Internetopdracht SOA’s Ga naar de site van het Jongeren Informatie Punt (www.jipdenhaag.nl) en klik op “seksualiteit” voor het beantwoorden van de onderstaande vragen. 1. SOA staat voor ........................................................................................................................................ 2. Leg uit wat een SOA is. ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3. Merk je het altijd als je een SOA hebt? ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 4. Hoe noem je mensen die met het Aids-virus (HIV) besmet zijn? ...................................................................................................................................................................... 5. Kan je een SOA doorgeven aan iemand terwijl je zelf geen klachten hebt? ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 6. Hoe kan je voorkomen dat je een SOA krijgt, denk je? ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 7. Vertel in je eigen woorden waarom het zo belangrijk is om geen SOA (geslachtsziekte) te krijgen. ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 1 8. Hieronder staat een schema van de meest voorkomende SOA’s. Vul de ontbrekende woorden in. Aantal Naam besmetting Wat is SOA en het? per jaar: 60.000 Een bacteriële SOA. (een bacterie) Chlamydi a Besmetting Klachten Wat moet je doen? Alleen door ..................... ..................... ................ De klachten lijken veel op die van gonorroe: bij de man: afscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw: meer afscheiding dan normaal en een branderig gevoel bij het plassen. Vaak zijn er helemaal geen klachten. Ga bij lichte klachten al naar de dokter. Niet behandelde vrouwen met chlamydia kunnen namelijk ontstoken eileiders krijgen wat kan leiden tot ................................................ ................. Chlamydia is goed te genezen. 25.000 Een virale Alleen door SOA (via seksueel een contact. virus). Je krijgt ............................... op je geslachtsorganen of rond de anus. De wratjes doen geen pijn maar kunnen wel jeuken. De wratjes kunnen door de dokter worden verwijderd, maar de behandeling lukt niet altijd. Er zijn meerdere soorten genitale wratten, een deel hiervan zijn als gewone wratten die meer vervelend zijn dan gevaarlijk, maar sommige wratten kunnen in het ergste geval leiden tot baarmoederhalskanker. 12.000 Een virale SOA (via een virus) die niet ernstig is, maar wel erg vervelend Herpes genitalis (aan de geslachtsorga nen) wordt overgebracht door seksueel contact. Herpes labialis (de zogenaamde 'koortslip') wordt overgebracht door zoenen. Je krijgt ............................ rond de vagina, penis, anus en/of mond. Soms ook pijnlijke zweertjes en opgezette lymfeklieren. Verder heb je een .......................................... gevoel bij het plassen. Een spontane genezing na een paar weken heel goed mogelijk. Dat wil niet zeggen dat de ziekte verdwenen is. De verschijnselen kunnen terugkomen. Er is nog geen behandeling die het herpes virus kan doden. Wel zijn er middelen om de klachten te verminderen. Ga dus wel naar de dokter. 6.000 Gonorroe is een bacteriële SOA, die veel voorkomt en vrij Besmetting: alleen door seksueel contact. Bij de man: afscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw: meer ............................. dan normaal en een branderig gevoel bij het Ga naar de dokter, een behandeling met pillen of injecties helpt de genezing. Bij verwaarlozing zijn soms ernstige gevolgen merkbaar waaronder ................................................ Genitale wratten Herpes Genitalis Gonorroe (druiper) ernstig is. plassen. Vaak zijn er helemaal geen klachten. Aantal besmetting Wat is Besmetting Klachten en het? per jaar: 3.000 Een virale Alleen door Bij deze aandoening raakt je SOA. seksueel ................ ontstoken. De contact, klachten: vermoeidheid, vooral door lusteloosheid, buikpijn en Hepatitis anaal soms ook gewrichtspijn en B contact. koorts. De ontstoken lever veroorzaakt ........................ urine en een licht gekleurde ontlasting. Naam SOA Wat moet je doen? De dokter zal je rust en nog eens rust voorschrijven omdat er nog steeds geen geneesmiddel is ontwikkeld tegen hepatitis B. Het gaat door ................. over. 2.000 Een vaak Alleen via voorkome seksueel nde contact. bacteriële SOA. De aandoenin g is niet ernstig en is goed te behandele n. Bij de man zijn er nauwelijks merkbare irritaties van het slijmvlies, een beetje ....................................., een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw daarentegen zijn de klachten veel duidelijker: een ontstoken vagina, afscheiding en ............................ Ook bij deze aandoening geldt dat je naar de dokter zal moeten. Het is namelijk goed te genezen. 750 Een bacteriële SOA, die weinig voorkomt maar wel ernstig is. De besmetting met syfilis kun je oplopen door seksueel contact en besmet bloed. In een periode van 2 tot 12 weken na de besmetting krijg je 1 of meer pijnloze ................................. op je mond, anus, penis en/of vagina. Ook al gaan de zweertjes vanzelf over, ga dan toch naar de dokter want de ziekte blijft. Als syfilis niet wordt behandeld, krijg je huiduitslag, koorts en kan het zelfs leiden tot de beschadiging van verschillende ................................... Via een behandeling met medicijnen of injecties is de aandoening in principe goed te genezen. 500 Een virale SOA die ongenesel ijk is en .............. ................ ...... Door seksueel contact en door besmet HIV bloed. De klachten bij Aids zijn vaak erg verschillend en kunnen variëren van extreme vermoeidheid, 's nachts zweten en aanhoudende koorts, tot een fors gewichtsverlies, gezwollen lymfeklieren en hardnekkige diarree. Het Er bestaat voor Aidspatiënten nog steeds geen ............................................ .................... Aids-patiënten overlijden meestal aan 1 of meer infectieziekten (zoals bijvoorbeeld longontsteking) en/of een bepaalde vorm van huidkanker. Er bestaan wel Trichomo nas Syfilis (sief, harde sjanker en lues) HIV /Aids ................. Aids-virus tast het ...................... ...................................in je lichaam aan. Aantal besmetting Wat is en het? per jaar: onbekend Een ............... ................ ...... ................ ...... Eigenlijk is het geen soa, maar een Gardnerel verstoring la van de zuurgraad van je vagina. Naam SOA onbekend Schaamlui s (platjes) Een parasitair e SOA(doo r een parasiet) Het is vervelend maar niet gevaarlijk . Besmetting Door seksueel contact overdraagbaa r, maar ook als je de vagina met te veel en te vaak met zeep wast en niet goed alle zeep weer wegspoelt met schoon water. Ook als je een ..................... .... te lang inhoudt, kan het ontstaan. Klachten middelen om de klachten te verminderen. Als je vermoedt dat er iets aan de hand is, ga dan direct naar de dokter. Wat moet je doen? Jeuk en een witte Gardnerella hoeft alleen afscheiding of stukjes uit de behandeld te worden als het vagina, die ................... ruikt klachten geeft. en zelfs een vislucht kan hebben. Jongens hebben meestal geen klachten. De Vaak jeuk in het besmetting ................................... met schaamluis vindt meestal plaats via seksueel contact of via ..................... ..................... ................ of kleren. Schaamluis is de enige SOA waar je zelf wat aan kan doen: ga naar de drogist voor Noury hoofdwater of Prioderm. Lees wel eerst goed de gebruiksaanwijzing! Internetopdracht SOA’s docentenexemplaar Ga naar de site van het Jongeren Informatie Punt (www.jipdenhaag.nl) en klik op “seksualiteit” voor het beantwoorden van de onderstaande vragen. 1. SOA staat voor Seksuele Overdraagbare Aandoening. 2. Leg uit wat een SOA is. Een geslachtsziekte die je kunt oplopen door onveilige seks. 3. Merk je het altijd als je een SOA hebt? Nee. Er zijn bij SOA's lang niet altijd verschijnselen die erop wijzen dat je besmet bent. Het kan weken, maanden en soms zelfs jaren duren, voor de verschijnselen optreden. Soms zijn er nauwelijks klachten of merk je helemaal niets. Soms ook zijn de verschijnselen zo vaag dat je er geen last van hebt. 4. Hoe noem je mensen die met het Aids-virus (HIV) besmet zijn? Seropositief 5. Kan je een SOA doorgeven aan iemand terwijl je zelf geen klachten hebt? Ja, dat kan. Je kan geen klachten hebben terwijl je toch besmet bent. 6. Hoe kan je voorkomen dat je een SOA krijgt, denk je? Door veilige seks: gebruik een condoom. 7. Vertel in je eigen woorden waarom het zo belangrijk is om geen SOA (geslachtsziekte) te krijgen. Een geslachtsziekte kan vervelende klachten geven (jeuk, uitscheiding enz.). Maar het kan ook veel ernstiger zijn, van sommige SOA’s kan je onvruchtbaar worden. Aids is zelfs dodelijk. 8. Hieronder staat een schema van de meest voorkomende SOA’s. Vul de ontbrekende woorden in. Naam SOA Chlamydia Aantal besmettingen Wat is het? Besmetting per jaar: 60.000 Een Alleen door bacteriële seksueel contact. SOA. (een bacterie) Wat moet je doen? De klachten lijken veel op die van gonorroe: bij de man: afscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw: meer afscheiding dan normaal en een branderig gevoel bij het plassen. Vaak zijn er helemaal geen klachten. Ga bij lichte klachten al naar de dokter. Niet behandelde vrouwen met chlamydia kunnen namelijk ontstoken eileiders krijgen wat kan leiden tot onvruchtbaarheid. Chlamydia is goed te genezen. 25.000 Een virale Alleen door SOA (via een seksueel contact. virus). Je krijgt wratjes op je geslachtsorganen of rond de anus. De wratjes doen geen pijn maar kunnen wel jeuken. De wratjes kunnen door de dokter worden verwijderd, maar de behandeling lukt niet altijd. Er zijn meerdere soorten genitale wratten, een deel hiervan zijn als gewone wratten die meer vervelend zijn dan gevaarlijk, maar sommige wratten kunnen in het ergste geval leiden tot baarmoederhalskanker. 12.000 Een virale SOA (via een virus) die niet ernstig is, maar wel erg vervelend Je krijgt blaasjes rond de vagina, penis, anus en/of mond. Soms ook pijnlijke zweertjes en opgezette lymfeklieren. Verder heb je een branderig gevoel bij het plassen. Een spontane genezing na een paar weken heel goed mogelijk. Dat wil niet zeggen dat de ziekte verdwenen is. De verschijnselen kunnen terugkomen. Er is nog geen behandeling die het herpes virus kan doden. Wel zijn er middelen om de klachten te verminderen. Ga dus wel naar de dokter. 6.000 Gonorroe is Besmetting: een bacteriële alleen door SOA, die veel seksueel contact. voorkomt en vrij ernstig is. Bij de man: afscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw: meer afscheiding dan normaal en een branderig gevoel bij het plassen. Vaak zijn er helemaal geen klachten. Ga naar de dokter, een behandeling met pillen of injecties helpt de genezing. Bij verwaarlozing zijn soms ernstige gevolgen merkbaar waaronder onvruchtbaarheid. Genitale wratten Herpes Genitalis Gonorroe (druiper) Klachten Herpes genitalis (aan de geslachtsorganen) wordt overgebracht door seksueel contact. Herpes labialis (de zogenaamde 'koortslip') wordt overgebracht door