HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN? Er is zoveel overdreven nadruk gelegd op het belang van het vrouwelijk orgasme dat daardoor andere aspecten van het vrijen geheel overschaduwd worden Als je niet bij elke vrijpartij een orgasme bereikt kun je je als vrouw mislukt voelen of je partner kan het gevoel krijgen een slecht minnaar te zijn. Maar als je je blind staart op dat orgasme en meent dat daarvan je mislukking of succes afhangt denk je te gering over de vele en afwisselende soorten van genot bij het vrijen en bederf je alles door je spanning of je wel 'klaarkomt'. Juist die spanning is vaak een belangrijke belemmering voor het bereiken van dat orgasme. Het gemak waarmee een vrouw een orgasme bereikt en de intensiviteit daarvan is van vrouw tot vrouw en bij één vrouw van keer tot keer verschillend. Er zijn heel weinig vrouwen die nooit een orgasme bereiken al worden ze nog zo sterk geprikkeld, terwijl er aan de andere kant vrouwen bestaan van wie de 'orgasmedrempel' zo laag is dat ze nauwelijks stimulatie nodig hebben om een orgasme te bereiken. Zelfs fantaseren over seks kan voor hen al voldoende zijn. En ook zijn er heel veel vrouwen die niet zeker weten of hetgeen ze voelen nu eigenlijk een orgasme is of niet Heel normaal is echter dat soms wel soms niet een orgasme wordt bereikt of bij de ene partner wel en bij de andere niet Het nut van masturbatie Bijna elke vrouw kan door zelfprikkeling een orgasme be- reikea Als je nooit een orgasme hebt gehad zelfs niet door masturbatie, of als je er niet zeker van bent of dat wat je voelt een orgasme is of niet kun je het best beginnen met de oefeningen in ZELFBEVREDIGING, pag. 82. Die oefeningen zullen je helpen de reacties van je eigen lichaam te leren kennen. Omdat masturbatie voor een vrouw de gemakkelijkste manier is om een orgasme te bereiken, is dat de beste voorbereiding voor het bereiken van een orgasme met een partner. Als je eenmaal door zelfprikkeling een climax kunt bereiken, ben je klaar voor het zelfhulpprogramma dat hierna volgt Dat is opgezet voor de vele vrouwen die bij gemeenschap zelden of nooit een orgasme bereiken, terwijl ze erbij masturbatie geen moeite mee hebben. Wat is orgasme? Om te begrijpen waardoor een orgasme krijgen tijdens gemeenschap soms zo moeilijk, zo niet onmogelijk is, moetje een paar belangrijke feiten over het vrouwelijk orgasme kennen. □ Orgasme is een reflectorische reactie die meestal door het prikkelen van de clitoris wordt opgeroepea Hierbij worden de samentrekkingen van de spieren diep in de vagina gevoeld als een serie sterke trillingen. Net als andere reflexen kan een orgasme onderdrukt worden en de intensiteit ervan zal op en neer gaan met je psychische toestand. Het is onvermijdelijk dat je soms onbewust de sterkte van je climax beperkt of die helemaal onderdrukt □ Bijna elke vrouw kan alleen al door het prikkelen van de kittelaar een orgasme bereiken, wat de meest gewone manier van masturberen is. In bepaalde opzichten komt de kittelaar overeen met de eikel van de penis, maar hij is nóg gevoeliger. □ Slechts weinig vrouwen kunnen door het louter en alleen stoten van de penis tot een orgasme komen, daar het binnenste tweederde gedeelte van de vagina gewoonlijk slechts weinig gevoelsprikkels overbrengt De wand van het eerste derde gedeelte van de vagina is echter zeer gevoelig voor druk en het gevoeligst van al zijn de ingang en de omgeving daarvan. □ Stimulatie van de kittelaar alleen roept een orgasme op datje heel sterk plaatselijk voelt Tijdens gemeenschap lijkt de aanwezigheid van de penis de gevoelens meer verspreid te maken. Dit verschil zal er misschien de oorzaak van zijn dat vrouwen die aan een orgasme door masturbatie gewend zijn zich afvragen of dat wat ze bij de coïtus voelen eigenlijk wel een orgasme is. Fysiologisch echter maakt het voor de reflex niets uit waar deze is ontketend. □ Een vrouw heeft onafgebroken stimulatie nodig om een orgasme te bereiken. Al is ze er haast aan toe, toch zal de spanning wegebben zodra de stimulatie stopt Leren je te laten gaan Om orgasmen te bereiken, moet je je kunnen laten gaan. Vermoeidheid, ongerustheid, spanningen - dat alles kan een belemmering betekenen. Het kan voorkomen dat je echt behoefte hebt aan de lichamelijke en emotionele vertroosting van het vrijea maar dat een of meer van de genoemde factoren verhinderen dat je een orgasme bereikt Til daar niet te zwaar aan; dat viel te verwachten en in elk geval is het gewoonlijk een tijdelijke kwestie. Veel sterker bepalend voor het al of niet en hoe vaak krijgen van een orgasme is je verhouding tot je partner. Voor bijna alle vrouwen is boosheid onverenigbaar met een orgasme. Als je om het een of ander vijandelijke gevoelens koestert jegens je partner kun je je, misschien zonder het te beseffen, moeilijk emotioneel geven, zodanig datje normale seksuele respons geremd is en het je moeite kost je te laten gaan. Goed vrijen hangt meer dan wat ook af van een goede relatie. Dat geldt in het bijzonder voor vrouwen, omdat het voor hen gewoonlijk moeilijker is hun seksuele respons te scheiden van de rest van hun gevoelsleven dan voor mannen. Voor een enkele vrouw echter kan het onvermogen een orgasme te bereiken soms samenhangen met een negatieve houding tegenover seks die ieder genieten van tevoren uitschakelt Zulke emotionele hindernissen worden besproken op pag. 72, Laat seksuele gevoelens toe. Er zijn er enkele bij die nogal eens de oorzaak zijn van het niet kunnen bereiken van een orgasme. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat je iemand bent die zich graag in alle omstandigheden beheerst en geen emoties wil tonen, wat er ook gebeurt Als dat het geval is, kan de gedachte door een orgasme te worden meegesleept angst oproepen Het kan ook zijn datje wordt geremd door de vrees dat het verlies van zelfbeheersing je misschien in de ogen van je partner onaantrekkelijk, onwaardig en zelfs belachelijk zal doen lijken. De juiste stemming scheppen Hier volgen een paar belangrijke aanwijzingen die je kunnen helpen de factoren op te sporen die je rriisschien verhinderen in de juiste stemming te komen om een orgasme te bereiken. □ Als je gaat vrijen, zorg dan voor voldoende tijd en privacy, zodat je je niet gehaast voelt en niet bang hoeft te zijn voor storingen. Als je kleine kinderen hebt maar er niet van houdt je slaapkamer voor hen af te sluiten, zorg er dan voor dat ze nu en dan 's avonds of in het weekend bij een vriendje of vriendinnetje kunnen zijn. □ Probeer minstens een half uur voor het naar bed gaan niet over vervelende dingen als problemen in het werk, geld of schoolresultaten van de kinderen te praten en snijd ook geen onderwerpen aan die tot irritatie kunnen leiden. □ Leg eventuele ruzietjes bij voor je naar bed gaat en niet in bed. Als je partner probeert seks te gebruiken als middel om een ruzie te beslechtea zal dat je wrokgevoelens waarschijnlijk nog vergroten en je nog meer uit de stemming brengen. □ Als je je gespannen voelt doe dan wat ontspanningsoefeningen vóór het vrijen of probeer jezelf tot een ontvankelijker stemming 'om te turnen'. In feite kan het vrijen zelf een van de beste manieren zijn om spanning kwijt te raken. Als je je zo ver kunt laten gaan dat je een climax bereikt des te beter, maar verwacht niet dat het altijd gebeurt en trekje er niets van aan als het niet zo is. 100 □ Concentreer je tijdens het vrijen op je eigen gevoelens. Vrouwen doen vaak zo hun best om hun partner te laten genieten of zijn zo bezorgd dat hij zich zal ergeren over hun onvermogen een orgasme te bereiken dat ze hun eigen gevoelens niet ten volle tot zich laten doordringen. Probeer dat alles van je af te zetten en je geheel op je eigen gevoelens te concentreren. De juiste soort stimulatie Als je tegenwoordig zelden een orgasme hebt en vooral als je wel met vorige partners orgasmen placht te bereiken, kan het zijn datje niet de juiste stimulatie ontvangt Misschien deeltje partner met veel mannen de opvatting datje, als hij maar lang en hard genoeg stoot ten slotte wel een orgasme zult bereiken. Een misschien verkeer ook jij in de dwaling dat je een orgasme zou bereiken als hij zijn zaadlozing maar lang genoeg zou uitstellen. Dit zijn misvattingen. Ten eerste is voor veel vrouwen penetratie alleen niet de meest geschikte manier om een orgasme te bereiken, daar de clitoris er gewoonlijk nauwelijks bij wordt gestimuleerd Als er echter wel een orgasme bij wordt bereikt is dat emotioneel zeer bevredigend. Ten tweede kan een lang voortgezette coïtus zelfs een tegengesteld effect hebben, daar de vagina na enige tijd stopt met vochtaf- scheiding. zodat de coïtus pijnlijk gaat worden. Wordt er op de juiste wijze gestimuleerd, dan kan er wel een climax worden bereikt al duurt de coïtus niet langer dan vijf minuten of zelfs nog korter. Maar zonder goede stimulatie zal het waarschijnlijk niet lukken, ook al wordt de coïtus nog zo lang voortgezet Wat je kunt proberen om een orgasme te bereiken Je zult ontdekken dat de hierna vermelde aanwijzigingen je zullen helpen tijdens de gemeenschap een climax te bereiken. □ Weet wel dat de kans om een orgasme te bereiken groter is naarmate je vóór de gemeenschap meer opgewonden bent Probeer het voorspel te rekken, vraagje partner je hele lichaam en vooral de omgeving van de kittelaar te strelen tot de binnenste schaamlippen gezwollen aanvoelen en je er sterk naar verlangt zijn penis in je vagina te voelen. De meeste mannen volharden in de fout te menen dat de vrouw geheel klaar is voor gemeenschap als de vagina-afscheiding is begonnen die de penetratie vergemakkelijkt Die afscheiding begint al in een vroeg stadium van seksuele opwinding en hoeft niet te betekenen dat je aan de coïtus toe bent laat staan dat je dicht bij een orgasme bent □ Experimenteer met verschillende houdingen. Een vrouw kan vaak gemakkelijker een orgasme bereiken in een houding waarin ze zelf de bewegingen kan maken die ze graag wil maken om de stimulatie te krijgen waarnaar ze verlangt Een houding waarbij de vrouw zich bovenop bevindt (zie HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS, pag. 59) is bij veel vrouwen effectief, maar je kunt zelf het beste uitvinden wat je lekker vindt □ Verschilt de houding waarin je masturbeert veel van de houding waarin je gewoonlijk gemeenschap hebt? Ligje bijvoorbeeld altijd op je rug of op je buik? Houd je je benen meestal uit elkaar of juist samengeknepen? Als je hebt geleerd door masturbatie in een bepaalde houding een orgasme te bereiken, kan dat zo'n vast patroon zijn geworden dat elke verandering moeilijk is. Het kan helpen als je een houding toepast die je gebruikelijke houding bij de gemeenschap meer benadert, zodat je eraan gaat wennen in die houding een orgasme te bereiken. Je kunt dit ook omkeren en je coïtushouding meer in overeenstemming brengen met die waarin je masturbeert □ Fantaseer je bij het masturberen? En voel je je schuldig als je dezelfde fantasieën bij het vrijen met je partner Meerdere orgasmes 100 bent en bij het masturberen. Terwijl de meeste mannen na een ejaculatie een herstelperiode nodig hebben voor ze weer tot een erectie en een orgasme in staat zijn, hebben veel vrouwen die herstelperiode niet nodig. Ze kunnen bij voortgezette stimulatie bijna direct weer een orgasme bereiken. Sterke stimulatie - met de hand, de mond, tong of met een vibrator - kan zelfs snel achter elkaar meerdere orgasmes bereikt worden. Maar ook al ben je in staat tot een veelvuldig meerdere orgasmes, dan wil dat nog niet zeggen dat je er meer dan één nodig hebt om je te bevredigen. Het betekent alleen maar dat je nu en dan eens iets anders kunt doen. Je kunt bijvoorbeeld je partner vragen je vóór de gemeenschap met de hand of tong tot een orgasme te brengen zodat je een tweede kunt krijgen als hij bij je binnen is. Hoe een orgasme te bereiken? Fantaseer je bij de soloseks? Sommige vrouwen voelen zich schuldig naar hun partner als ze dezelfde seksuele fantasieën bij hun partner als bij de soloseks. Fantasieën gaan alleen jezelf aan . De meeste mensen hebben ze, ze zijn geen teken van ontrouw aan je partner en ze schaden je relatie absoluut niet. Als erotische fantasieën je bij het masturberen altijd hebben geholpen een orgasme te bereiken, zal dat bij de gemeenschap ook wel het geval zijn. Je zou kunnen proberen je partner tot hoofdpersoon in je masturbatiefantasieën te maken en die dan over te dragen naar het vrijen met hem. De meeste mannen vinden dat erg opwindend. Gespannenheid, is soms de oorzaak waarom vrouwen, vaak onbewust, niet tot een orgasme kunnen komen. Als je gespannen bent, zul je merken dat je je adem inhoudt en je bekkenbodemspieren spant. Als je dat doet sluit je je af voor je gevoelens in plaats van die diep tot je te laten doordringen. Een eenvoudige manier om gespannenheid te overwinnen is diep ademhalen. Het doel ervan is te voorkomen dat je in de verwachting van pijn je spieren gaat spannen. Adem langzaam diep in en laat de adem dan langzaam als een diepe zucht van achteruit je keel ontsnappen. Je kunt het geluid variëren, maar zet er geen kracht achter. Oefen dat regelmatig terwijl je alleen □ Bij sommige houdingen wordt de clitoris meer gestimuleerd dan bij andere, hetzij door druk van het schaam- been van de man op de hele clitorale zone hetzij doordat tijdens het stoten het kapje van de clitoris wordt afgeschoven. Door het aan- en ontspannen van de bekkenbodemspieren die bij een orgasme samentrekken leidt tot een sterker orgasme. □ De methode van de minimale penetratie, een vorm van gemeenschap die je partner misschien minder stimulatie geeft dan hij zich wellicht zou wensen, zal voor jou waarschijnlijk erg stimulerend zijn. In een houding met de man bovenop moet daarbij je partner zich op zijn handen opduwen en het uiterste topje van zijn penis tussen je binnenste schaamlippen op en neer bewegen zodat er bij elke beweging omhoog even aan wordt getrokken. □ De methode van maximale terugtrekking. Ook hierbij wordt sterk aan de binnenste schaamlippen getrokken en de gevoelige ingang geprikkeld, wat sterke gevoelens opwekt. Je partner moet daarbij zijn penis bij iedere stoot zo ver mogelijk terugtrekken zodat de eikel steeds opnieuw in aanraking komt met de binnenste schaamlippen. □ Probeer tijdens de gemeenschap dusdanige bewegingen met je lichaam te maken dat je vaginale gevoelens worden versterkt.. Gebruik je bekkenbodemspieren om tijdens het stoten in de penis te knijpen en je bekken op en neer te bewegen om de wrijving tegen de vagina- wanden te versterken. Door die bewegingen zul je meer opgewonden raken en zal de kans op een orgasme groter worden. Ook een 'kurketrekkerbeweging' van de penis van je partner die meer contact geeft met de vaginawand, zal waarschijnlijk ook meer stimuleren dan gewoon het op en neer stoten. □ Ook de tweevoudige stimulatiemethode kan de directe stimulatie van de clitoris tijdens de penetratie verschaffen die je nodig hebt om een orgasme te bereiken. Kies een zijligging, een houding met de vrouw bovenop of een achteromhouding waarbij je partner en jij de clitoris gemakkelijk met een hand kunnen bereiken. Die extra stimulatie is misschien precies het duwtje dat je nodig hebt om over de orgasmedrempel te komen. Bijna alle vrouwen die bij het masturberen een orgasme bereiken, zullen daar ook toe in staat zijn als ze extra stimulatie van de clitoris ondervinden terwijl de penis in de vagina is. De'overbruggingsmethode' komt hierop neer dat één van de partners de clitoris stimuleert tot bijna een orgasme is bereikt maar dat het laatste zetje over de drempel wordt gegeven door het stoten van de penis. Nu wordt met het stimuleren van de clitoris geleidelijk aan steeds vroeger gestopt Voor normaal, regelmatig gebruik is deze techniek echter minder geschikt vooral omdat één van de partners zo’n stimulatie met de hand onafgebroken moet geven wat afleidt van het genieten van de eigen gevoelens. De meeste vrouwen hebben minsten 30 minuten adequate stimulatie nodig om tot een orgasme te kunnen komen. Neem de tijd, gemiddeld een halfuur , om passief te genieten van adequate clitorale stimulatie Orgasme simuleren Maximaal terugtrekken Kies een houding waarbij je partner tussen destoten in zijn penis zonder moeite kan terugtrekken. Dit zal de binnenste schaamlippen sterk prikkelen. 