Vitamine D tegen veroudering?

NIEUWS & WETENSCHAP
Ginde AA, Mansbach JM, Camargo CA.
Visolie beschermt
de huid tegen zonlicht
Bescherming tegen griep en verkoudheid:
denk aan vitamine D
Association between serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract
infection in the Third National Health
and Nutrition Examination Survey. Arch
Intern Med. 2009;169(4):384-90. PMID:
Voor het jong houden van de huid is visolie zeer belangrijk, met name het vetzuur
eicosapentaeenzuur (EPA). Visolie blijkt effectief bij het verminderen van rimpelvorming, en
vertraagt het dunner worden van de huid. Minder bekend is dat visolie ook een beschermend
effect heeft tegen zonnebrand. Hoe meer visvetzuren in de voeding zitten, des te trager
de huid verbrandt in de zon. Op deze manier verlaagt visolie onder meer het risico op
huidkanker en tevens het tempo waarin de huid veroudert.
Vitamine C wordt in de media algemeen in verband gebracht met bescherming tegen
verkoudheid en griep. De wetenschappelijke onderbouwing voor vitamine D is echter
sterker geworden.
19237723.
DOI-Link:
http://dx.doi.
org/10.1001/archinternmed.2008.560
De incidentie van de griep vertoont een opvallende parallel met de
een proteïnetype dat een belangrijke rol speelt bij de afweer tegen infec-
vitamine-D-status van de bevolking die in de winter en het voorjaar
ties. De onderzoekers gaan nu onderzoeken wat voor invloed suppletie
veel slechter is dan in de zomer en het najaar. De aanwijzingen voor
met vitamine D heeft op het risico op een luchtweginfectie. Daarbij
Reeds in 1994 meldden Britse onderzoekers, in samenwerking met
een effect van vitamine D op het immuunsysteem zijn erg sterk. Vita-
wordt extra aandacht besteed aan kwetsbare groepen zoals mensen met
TNO en de universiteit van Leiden, dat mensen beter beschermd zijn
mine-D-deficiëntie en suboptimale vitamine-D-spiegels hebben bij
astma en COPD, evenals kinderen en bejaarden. <<
tegen de zon als ze visoliecapsules slikken [1]. Recent is meer inzicht
proefdieren een duidelijk negatief effect op het functioneren van het
gekregen in de werkingsmechanismen die bij deze huidbeschermende
immuunsysteem. Dit was reden voor het grootste onderzoek tot nu
werking van visvetzuren een rol spelen. In een studie aan de Univer-
toe naar de relatie tussen vitamine D en luchtwegaandoeningen, zoals
Redactie
siteit van Manchester kregen 42 mensen, van gemiddeld 44 jaar oud,
verkoudheid en griep. Van bijna 19.000 volwassen Amerikanen werden
Tegenwoordig wordt als maat voor een optimale vitamine-D-status
drie maanden lang dagelijks vier gram EPA of oliezuur [2]. Voordat het
de bloedwaarden van vitamine D bepaald. De onderzoekers vonden dat
een serumconcentratie van 25-hydroxyvitamin D van 35–55 ng/mL (of
onderzoek begon werden de proefpersonen bestraald met UV-licht op
diegenen met serumconcentraties 25-OH-vitamine D van minder dan 10
90-140 nmol/L) aangehouden. De belangrijkste bron van vitamine
een stukje huid op de billen. Er werd bepaald bij welke intensiteit de
ng/ml (25 nmol/l) veertig procent meer kans hadden op een luchtwegin-
D is endogene productie in de huid. Er zijn nauwelijks bronnen in de
huid rood begon te verkleuren. De hoeveelheid energie die nodig is voor
fectie dan degenen met een vitamine-D-niveau van 30 ng/ml of hoger (>
voeding die vitamine D bevatten en de niveaus daarin zijn bij lange na
roodkleuring bepaalt de gevoeligheid van de huid voor zonlicht. Na de
75 nmol/l), ongeacht ras of leeftijd. Bij mensen met astma of een andere
niet toereikend om een optimale vitamine-D-status te bereiken en te
suppletieperiode herhaalden de onderzoekers de test. De groep die EPA
vorm van chronische luchtwegaandoening was het verband nog veel
handhaven. Wanneer, door wat voor omstandigheid dan ook, de endo-
had geslikt had meer UV-straling nodig om de huid te laten verbranden.
duidelijker te zien. Astmapatiënten met de laagste vitamine-D-spiegels
gene vitamine-D-productie tekortschiet, kan via suppletie eveneens
Tevens was het p53-gen minder actief in de groep die EPA had gekregen.
hadden zelfs een vijfmaal zo hoog risico op luchtwegaandoeningen.
een optimale vitamine-D-status worden bereikt. Daarvoor zijn echter,
Het p53-gen is een gen dat actief wordt als zonlicht het erfelijk materiaal
Voor wat betreft het werkingsmechanisme wijzen de onderzoekers op
afhankelijk van de situatie, dagelijkse doses in de orde van tientallen
van huidcellen beschadigt. Het lijkt erop dat EPA direct inwerkt op de
de rol van vitamine D in de productie van zogenaamde ‘cathelicidines’,
microgrammen vitamine D3 nodig.
huidcellen en ze beschermt tegen het UV-licht uit zonlicht.
