wat betreft de inkomsten verwachten wij – nu het consumentenvertrouwen toeneemt – weer meer inkomsten te kunnen verwerven uit onze operadiners en uit zaalverhuur. Tweeledig: door een herstel van het aantal aanvragen maar ook door een iets ruimere winstmarge op de catering. Dit is van groot belang om de geslonken reserves weer te kunnen aanvullen. Verdere bezuiniging op de (lage) kosten is geen reële optie. Voor het realiseren van nieuw repertoire wordt een beroep gedaan op private fondsen en crowdfunding. Medewerkers Het team van medewerkers (grotendeels vrijwilligers) is een goede mix van ervaren krachten en jaarlijks nieuwe aanwas, hetgeen de organisatie fris houdt en ruimte biedt voor kennnisoverdracht aan jongere generaties. Ook de komende jaren blijft dit een belangrijk uitgangspunt binnen onze organisatie. Amsterdams Marionetten Theater Ceremoniemeester / Faust www.marionettentheater.nl 19 Duchesse de Dindon / Faust video / recensies / achter de schermen / informatie repertoire: www.marionettentheater.nl www.marionettetheatre.com Amsterdams Marionetten Theater www.marionettentheater.nl 20 PERS 2014 / 2015 --------------------------------------------------De Wonderbaarlijke Reis van Doctor Faust door Amsterdams Marionetten Theater ★★★★☆ 25 OKTOBER 2015 DE VERLEIDINGEN VAN EEN GROOT TWIJFELAAR Door Kester Freriks gepubliceerd 28 oktober 2015 Dertig jaar geleden, in 1985, werd het Amsterdams Marionetten Theater opgericht en nog steeds is dit theater vlakbij de Nieuwmarkt een ontdekking. Hier staat het toneelspel in dienst van het klassieke marionettentheater, gedragen door muziek. Maar ook en vooral door verbeelding. Lees de recensie --------------------------------------------------december 2014 ‘Een vrolijke Toverfluit’ [...] Er zit veel humor in die niet alleen kinderen aanspreekt; het zijn vaak eenvoudige maar hele leuke vondsten. Heel sterk is dat het juist niet grappig gebracht wordt, bijna onopvallend. Vooral in de erste helft veel visuele grappen en erg luchtig, de tweede helft is meer ingetogen. --------------------------------------------------- Operavore is WQXR's digital 24/7 audio stream, blog and weekly radio show devoted to opera. By Fred Plotkin ‘Dutch Marionette Artist has the Opera World on a String’ On my recent and very busy visit to Amsterdam, I took time to call on Hendrik Bonneur, who founded the Amsterdam Marionette Theatre in 1985. [...] What makes the Amsterdam troupe different from Salzburg (where Bonneur also trained) is that they do not do marionette versions of an opera. Instead, they go to the source material of an opera such as Faust or Die Zauberflöte and create shows that combine text, music and stagecraft to arrive at the essentials of the stories.[...] Read the article --------------------------------------------------DE TOVERFLUIT ★★★★☆ 19 oktober 2014 Marionetten brengen een beeldschone opera door Kester Freriks gezien 19 oktober 2014 De eerste momenten van Mozarts De toverfluit (Die Zauberflöte, 1791) door het Amsterdams Marionetten Theater zijn verrassend: de roodfluwelen gordijnen gaan open en we zien... [...] Het is knap van vertaalster Frederieke Cannegieter dat zij de opera in goed zingbaar Nederlands heeft vertaald. In Mozarts tijd was het al een hele noviteit om de personages Duits te laten zingen in plaats van het gangbare Italiaans; bij dat Duits hoorde een soort volks taaleigen waarvoor Cannegieter treffende equivalenten heeft gevonden. Het klopt allemaal perfect naar sfeer, stijl en zeggingskracht. [...] En gelukkig bezit Amsterdam zijn eigen onvergelijkelijke Marionetten Theater. Lees de recensie