100 □ Een aantal vrouwen heeft gemerkt dat druk op de G- plek - een klein, drukgevoelig gebiedje ongeveer halverwege de voorwand van de vagina - gevoelens oplevert die sterk genoeg zijn om tot een orgasme te leiden. Tijdens de coïtus wordt de G-plek in elke houding gestimuleerd, waarbij de penis omhoog tegen de voorwand drukt Daarvoor zijn vooral de 'achterom'-houdingen geschikt (zie HOUDINGEN BIJ DE COiTUS, pag. 59). Bij alle houdingen met de man bovenop wordt de stimulatie van de Gplek versterkt door een kussen onder je billen te leggen. Je partner kan die G-plek ook direct stimuleren door zijn rechtermiddelvinger, met de handpalm omhoog, in de vagina te brengen en zijn vingers zo te buigen dat de knokkels tegen de clitoris duwen. Daarna die vinger voorzichtig naar binnen en naar buiten bewegen en daarbij tegen de voorwand van de vagina drukken. Meervoudige simulatiemethode (‘overbruggingsmethode’) Als geen van de besproken raadgevingen succes heeft geboekt maar je weet datje bij masturbatie wel een orgasme kunt bereiken, dan is er alle kans dat de volgende methode wel zal helpen. Dit is een methode die door de Amerikaanse seksuologe Helen Kaplan is ontw Het is veel gemakkelijker van de hiervoor gegeven adviezen te profiteren als je vrijuit met je partner over seks kunt praten. Maar misschien is het tot nu toe nooit echt nodig geweest je kaarten open op tafel te leggen en je partner te vertellen dat je niet altijd - of nooit – een orgasme bereikt Heel veel vrouwen vinden het gemakkelijker een orgasme te simuleren - meestal heel overtuigend - dan te bekennen dat ze er geen hebben. Soms is dat omdat ze het als een bekennen van een tekortkoming zien, maar soms ook omdat ze het ego van hun partner niet willen kwetsen..Veel mannen zien het orgasme van de vrouw als een bevestiging dat ze een goede minnaar zijn. Sommige vrouwen zijn bang dat de waarheid hem misschien een gevoel van te kort schieten zou bezorgen. En in de ogen van vrouwen die niet veel van seks moeten hebben is het de gemakkelijkste manier om het hele gedoe zo gauw mogelijk achter de rug te hebben. Als je steeds gesimuleerd hebt maar daarmee wilt ophouden en de 'overbruggingsmethode' wilt gaan proberen, is de eerste en belangrijkste stap je partner de waarheid te vertellen want zijn medewerking heb je erbij nodig. Maar de oefening zal pas helpen als je volledig openstaat voor de reacties van je lichaam en die accepteert. Het spreekt vanzelf dat je bekentenis moeilijker wordt naarmate je langer hebt gedaan alsof. Maar als je er echt mee voor de dag wilt komen, doe dan je best je bekentenis niet als een beschuldiging te doen klinken dus niet ‘Je hebt me nog nooit een orgasme bezorgd', maar bijvoorbeeld: 'Ik weet eigenlijk niet zeker of ik wel ooit een or- De ‘ontsnappingsmethode’ Een tijdje manueel stimuleren van de clitoris door een van de partners tijdens de gemeenschap kan hel gemakkelijker maken als reactie op het stoten van je partner tot een climax te komen. gasme heb gehad. Denk jij dat we iets zouden kunnen proberen om daarachter te komen?' Denk vooral niet, of laat je partner niet denken, dat alleen hij aansprakelijk gesteld kan worden voor jouw orgasme, want dat ben je zelf ook. Je bent beiden verantwoordelijk voor het succes van de seksuele relatie. Je vooruitgang beoordelen Als je een paar weken lang de ‘overbruggingsmethode' twee- of driemaal per week hebt geoefend, zul je merken dat je minder en minder stimulatie van de clitoris nodig hebt om een orgasme te bereiken en misschien zelfs het punt hebt bereikt dat je helemaal geen stimulatie meer nodig hebt. De meeste vrouwen - zoveel in feite dat dit wel het normale patroon genoemd mag worden - blijven behoefte houden aan adequate stimulatie van de clitoris, willen ze tot een orgasme komen. Maak je er echter geen zorgen over als je partner bij sommige oefeningen zo opgewonden raakt dat hij zich niet meer kan beheersen en gaat stoten tot hij een zaadlozing bereikt Het belangrijkste is dat hij graag wil dat het jou zal lukken en dat hij met jou blij is als het lukt. Hoe goed je ook bent vooruitgegaan, verwacht niet dat je bij elke vrijpartij een orgasme zult bereiken. Als je anderzijds na een paar weken geen enkel succes hebt geboekt zoek dan professionele hulp van een geregistreerde seksuoloog NVVS. Een seksuoloog zal je helpen de remmingen te overwinnen die er de oorzaak van zijn dat je tijdens gemeenschap niet tot een orgasme kunt komen. LESBISCH ZIJN Als je heteroseksueel bent accepteer je dat waarschijnlijk zonder meer, want je doet gewoon wat er van je verwacht wordt Maar als je het idee hebt dat je je meer tot vrouwen dan tot mannen voelt aangetrokken, zul je waarschijnlijk je gevoelens niet even gemakkelijk accepteren. Integendeel, zo sterk is de algemene opinie dat er voor een vrouw maar één ‘normale' manier van leven is, dat het bij veel vrouwen lang duurt voor ze ontdekken dat ze een lesbische voorkeuren hebben. In veel gevallen trouwen ze, krijgen kinderen en voeren ze een hele tijd een heteroseksueel bestaan voor ze op hun eigen gevoelens beginnen te letten en tot de conclusie komen dat deze manier van leven eigenlijk niet aan hun ware verlangens voldoet. Volgens het grootschalig onderzoek “seksuele gezondheid in Nederland in 2006” van de Rutgers Nisso groep getuigt 16% van de mannen en 22% van de vrouwen van enige vorm van homoseksualiteit in gevoelens en/of gedrag. In vergelijking met andere landen is er relatief veel sprake van aantrekking tot seks met mensen van hetzelfde geslacht. Definitief kiezen Als je aan je eigen gerichtheid twijfelt, probeer dan je gevoelens te ontleden zowel die tegenover mannen als tegenover vrouwen. Als je nog tiener bent en weinig ervaring met mannen hebt gehad, denk dan niet dat je als volwassene lesbisch zult zijn als je wat lesbische gevoelens en zelfs ervaringen hebt gehad Het is heel goed mogelijk dat je heteroseksuele gevoelens zich zullen ontwikkelen naarmate je meer mannen ontmoet en je zelfvertrouwen groeit. Het kan echter zijn dat je gevoelens zó sterk en onmiskenbaar zijn dat ervan enige keus geen sprake is; dat je lesbisch bent . Zelfs in dat geval kan het moeilijk zijn die gevoelens te accepteren en nog moeilijker er rond voor uit te komen. Een kwart van de homomannen en een vijfde van de lesbische vrouwen heeft vaak last van negatieve reacties, mannen vaker in het openbaar en vrouwen vaker in de privésfeer * □ Zoek aansluiting bij de dichtstbijzijnde lesbische contactgroep zoals: Het COC: Dat is de Nederlandse Landelijke belangenorganisatie voor homo’s, lesbo’s en biseksuelen De Kringen: Praatgroepen voor bi’s. lesbo’s en homo’s Het CHJC: Organisatie voor christelijke hono’s en lesbo’s Groep 7152 : Voor lesbische en Biseksuele vrouwen in alle Nederlandse regio’s Outway: Voor homojongeren en hun familie Schorer Stichting: Instituut voor homoseksualiteit, gezondheid en welzijn □ als je tot de conclusie bent gekomen dat je neigingen □ Meer dan wat ook zal daardoor het gevoel van isolement dat is ontstaan door de gedachte dat geen sterveling hetzelfde voelt als jij, worden opgeheven Ook kun je daardoor een realistischer en positiever kijk op het lesbisch zijn leren ontwikkelen, omdat je zult ontdekken dat de vrouwen die je er ontmoet andere dan de gebruikelijke opvattingen hebben. Maar nog belangrijker is dat zij het lesbisch zijn niet zien als een bron van onoplosbare problemen, maar toch ook niet blind zijn voor de moeilijkheden, want daarmee zullen ze zelf te kampen hebben gehad. □ en, beseffen ze misschien dat z uitgesproken en haast altijd lesbisch zijn. Meer dan wat ook zal daardoor het gevoel van isolement dat is ontstaan door de gedachte dat geen sterveling hetzelfde voelt als jij, worden opgeheven Ook kun je daardoor een realistischer en positiever kijk op het lesbisch zijn leren ontwikkelen, omdat je zult ontdekken dat de vrouwen die je er ontmoet andere dan de gebruikelijke opvattingen hebben. Maar nog belangrijker is dat zij het lesbisch zijn niet zien als een bron van onoplosbare problemen, maar toch ook niet blind zijn voor de moeilijkheden, want daarmee zullen ze zelf te kampen hebben gehad. □ Onthoud goed dat je niet 100 procent het één óf het ander hoeft te zijn. Je moet misschien eerst allerlei verhoudingen met personen van beide geslachten uitproberen óm erachter te komen wat je het beste bevalt. Laat je niet door anderen de ene of de andere kant uit dwingen voor je geheel zeker van jezelf bent. □ Lesbisch zijn is meer dan een seksuele voorkeur hebben voor andere vrouwen. Soms gaat het meer om de relatievorming dan om de seksuele aantrekkingskracht. 103 LESBISCH ZIJN Als je heteroseksueel bent accepteer je dat waarschijnlijk zonder meer, want je doet gewoon wat er van je verwacht wordt Maar als je het idee hebt dat je je meer tot vrouwen dan tot mannen voelt aangetrokken, zul je waarschijnlijk je gevoelens niet even gemakkelijk accepteren. Integendeel, zo sterk is de algemene opinie dat er voor een vrouw maar één ‘normale' manier van leven is, dat het bij veel vrouwen lang duurt voor ze ontdekken dat ze lesbische neigingen hebben. In veel gevallen trouwen ze, krijgen kinderen en voeren ze een hele tijd een heteroseksueel bestaan voor ze op hun eigen gevoelens beginnen te letten en tot de conclusie komen dat deze manier van leven eigenlijk niet aan hun ware verlangens voldoet Volgens het Kinsey-rapport over vrouwelijke seksualiteit (1953) Heeft ongeveer een op de vijf ongetrouwde vrouwen en een op de tien getrouwde vrouwen enige homoseksuele ervaring, ofschoon waarschijnlijk slechts een half tot één procent van de vrouwen uitsluitend lesbisch is. En toch onthulde het Hite-rapport (1976) dat veel vrouwen zonder homoseksuele ervaring nieuwsgierig waren hoe het zou zijn om met een vrouw te vrijen of zich afvroegen of het niet bevredigender zou zijn dan hun hetero-verhoudingen. Waarschijnlijk heeft 15% van de vrouwen zo nu en dan lesbische fantasieën, maar slechts enkelen zoeken zulke ervaringen in de werkelijkheid. Definitief kiezen Als je aan je eigen gerichtheid twijfelt, probeer dan je gevoelens te ontledea zowel die tegenover mannen als tegenover vrouwen. Als je nog tiener bent en weinig ervaring met mannen hebt gehad, denk dan niet datje als volwassene lesbisch zult zijn als je wat lesbische gevoelens en zelfs ervaringen hebt gehad Het is heel goed mogelijk datje heteroseksuele gevoelens zich zullen ontwikkelen naarmate je meer mannen ontmoet en je zelfvertrouwen groeit Het kan echter zijn datje gevoelens zó sterk en onmiskenbaar zijn dat ervan enige keus geen sprr.ke is; datje lesbisch bent en daarmee uit Zelfs in dat geval kan het moeilijk zijn die gevoelens te accepteren en nog moeilijker er rond voor uit te komen. De vooroordelen van anderen dat lesbische liefde tweederangs is of dat lesbiennes agressieve mannen- haatsters zijn, maken het moeilijkje eigen seksualiteit met trots en vreugde te beleven. (De vragenlijst SEKSUELE GERICHTHEID, pag 19, kan je helpen bepalen waarnaar ie eigenlijke voorkeur uitgaat en ook de punten hierna kunnen van nut zijn.) □ Zoek aansluiting bij de dichtstbijzijnde lesbische contactgroep (zie bij HULPVERLENINGSINSTANTIES, pag. 156) als je tot de conclusie bent gekomen dat je neigingen uitgesproken en haast altijd lesbisch zijn. Meer dan wat ook zal daardoor het gevoel van isolement dat is ontstaan door de gedachte dat geen sterveling hetzelfde voelt als jij, worden ópgehevea Ook kun je daardoor een realistischer en positiever kijk op het lesbisch zijn leren ontwikkelen, omdat je zult ontdekken dat de vrouwen die je er ontmoet andere dan de gebruikelijke opvattingen hebben. Maar nog belangrijker is dat zij het lesbisch zijn niet zien als een bron van onoplosbare problemen, maar toch ook niet blind zijn voor de moeilijkheden, want daarmee zullen ze zelf te kampen hebben gehad. □ Onthoud goed datje niet 100 procent het een óf het ander hoeft te zijn. Je moet misschien eerst allerlei verhoudingen met personen van beide geslachten uitproberen óm erachter te komen wat je het beste bevalt. Laat je niet door anderen de ene of de andere kant uit dwingen voor je geheel zeker van jezelf bent. □ Lesbisch zijn is meer dan een seksuele voorkeur hebben voor andere vrouwen. Meestal is de relatievorming belangrijker dan het seksuele contact op zich en om zulke vriendschappen heeft zich een heel aparte levensstijl ontwikkeld. □ Als je al kinderen hebt hoefje die niet beslist op te geven als je van hun vader gaat scheiden, hoewel je in de rechtszaal wel met vooroordelen te kampen kunt krijgen als je voogdijschap aanvraagt Er openlijk voor uitkomen Er openlijk vooruitkomen - toegeven datje lesbisch bent- kanje baan in gevaar brengen, je carrière in de weg staan en je van je familie en vrienden doen vervreemden. Maar ook betekent het datje een rijker leven zult kunnen leven, zonder stiekem gedoe. Er openlijk voor uitkomen wil niet zeggen datje het van de daken moet schreeuwen. Het betekent alleen dat je het leven dat je wilt leven openlijk leeft - en niet meer net hoeft te doen of je hetero bent en geen fictieve heteroseksuele relaties meer hoeft te verzinnen om je achter te verschuilen. Als je aan iemand in je naaste omgeving vertelt dat je lesbisch bent is dat geen 'bekentenis’. Je doet niets waarvoor je je hoeft te schamen, je maakt alleen iemand die iets voor je betekent deelgenoot van een belangrijk deel van je leven. Wees dus zelfverzekerd gelukkig en trots, maar ook, vooral met je ouders, fijngevoelig Bij een onderzoek meende bijna 50% van de ondervraagde vrouwen dat hun ouders begrip hadden voor de situatie. Zowel familieleden als goede vrienden geven gewoonlijk om je en zien je graag gelukkig. Als duidelijk blijkt dat de door jou gekozen manier van leven je gelukkig maakt zullen ze gewoonlijk je gevoelens kunnen respecteren. Het is trouwens onwaarschijnlijk dat het nieuws voor je naasten totaal onverwacht zal zijn. Als ze met de feiten geconfronteerd worden, beseffen ze misschien dat ze het al Er openlijk voor uitkomen Er openlijk vooruitkomen - toegeven dat je lesbisch bent- kan je carrière in de weg staan en je van je familie en vrienden doen vervreemden. Maar ook betekent het dat je een rijker leven zult kunnen leven, zonder stiekem gedoe. Er openlijk voor uitkomen wil niet zeggen dat je het van de daken moet schreeuwen. Het betekent alleen dat je het leven dat je wilt leven openlijk leeft - en niet meer net hoeft te doen of je hetero bent en geen fictieve heteroseksuele relaties meer hoeft te verzinnen om je achter te verschuilen. Als je aan iemand in je naaste omgeving vertelt dat je lesbisch bent is dat geen 'bekentenis’. Je doet niets waarvoor je je hoeft te schamen, je maakt alleen iemand die iets voor je betekent deelgenoot van een belangrijk deel van je leven. Wees dus zelfverzekerd gelukkig en trots. Zowel familieleden als goede vrienden geven gewoonlijk veel om je en zien je graag gelukkig. Als duidelijk blijkt dat de door jou gekozen manier van leven je gelukkig maakt zullen ze ,in de meeste gevallen, je gevoelens kunnen respecteren. Het is trouwens onwaarschijnlijk dat het nieuws voor je naasten 103 totaal onverwacht zal zijn. Als ze met de feiten geconfronteerd word uitgesproken en haast altijd lesbisch zijn. 103 helemaal geen behoefte meer aan heeft een tijdje wisten, al hadden ze het nog niet erkend. Stel je erop in dat je, als je er openlijk vooruitkomt, de meest verschillende reacties kunt verwachten, variërend van begrip tot groot onbegrip. Misschien wordt je verteld dat je onmogelijk lesbisch kunt zijn omdat je veel te knap en te vrouwelijk bent. En als je net als zo vele lesbiennes eerst heteroseksuele ervaringen hebt gehad voor je uiteindelijk je ware geaardheid ontdekte, zul je waarschijnlijk te horen krijgen dat je enige probleem is dat je de juiste man nog niet hebt gevonden en je door het mislukken van je heteroseksuele verhoudingen in het lesbisch zijn bent gedreven. Ook moet je je realiseren dat weliswaar veel heteroseksuele vrouwen goed met homo's kunnen opschieten omdat beide partijen daarmee de kans krijgen op een vriendschap zonder seksuele complicaties, maar dat er heteroseksuele mannen zijn die het als een persoonlijke belediging opvatten als ze merken dat je lesbisch bent Voor de man die uit is op ‘scoren' kun je zowel een bedreiging als een uitdaging voor zijn ego betekenen. Voordelen van het lesbisch zijn Voor sommige lesbische vrouwen is seks heel belangrijk, voor andere minder, precies als bij heteroseksuele vrouwen. Zowel gevoelsmatig als fysiek zijn vrouwen vaak uitstekend op elkaar afgestemd en weten ze instinctief wat fijn is voor de ander. In tegenstelling daarmee moeten heteroseksuele mannen en vrouwen dat leren. □ Het vrijen kan gevoelsmatig bevredigender zijn. In haast alle lesbische verhoudingen spelen tederheid en liefde een grote rol. Intiem lichamelijk contact - knuffelen, kussen, betasten - wat ook heteroseksuele vrouwen fijn vinden, maar vaak bij het vrijen niet krijgen, daar draait alles om in de lesbische