Omvormer

TECHNIEK
Een gemodificeerde sinusomvormer
voldoet prima.
Wie dit een aantrekkelijk plaatje vindt, kan af en toe wel een omvormer gebruiken.
Waarom een om
Kamperend onder een palmboom aan de Middellandse Zee is in veel campers
alleen maar 12 Volt-gelijkstroom uit de (huishoud)accu beschikbaar. Weinig
apparaten lopen rechtstreeks op 12 Volt, maar vele hebben een adapter waarmee ze wel op 230 Volt-wisselstroom kunnen worden aangesloten. Als we een
hulpmiddel hebben waarmee we van de beschikbare 12 Volt-gelijkstroom 230
Volt-wisselstroom kunnen maken, dan kunnen veel apparaten uit het normale
huishouden in de kampeerauto worden gebruikt. Zo’n hulpmiddel is er: de multifunctioneel inzetbare omvormer.
Een omvormer zet 12 Volt-gelijkstroom om
in 230 Volt-wisselstroom met een frequentie
van 50 Hertz. Wisselstroom uit het stopcontact thuis heeft de vorm van een sinusgolf.
Het tekeningetje op de volgende pagina
verduidelijkt meer dan duizend woorden.
De spanning loopt bij een sinusgolf vanaf
de nullijn geleidelijk op, buigt met een fraai
bochtje bij 230 Volt om, gaat naar beneden
door de nullijn door naar 230 Volt en dan
weer omhoog naar de nullijn.
Twee soorten
Er zijn twee soorten omvormers in omloop.
Sinusomvormers maken van
KAMPEERAUTO 26 NR. 6/2007
12 Volt-gelijkstroom de fraaie sinusgolf,
die ook de elektriciteitsmaatschappij levert.
Technisch gezien de beste oplossing, maar
er is een bezwaar. De sinusomvormer is veel
duurder dan het eenvoudigere broertje, de
gemodificeerde sinusomvormer, waarvan
de spanning is weergegeven via het hoekige
lijntje in de tekening. De spanning verloopt
namelijk niet in een fraaie golfvorm, maar
in meerdere blokken en wisselt hierbij
schoksgewijs in plaats van geleidelijk. Heel
veel apparaten lopen daar prima op. Daarom hebben de meeste camperaars aan een
gemodificeerde sinusomvormer meer dan
genoeg. Bijvoorbeeld dit artikel is in Spanje
met een op zo’n omvormer aangesloten laptop geschreven. Tegelijkertijd werd de batterij van de Nikon-camera geladen. De 230
Volt-mixer, de LCD-tv en de satellietreceiver
doen het er ook goed op.. Het laden van
mobiele telefoons, ladyshaven en sinaasappelpersen: alles is uitgebreid in de praktijk
getest en het heeft nooit tot brokken geleid.
Risico’s
Soms maakt de gemodificeerde sinusomvormer een apparaat kapot. Gevoelig voor
brokken is de elektronica van snelladers van
accu´s - laders die in vijftien minuten een
accu volproppen - en apparaten die door een
De omvormer aan het werk. Hier wordt zalm
omgevormd tot zalmmousse, als onderdeel van de
asperges met zalmmousse en gebakken aardappeltjes, een typisch mediterraan diner.
Dit apparaat zorgt al geruime tijd voor onze 230 Volt-aansluiting als we niet op een camping staan.
Prettige bijkomstigheid: het apparaat heeft een geregelde ventilator, die alleen aanslaat als het apparaat
te warm dreigt te worden, wat overigens zelden gebeurt. Let op de dikke kabels aan de 12 Volt-zijde.
Deze lopen helemaal door tot aan de accu.
vormer?
elektromotor worden aangedreven. Berucht
zijn elektrische tandenborstels, waarschijnlijk, omdat de motortjes daarin erg licht
gebouwd zijn. Maar de meeste wat robuustere motortjes overleven het prima, mits de
camperaar geen uren doorgaat met - bijvoorbeeld - sinaasappels persen. Dat kan overigens om een andere reden ook al niet. Die
reden is: omvormers maken geen energie,
maar veranderen alleen maar de verschijningsvorm van bestaande energie - 12 Voltgelijkstroom - in een andere verschijnings-
vorm: 230-Volt-wisselstroom. Ze hebben
om dat kunstje te kunnen uitvoeren, zélf
energie nodig. Twee dingen zijn dus belangrijk om te onthouden: omvormen kóst altijd
energie en uit de omvormer komt nooit
méér energie dan er in de (huishoud)accu
zit. Het heeft dus geen enkele zin om een
omvormer met heel veel vermogen te kopen
zonder tevens over héél veel accucapaciteit
met bijbehorende laadmogelijkheid - bijvoorbeeld zonnepanelen - te beschikken.
Hoeveel vermogen?
Al deze apparaten - maar ook de tv, satellietontvanger en de laptop - functioneren prima op
onze 600 Watt gemodificeerde sinusomvormer.
Kostprijs ongeveer € 65.
In de praktijk voldoet voor de meeste
toepassingen een gemodificeerde sinus
omvormer van 300 tot 600 Watt continu
prima. Wie niet meer wil dan bijvoorbeeld
een laptop aansluiten, kan volstaan met
een 150 Watt-omvormer. Hang aan een
omvormer liever geen apparaten of een
combinatie ervan die meer de helft van
het continue vermogen van de omvormer
gebruiken. Zoals: 150 Watt aan een 300
Watt-omvormer of 300 Watt aan een 600
Watt- omvormer.
Een ruime marge tussen het toegestane
continue vermogen van de omvormer
en het afgenomen vermogen is om twee
redenen van belang. Veel apparaten nemen
tijdens het opstarten veel meer stroom af
dan het typeplaatje vermeldt. Dat is de zogenaamde startstroom en die kan wel vier keer
hoger zijn dan het opgegeven vermogen op
het typeplaatje. Als de startstroom te hoog
is, dan schakelt de beveiliging de omvormer uit voordat het aangesloten apparaat
is gestart. De tweede reden is, dat een laag
belaste omvormer minder snel warm wordt.
U wordt dus minder vaak geconfronteerd
met het zoemen van de koelventilator, mits
een omvormer met een geregelde koeling
is aangeschaft. Die springt alleen aan als de
omvormer te warm dreigt te worden.
En denk bij het aansluiten van een omvormer om de Wet van Ohm: Volt x Ampère =
Watt. Als er aan de uitgaande 230 Voltkant van de omvormer een bescheiden
250 Watt continu wordt afgenomen, dan
staat er aan de inkomende 12 Volt-kant al snel
een stroom van 20 Ampère! Sluit daarom de
omvormer met voldoende dikke kabels aan
om oververhitting van de kabels en het risico
van brand te voorkomen. Deze dikke kabels
moeten doorlopen tot aan de accu.
☞
Tekst en foto’s George Snellebrand
KAMPEERAUTO 27 NR. 6/2007