UV-straling blijkt de expressie van bepaalde genen te induceren, zoals
bijvoorbeeld de genen die coderen voor metalloproteïnases. Metallo­
proteïnases zijn destructieve enzymen in bindweefsel, ze spelen een
Redactie
belangrijke rol bij ontstekingsprocessen. Wanneer door UV-straling
De voor de hand liggende vraag
deze enzymen worden gevormd, draagt dat bij aan bindweefselschade
naar aanleiding van dit onderzoek is
en op den duur ook aan rimpelvorming en het oud worden van de huid.
natuurlijk of hoge vitamine-D-spie-
Visolie, en met name EPA, blijkt de expressie van genen die coderen
gels het verouderingsproces vertragen.
voor metalloproteïnases te remmen [3]. <<
Tussen het twintigste en zeventigste
levensjaar neemt het vermogen van
het lichaam om vitamine D te acti-
1. Rhodes LE, O'Farrell S, Jackson MJ,
PMID: 12771037. Gratis volledige artikel
et al. Dietary fish-oil supplementation
op:
in humans reduces UVB-erythemal
cgi/content/full/24/5/919
sensitivity but increases epidermal lipid
http://carcin.oxfordjournals.org/
3.Kim HH, Shin CM, Park CH, et
peroxidation. J Invest Dermatol. 1994
al.
Eicosapentaenoic
Aug;103(2):151-4. PMID: 8040603
UV-induced
acid
inhibits
Vitamine D tegen veroudering?
Telomeren zijn stukjes DNA op het uiteinde van het chromosoom. Nog niet zo lang
geleden is ontdekt dat telomeren een soort telraam zijn voor de leeftijd van de cel. Bij
iedere celdeling wordt er een stukje telomeer afgeknipt en als er geen telomeer meer over
is, gaat de cel dood. Stress en ziekten kunnen dit proces versnellen. Een verminderde
telomeerlengte hangt samen met diverse ouderdomsziekten, zoals cardiovasculaire
aandoeningen.
4.Talalay P, Fahey JW, Healy ZR,
veren met 75% af. Een 70-jarige kan
et al. Sulforaphane mobilizes cel-
zo ondanks een zongebruinde huid
In een onderzoek bleek dat ook vitamine-D-deficiëntie gepaard gaat met een verminderde telomeer-
lular defenses that protect skin against
toch vitamine-D-deficiënt zijn. Gezien
lengte. Bij 2.160 vrouwen van tussen de 18 en 79 jaar oud (gemiddelde leeftijd 49,4) werd de vitamine-
damage by UV radiation. Proc Natl
de veelzijdige rol van vitamine D in
D-spiegel in het serum bepaald. Er werd een positieve relatie gezien tussen de vitamine-D-spiegel in het
Acad Sci U S A. 2007;104(44):17500
de stofwisseling is het aannemelijk
serum en de telomeerlengte van de leukocyten. Lage vitamine-D-spiegels hingen samen met een vermin-
PMID: 17956979. DOI: http://dx.doi.
dat vitamine-D-deficiëntie belangrijk
derde telomeerlengte, met name in geval van (chronische) ontsteking. Het verschil in telomeerlengte
2.Rhodes LE, Shahbakhti H, Azurdia RM,
human dermal fibroblasts. J Lipid Res.
org/10.1073/pnas.0708710104.
Gratis
bijdraagt aan het verouderingsproces.
was equivalent met circa vijf jaar veroudering. Mogelijk heeft vitamine D dus een beschermende rol op
et al. Effect of eicosapentaenoic acid, an
2005;46(8):1712-20. PMID: 15930517.
volledige artikel op: http://www.pnas.
Vitamine-D-suppletie zou in dat
de telomeerlengte en werkt het daarmee vertragend op het verouderingsproces in het algemeen en het
omega-3 polyunsaturated fatty acid, on
DOI:
org/content/104/44/17500.
geval het verouderingsproces moeten
optreden van ouderdomsziekten. <<
UVR-related cancer risk in humans. An
M500105-JLR200. GRATIS FULL-TEXT
kunnen vertragen. Of één plus één
assessment of early genotoxic markers.
ARTIKEL op: http://www.jlr.org/cgi/
werkelijk twee is, moet nog uit onder-
Richards JB, Valdes AM, Gardner JP, et al. Higher serum vitamin D concentrations are associated with longer leukocyte
Carcinogenesis.
content/full/46/8/1712
zoek blijken.
telomere length in women. Am J Clin Nutr. 2007;86(5):1420-5. PMID: 17991655. Gratis volledige tekst op: http://www.ajcn.
2003;24(5):919-25.
MMP-1
expression
in
http://dx.doi.org/10.1194/jlr.
org/cgi/content/full/86/5/1420
8
Van Nature nr. 13 - 2009
Van Nature nr. 13 - 2009
9