seks. Hierbij is dat een doel op zichzelf en niet alleen maar een inleiding tot 'echte seks', geslachtsgemeenschap. Lesbische seks kan alle kanten uit veel meer dan heteroseksuele, waar de gemeenschap en het orgasme veelal tot elke prijs bereikt moeten worden. Vrouwen zijn veel meer geneigd nu en dan eens een hele vrijpartij te besteden aan niet-genitale seks – kussen, strelen en elkaar betasten - zonder het gevoel te hebben dat ze de ander zo nodig een orgasme moeten bezorgen. □ Als je lesbisch bent is de kans op orgasmeproblemen minder groot. De meeste vrouwen bereiken een orgasme veel gemakkelijker met clitorale stimulatie dan door penetratie. En de meeste lesbische seksuele handelingen richten zich op prikkeling van de clitoris met mond en tong of met de hand of minder vaak - door zacht tegen elkaar te wrijven. Bovendien zal een vrouw dank zij haar eigen ervaring handiger zijn dan een man als het er om gaat een andere vrouw tot een climax te brengen. □ Vrouwen hebben de neiging met elkaar openhartiger over seks te zijn - zelden zal een vrouw tegenover een andere vrouw een orgasme simuleren - dus als een van de partners moeite heeft met het bereiken van een orgasme, zal het paar eerder geneigd zijn samen een oplossing te zoeken dan tot simuleren of negeren over te gaan. 100 □ Het vrijen kan langer duren omdat het bij twee vrouwen niet abrupt hoeft te eindigen door een orgasme, zoals bij gemeenschap zo vaak gebeurt. Een orgasme hoeft in dit geval niet het eind van de vrijpartij te betekenen, wat bij een heteroseksueel paar meestal wél het geval is, omdat een man vaak niet tot een tweede orgasme in staat is of na het eerste daar □ De meeste vrouwen zijn niet zo dol op vluchtige avontuurtjes als mannen. Van relaties die uitsluitend op seksuele aantrekkingskracht zijn gebaseerd moeten ze meestal niet veel hebben. Dit is echter een eigenschap die bij een lesbisch paar nadelig werkt. Een vrouw kan zich heel goed bewust zijn van de gevaren van ontrouw en echt haar best doen die te vermijden, maar als ze verliefd wordt op een ander is de kans groot dat ze daar emotioneel diep bij betrokken zal raken en dat kan voor de relatie schadelijker zijn dan een puur lichamelijke affaire. Problemen van het lesbisch zijn Zoals het seksuele voordeel van een lesbische verhouding te danken is aan het feit dat beide partners een vrouwelijke benadering van de dingen hebben, kan dat ook worden gezegd van het belangrijkste nadeel. Het diepst zittende probleem waarmee lesbische paren in hun seksuele relatie te maken hebben, is dat ze het vaak beiden onmogelijk vinden zich niet als vrouw te gedragen en het traditionele vrouwelijk gedragspatroon blijven handhaven. In zulke gevallen zijn de partners vaak beiden ‘passief’ en vinden ze het soms geen van beiden prettig om de leiding op zich te nemen. Dit dilemma kan vooral bij vaste verhoudingen gaan spelen. Bij een lesbische relatie gebeurt het namelijk nogal eens dat de seksuele kant snel wegebt en veel paren vrijen minder vaak dan heteroseksuelen en homo’s. Bij een onderzoek van combinaties die langer dan tien jaar bij elkaar waren, werd gevonden dat 47 procent van de lesbische paren per maand eenmaal of minder seks hadden, terwijl dat bij gehuwden 15 procent was en bij samenwonende homoseksuele mannen 33 procent Waarschijnlijk is de oorzaak van dit snel afnemen van de seksuele activiteit te vinden in de seksuele rol die bij elke vrouw is ingeprent ongeacht haar seksuele geaardheid. Het schijnt dat de vrouwen geen van beiden de partner willen zijn die gewoonlijk het initiatief tot vrijen neemt en daarin de leiding heeft .Ten gevolge daarvan zullen ze beiden wachten tot de ander de eerste seksuele stappen zet en zal er minder gevrijd worden dan een van hen of beiden zou(den) wensen. Als je het gevoel hebt dat dit jullie overkomt, praat daar dan met je partner over. Waarschijnlijk zul je ontdekken dat het geen gebrek aan behoefte is waardoor je seksleven minder wordt, maar dat de actieve rol niet wordt vervuld. Als je dit eenmaal bewust is geworden, moet het mogelijk zijn iets te verzinnen waardoor je de verantwoordelijkheid deelt zodat de seksuele intimiteit minder geremd zal worden. Deze zelfde terughoudendheid kan een lesbische vrouw ook dwars zitten als ze graag een seksuele relatie zou willen beginnen. Een vrouw zal zich niet gauw vergissen in de tekenen van seksuele belangstelling van een man voor haar. Maar buiten ontmoetingsplaatsen van lesbische vrouwen en lesbische contactgroepen kan het moeilijk zijn als je je seksueel voelt aangetrokken tot een andere vrouw, het initiatief te nemen als je niet helemaal zeker weet of die ander wel lesbisch is. Zelfs als je je interesse wél laat merken, moet je het doen met heel subtiele signalen - oogcontact of het tonen van extra veel belangstelling in wat de ander zegt - maar het is mogelijk dat die ander ze niet merkt. Ook kunnen die signalen verkeerd worden uitgelegd en gezien worden als tekenen van vriendschap en niet van seksuele belangstelling. Het komt heel veel voor dat een vrouw de seksuele hints die haar door een andere vrouw worden gegeven niet herkent of er geen gevolg aan durft te geven. Vaak ontwaakt je seksuele belangstelling in een andere vrouw pas als je beseft dat ze in jou geïnteresseerd is. Dan staat de weg naar een relatie open. Maar toch kan de eerste ontmoeting op niets uitlopen als niet een van beiden de moed heeft om de eerste stap te zetten. Je gevoelens leren accepteren De heteroseksuele levensstijl is zo gewoon en vanzelfsprekend dat vrouwen soms hun lesbische geaardheid pas ontdekken nadat ze jaren gehuwd zijn en kinderen hebben gekregen. 103 HET OVERWINNEN VAN seksuele remmingen Remmingen zijn gevoelens die je plezier in seks kunnen belemmeren en een blokkade betekenen voor je respons ten opzichte van je partner. In sommige gevallen kunnen ze de oorzaak zijn van het onvermogen tot het bereiken van een orgasme. Laat seksuele gevoelens toe Het doel van de adviezen hieronder is om enkele van de gevoelens van schuld of angst die je hebt en die je plezier misschien belemmeren nader te bekijken. Het is samengesteld om je te helpen jezelf opnieuw te 'programmeren', om foute ideeën en gedragspatronen bij te stellen en misschien zelfs te vervangen door nieuwe en minder starre. Als je jezelf ziet als iemand met weinig belangstelling voor of verlangen naar seks, moet je jezelf misschien toestemming geven seksueel te zijn, te geloven dat seksueel genot iets is waarop iedereen, ook jij, recht heeft. Dat hoeft nooit te betekenen dat je je eigen gevoelens geweld aan moet doen of dingen moet doen die je niet wilt. De volgende punten zullen je helpen □ Ontwikkel je fantasieleven. Dit is een goed begin, omdat je in je fantasie veilig je remmingen kunt laten schieten. Als je eigen fantasie te kort schiet gebruik dan erotische verhalen of afbeeldingen om je verbeelding te prikkelen. Het hindert niet als je fantasieën anderen dan je partner betreffen of activiteiten betreffen, een trio of anale seks bijvoorbeeld - die je in werkelijkheid niet zou willen doen. Fantaseren is een manier van experimenteren met gevoelens die je nooit echt hebt toegelaten. Maar je fantasieën hoeven niet beslist je echte seksuele voorkeur aan te geven of te duiden op wat je in werkelijkheid zou willen □ Leer van je lichaam te houden. Een van de sterkste factoren die de zin in seks van een vrouw remmen, is onzekerheid over haar lichaam, angst om niet aantrekkelijk genoeg te zijn. Als je zelf niet tevreden bent over je lichaam, zal je moeilijk geloven dat een ander het mooi kan vinden en ernaar kan verlangen. □ Wees ook egoïstisch. Probeer meer gericht op jezelf te zijn dan je nu bent. Van veel vrouwen is het haast een tweede natuur zichzelf weg te cijferen, zo druk bezig te zijn met de vraag of ze ‘goed’ zijn voor hun partner dat ze nauwelijks een gedachte aan hun eigen gevoelens wijden. Probeer de volgende keer bij het vrijen eens niet te letten op de reacties van je partner, maar uitsluitend te focussen op de gevoelens van jezelf. □ Wees geen toeschouwer. Als je het altijd moeilijk heb: gevonden je eigen seksuele gevoelens te accepteren heb je waarschijnlijk de neiging je geestelijk op een afstand te houden bij het vrijen door aan andere dingen te denken en je af te vragen of je een orgasme zult bereiken in plaats van goed te voelen wat er gebeurt. □ Concentreer je bij het vrijen op wat je ondergaat en voel heel bewust: Het lichaam van je partner als je hem aanraakt, evenals het jouwe als hij jou aanraakt . □ Hou geen controle, laat los en geef je over. Als je seksueel geremd bent vind je waarschijnlijk de gedachte vervelend om bij het vrijen je controle te verliezen, uit angst dat je partner het gek zal vinden. Soms ook zal een vrouw zich inhouden uit angst dat er gekke dingen gebeuren of dat ze niet meer goed weet wat ze doet. □ Bezin je op je kijk op seks. Bekijk eens opnieuw de ideeën over seks die je in het verleden zijn bijgebracht. Welke directe – en indirecte boodschappen heb je van huis uit meegekregen. Vraag je af of deze boodschappen invloed hebben op je beleving van seks en of ze nog relevant zijn. HIERONDER GAAN WE NADER IN OP DE ANGSTEN WAARVAN VROUWEN HET MEEST LAST HEBBEN Wat doe je tegen de angst voor seks ? Angst voor seks werkt remmend voor je plezier in seks evenals schuldgevoel en maakt je zó terughoudend, dat de ontspanning wegblijft die noodzakelijk is om opgewonden te raken. Vaak hebben deze angsten te maken met onwetendheid, 72 Penetratieangst/angst voor pijn bij het vrijen Bij sommige vrouwen bestaat een redelijke grond voor zulke angsten. Als je een traumatische seksuele ervaring hebt gehad of een pijnlijk gynaecologisch onderzoek is het heel begrijpelijk dat je opziet tegen penetratie. Vaak echter denkt een vrouw ten onrechte dat haar vagina te nauw is of dat geslachtsgemeenschap haar op de een of andere manier pijn zal bezorgen. Maar wat de oorzaak ook is, angst voor pijn werkt negatief. De vrouw spant haar bekkenbodemspieren aan om zich tegen de penetratie te verzetten, waardoor de kans op pijn echter veel groter wordt. faalangst Veel vrouwen weten niet goed wat er in bed van hen wordt verwacht. Ze willen aan de verwachtingen van de partner voldoen en cijferen ze hun eigen wensen weg. Het enige wat een vrouw zeker weet is, dat van haar wordt verwacht dat ze elke keer een orgasme krijgt - een valse verwachting. Als ze geen orgasme krijgt kan haar faalangst nog toenemen, waardoor haar vermogen tot reageren en tot een orgasme te komen nog meer wordt afgeremd. In dit geval kan seks uiteidelijk een” klus” worden. Angst voor zwangerschap Het gevoel dat je een ongewenste zwangerschap riskeert zal je plezier in seks bijna zeker vergallen, maar dat risico kan tegenwoordig zo minimaal worden gemaakt dat het genegeerd kan worden. Toch kan de angst voor zwangerschap, ondanks gebruik van voorbehoedsmiddelen blijven bestaan. Angst voor intimiteit In een intieme relatie kun je samen bespreken waaraan je behoefte hebt en je gevoelens tonen zonder angst te worden afgewezen of uitgelachen te worden. Veiligheid is belangrijk. Intimiteit houdt in: oprechtheid, vertrouwen en aandacht voor de ander. Sommige mensen hebben daar minder moeite mee dan anderen. Als je in het verleden gekwetst of afgewezen bent geef je je nu misschien liever niet zo gemakkelijk bloot om jezelf minder kwetsbaar te maken. En als je bent opgegroeid in een gezin waarin zelden gevoelens werden getoond of besproken en elk lid de neiging had in emotionele isolatie te leven, zal het moeilijk voor je zijn als volwassene een intieme relatie aan te gaan. Misschien heb je iets aan de volgende suggesties; □ Kies de juiste partner, maak althans de kans de verkeerde te kiezen zo klein mogelijk Zie HET OPBOUWEN VAN EEN linkBLIJVENDE RELATIE, □ Neem er elke dag wat tijd voor om met je partner te praten over wat je beleefd hebt in de afgelopen dag en om je moeilijkheden te bespreken. Doe vooral je best over dingen te praten die voor jou belangrijk zijn en ga emotionele en seksuele onderwerpen niet uit de weg LEREN COMMUNICEREN,link zal je daarbij helpen. □ Laat je partner je fouten zien. Het is gemakkelijk iemand de goede kanten van jezelf te tonen maar veel moeilijker om kanten bloot te geven waarover je je schaamt of schuldig voelt Toch is openheid in zulke zaken een voorwaarde voor intimiteit □ Toon je gevoelens. Een hartelijke aanraking is de meest directe manier om een behoefte aan warm contact te tonen. laat ook je boosheid zien als je die voelt maar niet op 73 een afbrekende wijze. Zie Omgaan met boosheid link □ Geef je partner de gelegenheid dingen voor je te doen . Vraag nu en dan ergens om. laat merken dat je ergens behoefte aan hebt en geef je partner kans daaraan te voldoen. □ Breng tijd met elkaar doen, doe leuke dingen samen .Verschuil je niet achter ‘te veel werk' om maar niet alleen met hem te hoeven zijn. □ Distantieer je niet van je partner door bijvoorbeeld een kibbelpartijtje uit te lokken zodra je het gevoel krijgt dat je partner je te dicht dreigt te benaderen. □ Staar je niet blind op de tekortkomingen of de minder prettige kanten van je partner zodra je het gevoel krijgt dat hij meer voor je begint te betekenen dan je wilt zodat hij zijn seksuele aantrekkelijkheid voor je verliest. 72 BEZORGDHEID OVER SEKSUELE LUCHTJES EN AFSCHEIDINGSPRODUKTEN Als de genitaliën door dagelijks wassen schoon worden gehouden zullen ze in normale omstandigheden niet ruiken Maar als je seksueel opgewonden raakt hebben je geslachtsdelen inderdaad een karakteristieke geur, evenals die van een man. De meeste mannen vinden dit niet alleen prettig, maar zelfs opwindend. Bovendien zijn de seksuele afscheidingsprodukten- vaginavocht en zaadvloeistof- onschuldig en hebben ze weinig geur of smaak Samen in bad of onder de douche vóór het vrijen zal ook je bezorgdheid wegnemen dat je partner je vies zal vinden. VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE Gevoel van eigenwaarde betekent het gevoel hebben dat je iets waard bent. Gebrek eraan schaadt niet alleen je gedrag ten opzichte van anderen - verlegenheid en jaloezie zijn bijvoorbeeld haast altijd het gevolg van een minderwaardigheidsgevoel - maar beïnvloedt ook de manier waarop anderen zich tegenover jou gedragen, omdat men de neiging heeft een ander te beoordelen naar het beeld dat zij van zichzelf heeft In gezelschap kan een gering gevoel van eigenwaarde een nadeel betekenen, omdat de angst voor afwijzing zal maken dat je overdreven je best doet een goede indruk te maken en angstvallig vermijdt fouten te maken. En het spreekt vanzelf dat je gevoel van eigenwaarde een directe invloed heeft op je overtuiging seksuele partners te kunnen krijgen en behouden Oorzaken van een te laag zelfbeeld Wanneer je in je jeugd weinig of geen bevestiging van je ouders hebt gekregen, kan dit het karakter van een vrouw beïnvloeden. Een kind zal het beeld ovememen dat de ouders van hem of haar hebben; als ze het kind niet het gevoel geven dat het goed, lief en succesvol is, is het logisch dat het opgroeit in de mening dat het niet veel waard is. Ook is het beeld dat een vrouw van zichzelf heeft vaak gekleurd. Bijvoorbeeld doordat ze gepest is in haar jeugd dat ze onaantrekkelijk was of door mislukte sekservaringen in haar adolescentie. Zelfs een vrouw die in normale omstandigheden wél zelfvertrouwen heeft, kan tijdelijk haar gevoel van eigenwaarde verliezen als ze faalt op een gebied dat belangrijk voor haar is. Tegenslag in haar werk of het eindigen van een relatie zal zowel haar seksuele zelfverzekerdheid verminderen als haar hele stemming aantasten. Ze zijn opgevoed tot gevers en niet tot nemers. Eerst voor anderen en daarna pas voor zichzelf zorgen. Dit gevoel van zorgzaamheid is geen goede basis voor een bevredigend seksleven, maar toch is het een houding die vele vrouwen - misschien zelfs wel de meeste - tot op zekere hoogte innemen. Als je gevoel van eigenwaarde gering is, als je altijd het gevoel hebt gehad dat het hoort jezelf op de tweede plaats te stellen, dan zal het heel nuttig zijn meer zelfbewust te worden. Een tijdelijke inzinking te boven komen Als je gevoel van eigenwaarde een gevoelige klap heeft moeten incasseren, is het belangrijk dat je eerst probeert je falen in perspectief te zien, in te zien dat het niet je hele persoon en je hele leven betreft, maar slechts een deel ervan. Kijk eens naar andere gebieden waarin je meer succes hebt gehad. Besteed voorlopig je energie aan iets waarbij de kans op mislukking gering is en waardoor je zelfvertrouwen weer zal toenemen. Je zult bijvoorbeeld merken dat het na het uiteengaan van een relatie goed helpt als