Officiële website Sint

De kunstschatten
Tweet
Schilderijenschat
De kathedraal bezit een bijzondere collectie schilderijen van na de 16deeeuwse godsdiensttroebelen. Ze werden besteld door de ambachten en
gilden die in de kathedraal een kapel en/of altaar hadden en door
privépersonen. De meeste werken bleven in de kathedraal, maar niet altijd
op de plek waarvoor ze waren bestemd.
Michiel I Coxcie (1499-1592): Sint-Sebastiaansdrieluik, 1586
In 1585 lopen de godsdienstconflicten ten einde en wordt de oude orde
hersteld. De eersten die een altaarstuk bestellen voor hun kapel in de SintRomboutskerk, zijn de boogschutters. De patroonheilige van hun gilde is,
gezien zijn marteling met pijlen, de heilige Sebastiaan. Samen met Christus
is hij het mannelijk naakt bij uitstek in de religieuze kunst. Op het linkerluik
verschijnt Sebastiaan voor zijn rechter, in het midden wordt hij met pijlen
beschoten en nadat hij dat overleefde wordt hij rechts alsnog
doodgeknuppeld.
Michiel I Coxcie (1499-1592): Heilige Joris drieluik, 1587
Dezelfde Michiel Coxcie schildert een jaar na zijn werk voor de boogschutters
voor de kruisbooggilde een drieluik over de heilige Joris, hun patroonheilige.
De opbouw lijkt sterk op het drieluik van Sint-Sebastiaan.
Jan I Snellinck (ca. 1544-1638): Verrijzenis-drieluik, 1601
Voor de kapel van de kramers of kleinhandelaars maakt Jan I Snellinck in
1601 het Verrijzenis-drieluik.
Jean II de Saive (1571-1624): Triptiek van de Mechelse schermers, 1604
Voor het altaar van de schermers schilderde Jean II de Saive het Triptiek van
de Mechelse schermers, met taferelen waarin hun wapen, het zwaard, een
hoofdrol speelt.
Abraham Janssen de Nuyssen (ca. 1575-1632), Sint- Lucastriptiek, ca. 1605
Een bijzonder werk is dat van Rubens' tijd- en stadsgenoot Abraham Janssen
de Nuyssen. Het is apart omdat het gemaakt is voor de Sint-Lucasgilde, de
beroepsvereniging van… schilders, beeldhouwers en andere kunstenaars.
Beeldenrijkdom
De kathedraal is bijzonder rijk aan beeldhouwwerken, onder meer omdat de
grafmonumenten van de aartsbisschoppen zich hier bevinden. Hier volgt
een selectie van enkele van de belangrijkste werken.
Lucas Faydherbe: het praalgraf van aartsbisschop Andreas Cruesen (+1668)
In het koor bevinden zich vier aartsbisschoppelijke grafmonumenten,
symmetrisch en twee aan twee. Dat van Andreas Cruesen is er een van.
Lucas Faydherbe: beeld van de heilige Rumoldus
In het hoofdaltaar staat een beeld van de heilige Rumoldus van maar liefst
3,75 meter hoog.
Nicolaas Van der Veken: Christus op de koude steen, 1688
Dit werk toont de eenzame, meelijwekkende Jezus net voor zijn kruisiging.
Louis Jehotte: grafmonument van aartsbisschop De Méan (+1831)
Het marmeren, neoclassicistische grafmonument van deze aartsbisschop in
de Sacramentskapel is een 19de-eeuws werk van de Luikenaar Jehotte
(1803-1884).
Van elders
In de kathedraal belandden in de 19de eeuw kunstwerken die elders
thuishoorden. Ze kwamen vooral uit kloosters die in de Franse tijd waren
gesloten en/of gesloopt, en waarvan de inboedel openbaar werd verkocht.
Enkele belangrijke schilderijen en beelden behoren tot deze permanente
gasten:
Antoon van Dyck (1599-1641), Christus aan het kruis, ca. 1630
Dit werk is afkomstig uit de Mechelse Minderbroederskerk. Het klooster van
de minderbroeders werd in de Franse tijd afgeschaft. In het schilderij wordt
een verband gelegd met de minderbroeders: de stichter van de orde,
Franciscus van Assisi, kreeg in 1224 de zogeheten stigmata, de tekenen van
Jezus' kruiswonden. De schilder legde in dit werk daarom de nadruk op de
wonde in Christus' zijde.
Gaspar De Crayer (1582-1669), Maria met kind vereerd door heiligen, 1649
Dit schilderij komt uit de Leuvense Augustijnenkerk.
Erasmus II Quellinus (1607-1678), De aanbidding van de herders, 1669
Het werk van Quellinus komt uit een niet nader bekend Antwerps klooster.
Lucas Faydherbe (1617-1697), De heilige Ignatius en de Maagd Maria met
Jezuskind Ignatius is de stichter van de jezuïetenorde. De beeldengroep is
dan ook afkomstig uit de residentie van de jezuïeten in Mechelen.
Jan Cossiers (1600-1671), De Heilige Rumoldus zegent Sint-Libertus
Dit werk komt uit de nabije omgeving: de Sint-Romboutskapel die op het
Sint-Romboutskerkhof stond en die in de Franse tijd werd gesloopt.
Michiel I Vandervoort (1667-1737), eikenhouten preekstoel, jaren 1720
Dit werk komt uit de kerk van het norbertinessenklooster van Leliëndaal, dat
in de Franse tijd werd gesloten. De eikenhouten preekstoel stamt uit de
jaren 1720 en toont onderaan de heilige Norbertus, de stichter van de
norbertijnen, die van zijn paard valt. Oorspronkelijk was de preekstoel
achteraan vlak (omdat hij tegen een muur stond). De achterkant is 19deeeuws en toegevoegd toen de preekstoel rond de zuil kwam te staan. De
beeldtaal – het Aards Paradijs met de vele dieren en diertjes, de zondeval
van Eva, de verlossing – is klassiek.
Artus II Quellinus (1625-1715), communiebank, 1678
Ook de communiebank is afkomstig uit de kerk van het
norbertinessenklooster van Leliëndaal. Hij is gemaakt van wit marmer, wat
uitzonderlijk is. Het motief van de eucharistie is er prominent aanwezig: de
druiventrossen en maïskolven (toen werden daar de hosties van gemaakt)
verwijzen naar de transfiguratie van wijn en brood in het bloed en het
lichaam van Christus.
Schilderijencyclus over de legende van Sint-Rombout
Rond 1500 werd een prachtige schilderijencyclus gemaakt die het leven en
de mirakelen van Sint-Rombout voorstelt. De cyclus hing oorspronkelijk in de
Sint-Romboutskapel op het Sint-Romboutskerkhof. Na het verdwijnen
daarvan tijdens de Franse Revolutie kregen de vijfentwintig panelen een
plaats in de kathedraal.
De schilderijen zijn van een zeer hoge kwaliteit. Ze worden toegeschreven
aan de Antwerpse schilder Colijn De Coter en de vervaardiging ervan heeft
waarschijnlijk handenvol geld gekost. Daarom wordt Margareta van York, die
rond die tijd in Mechelen woont, genoemd als mogelijke patrones. De cyclus
geeft alleszins een goed beeld van het toenmalige Mechelen. Zo ziet men
een Sint-Romboutstoren waar nog volop aan wordt gebouwd en ook de kapel
waarin het reliekschrijn van Sint-Rombout staat.