zoenen. Naam SOA Aantal besmettingen per jaar: Wat is het? Klachten Wat moet je doen? Alleen door seksueel contact, vooral door anaal contact. Bij deze aandoening raakt je lever ontstoken. De klachten: vermoeidheid, lusteloosheid, buikpijn en soms ook gewrichtspijn en koorts. De ontstoken lever veroorzaakt donkere urine en een licht gekleurde ontlasting. De dokter zal je rust en nog eens rust voorschrijven omdat er nog steeds geen geneesmiddel is ontwikkeld tegen hepatitis B. Het gaat door rust over. 3.000 Een virale SOA. 2.000 Een vaak Alleen via voorkomende seksueel contact. bacteriële SOA. De aandoening is niet ernstig en is goed te behandelen. Bij de man zijn er nauwelijks merkbare irritaties van het slijmvlies, een beetje afscheiding, een branderig gevoel bij het plassen. Bij de vrouw daarentegen zijn de klachten veel duidelijker: een ontstoken vagina, afscheiding en jeuk. Ook bij deze aandoening geldt dat je naar de dokter zal moeten. Het is namelijk goed te genezen. 750 Een bacteriële SOA, die weinig voorkomt maar wel ernstig is. De besmetting met syfilis kun je oplopen door seksueel contact en besmet bloed. In een periode van 2 tot 12 weken na de besmetting krijg je 1 of meer pijnloze zweertjes op je mond, anus, penis en/of vagina. Ook al gaan de zweertjes vanzelf over, ga dan toch naar de dokter want de ziekte blijft. Als syfilis niet wordt behandeld, krijg je huiduitslag, koorts en kan het zelfs leiden tot de beschadiging van verschillende organen. Via een behandeling met medicijnen of injecties is de aandoening in principe goed te genezen. 500 Een virale SOA die ongeneselijk is en dodelijk. Door seksueel contact en door besmet HIV bloed. De klachten bij Aids zijn vaak erg verschillend en kunnen variëren van extreme vermoeidheid, 's nachts zweten en aanhoudende koorts, tot een fors gewichtsverlies, gezwollen lymfeklieren en hardnekkige diarree. Het Aids-virus tast het afweersysteem in je lichaam aan. Er bestaat voor Aids-patiënten nog steeds geen geneesmiddel. Aidspatiënten overlijden meestal aan 1 of meer infectieziekten (zoals bijvoorbeeld longontsteking) en/of een bepaalde vorm van huidkanker. Er bestaan wel middelen om de klachten te verminderen. Als je vermoedt dat er iets aan de hand is, ga dan direct naar de dokter. Hepatitis B Trichomonas Syfilis (sief, harde sjanker en lues) HIV /Aids Besmetting Naam SOA Aantal besmettingen per jaar: Wat is het? Besmetting onbekend Een schimmelinfectie. Eigenlijk is het geen soa, maar een verstoring van de zuurgraad van je vagina. Door seksueel contact overdraagbaar, maar ook als je de vagina met te veel en te vaak met zeep wast en niet goed alle zeep weer wegspoelt met schoon water. Ook als je een tampon te lang inhoudt, kan het ontstaan. onbekend Een parasitaire SOA(door een parasiet) Het is vervelend maar niet gevaarlijk. De besmetting Vaak jeuk in het schaamhaar. met schaamluis vindt meestal plaats via seksueel contact of via besmette lakens of kleren. Schaamluis is de enige SOA waar je zelf wat aan kan doen: ga naar de drogist voor Noury hoofdwater of Prioderm. Lees wel eerst goed de gebruiksaanwijzing! onbekend Een parasitaire SOA De besmetting Een erg vervelende jeuk over je hele vindt meestal lichaam, vooral in de huidplooien plaats via seksueel contact of via een besmet bed. Ga naar de dokter. Een behandeling met crème of lotion helpt. Was ook je kleren en lakens goed, want dat helpt de klachten de wereld uit Gardnerella Schaamluis (platjes) Scabiës (schurft) Klachten Wat moet je doen? Jeuk en een witte afscheiding of Gardnerella hoeft alleen behandeld te stukjes uit de vagina, die zurig ruikt en worden als het klachten geeft. zelfs een vislucht kan hebben. Jongens hebben meestal geen klachten.