je meer dan anders in je werk op gaat Besef goed dat je na verlies van zelfrespect of prestige hetzij in je werk, hetzij in een relatie, de neiging kunt hebben je in een verhouding te begeven omdat het de gemakkelijkste en snelste manier lijkt om je gekwetste ego te sussen. Zulke affaires uit wrevel zijn als hulpmiddel nogal riskant omdat alle kans bestaat dat die óók op een mislukking uitlopen. Het is waarschijnlijk beter te wachten tót je je emotioneel evenwicht hebt hervonden. Als je na twee of drie maanden nog steeds aan gebrek aan seksueel zelfvertrouwen lijdt overweeg dan professionele hulp te vragen van een geregistreerde seksuoloog NVVS. PROGRAMMA TER VERGROTING VAN JE ZELFRESPECT Dit programma zal je helpen je zelfrespect op te bouwen en jezelf als een seksueel aantrekkelijke vrouw te zien. 1 Zelfbeoordeling Beoordeel je sterke en zwakke punten door twee lijstjes op te stellen. Op het eerste als je goede punten, verstandelijk, emotioneel en ook lichamelijk; op het tweede lijstje je fouten - de dingen die je graag bij jezelf anders zou willen zien of voor verbetering vatbaar zijn. Houd daarbij een paar punten voor ogen: □ Probeer gedetailleerd te zijn. Schrijf bijvoorbeeld niet zonder meer ‘vrolijk’ of ‘onaantrekkelijk' op. Beschrijf waardoor je jezelf zo positief als onaantrekkelijk beschrijft - je houdt van kinderen, je bent vriendelijk en tolerant bijvoorbeeld - of negatief als onaantrekkelijk - te dik, slechtzittend haar, je bent gauw kwaad. □ Kom niet in de verleiding je positieve punten over het hoofd te zien en te kleineren. Bijna elke vrouw zal 73 ‘slechte huid’ opschrijven als ze er een heeft, maar heel weinigen zullen eraan denken ‘een mooie huid' op te schrijven als positief punt. □ Zet bij positieve punten ook dingen die je goed kunt maar niet direct met je seksleven te maken hebben. Kun je bijvoorbeeld heel lekker koken, ben je goed in een bepaalde sport? Omgekeerd moet je bij je negatieve punten dingen zetten die je bij anderen bewondert en jou zelfvertrouwen zouden geven als je er ook over beschikte - een muziekinstrument kunnen bespelen, een vreemde taal spreken, met computers kunnen omgaan, bijvoorbeeld. Analyseer vervolgens je lijstjes, maar maak om te beginnen een vergelijking. Zijn er veel meer negatieve dan positieve punten? Als dat het geval is, hoe komt dat? Misschien ben je onredelijk tegenover jezelf. Weinig eigendunk kan je zó kritisch maken dat je misschien positieve punten als niet belangrijk hebt weggelaten. Bekijk je lijst met positieve punten eens goed. Maak je van die punten een goed gebruik? Als er situaties zijn waarin je uitblinkt hoe vaak bevind je je daar dan in?? En je uiterlijk? Als je lang bent bekijk dan je houding kritisch, want naar voren gezakte ronde schouders doet het voordeel van grote lengte geheel teniet Als je ogen tot je aantrekkelijkheden behoren, heb je dan wel geleerd hoe je die aantrekkelijkheid met make-up kunt vergroten en hoe je ermee kunt werken? Bestudeer ten slotte je lijst met negatieve punten. Schrap die punten waaraan niets te veranderen valt Je kunt jezelf bijvoorbeeld geen anderhalve decimeter langer maken, al zou je dat nog zo graag willen. Maar zelfs dan zullen er enkele punten blijven staan die je kunt veranderen als je er maar tijd en energie aan wilt besteden. 2 Jezelf verbeteren Het tweede onderdeel van het programma zal je de kans bieden je uiterlijk te verbeteren en meer zelfvertrouwen te ontwikkelen. Verander wat veranderd kan worden Wat je uiterlijk betreft - op dat punt zijn veranderingen het gemakkelijkst te realiseren en het effect is direct door jezelf en anderen te zien. Een vrouw met gebrek aan gevoel van eigenwaarde komt vaak in de verleiding haar lichamelijke onvolkomenheden als onoverkomelijk te zien Maar als je zegt: ‘Het laat me koud hoe ik eruitzie’, dan is dat waarschijnlijk een dekmantel voor je eigenlijke angst ‘Zelfs als ik er mijn best voor zou doen, zou het waarschijnlijk geen verschil maken'. Op deze verdedigingsstrategie is het antwoord dat een klein beetje inspanning bijna zeker resultaat zal opleveren Voor vrouwen zijn er zóveel mogelijkheden als ze hun uiterlijk willen veranderen - door kleding, make-up en kapsel - dat het niet overdreven is te zeggen dat geen enkele vrouw er onaantrekkelijk hoeft uit te zien. Laat je haar anders knippen en geef het een andere kleur als je denkt dat een andere stijl je beter zal staan Vergeet ook niet dat de meeste vrouwen er met een beetje make-up, mits goed aangebracht beter uitzien, tenzij ze een prachtige huid hebben. Op zijn allerminst moet je aandacht besteden aan je ogen. Draag je een bril, staat die je dan goed? Zo niet, zou je dan geen contactlenzen proberen? Vermager, was je haar vaker sterke haargroei in je gezicht hebt Daarna je kleren. Als je doel altijd is geweest jezelf in je omgeving zo onzichtbaar mogelijk te maken, probeer dan eens een beetje aandacht op jezelf te vestigen. Koop nooit iets dat je niet flatteert en waarin je je niet echt lekker voelt Gevoel voor stijl kun je ontwikkelen door veel in tijdschriften, advertenties en etalages te 72 kijken. kans op mislukking. Wens jezelf geluk met de jok lits :ige ien liet het een a je dan ooit jelt ïrifn in oor - je ïaar aats ' dat iets > het eerDaar verent- en te over ieder verle iding egin- toch segin eren. ve en : wilt ■eld. flink iuldi g g ten onze : proakke - iek op t wat jezel f igelij k ierin g robe er iteite n Men sen fecti o- i ingeaet de Bekijk hetgeen niet te veranderen is in het juiste licht Leer je gezicht en je lichaam kennen en waarderen zoals ze werkelijk zijn. Vrouwen krijgen via de media zo vaak te zien en te horen wat het ideaal van vrouwelijke schoonheid is dat het moeilijk wordt zich niet te schamen of ontevreden te zijn als ze, wat bijna zeker het geval is. niet aan dat ideaal voldoen. Er zijn weinig mensen die lichamelijk perfect zijn of die perfectie bij hun geliefden verwachten. Verlegenheid leren ovenvinnen Uit een recent onderzoek bleek dat meer dan 80 procent van de ondervraagden zei in bepaalde situaties wel eens verlegen te zijn geweest en van hen moest meer dan 40 procent bekennen dat verlegenheid een voortdurend probleem voor hen betekende. De kans is dus groot dat degene die je uit verlegenheid niet durft aan te spreken hetzelfde ten opzichte van jou voelt. Plak jezelf niet automatisch het etiket ‘verlegen’ op. Zie jezelf liever als verlegen in bepaalde situaties - in een groot gezelschap bijvoorbeeld of bij aantrekkelijke vreemden. Het afschaffen van dat etiket is de eerste stap in de richting van het overwinnen van het probleem zelf. Vertrouw op je eigen aantrekkelijkheid. Verlegen mensen ontbreekt het gewoonlijk aan de sociale vaardigheid om anderen te doen geloven dat ze de moeite waard zijn om te leren kennen. Zorg dat je daarvan eerst zelf overtuigd bent dan gaat de rest vanzelf. Let niet te veel op je eigen verlegenheid en vraag je niet af wat anderen van je denken. Richt in plaats daarvan je hele aandacht op degene met wie je praat of op de situatie waarin je je bevindt seksueel of niet seksueel. Er zijn psychologen die opperen dat een uitstekende manier om verlegenheid te overwinnen het nastreven van een sociaal of politiek doel kan zijn. Opgenomen worden in een groepering die ook zo’n doel nastreeft biedt je de kans op een nieuwe start als niet-verlegen persoon in een niet-seksuele situatie. Het contact maken met anderen gaat gemakkelijker als er een gemeenschappelijke interesse in het spel is. En het werken voor iets waarvoor je warm kunt lopen zal je je verlegenheid waarschijnlijk doen vergeten. En ten slotte - let heel goed op dat je de juiste seksuele partner uitzoekt. Veel vrouwen lijken expres hun gevoel van eigenwaarde de grond in te boren door partners te kiezen die dat ook doen. Weinig vrouwen zijn gelukkig met een minnaar die altijd kritiek heeft en denigrerende opmerkingen maakt. Voor iemand van wie de eigendunk toch al niet sterk is of die last heeft van verlegenheid is een partnerschap die gebaseerd is op liefde en steun van essentieel belang Aarzel niet om te vragen naar dingen die je graag wilt Begin met kleine diensten van vriendinnen of vrienden te vragen - iets te leen vragen bijvoorbeeld. Of een vriendin vragen of ze iets voor je wil meenemen als ze tóch gaat winkelen. Soms zal er zelfs aan zulke kleine verzoeken niet worden voldaan - andere mensen kunnen ook zelfbewust willen zijn - maar een onderdeel van het leren zelfbewust te zijn is een eventuele weigering te leren accepteren zonder daar een ernstige afwijzing in te voelen. Oefen je in het nemen van besluiten en als ze niet ingrijpend zijn, verdoe dan geen tijd met tobben of ze juist of niet juist zijn. Een goed begin is om te besluiten nooit te zeggen: 'Het is mij gelijk’ als je wordt gevraagd wat je van twee dingen het liefste wilt Als je een voorkeur hebt, noem die dan. Zelfs als het je echt hetzelfde is, neem dan toch een beslissing duidelijk en onmiddellijk Neem opzettelijk risico's door je voor jouw doen ongewoon te gedragen. Het helpt als je dat ziet als ‘toneelspelen’. Doe net of je woedend wordt als daar een reden voor is, terwijl iedereen je kent als een vrouw die nooit kwaad wordt Waarschijnlijk hebben ze altijd gedacht dat je boosheid niet durft te tonen, maar als ze merken datje daar wel toe in staat bent kan dat wonderen doen voor je reputatie en je zelfvertrouwen. Breng jezelf er eens toe iets te doen dat je moeilijk vindt zoals een gesprek beginnen met een vreemde of met een terechte klacht voor de dag komen. Je zult misschien wel eens het bitse of zelfs vijandige antwoord krijgen waar je doodsbang voor bent maar in verreweg de meeste gevallen zal de reactie prettig zijn en een oppepper voor je zelfrespect betekenen. Als je aan zelfvertrouwen hebt gewonnen en onder kennissen en vrienden minder moeite hebt met vragen om hetgeen je wilt, breng dan ook wat meer zelfverzekerdheid in je seksuele relaties. Misschien heb je daar moeite mee omdat dit praten over seks en je seksuele gevoelens met zich meebrengt maar LEREN COMMUNICEREN, pag 116, zal je helpen daaroverheen te komen. Het aanleren van zelfvertrouwen. Voor een vrouw kan het aanleren van zelfvertrouwen moeilijk zijn omdat in het traditionele patroon man – vrouw, de man de dominante, zelfverzekerde partner is, degene is die alle belangrijke beslissingen neemt terwijl de vrouw de passieve, volgende rol vervult. Als die rol je goed ligt best. Maar als je al te meegaand en te inschikkelijk bent bestaat het gevaar dat je relaties minder bevredigend, zowel seksueel als emotioneel, zullen zijn dan ze zouden kunnen zijn. En de simpele oorzaak daarvan is dat je niet in staat bent of doet of je niet in staat bent, tegen een partner, vriend of collega te zeggen wat je eigenlijk wilt. Probeer eens nee te zeggen tegen voorstellen waar je anders, zij het met tegenzin, ja tegen zegt Als je eenmaal gewend bent dingen te doen die je niet prettig vindt omdat je denkt dat ze van je worden verwacht - bijvoorbeeld vaak de familie van je partner of ook die van jezelf opzoeken als die je eigenlijk niet erg liggen - breek dan met die gewoonte. Als je partner je gewoonlijk dwingt naar zijn geliefde tv.-programma te kijken, vraag hem dan een volgende keer eens naar het jouwe te kijken Zelfverzekerdheid is niet hetzelfde als agressiviteit Het betekent alleen dat je durft te zeggen wat je vindt zonder dat het kritiek op je partner of op anderen inhoudt omdat die iets anders vinden. 77 Je vooruitgang beoordelen Na drie maanden lang voorgaand programma te hebben beoefend, ga je eens na of je vooruit bent gegaan door nog eens de vragenlijst ZELFVERTROUWEN, pag. 16. te beantwoorden. Vergelijk de uitkomst met je vorige. Is er verbetering te zien? Kijk na of je antwoorden op iets speciaals wijzen waaraan iets gedaan kan worden. Als je uitkomst nog steeds laag is, richt dan je aandacht speciaal op Aanleren van zelfbewustheid, pag. 77. Vergeet niet dat je probeert het beeld van jezelf, dat je waarschijnlijk het grootste deel van je leven hebt gehad te veranderen. Raak niet ontmoedigd, want net als bij oude gewoonten raak je zulke beelden moeilijk kwijt Als je vast van plan bent te veranderen en een verouderd beeld van jezelf op te geven en als je bereid bent af en toe een kleine teleurstelling te incasseren, zal het je zeer waarschijnlijk wel lukken Je uiterlijk verbeteren Je stem en je manier van doen zijn belangrijk voor de indruk die je op anderen maakt maar je uiterlijk moet je niet onderschatten - althans bij een eerste ontmoeting. Elke verbetering die je daarin aanbrengt zal de belangstelling van anderen prikkelen en je zelfvertrouwen vergroten. 2 PROBLEEMSCHEMA’ S De volgende probleemschema's zullen je helpen de oorzaken van seksuele problemen van verschillende aard op te sporen en je advies geven over de mogelijke oplossing ervan. Door middel van een logisch in elkaar gezet netwerk van vragen die met JA of NEE moeten worden beantwoord, zullen de schema’s je tot conclusies leiden die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek en deskundig oordeel. Begin altijd bij de eerste vraag en werk door tot de eindconclusie die voor jouw speciale geval de juiste is. Dat eindpunt kan een kort advies zijn, maar vaker zul je verwezen worden naar andere plaatsen in het boek waar het probleem nader wordt besproken en zelfhulpprogramma’s worden gegeven. Volg elke verwijzing die je tegenkomt, om geen nader advies te missen. In enkele gevallen zal worden aangeraden het schema van een soortgelijk probleem te volgen of soms ook om deskundige hulp te zoeken. 24 HETERO- OF HOMOSEKSUEEL? Heb je het moeilijk met het stigma lesbisch te zijn of met de angst dat je familie en vrienden erachter zullen komen? Er is moed voor nodig om tegen de druk van buiten af je gevoelens onder ogen te zien. Lid worden van een lesbische groepering zal je helpen bij de keuze van een levensstijl die je het beste ligt Zie Er openlijk voor uitkomen, pag 103. JA NEE Voel je je seksueel tot mannen én vrouwen aangetrokken? Misschien heb je er behoefte aan eerst met een aantal mensen een relatie te hebben voor je kunt besluiten welke kantje het beste ligt Neem niet eerder een besluit en laat je niet door anderen onder druk zetten om "er openlijk voor uit te komen' of je te conformeren aan een heteroseksuele levensstijl. Zie Definitief kiezen, pag. 103. JA NEE Is je probleem dat je geen andere lesbiennes kent of ben je bang datje hen misschien niet leuk vindt als je ze zou leren kennen? JA In diverse plaatsen zijn contactgroepen voor homoseksuele vrouwen. Het COC en het GOC kunnen de weg wijzen. Voor adressen en telefoonnummers zie pag. 156. NEE Ben je getrouwd of heb je een heteroseksuele verhouding? NEE Heb je kinderen en tob je erover dat je die misschien moet afstaan als je een nieuw leven met een vrouwelijke partner zou beginnen? Misschien zal het niet nodig zijn, maar de mogelijkheid bestaat dat je voor de voogdijschap zult moeten vechten, vooral als de vader een ‘normale' gezinssituatie voor de kinderen kan garanderen. Zie Definitief kiezen, pag. 103. NEE Heb je momenteel heel weinig seksuele gevoelens, zowel voor mannen als voor vrouwen? NEE 46 Waarschijnlijk weet je zelf nog niet goed wat je eigenlijk wilt en misschien heeft het verlangen naar een vrouwelijke partner je je seksuele gevoelens doen onderdrukken om zo de heteroseksuele rol beter aan te kunnen. Zie Definitief kiezen, pag 103. Zie je eigen verlangens eerlijk onder ogen. Een ‘keurige' relatie waardoor je je sociaal geaccepteerd voelt zal voor geen van beiden erg bevredigend zijn. Als de relaties die je zowel emotioneel als lichamelijk het meeste doen die met vrouwen zijn, zul je waarschijnlijk op de lange duur gelukkiger zijn als je accepteert dat je lesbische gevoelens sterker zijn dan je heteroseksuele. Zie LESBISCH ZIJN, pag. 103. NEE Heb je al voor een lesbische levensstijl gekozen maar heb je het er toch nog moeilijk mee? NEE Komt dat doordat je niet goed seksuele toenadering tot een andere vrouw durft te zoeken uit angst dat ze jou zal afwijzen of dat je haar afschrikt? eeuwen heen ingebakken is dat ze veroverd moeten worden en niet zelf mogen gaan veroveren, is het vaak moeilijk voor hen om zelf de eerste stap te zetten. In dit geval zul je je seksueel agressiever en meer open moeten gedragen dan je bij een man zou doen. Zie Problemen van het lesbisch zijn, pag 105. NEE Omdat het bij vrouwen door de Heb je het gevoel dat je seksleven achteruitgaat, hoewel je een goede emotionele band met je partner hebt? Bespreek dit met je partner, daar het best mogelijk is zoals nogal eens bij lesbische paren voorkomt - datje allebei graag meer zou willen vrijen maar het geen van beiden goed durft voor te stellen. Zie Problemen van het lesbisch zijn. pag 105. NEE Vrouwen prefereren boven mannen maakt het leven gecompliceerder, maar als je jezelf goed hebt leren accepteren, zullen anderen dat op den duur ook doen. LESBISCH ZIJN, pag 103, zal je bij die zelfacceptatie kunnen helpen. BISEKSUALITEIT Waarschijnlijk is maar één op de honderd vrouwen voor honderd procent lesbisch. Maar vrouwen zijn vaker dan mannen in staat om zowel van homo- als van heteroseksuele verhoudingen te genieten. En meer vrouwen dan mannen noemeft zichzelf biseksueel. Het feminisme heeft er wellicht een steentje toe bijgedragen dat vrouwen biseksualiteit gemakkelijker accepteren. Vele anders heteroseksuele vrouwen raken op ideologische gronden in de feministische beweging verzeild en vinden veel emotionele en vaak ook lichamelijke bevrediging in de nauwe vriendschappen die daarin ontstaan. 47 VAGINALE AFSCHEIDING Heb je zowel jeuk in de vagina als afscheiding? JA Is de afscheiding wit en dik? NEE NEE Is de afscheiding groenig geel en met een onaangename geur? NEE JA Het kan zijn dat je een trichomonas-infectie hebt Dat is een schede-infectie die vaak voorkomt met symptomen zoals van een gewone schimmelinfectie, behalve dat de afscheiding zeer overvloedig is en er meer pijn dan jeuk mee gepaard gaat De infectie kan op de partner worden overgebracht en omgekeerd, maar de partner vertoont geen symptomen. Om de ziekte te genezen moeten beiden gedurende korte tijd Heeft de afscheiding een onaangename geur? JA tabletten slikken. die nogal eens optreedt als de bacterieflora in de schede vernietigd is door bijvoorbeeld antibiotica, schedespoelingen, deodorants of badzouten. Vrouwen met een actief seksueel leven hebben er een verhoogde kans op. De symptomen zijn irritatie van de vagina en omgeving en een witte, gistachtige afscheiding Plassen is pijnlijk en frequent en gemeenschap kan ook pijnlijk zijn. De behandeling bestaat uit een antischimmel- middel en zalf voor de binnenste schaamlippen. Komt de infectie vaak terug, dan zal de dokter aanraden je partner te vragen zich ook te laten behandelen, daar de mogelijkheid bestaat dat hij de schimmel bij zich draagt en je steeds opnieuw infecteert Draag katoenen broekjes en kousen, geen nylon panties, om infecties te helpen voorkomea Heb je pijn in je onderbuik en mogelijk ook nog koorts? JA NEE NEE Ga onmiddellijk naar de dokter. De afscheiding kan een gevolg zijn van een ontsteking in het kleine bekken en zonder behandeling kan die leiden tot steriliteit. Zie SEKS EN GEZONDHEID, blz. 152. Heb je vergeten een tampon of een pessarium te verwijderen? Dit kan een infectie veroorzaakt NEE 46 JA hebbea De afscheiding moet na het verwijderen snel stof> pen. Gebeurt dat niet, ga dan naar de dokter. NEE NEE De afscheiding is waarschijnlijk het gevolg van de zeer algemeen voorkomende schede-ontsteking. die door een anaërobe bacterie veroorzaakt wordt De afscheiding is gebroken wit, werkt niet irriterend en ruikt een beetje naar vis. Na een coïtus is de geur sterker. De arts kan tabletten voorschrijven. Men meent dat de infectie niet door de partner wordt overgebracht dus hij hoeft zich niet te laten behandelen. Lijkt de afscheiding overvloediger dan anders? Viel je de verhoogde afschei- JA ding op tussen twee menstruaties in? NEE NEE Halverwege tussen twee menstruaties, tijdens de ovulatie, is een iets grotere afscheiding normaal. De bevruchtingskans wordt erdoor vergroot en het is een teken dat de kans op zwangerschap nu groot is. Gebruik je de pil of ben je zwangei? De hormoonveranderingen tijdens de zwangerschap en het gebruik van de pil kunnen een totaal onschuldige vergroting van de afscheiding ten gevolge hebben. NEE Gebruik je een spiraaltje? Ook daardoor ontstaat er soms een onschuldige versterking van de afscheiding NEE Elke vrouw heeft wel enige vaginale afscheiding, die, ook al is ze kleur- en reukloos, in het ondergoed opdroogt tot een gelige of bruinachtige vlek Als je seksueel opgewonden bent, zal er meer afscheiding geproduceerd worden dan anders. Uiteraard zal na een coïtus, als je partner zijn zaad in je heeft geloosd, de afscheiding overvloediger zijn omdat er dan zaadvloeistof bij is. SEKS MENSTRUATIE vrijen, is daar niets tegen. Je zult zelfs merken dat eventuele menstruatiekrampen door het geslachtsverkeer verminderen. Misschien zou je een pessarium kunnen dragen als je er een hebt om het bloed tegen te houden, of ga anders op een badhanddoek liggen. TIJDENS Als je partner en jij tijdens de menstruatie willen 45 IRRITATIE VAN DE VAGINA Heb je momenteel een afscheiding die in kleur en/of samenstelling anders is dan normaal? Zie VAGINALE AFSCHEIDING, pag 44. JA Misschien heb je een huidkwaaltje of een allergie. Raadpleeg de dokter. NEE Ziet de huid rondom de vagina er ongewoon uit? Stuk voor stuk kunnen ze de vagina irriteren. Artsen raden veelal het gebruik van een irri- gator, badzouten en deodorants af. Voor iemand die zich dagelijks wast, zijn ze trouwens overbodig Mocht je denken dat zaaddodende crème of pasta de oorzaak van het ongemak zou kunnen zijn of als het kwaaltje niet overgaat raadpleeg dan de dokter. JA NEE Heb je ook ergens anders jeuk? JA NEE Deze symptomen, gepaard gaande met jeuk in de vagina wijzen op de mogelijkheid van suikerziekte. Raadpleeg de dokter. Gebruik je een irrigator, deo dorants, badzouten of zaaddodende middelen? JA NEE Heb je het gevoel dat je meer urine produceert dan normaal of moet je 's nachts je bed uit om te plassen? Heb je last van de volgende symptomen: een voortdurende dorst gewichtsverlies of een onverklaarbare lusteloosheid en moeheid? NEE Heb je de overgang achter de rug of zit je er middenin? NEE Als de dokter geen lichamelijke oorzaak van de irritatie kan vinden, kan ook een emotioneel probleem ermee in verband staan, vooral een moeilijkheid met je seksuele partner. Een gesprek met een deskundige kan misschien helpen. Zie VAGINALE AFSCHEIDING, pag 44. Soms is het dalen van de hormoonspiegel vrouwelijke hormonen, oestrogenen - die zich na de menopauze voordoet de oorzaak van het dunner worden van de binnenwand van de vagina en een uitdroging die tot vaginale irritatie leidt Dagelijks wassen en een verzachtende zalf gebruiken, maar geen talkpoeder. Draag katoenen broekjes en kousen in plaats van nylon panties. Als de toestand niet binnen twee weken verbetert ga dan naar de dokter. Hij kan een oestrogeenzalf of een hormoontherapie voorschrijven (zie pag. 39) om de binnenwand van de vagina te verstevigen. 47 MASTURBATIEZORGEN Ben je bang schadelijk is, psychisch? Geen van de bakersprookjes over de schadelijke gevolgen van masturbatie is waar. Ook maakt het niets uit hoe vaak je het doet dat masturbatie lichamelijk of NEE Het kan moeilijk zijn schuldgevoelens die je als kind zijn ingestampt kwijt te raken. Misschien is het een geruststelling te weten dat de meeste vrouwen masturberen, hoewel velen daar dezelfde misplaatste schuldgevoelens over hebben. JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, kan je helpen ontspannen en met plezier te masturberen in plaats van je erover te schamen en je schuldig te voelen. Voel je schaamte of schuld over masturbatie, ook al weet je dat het geen kwaad kan? NEE Ben je bang dat je bij een coïtus geen orgasme meer kunt bereiken als je masturbeert? NEE JA Maak je je zorgen omdat je bij het vrijen zelden een orgasme bereikt en bij masturbatie wel? Als je gewend bent in een bepaalde houding te masturberen - bijvoorbeeld met je benen stijf tegen elkaar - zul je bij een coïtus in die houding waarschijnlijk ook gemakkelijker tot een climax komen. Probeer eens te masturberen in houdingen die je bij het vrijen gewend bent - knielend of op je rug liggend bijvoorbeeld - en prikkel jezelf minder heftig, maar zachter en over een groter oppervlak. Zie HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag. 98. NEE Geloof je dat masturbatie alleen mag als je niet in de gelegenheid bent seks met een partner te hebben? JA NEE Masturbatie is de gemakkelijkste manier waarop een vrouw haar seksuele gevoeligheid kan ontdekken. Ook de seksbehoefte wordt levend gehouden, terwijl die zonder seks wegkwijnt Zie ZELFBEVREDIGING, pag 82. Masturbatie kan een vervangingsmiddel zijn voor gemeenschap als je bijvoorbeeld geen partner hebt of als je partner geen zin heeft en jij weL En het kan ook wel eens een lekker gevoel zijn om op je eigen manier je behoeften te bevredigen zonder met een ander rekening te moeten houden. Je doet door masturbatie je relatie niets te kort 46 Het tegendeel is juist, want de kans dat je met een partner een orgasme kunt krijgen is veel groter als je dat door masturberen kunt PIJNLIJKE COÏTUS Begin je je eerste verhouding of een nieuwe na een periode van onthouding? Door de seksuele activiteiten waaraan je niet gewend bent kan er een lichte kneuzing of irritatie zijn opgetreden. Stel een volgende gemeenschap een paar dagen uit zodat e.e.a. kan herstellen. JA NEE Pijn door hechtingen kan veel langer blijven bestaan dan veel dokters denken. Als je na een controle van zes weken nog pijn hebt vraag dan aan de dokter of het daar wel helemaal genezen is. Je normale vaginale afscheiding kan een tijdlang minder zijn dan normaal, vooral bij borstvoeding, en een glijmiddel kan de coïtus vergemakkelijken. Heb je je seksuele leven pas weer hervat na een bevalling? NEE Is speciaal de ingang van de vagina pijnlijk en heb je daar hechtingen gehad? JA NEE Voel je de pijn alleen bij een diepe penetratie en heb je het gevoel dat je partner een pijnlijke plek raakt? Opzien tegen het hervatten van gemeenschap na een bevalling is natuurlijk, maar het maakt je gespannen en dat leidt tot ongemak en pijn. Je partner kan het beste zijn penis met een glijmiddel insmeren en heel langzaam en voorzichtig binnendringen. JA NEE Zijn je menstruaties geworden dan vroeger? NEE pijnlijker JA Er zijn medische afwijkingen - bijvoorbeeld endometriosis, vleesbomen en ontstekingen in het kleine bekken - die bij de coïtus pijn kunnen veroorzaken. Zie SEKS EN GEZONDHEID, blz. 152. Heb je alleen pijn als je gemeenschap in een bepaalde houding hebt? Heb je meer afscheiding dan normaal en zijn de geur en het uiterlijk ervan anders of heb je een geïrriteerde vagina? NEE 46 Het zou kunnen dat pijn tijdens de coïtus veroorzaakt wordt door druk op de eierstok, bijv. als de baarmoeder gekanteld is. Soms helpt dan een andere houding Als de pijn hinderlijk blijft raadt de dokter wel eens de nogal ingrijpende operatie aan waarbij de baarmoeder wordt rechtgezet De pijn kan het gevolg zijn van een infectie. Zie probleemschema VAGINALE AFSCHEIDING, pag. 44. NEE Je hebt waarschijnlijk een blaasontsteking, waarvoor de dokter een antibioticum kan voorschrijven. Drink intussen veel, gebruik een glijmiddel bij het vrijen en ledig de blaas na afloop. Heb je vaak aandrang om te plassen maar komen er dan kleine beetjes urine? NEE Produceert je vagina weinig vocht zodat je partner moeite heeft met binnendringen? JA NEE Is je menopauze afgelopen of zit je er nog in? NEE Heb je gemerkt dat de last is begonnen nadat je de pil was gaan gebruiken? JA Soms gaat de menopauze gepaard met het dunner worden van de binnenwand van de schede en ook kan de natuurlijke vochtafschei- ding verminderen, wat bij de coïtus hinderlijk kan zija De dokter kan hormoontherapie voorschrijven (zie SEKS EN OUDER WORDEN, pag. 38) of een oestrogeencrème, om de wand van de vagina te versterken, maar misschien is een glijmiddel alleen al voldoende. Bij sommige vrouwen vermindert de vaginale afscheiding door de pil. Gebruik een kunstmatig glijmiddel. NEE Begint de pijn in de vagina pas na het begin van de gemeenschap en blijft die pijn dan een paar uur nazeuren? NEE Misschien is de vochtafscheiding door de vaginawand onvoldoende doordat je niet opgewonden genoeg bent. Zie TE WEINIG OPWINDING, pag. 32. Lijkt je schede zó nauw dat penetratie moeilijk of onmogelijk is? NEE Last of pijn bij de penetratie kan veroorzaakt worden door een allergische reactie op schede- spoelingen, deodorants, badzouten of sperma- dodende middelen. Ook aambeien kunnen de oorzaak zijn. Soms ook bestaat er een verband met psychische spanning of een conflict met de partner. Als de dokter geen lichamelijke oorzaak kan vinden kan het zijn dat de bron van de narigheid psychisch is. Misschien heb je een lichte vaginale infectie. Zie VAGINALE AFSCHEIDING, pag. 44. Misschien trek je de schedespieren onwillekeurig samen, mogelijk uit angst voor pijn. Zie PENETRATIEPROBLEMEN, pag. 34. 41 JA Heb je een partner? NEE Heb je samen nog steeds een goed seksleven? NEE Komt dat doordat de coïtus soms pijnlijk is? NEE Komt het doordat je er geen behoefte meer aan hebt? NEE Komt het doordat je partner er geen behoefte meer aan heeft? NEE JA Het is helemaal niet nodig dat er een eind aan je seksleven komt hoewel er bij het ouder worden wel iets kan veranderen. Alles gaat een beetje langzamer en je partner en jij zullen er langer over dosn en meer stimulatie nodig hebben om in de stemming te komen. Het vrijen zal zeer waarschijnlijk een prettige, ontspannen aangelegenheid worden waarbij de nadruk meer ligt op intimiteit en gezelligheid dan op een orgasme. Soms kan gemeenschap pijnlijk zijn door het dunner en droger worden van de vaginawand De dokter kan een oestrogeencrème of een hor- moontherapie voorschrijven (zie volgende pagina) om de schedewand te herstellen, maar een glijmiddel kan van nut zijn. Seks zelf vertraagt het optreden van ouderdomsverschijn- selen. De leeftijd op zich doet over het algemeen de behoefte aan seks niet ernstig afnemen (zie het probleemschema WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag. 24, voor andere oorzaken). En ook al accepteren je partner en jij datje behoefte aan seks verminderd is, bedenk dan dat er geen enkel lichamelijk bezwaar is tegen seks op hogere leeftijd en je rustig kunt doorgaan de liefde te geven en te ontvangen die de warmte van je verhouding in stand helpt houden. af dan bij vrouwen Vaak echter is het verlies van behoefte aan vrijen bij de man gebaseerd op zijn angst slecht te presteren. Zie Angst voor ouder worden bij de man, pag. 121. Bij mannen neemt de seksuele activiteit over het algemeen sneller De moeilijkheid kan zijn datje niet kunt accepteren dat zowel NEEjij als je partner meer tijd nodig heeft om opgewonden te raken en een orgasme te bereiken. Als je je in die veranderingen kunt schikken, zal seks weer plezierig worden. NEE Zou je nog van seks genieten als je een partner had? 5ËÊ Doe je geen moeite een partner te vinden omdat je vindt datje te oud bent, hoewel je nog wel behoefte hebt aan seks? NEE Laat je niet afschrikken een partner te zoeken omdat je vindt datje te oud bent en al helemaal niet omdat iemand anders dat beweert Leeftijd JA heeft weinig met seksualiteit te maken, je eigen zienswijze alles. Zolang je zelf vindt dat seks- gevoel nog in je leeft, is dat ook zo en kan het nog een belangrijke rol in je leven spelen. Schaam je je te veel over de tekenen van ouderdom op je lichaam om nog een partner te zoeken? NEE Je hoeft je nooit te oud te voelen voor seks. Als seks echter nooit een grote rol in je leven heeft gespeeld, zal je behoefte eraan bij het ouder worden waarschijnlijk kleiner en kleiner worden. Omgekeerd zullen zij die altijd seksueel actief zijn geweest waarschijnlijk tot op hoge leeftijd plezier in seks blijven houden. Misschien heb je, toen je jong was, nooitveel om je lichaam gegeven en is hetgeen je nu voelt daar een afspiegeling van. Probeer de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag. 79, en bedenk dat een gezicht sneller veroudert dan een lichaam, zodat het laatste bij een eerlijke kritische beschouwing best kan meevallen. Doe niet te veel aan vermageren, tenzij je veel te dik bent, omdat je huid minder elastisch is geworden. BEHANDELING MET AANVULLENDE HORMONEN Bij ernstige menopauzeklachten - opvliegingen, nachtelijk transpireren, pijnlijke vagina - kan de dokter een hormoontherapie voorstellen. Dat moet onder medische begeleiding gebeuren. Zo'n hormoontherapie kaa naast een duidelijke verlichting van de menopauzeklachten, ook andere verbeteringen in de gezondheidstoestand bewerkstelligen. Het oestrogeen geeft bescherming tegen osteoporose - dunner worden van de botten, waaraan vrouwen na de menopauze soms lijden - en aderverkalking, waarvan vrouwen vóór de menopauze zelden last hebben. Het is moeilijk maar zeker niet onmogelijk voor een oudere vrouw die haar seksleven wil voortzetten om een partner te vinden. De beste manier is vriendschappen te sluiten en sociale contacten aan te houden, omdat daaruit een relatie zou kunnen voortkomen. Maar zelfs als dat niet lukt, probeer dan nietje seksuele gevoelens te onderdrukken. Masturbatie kan tot op zekere hoogte je behoeften bevredigen en zal je in een goede seksuele conditie houden tot je weer een partner hebt om mee te vrijen. 39 GEEN ORGASME KUNNEN BEREIKEN Als je met je partner een orgasme kunt bereiken, dan ligt het probleem naar alle waarschijnlijkheid op een ander gebied van jullie relatie. Raadpleeg de vragenlijst BIJ ELKAAR PASSEN OF NIET, pag. 108 en IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND?, pag 112. Heb je in het verleden ooit een orgasme bereikt bij het vrijen met je tegenwoordige partner? NEE Zonder seksuele opwinding is een orgasme niet mogelijk. Het probleemschema TE WEINIG OPWINDING, pag. 32, kan je helpen ontdekken wat de oorzaak is van je gebrek aan respons. Ondervind je bij het vrijen geen genot en opwinding, zodat de vagina niet vochtig wordt? MEE Krijgt je partner tijdens het vrijen in veel minder dan vier minuten een zaadlozing? Misschien is het voorspel te kort voor jou, daar vrouwen gemiddeld vier minuten van stimulatie nodig hebben. Je partner zou moeten opletten of jij zover bent Lees ook Uitstellen van de zaadlozing, pag 122. Heb je ooit door masturbatie een orgasme bereikt? Hebjevaakhet gevoel datjeop het randje van een orgasme bent maar het net niet haalt? NEE Heb je ooit geprobeerd te masturberen? Misschien beseft je partner niet datje opwinding kan afnemen als hij het prikkelen ook maar heel even onderbreekt NEE Heb je altijd bij het vrijen gebrek aan privacy en na afloop geen tijd voor ontspanning gehad? Het is moeilijk van het vrijen te genieten, laat staan een orgasme te bereiken, als je je niet ontspannen voelt en geen privacy hebt In de juiste omstandigheden zal die toestand verbeteren. NEE Gedraag je je bij het vrijen erg passief omdat je denkt dat het de taak van je partner is jou een orgasme te bezorgen? NEE 46 HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag 98, zal je wijzen watje kunt doen om een climax te bereiken. Je zult eruit leren zelf mee te werken door bewegingen te maken die je lekker vindt zodat je niet geheel afhankelijk bent van wat je partner doet IC n NEE ZELFBEVREDIGING, pag. 82, kan hulp bieden, daar bijna alle masturberende vrouwen langs die weg een climax kunnen leren be- reikea Veel vrouwen bereiken gemakkelijker NEE een orgasme in een houding waarin ze zich bovenop de man bevinden, omdat ze dan meer bewegingsvrijheid hebben en de clitoris sterker wordt geprikkeld Zie HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS, pag. 59. Heb je altijd in dezelfde houding gemeenschap? NEE Meen je dat je ‘verliefd’ moet zijn of de ideale partner moet hebben om tot een orgasme te komen? Is het moeilijk voor je je tijdens NEE; geslachtsgemeenschap geheel te laten gaan? Ben je bijvoorbeeld ongerust dat je geen orgasme zult krijgen? NEE Zie je op tegen het krijgen van een orgasme omdat je niet graag je zelfbeheersing wilt verliezen of omdat je bang bent dat je op één of andere manier gekwetst kunt worden? In Leren je te laten gaan, pag. 98, wordt uitgelegd hoe getob je kan afleiden van de aandacht voor en genot van watje voelt en daardoor het bereiken van een orgasme in de weg staat NEE Heb je al jaren gedaan of je een orgasme had om je partner een plezier te doen? Je bent misschien gaan denken dat een orgasme jou nooit beschoren zal zijn. Datje het mis hebt, kan: HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag 98, je laten zien. Maar je zult moeten proberen tot een meer open contact met je partner te komen. NEE Kun je een orgasme bereiken als je partner je clitoris hand stimuleert? met de Als je op die manier tot een orgasme kunt komen, zou Meervoudige stimulatiemethode, pag 101, je langs een omweg kunnen leren dit ook bij de coïtus te bereiken. NEE Masturbatie is de gemakkelijkste manier om je lichaam en de opwindende gevoelens NEE waartoe het in staat is te leren kennen. Doe de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag. 79 en ga dan verder met ZELFBEVREDIGING, pag 82. In het begin is dit voor de meeste vrouwen moei- lijker dan zelfprikkeling maar als je partner je eenmaal goed met de hand tot een orgasme kan brengen, ben je rijp om de oefeningen te proberen die helpen tijdens de coïtus een orgasme te bereiken. Die zijn te vinden in HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag 86. 37 PENETRATIEPROBLEMEN Heb je al eerder een poging tot Kwam dat doordat je partner JA gemeenschap gedaan en lukte toen het binnendringen niet? niet in staat was een erectie te krijgen of te handhaven? NEE JA NEE Zie Benadering van erectieproblemen, pag 121. Maakt de gedachte aan gemeenschapje zó bang datje de vaginaspieren blijft spannen en je je benen stijf tegen elkaar blijft houden als je in de schaamstreek wordt aangeraakt? grote penetratieangst is meestal geworteld in onwetendheid of in angsten die vaak onbewust zijn en soms afkomstig van een vroege traumatische seksuele ervaring. Als je jezelf voorhoudt dat penetratie niet pijnlijk hoeft te zijn, dan zul je algauw de reflexreactie die vagi- nisme wordt genoemd, het onwillekeurig spannen van de vaginaspieren, kwijtraken. De oefeningen in HET OVERWINNEN VAN PENE- JA TRATIEANGST, pag. bereiken. NÜ Zie je ertegenop omdat je nooit eerder gemeenschap hebt gehad en denkt dat het misschien pijn doet? E e n NEE Heb je ooit tampons gebruikt? Voor het eerst met iemand naar bed, pag 148, zal je steun geven als je ertegenop ziet, vooral als je partner eveneens geen seksuele ervaring heeft NEE Als je eigen lichaam je niet vertrouwd is, zul je ervaren dat de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, je zullen helpen er minder tegen op te zien. Maar als je nog last blijft houden van ‘plankenkoorts', lees dan Voor het eerst met iemand naar bed, pag 148. 46 94,zullen je helpen dit te NEE vroegere coïtus pijnlijk Is een geweest en zie je daarom op tegen een herhaling van de ervaring? Is in de laatste maand een coïtus pijnlijk geweest? JA NEE NEE Zie het probleemschema PIJNLIJKE COÏTUS, pag 40. Bijna alle oorzaken van deze moeilijkheid zijn tijdelijk en kunnen verholpen worden. Begon de coïtus na de menopauze pijnlijk voor je te worden? NEE Na de menopauze kan de vaginale afscheiding verminderen, zodat droogte van de schede de JAgemeenschap pijnlijk maakt Dedokter zal een oestrogeencrème of een hormoontherapie voorschrijven (zie SEKS EN OUDER WORDEN, pag 38). Gebruik zolang een glijmiddel. Je lichaam verzet zich automatisch tegen een herhaling van een ervaring die eens pijnlijk of kwetsend was, zelfs al zegt je verstand dat seks dat nu niet hoeft te zijn. De oefeningen in HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag 94, kunnen je leren de vagina geleidelijk te ontspannen en penetratie toe te laten. al je Als je seksfantasieën hebt, zijn die dan meestal meer op vrouwen gericht dan op mannen? NEE Exploreren van je lichaam is een eerste stap tot het kwijtraken van je angst voor seks. Doe de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, en bestudeer HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag 94. Dan zul je merken dat je lichamelijk normaal bent en er geen reden is waarom gemeenschap pijnlijk of akelig zou zijn. De mogelijkheid bestaat datje, althans op emotioneel niveau, naar een vrouwelijke partner verlangt De vragenlijst SEKSUELE GERICHTHEID, pag 19, en het onderwerp LESBISCH ZUN, pag 103, zullen je helpen na te gaan waar je ware seksuele voorkeur naar uitgaat 35 TE WEINIG OPWINDING Heb je ooit genoten van het seksueel contact met je partner? Ben je weleens seksueel opge- wonden geraakt bij je huidige partner? Heb je de afgelopen twee maanden NEE NEE Komt je partner, misschien door onervarenheid, erg snel bij je naar binnen en vóór je de juiste graad van opwinding hebt bereikt? NEE JA Misschien weet hij niet hoe hij je kan stimuleren en dan is het jouw taak hem wegwijs te maken. Je zult veel Is je seksuele relatie altijd een teleurstelling voor je geweest, misschien omdat je je partner een fantasieloze of slechte minnaar vindt? JA NEE een baby gekregen? NEE hebben aan de zelfonderzoekoefening in: JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, terwijl de oefeningen Genot geven en ontvangen, pag 87 e.v., jullie beiden zullen helpen. Te weinig opwinding is in de tijd na een bevalling heel gewoon (zie ZWANGERSCHAP EN SEKS, pag 134,) maar behoort na enkele maanden vanzelf over te gaan. Gebeurt dat niet, ga dan naar de dokter. Omdat de natuurlijke afscheiding in de vagina tijdelijk verminderd kan zijn, is een kunstmatig glijmiddel gedurende die tijd nuttig. elk seksueel gevoel uitschakelt Als je een speciaal probleem hebt - bijvoorbeeld geen orgasme kunt krijgen - raadpleeg dan het probleemschema dat daarover gaat Maar het is ook belangrijk dat je er met je partner over praat dat je onbevredigd blijft BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN DE MAN, pag 120, kan je helpen eventuele problemen die hij als minnaar heeft te begrijpen en ermee te leren omgaan. Altijd maar weer teleurgesteld worden kan maken datje ten slotte Vind je dat je een soort supervrouw moet zijn als je met je huishouding, kinderen en baan 's avonds in bed nog iets anders zou willen dan slapen? NEE NEE Een goed seksleven samen kost tijd en energie, dus als je er prijs op stelt zul je er zo nodig iets voor over moeten hebben en er in je leven ruimte voor vrijmaken. Zie Soms geen zin hebben, pag 86. De mogelijkheid bestaat natuurlijk dat je je manier van leven als smoes gebruikt om je aan seksueel contact datje nooit prettig gevonden hebt te onttrekken. Als je vreest dat dat het geval is, raadpleeg dan Laat seksuele jA gevoelens toe, pag 72. NEE NEE Veel vrouwen ontdekken dat ze minder makkelijk opgewonden raken op een bepaald moment van hun menstruatiecyclus. Vermoeidheid, stress, depressiviteit en bepaalde medicijnen kunnen ook een tijdelijke vermindering van je seksuele ontvankelijkheid teweegbrengen. Raadpleeg je dokter over de mogelijke bijverschijnselen van medicijnen die je inneemt. Is je seksuele stemming nogal wisselend, zodat je de ene keer veel gemakkelijker opgewonden raakt dan de andere keer? NEE bevalEN maanet, ga se afrd kan ide die n matschabijaad)ver met je jft J DE roblen en Misschien is de verveling die bij een langdurige relatie kan optreden je probleem. Als dat zo is, raadpleeg dan HET VERMIJDEN VAN SEKSUELE SLEUR pag. 126. Maar bij de meeste vrouwen is het koel blijven bij een bepaalde partner een teken dat de emotionele band niet sterk genoeg is. Het kan zijn dat onderdrukte boosheid of wraakgevoelens jegens hem de seksuele gevoelens uitschakelen. De vragenlijst BU ELKAAR PASSEN OF NIET, pag. 108, kan je misschien op weg helpen de toestand te verbeteren Dit maakt de indruk of je schuldgevoelens hebt over seks, maar dat die verminderen als je jezelf voorhoudt Heb je de neiging om bij het vrijen uitsluitend te denken aan watje partner prettig vindt en komen je eigen seksuele wensen op de tweede plaats? JA NEE Heb je bij je opvoeding geleerd je over je lichaam of over seks te schamen of je schuldig te voelen? JA oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, en de oefeningen om elkaar seksueel plezier te verschaffen in HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag. 86, zijn erg geschikt om je daarmee op gang te helpen Bestudeer ook HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN, pag 72. NEE Heb je nooit belangstelling voor seks gehad? ergie, ig iets uimte i. pag. tjej e e aan nden geval toe, dat het een plicht is en je het niet voor je plezier doet Een overgroot verlangen om de ander te bevredigen wijst erop dat je je in je verhouding met mannen onzeker voelt De oefeningen in ZELFBEVREDIGING, pag 82, kunnenje helpen zonder schuldgevoelens plezier in seks te krijgen. Bestudeer daarna Laat seksuele gevoelens toe, pag. 72. En ten slotte zal VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 75, versterken wat je hebt geleerd door je meer zelfverzekerdheid op seksgebied bij te brengen en vooral door je te leren accepteren dat je recht hebt op genieten. NEE Je grootste probleem is waarschijnlijk dat seks je niet interesseert (zie WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag. 24) en niet zozeer koelheid Dat hindert niet als je partner ook niet erg in seks geïnteresseerd is, maar als zijn geslachtsdrift veel groter is dan de jouwe, kan VAKER WILLEN DAN DE ANDER pag. 118, je misschien helpea Voor je ongeremd kunt reageren op je partner, zul je eerst je kijk op seks moeten herzien. Je moet leren inzien dat het een bron van genot is en een manier om de banden van liefde tussen twee mensen krachtig te versterken. De Als je seksuele reacties altijd zijn uitgebleven, kan deskundige hulp nodig zijn om je te helpen ontdekken en wegwerken wat je seksualiteit in de weg staat Misschien ben je bijvoorbeeld bang voor een te grote binding met een ander. Zie Nooit zin hebben, pag 86. 33 ■ I NEGATIEVE GEVOELENS Zie je ertegenop om met iemand naar bed te gaan of durf je helemaal niet omdat je denkt dat het pijn zal doen of dat je gewond zult raken? Heb je kort geleden bij een coïtus pijn gehad? JA NEE Is je als kind wijsgemaakt dat seks ‘vies’ is of iets waarover je je hoort te schamen? JA Zie het probleemschema COfTUS, pag. 40. PIJNLIJKE Vrijen hoeft noch pijnlijk noch naar te zijn. Het probleemschema PENETRATIEPROBLE- MEN, pag. 34, behandelt zes oorzaken voor die angst en wijst je hoe je eroverheen kunt komen. JA Ben je er zó van overtuigd dat seks verkeerd of schandelijk is dat je elke seksuele relatie uit de weg bent gegaan? JA Het vijfde gedeelte van dit boek DE VROUW ZONDER PARTNER geeft advies hoe je een partner kunt zoeken en een relatie kunt beginnen Maar misschien heb je deskundige hulp nodig om te leren accepteren dat iedereen, ook jijzelf, recht heeft op seksueel genot zonder schuldgevoelens. NEE Ben je bang dat er iets met je is waardoor je niet voor vrijen geschikt bent? Tob j e erover of je wel goed zult zijn als minnares? NEE NEE Er is niets geheimzinnigs aan om goed te zijn in bed. Je hoeft alleen maar ongeremd te genieten van seks en de seksualiteit van je partner aan te voelen. Zie JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50, en BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN DE MAN, pag 120. Zie je ertegenop naakt te worden gezien omdat je, althans in je eigen ogen, niet aantrekkelijk bent? NEE 26 JA Kleinigheden die jij als zwakke plekken ziet vindt je partner misschien juist lief omdat ze bij jou horen. De oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, zullen je helpen je meer op je gemak te voelen bij je partner en gevoeliger te reageren. NEE Hindert de knoeiboel bij seks je en voel je weerzin tegen genitale afscheidingen en luchtjes? JA Misschien heb je seks altijd geassocieerd met excretie, met urine en ontlasting - excretie en seks zijn twee totaal gescheiden systemen - en is seks daardoor in jouw gedachten ‘vies’. HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN, pag. 72, is bedoeld om je van dat idee af te helpen. NEE Tob je het meest over je eigen vaginale afscheiding en de geur daarvan? NEE Mits je dagelijks een bad of douche neemt, zal de lichte Heb je angst voor zwangerschap, ook als je een betrouwbare anticonceptiemethode toepast? Tenzij je vaste partner zich slecht wast - praat er in dat geval ronduit geur van de vagina (schede) waarschijnlijk een stimulans zijn voor je partner. JA Alleen als je een infectie hebt - in dat geval zijn er ook andere verschijnselen - zal de geur hinderlijk zijn. Een geringe afscheiding is ook normaal en wordt bij seksuele opwinding vergroot Als je nog twijfelt vraag dan aan je partner of hij de geur naar vindt over - zal je afkeer van seksuele uitscheidingsprodukten en geuren stammen van een onbewust idee dat seks ‘vies’ is. Raadpleeg HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN pag. 72. NEE Ben je bang om tijdens het vrijen je zelfbeheersing te verliezen omdat je denkt dat dit onbehoorlijk is en het je misschien lelijk maakt? NEE Iedereen heeft wel een paar remmingen of complexen, maar laat ze je seksleven niet bedervan. Als je respons niet zo goed is als jij of je partner wel zou wensen of als je niet veel om seks geeft dan zullen de schema's ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag 28, en TE WEINIG OPWINDING, pag 32, je vertellen waarom en hoe je er iets aan moet en kunt doen. Ben je altijd trots geweest op je vermogen om je emoties te bedwingen, dan kan het moeilijk voor je zijn je bij het vrijen helemaal te laten gaan. Laat seksuele gevoelens toe, pag 72, zal je daarbij helpen. Als bewezen is dat jouw anticonceptiemethode afdoende is - zie VOORBEHOEDMIDDELEN, pag 131 - is er weinig reden om je er zorgen over te maken. Toch zijn er vrouwen die niet voluit van vrijen durven genieten als ze denken dat er ook maar een fractie van een kans op zwangerschap bestaat Angst voor zwangerschap, pag 73, gaat hierover. NEE NEE Bij veel vrouwen gaat het verlangen naar seks op en neer met de mogelijkheden: hoe minder er daarvan zijn, des te kleiner is de behoefte. Dit kun je ook omkeren - je verlangen naar seks zal waarschijnlijk toenemen als je seksueel meer actief wordt hangt voor een groot deel af van je gevoelens voor een bepaald persoon. Als je niet èrg dol bent op je partner, zal je seksuele belangstelling ook niet groot zijn. Als jullie verhouding echter nog goed is, maar de seksuele kant een beetje aan het tanen, kan HET VERMIJDEN VAN SEKSUELE SLEUR, pag. 126. van nut zijn. Verveelt je tegenwoordige partner je of heeft hij geen seksuele aantrekkingskracht meer voor je? NEE Hoe groot je seksuele verlangen is, Heb je de afgelopen twee maanden een baby gekregen? NEE Is het j e opgevallen dat er in de loop van een maand bepaalde perioden zijn waarin je veel meer in seks geïnteresseerd bent dan in andere perioden? Veel vrouwen merken dat hun NEE Is er momenteel iets waarover je tobt of dat je dwars zit? NEE NEE 24 Zonder twijfel zal je belangstelling voor seks hierdoor geringer zijn. Als je je weer gelukkiger voelt hoort dat verlangen terug te keren. Is dat binnen enkele weken nog niet gebeurd, raadpleeg dan de dokter. JA Na een zwangerschap staat het verlangen naar seks enige tijd op een laag pitje. Als dat na twee maanden nog niet terug is op normaal niveau, spreek er dan over met de dokter. Raadpleeg ZWANGERSCHAP EN SEKS, pag 134. geslachtsdrift in de loop van hun menstruele cyclus regelmatig schommelt Vaak is die het grootst vlak voor of tijdens de menstruatie, maar dat is niet bij iedereen gelijk Het is echter volkomen normaal dat je verlangen naar seks niet altijd even groot is. WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS Was je vroeger meer in seks geïnteresseerd dan tegen woordig? Ben je een tijdlang JA zonder seksuele partner geweest? JA NEE NEE Bij veel vrouwen gaat het verlangen naar seks op en neer met de mogelijkheden: hoe minder er daarvan zijn, des te kleiner is de behoefte. Dit kun je ook omkeren-je verlangen naar seks zal waarschijnlijk toenemen als je seksueel meer actief wordt Verveelt je tegenwoordige partner je of heeft hij geen seksuele aantrekkingskracht meer voor je? Hoe groot je seksuele verlangen is, hangt voor een groot deel af van je gevoelens voor een bepaald persoon. Als je niet èrg dol bent op je partner, zal je seksuele belangstelling ook niet groot zijn. Als jullie verhouding echter nog goed is, maar de seksuele kant een beetje aan het tanen, kan HET VERMIJDEN VAN SEKSUELE SLEUR pag. 126. van nut zijn. NEE Heb je de afgelopen twee maanden een baby gekregen? NEE Is het je opgevallen dat er in de loop van een maand bepaalde perioden zijn waarin je veel meer in seks geïnteresseerd bent dan in andere perioden? Na een zwangerschap staat het verlangen naar seks enige tijd op een laag pitje. Als dat na twee maanden nog niet terug is op normaal niveau, spreek er dan over met de dokter. Raadpleeg ZWANGERSCHAP EN SEKS, pag. 134. Veel vrouwen merken dat hun geslachtsdrift in de loop van hun menstruele cyclus regelmatig schommelt Vaak is die het grootst vlak voor of tijdens de menstruatie, maar dat is niet bij iedereen gelijk Het is echter volkomen normaal dat je verlangen naar seks niet altijd even groot is. NEE Is er momenteel iets waarover je tobt of dat je dwars zit? NEE 24 NEE Zonder twijfel zal je belangstelling voor seks hierdoor geringer zijn. Als je je weer gelukkiger voelt hoort dat verlangen terug te keren. Is dat binnen enkele weken nog niet gebeurd, raadpleeg dan de dokter. NEE NEE Slik je regelmatig geneesmiddelen? Sommige medicijnen (vooral die gebruikt worden tegen hoge bloeddruk en slapeloosheid) kunnen de seksuele verlangens doen verminderen. Raadpleeg je arts als dit een probleem voor je is. Hij kan misschien andere medicijnen met minder bijverschijnselen voorschrijven. voorgeschreven NEE Hoewel kleine hoeveelheden alcohol de behoefte aan seks kunnen opwekken, heeft regelmatig drankmisbruik het omgekeerde effect en wordt het bereiken van een orgasme moeilijker. Probeer minder te drinken. Drink je veel alcohol? NEE seks op ader er ■fte. Dit seks zal l meer gt voor Lijd je aan twee van de volgende verschijnselen: droog, uitvallend haar, een droge, dikke huid; verlies van eetlust en energie; kouwelijkheid? een beop je ok niet og goed Q het KSUE- NEE Denk je dat je gebrek aan belangstelling voor seks begonnen is met de menopauze? ■n naar ia twee niveau, pleeg \. drift in lmatig . oor of i iederaal dat root is. JA Het is mogelijk dat je schildklier onvoldoende functioneert, een afwijking die je geslachtsdrift en je energie, zowel de psychische als de lichamelijke. vermindert Raadpleeg je dokten de behandeling is eenvoudig en effectief NEE Tob je over je gebrek aan belangstelling omdat de seksuele behoefte van je partner veel groter is dan de jouwe of omdat de meeste mensen een soort plezier JA De menopauze hoeft helemaal niet gepaard te gaan met vermindering van de zin in seks. De meeste vrouwen merken daar niets van en er zijn er bij wie het verlangen naar seks opbloeit Wordt je belangstelling in die tijd wel kleiner, dan zou dat eerder kunnen komen doordat je moeite hebt met het besef ouder te worden of je vruchtbaarheid te verliezen dan door een lichamelijke oorzaak. Raadpleeg het probleemsche- ma SEKS EN OUDER WORDEN, pag. 38. beleven dat jou ontgaat? Raadpleeg VAKER WILLEN DAN DE ANDER. pag. 118, waarin manieren om je eigen verlangen te versterken aan de hand worden gedaan, zodat de‘libido-kloof tussen jezelf en je partner wordt overbrugd. NEE ■ seks ikkiger . Is dat raad- De sterkte van de geslachtsdrift zegt niets over de mate van bevrediging; bij seks is kwaliteit veel belangrijker dan kwantiteit Bij iedereen is de behoefte verschillend, maar als aan jouw behoefte wordt voldaan en jij voldoet aan die van je partner, dan is je seksleven in orde. 25 ONVERVULDE VERWACHTINGEN Hoe gemakkelijker je met je partner over seks en je seksuele gevoelens kunt praten, des te sneller zul je leren aan eikaars verlangens te voldoen. Als het je moeite kost er ronduit over te praten, lees dan LEREN COMMUNICEREN, pag. 116. Heb je weinig of geen seksuele ervaring? NEE Seks gaat bijna altijd vooruit naarmate je je eigen reacties en die van je partner beter leert kennen. Voel je je te kort gedaan omdat het orgasme je tegenvalt of omdat je het bij de gemeenschap niet altijd bereikt? JA Zijn je orgasmen niet zo geweldig als je had verwacht? NEE Misschien tob je erover dat je het vaginale orgasme minder intensief vindt dan het orgasme bij masturbatie. HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag. 98, zal je leren er meer vreugde aan te beleven. NEE Is je seksleven routine geworden of saai of was het nooit erg opwindend? Denk je dat je meer van seks zou genieten als de prestaties van je partner beter waren? Kan hij bijzonder moeilijk een erectie krijgen en vasthouden of komt zijn zaadlozing te vroeg? NEE JA Is je probleem dat je zelden of nooit een climax bereikt, raadpleeg dan het probleemschema GEEN ORGASME KUNNEN BEREIKEN, pag. 36. KSUELE SLEUR pag. 126, wordt het probleem van verveling in een langdurige relatie besproken. Raadpleeg ook JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50. Daarin wordt aangegeven watje zou kunnen doen om in een verschaalde routine wat meer variatie en opwinding te brengen. NEE In H E T V E R M IJ D E N V A N S E De seksuele moeilijkheden van je partner hebben natuurlijk invloed op je eigen gevoelens. In BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN EEN MAN, pag. 120, worden veel voorkomende problemen van de man besproken en wordt aangetoond hoe je kunt proberen je seksuele relatie te verbeteren. NEE : je eieert tner raten, ngens it over :E- doen, is zélf het initiatief nemen om het vrijen warmer te maken en te verlengen. Raadpleeg Genot geven en ontvangen, pag 87. Is echte geslachtsgemeenschap altijd minder prettig voor je geweest dan het vrijen bij je eerste seksuele contacten? NEE H et voorspel verschaft de lichamelijke intimiteit waaraan de meeste vrouwen veel behoefte hebben. Als dit kort is en de coïtus snel voorbij, JA kan het seksleven een ‘afknapper zijn. Wat je m o e t Ben je van mening dat je partner hoort te weten wat je bij de seks prettig vindt zonder dat je hem dat vertelt? NEE Dit wijst erop dat je romantisch bent maar in seksaangelegenheden kun je beter een realiste zijn en niet zonder meer verwachten dat alles vanzelf ideaal is, maar zelf iets doen om tot verbetering te komen. LEREN COMMUNICEREN, pag 116, kan je helpen als je het moeilijk vindt over seks te praten en tegen je partner te zeggen wat je bij het vrijen met hem prettig of niet prettig vindt : orism eE eug- erveaad- pag Is je partner minder zorgzaam, teder en gevoelig dan je zou wensen? NEE men ïeer Voor de meeste vrouwen is de emotionele kant van een relatie minstens even belangrijk als de lichamelijke kant Angst voor intimiteit, pag 73, behandelt de problemen die sommige vrouwen hebben met het uiten van hun gevoelens. Misschien heb je daar iets aan om je relatie meer open en warmer en daardoor meer bevredigend te maken. Het genieten van seks is bij de meeste vrouwen afhankelijk van hun gevoelens voor de partner. Als die twijfelachtig zijn, is de kans groot dat het samen vrijen teleurstellend is. Als de vriendschap op andere 35 NEE terreinen beter wordt en eventuele conflicten worden opgelost of uitgepraat, kan dat je seksleven verbeteren. De vragenlijsten BIJ ELKAAR PASSEN OF NIET, pag 108, en IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND?, pag. 112, kunnen daarbij een richtlijn geven. 35 is Heb je al eerder een poging tot Kwam dat doordat je partner JA gemeenschap gedaan en lukte toen het binnendringen niet? NEE niet in staat was een erectie te krijgen of te handhaven? JA Is een vn geweest e tegen eec varing? NEE Zie Benadering van erectieproblemen, pag. 121. NE£ Maakt de gedachte aan gemeenschap je zó bang datje de vaginaspieren blijft spannen en je je benen stijf tegen elkaar blijft houden als je in de schaamstreek wordt aangeraakt? Een grote penetratieangst is meestal geworteld in onwetendheid of in angsten die vaak onbewust zijn en soms afkomstig van een vroege traumatische seksuele ervaring. Als je jezelf voorhoudt dat penetratie niet pijnlijk hoeft te zijn, dan zul je algauw de reflexreactie die vaginisme wordt genoemd, het onwillekeurig spannen van de vaginaspieren, kwijtraken, De oefeningen in HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag 94, zullen je helpen dit te bereiken. NEE Zie je ertegenop omdat je nooit eerder gemeenschap hebt gehad en denkt dat het misschien pijn doet? JA NEE Voor het eerst met iemand naar bed, pag. 148, zal je steun geven als je ertegenop ziet, vooral als je partner eveneens geen seksuele ervaring heeft Als je seksfaj die dan mees wen gericht; NEE NEE Als je eigen lichaam je niet vertrouwd is, zul je ervaren dat de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, je zullen helpen er minder tegen op te zien. Maar als je nog last blijft houden van ‘plankenkoorts', lees dan Voor het eerst met iemand naar bed, pag 148. Exploreren vai het kwijtraken oefeningen in . NEN. pag ‘9. NEN VAN PE Dan zul je me: bent en er gees pijnlijk of akeii 46 NEE vroegere Is een coïtus pijnlijk geweest en zie je daarom op tegen een herhaling van de ervaring? Is in de laatste maand een coïtus pijnlijk geweest? JA JA NEE NEE Zie het probleemschema PIJNLIJKE COÏTUS, pag. 40. Bijna alle oorzaken van deze moeilijkheid zijn tijdelijk en kunnen verholpen worden. Begon de coïtus na de menopauze pijnlijk voor je te worden? NEE Na de menopauze kan de vaginale afscheiding verminderen, zodat droogte van de schede de JA gemeenschap pijnlijk maakt De dokter zal een oestrogeencrème of een hormoontherapie voorschrijven (zie SEKS EN OUDER WORDEN, pag. 38). Gebruik zolang een glijmiddel. Je lichaam verzet zich automatisch tegen een herhaling van een ervaring die eens pijnlijk of kwetsend was, zelfs al zegt je verstand dat seks dat nu niet hoeft te zijn. De oefeningen in HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag. 94, kunnen je leren de vagina geleidelijk te ontspannen en penetratie toe te latea Als je seksfantasieën hebt, zijn die dan meestal meer op vrouwen gericht dan op mannen? NEE Exploreren van je lichaam is een eerste stap tot het kwijtraken van je angst voor seks. Doe de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, en bestudeer HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag. 94. Dan zul je merken dat je lichamelijk normaal bent en er geen reden is waarom gemeenschap pijnlijk of akelig zou zijn. De mogelijkheid bestaat datje, althans op emotioneel niveau, naar een vrouwelijke partner verlangt De vragenlijst SEKSUELE GERICHTHEID, pag 19, en het onderwerp LESBISCH ZIJN, pag. 103, zullen je helpen na te gaan waar je ware seksuele voorkeur naar uitgaat 35 IRRITATIE VAN DE VAGINA Heb je momenteel een afscheiding die in kleur en/of samenstelling anders is dan normaal? Zie VAGINALE AFSCHEIDING, pag. 44. JA NEE Ziet de huid rondom de vagina er ongewoon uit? Misschien heb je een huidkwaaltje of een allergie. Raadpleeg de dokter. JA Stuk voor stuk kunnen ze de vagina irriteren. Artsen raden veelal het gebruik van een irri- gator. badzouten en deodorants af. Voor iemand die zich dagelijks wast zijn ze trouwens overbodig Mocht je denken dat zaaddodende crème of pasta de oorzaak van het ongemak zou JAkunnenzijn of als het kwaaltje niet overgaat, raadpleeg dan de dokter. NEE Heb je ook ergens anders jeuk? NEE Gebruik je een irrigator, deodorants, badzouten of zaaddodende middelen? Deze symptomen, gepaard gaande met jeuk in de vagina, wijzen op de mogelijkheid van suikerziekte. Raadpleeg de dokter. NEE Heb je het gevoel dat je meer urine produceert dan normaal of moet je 's nachts je bed uit om te plassen? Heb je last van de volgende symptomen: een voortdurende dorst gewichtsverlies of een onverklaarbare lusteloosheid en moeheid? NEE Heb je de overgang achter de rug of zit je er middenin? NEE Als de dokter geen lichamelijke oorzaak van de irritatie kan vinden, kan ook een emotioneel probleem ermee in verband staan, vooral een moeilijkheid met je seksuele partner. Een gesprek met een deskundige kan misschien helpen. Zie VAGINALE AFSCHEIDING, pag 44. Soms is het dalen van de hormoonspiegel - vrouwelijke hormonen, oestrogenen - die zich na de menopauze voordoet de oorzaak van het dunner worden van de binnenwand van de vagina en een uitdroging die tot vaginale irritatie leidt Dagelijks wassen en een verzachtende zalf gebruiken, maar geen talkpoeder. Draag katoenen broekjes en kousen in plaats van nylon panties. Als de toestand niet binnen twee weken verbetert ga dan naar de dokter. Hij kan een oestrogeenzalf of een hormoontherapie voorschrijven (zie pag. 39) om de binnenwand van de vagina te verstevigen. 47 VAGINALE AFSCHEIDING Heb je zowel jeuk in de vagina als afscheiding? JA NEE Is de afscheiding wit en dik? NEE Is de afscheiding groenig geel en met een onaangename geui? NEE Het kan zijn dat je een trichomonas-infectie hebt Dat is een schede-infectie die vaak voorkomt. met symptomen zoals van een gewone schimmelinfectie, behalve dat de afscheiding zeer overvloedig is en er meer pijn dan jeuk mee gepaard gaat De infectie kan op de partner worden overgebracht en omgekeerd, Heeft de afscheiding een onaangename geur? JA maar de partner vertoont geen symptomen. JA Om de ziekte te genezen moeten beiden gedurende korte tijd tabletten slikken. Misschien heb je een gewone schimmelinfectie, die nogal eens optreedt als de bacterieflora in de schede vernietigd is door bijvoorbeeld antibiotica schedespoelingen, deodorants of badzouten. Vrouwen met een actief seksueel leven hebben er een verhoogde kans op. De symptomen zijn irritatie van de vagina en omgeving en een witte, gistachtige afscheiding Plassen is pijnlijk en frequent en gemeenschap kan ook pijnlijk zijn. De behandeling bestaat uit een antischimmel- middel en zalf voor de binnenste schaamlippen. Komt de infectie vaak terug, dan zal de dokter aanraden je partner te vragen zich ook te laten behandelen, daar de mogelijkheid bestaat dat hij de schimmel bij zich draagt en je steeds opnieuw infecteert Draag katoenen broekjes en kousen, geen nylon panties. om infecties te helpen voorkomen. Heb je pijn in je onderbuik en mogelijk ook nog koorts? Lijkt c diger i NE JA NEE NEE Ga onmiddellijk naar de dokter. De afscheiding kan een gevolg zijn van een ontsteking in het kleine bekken en zonder behandeling kan die leiden tot steriliteit. Zie SEKS EN GEZONDHEID, blz. 152. Heb je vergeten een tampon of een pessarium te verwijderen? NEE Dit kan een infectie veroorzaakt hebben De afscheiding moet na het verwijderen snel stoppen. Gebeurt 46 dat niet ga dan naar de dokter. Elke vrouw die, ook al i goed opdro vlek. Als je meer afschf anders. Uitt ner zijn zaa overvloedig' bij is. NEE NEE De afscheiding is waarschijnlijk het gevolg van de zeer algemeen voorkomende schede-ontste- king, die door een anaërobe bacterie veroorzaakt wordt De afscheiding is gebroken wit. werkt niet irriterend en ruikt een beetje naar vis. Na een coïtus is de geur sterker. De arts kan tabletten voorschrijven. Men meent dat de infectie niet door de partner wordt overgebracht, dus hij hoeft zich niet te laten behandelen. Lijkt de afscheiding overvloediger dan anders? Viel je de verhoogde afschei- JA ding op tussen twee menstruaties in? NEE NEE Halverwege tussen twee menstruaties, tijdens de ovulatie, is een iets grotere afscheiding normaal De bevruchtingskans wordt erdoor vergroot en het is een teken dat de kans op zwangerschap nu groot is. Gebruik je de pil of ben je zwanger9 JA De hormoonveranderingen tijdens de zwangerschap en het gebruik van de pil kunnen een totaal onschuldige vergroting van de afscheiding ten gevolge hebben. NEE Gebruik je een spiraaltje? Ook daardoor ontstaat er soms een onschuldige versterking van de afscheiding NEE Elke vrouw heeft wel enige vaginale afscheiding, die. ook al is ze kleur- en reukloos, in het ondergoed opdroogt tot een gelige of bruinachtige vlek. Als je seksueel opgewonden bent, zal er meer afscheiding geproduceerd worden dan anders. Uiteraard zal na een coïtus, als je partner zijn zaad in je heeft geloosd, de afscheiding overvloediger zijn omdat er dan zaadvloeistof bij is. SEKS TIJDENS MENSTRUATIE Als je partner en jij tijdens de menstruatie willen vrijen, is daar niets tegen. Je zult zelfs merken dat eventuele menstruatiekrampen door het geslachtsverkeer verminderen Misschien zou je een pessarium kunnen dragen als je er een hebt om het bloed tegen te houden, of ga anders op een badhanddoek liggen. 45 JE SEKSLEVEN VERRIJKEN Om een goede partner op seksueel gebied te zijn, is het belangrijk seks levendig en boeiend te houden door de handelingen te ontdekken die jou en je minnaar steeds opnieuw genot verschaffen. Alleen maar ja zeggen is voor een vrouw niet genoeg Een man kan best vrijen met een vrouw die meegaand is en meer niet, maar buiten het lichamelijke vlak zal het hem niet veel doea En zelfs op dat vlak zal het niet zo sensueel zo opwindend of zo bevredigend zijn als het geweest had kunnen zijn met een bedreven en gevoelig reagerende vrouw. Verderop in dit hoofdstuk en in de daaropvolgende hoofdstukken gaan we na welke vaardigheden je nodig hebt om zo'n partner te worden. Op zijn minst zullen ze je seksleven meer gevarieerd maken en hoogstwaarschijnlijk meer bevredigend. Écht seksueel geluk vereist echter meer dan bekwaamheid in de techniek; het is afhankelijk van de positieve houding waarmee je tegenover je eigen seksualiteit en die van je minnaar staat Hieronder volgt een lijst van belangrijke houdingen die bijdragen tot de seksuele vervulling van een vrouw en haar partner □ Verlangen en genegenheid. Seks verschaft slechts een beperkte verscheidenheid aan gevoelens. Voor de meeste mensen is het de warmte van de relatie die seks boven het alledaagse doet uitstijgen en voor een goed seksleven is die het voornaamste ingrediënt Het is heel belangrijk dat je je als mens sterk tot je partner voelt aangetrokken en niet alleen als vertegenwoordiger van het andere geslacht fungeert Hoe seksualiteit in elkaar zit kan niet gemakkelijk uiteengezet worden en een substituut ervoor bestaat er niet Ook is het van vitaal belang dat er liefde, oprechtheid en vertrouwen tussen de partners bestaat want die vormen de achtergrond die nodig is voor het samen exploreren en ontwikkelen van je seksualiteit □ Bereid zijn het initiatief te nemen. Dit betekent dat je nu en dan zelf de aanzet tot seks geeft en zo iets niet altijd aan je partner overlaat Verleid hem af en toe: vraag hem om rustig op zijn rug te gaan liggen en te genieten van jouw strelen en begin met een houding met jou bovenop, zodat jij het tempo en de intensiteit van het vrijen in de hand hebt Maar dat wil niet zeggen dat jij helemaal het heft in handen moet nemen. Weinig mannen en vrouwen zouden zich in een volledige rolverwisseling goed op hun gemak voelen Het is de plooibaarheid waar het om gaat □ Betrokkenheid en enthousiasme Wees nooit bang om te laten voelen, zien ofhoren datje geniet van wat erbij het vrijen met je gebeurt Als je dat nog niet doet bedenk dan dat seks iets is dat je voor wederzijds genoegen bedrijft en niet iets dat jou wordt aangedaan. HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag 86, zal je helpen dat te doen. □ Fantasie. Vooral bij een lang bestaande verhouding is de inbreng van fantasie in het seksleven belangrijk. Verveling kan de fijnere puntjes van het plezier in seks doen afslijten, zelfs met een partner van wie je houdt Gebruik je fantasie om afwisseling te brengen in de seksuele routine zodat er een avontuurlijk element in komt ook al blijven de hoofdlijnen vertrouwd, (zie ER MEER VAN MAKEN, pag 70.) 46 Verzet tegen iets nieuws Ten tijde van de publikatie van het Kinsey-rapport over vrouwelijke seksualiteit in 1953 had minder dan de helft van de ondervraagde vrouwen ooit iets anders dan de traditionele houding met de man bovenop bij de coïtus ervaren. Hoewel het nu veel algemener voorkomt dat paren uit een veelheid van seksuele houdingen kiezen, zijn er nog steeds vrouwen die vinden dat het om de een of andere reden verkeerd is af te wijken van de gewone ‘missionaris'hou- ding. En ook zijn er vrouwen die de neiging hebben zich te verzetten tegen elke afwijking van seksuele activiteiten die zij als normaal beschouwen. Als je maar het liefst wilt blijven vasthouden aan de oude, vertrouwde routine bij het vrijen, vraag jezelf dan eens af wat je weerhoudt van enige verandering Het kan zijn datje partner gewoon nooit iets in die richting heeft voorgesteld, want het is nog steeds gewoonlijk de man die iets nieuws begint bij het vrijen Maar het kan ook zijn dat je je altijd hebt verzet tegen variaties die hij heeft voorgesteld omdat je bang bent dat het gek of onfatsoenlijk zal lijken. Of misschien ook durf je niet toe te stemmen uit angst dat de eisen van je partner zouden escaleren, zodat er ten slotte dingen van je verwacht zouden worden die je echt akelig zou vinden - anale seks bijvoorbeeld Het is misschien goed de volgende punten in gedachten te houden als je er wel voor voelt iets van de handelingen die op pag 52 worden opgesomd in je seksleven op te nemen. □ Het seksueel gedrag van de mens is over het algemeen doodgewoon. Omdat seks bijna altijd een privé-zaak is, weten de meeste mensen er niet veel meer over dan wat ze zelf hebben ervaren of wat ze gehoord of gelezen hebben. Bizarre seksuele praktijken zijn zeldzaam en hoewel er houdingen zijn die ongewoner zijn en meer acrobatische toeren vereisen dan die verderop in dit hoofdstuk worden getoond, zouden die voor de meeste mensen noch gemakkelijk noch erg prikkelend zijn. □ Als je partner een nieuwe seksuele activiteit voorstelt waarover je niet direct enthousiast bent probeer dan niet botweg te weigeren. Zeg liever dat je er nog niet aan toe b dat * □ Bet ging maai misl ! kans insti goed isge: dat j □ Den schc je bi en n als ; lach De che bepak: missci nooit t den. O je mos evenwi partnei die je > jou gec houdii Op ee: aangei vervoL bent d voeger Conch In he: cijfer 1 cijfer, het on de ooi Doe ii een p] toe bent, maar dat het wel iets is om over te denken en dat je het dan misschien later wel wilt proberen. □ Bekijk niet elke nieuwe seksuele activiteit als een uitdaging of als iets dat bedoeld is om je op de proef te stellen, maar alleen als een mogelijke bron van genot De enige mislukking waarmee je rekening moet houden, is de kans datje het niet leuk vindt Maar laatje door je eigen instinct leiden. Een nieuwe ervaring hoeft nog geen goede ervaring te zijn en als je écht een tegenzin ergens tegen hebt doe het dan niet Als je iets nieuws probeert dat je helemaal niet bevalt doe het dan niet weer. □ Denk niet dat je seks nooit als iets grappigs mag beschouwen. Integendeel het is heel waarschijnlijk dat je je bij het proberen van iets nieuws een beetje onhandig en misschien zelfs belachelijk voelt maar wat zou dat als alleen jullie tweeën er zijn om er samen over te lachen? Blijvend plezier in seks Als de eerste opwinding voorbij is, hangt de seksuele voldoening af van de ontwikkeling van een goede en warme band tussen jullie beiden INVENTARISATIE VAN JE SEKSUELE REPERTOIRE De checklist op de volgende pagina zal je helpen bij het bepalen hoe groot je seksuele ervaring is. En omdat er misschien dingen op staan die je best leuk lijken, maar nooit hebt geprobeerd, zal je horizon erdoor verwijd worden. Ook kun je aan de hand ervan nagaan hoeveel plezier je momenteel door seks ervaart en hoe het staat met het evenwicht tussen het geven en ontvangen tussen je vaste partner - als je die hebt- en jou. Als er zowel dingen bij zijn die je graag voor je partner doet of graag hebt dat die met jou gedaan worden, bestaat er alle kans datje een goede verhouding zult kunnen handhaven. Op een schaal van 0 tot 4 wordt in de kolommen eerst aangegeven hoe prettig je die bepaalde handeling vindt en vervolgens hoe vaak je ze doet De lijst bevat een selectie; je bent dus vrij om andere dingen die je doet eraan toe te voegen. Conclusies uit je uitkomsten In het ideale geval scoren de handelingen die je een hoog cijfer hebt toegekend voor genot ook een hoog frequentie- cijfer. Is dat niet zo, vraag je dan af hoe dat komt. Ook als het omgekeerde het geval is moet je je ernstig afvragen wat de oorzaak kan zijn. Doe je iets dat je niet erg prettig vindt vooral om je partner een pleziertje te gunnen? Als dat het geval is, is dat een gezond en lonend gedrag - maar slechts tot op zekere hoogte. Als je vaak op seksueel gebied iets doet waaraan je een grote hekel hebt dan kan dat niet alleen afkeer opwekken, maar zelfs leiden tot een onvermogen om plezier te hebben in het vrijen. Een evenwichtige relatie Het is belangrijk om na te gaan hoe het staat met het evenwicht tussen je partner en jou. Neem de checklist bijvoorbeeld samen door om te zien hoe goed jullie reacties bij elkaar passen. De punten 2,6,8,10,12,14,22 en 24 zijn handelingen die jij kunt doen om je partner te prikkelen en die prettig voor hem zijn. De punten 3, 7,9,11,13,15,23 en 25 zijn verrichtingen die je partner voor jou kan doen. Jullie cijfers voor frequentie en mate van genot voor die beide lijstjes zouden met elkaar overeen moeten komen, ook al zijn ze niet precies gelijk. Als dat niet het geval is, wat is dan de oorzaak? Heeft een van beiden meer de neiging tot geven en de ander meer tot ontvangen? Mocht dat zo zijn, dan zal waarschijnlijk een evenwichtiger rolverdeling voor jullie beiden een verbetering zijn. Bij het doorkijken van de checklist kom je misschien handelingen tegen waarvan je denkt dat je ze erg fijn zou vinden, maar die je om de een of andere reden nooit hebt 47 toegepast. Natuurlijk zou je die een hoog cijfer voor genot partner over dat gemis moeten praten, vooral als het door geven, maar een nul voor frequentie. Dan zou je met je hem komt dat je ze nooit hebt toegepast. MATE VAN GENOT Zeer hoog 4 Hoog 3 FREQUENTIE Gering 1 Vaak 4 Zelden 1 Geheel geen 0 Regelmatig 3 Nooit 0 Middelmatig 2 Soms 2 GENOT FRE QUENTIE GENOT 1 Tongkussen. 14 Je partner met de hand een orgasme 2 Vrijen met je partner als hij zijn kleren draagt 15 Door je partner met de hand tot een bezorgen. orgasme worden gebracht 3 Geliefkoosd worden met kleren aan. 16 Gemeenschap hebben met je partner bovenop. 4 Je partner naakt zien. 5 Door je partner naakt gezien worden. 6 Het naakte lichaam van je partner strelen. 17 Gemeenschap hebben met jou bovenop. 18 Gemeenschap hebben in zij- ligging 19 Gemeenschap‘achterom'. 7 Naakt gestreeld worden. 20 Gemeenschap in zittende houding. 8 Borst en tepels van je partner kussen 21 Gemeenschap in staande houding. 9 Door je partner je borsten en tepels laten kussen. 22 Billen en anus van je partner liefkozen 10 De geslachtsdelen van je partner exploreren 23 Je billen en anus door je partner laten en strelen. liefkozen of kussen. 11 Je geslachtsdelen door je partner laten onderzoeken en strelen. 24 Je partner met je mond en je tong tot een 12 25 Zelf door orale stimulatie tot een De geslachtsdelen van je partner likken en kussen. 13 Je geslachtsdelen door je partner laten likken en kussen. of kussen orgasme brengen. orgasme gebracht worden. FRE QUENTIE s De vrijtechniesLS ‘voorspel’ genoe: elkaar vóór de g gedacht dat het uitsluitend een om zijn partner wordt tevens aar niet nodig heeft delen gereed is. E vaak directe stii om opgewondei vatting de man onthouden die tc schap zelf belee Stimulatietechr een alternatief '• lijk is, bijvoorbe als je tijdens de : Ook als je gewo; wat plaats of t:; d je partner veel j Het initiatief n e t Als je seks toet manier met je ; doodgriezelig. I beginnen, gewo voorlopig aan d JE REACTIES speciale instrue partner, omda: hebben om de. kussen en te str de techniek va. vrouw die geh; houdt in je pare mond te prikt aanhoudt en hï De penis met de Een van de wa zich eigen kar worden gepriü eigen partner, t dus weten welk en welke druk I begin je hand : geremd bent or hetjevoortedo basis vormen. ] met elkaar ove 1 Als je rechti je partner zitte SIMULATIETECHNIEKEN De vrijtechnieken, hierna beschreven, worden gewoonlijk 'voorspel' genoemd en de meeste paren gebruiken ze om elkaar vóór de gemeenschap op te winden. Er wordt vaak gedacht dat het voorspel op de eerste plaats en zelfs wel uitsluitend een taak van de man is; iets wat hij moet doen om zijn partner klaar te maken voor de coïtus. Gewoonlijk wordt tevens aangenomen dat de man zo’n soort stimulatie niet nodig heeft of hoort te hebben, dat hij altijd tot handelen gereed is. Dat is een misvatting, want mannen hebben vaak directe stimulatie nodig, zeker als ze ouder worden, om opgewonden te raken. Bovendien wordt door die opvatting de man een heel gamma van seksuele sensaties onthouden die totaal anders zijn dan die hij bij de gemeenschap zelf beleeft Stimulatietechnieken kun je ook heel goed toepassen als een alternatief voor gemeenschap, wanneer die niet mogelijk is, bijvoorbeeld als een van beiden een infectie heeft of als je tijdens de menstruatie liever geen gemeenschap hebt Ook als je gewoon eens zin hebt in iets anders of omdat het wat plaats of tijd betreft die dag beter uitkomt kun je er met je partner veel plezier aan beleven. 2 Beweeg je hand om de penis op en neer in een regelmatig ritme. Probeer wat je partner het prettigst vindt lange of korte bewegingen. Grijp stevig vast - de meest voorkomende fout die vrouwen maken is dat ze te zacht of te aarzelend zijn. Keuze van houding Probeer een gemakkelijke houding te vinden waarin je goed kunt stimuleren zonder moe te worden. *! Het initiatief nemen Als je seks toch al een beetje eng vindt en het idee op deze manier met je partner te vrijen bepaald verbijsterend of doodgriezelig, helpt het misschien als je het om mee te beginnen, gewoon beschouwt als een oefening Wijd je voorlopig aan de oefeningen in HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag. 86. Waarschijnlijk echter zul je geen speciale instructies nodig hebben voor het strelen van je partner, omdat de meeste mensen instinctief de neiging hebben om degene van wie ze houden te omhelzen, te kussen en te strelen. Maar wat wél moet worden geleerd, is de techniek van genitale stimulatie, omdat geen enkele vrouw die geheel intuïtief zal kennen. Deze stimulatie houdt in je partner zo vakkundig mogelijk met je handen of mond te prikkelen, zodat zijn seksuele opwinding lang aanhoudt en hij ten slotte tot een orgasme komt De penis met de hand stimuleren Een van de waardevolste bekwaamheden die een vrouw zich eigen kan maken is hoe de penis met de hand kan worden geprikkeld Niemand kan je dat beter leren dan je eigen partner. Hij zal bijna zeker gemasturbeerd hebben en dus weten welke plekken het gevoeligst zijn en welk ritme en welke druk hem het meest opwinden. Vraag hem in het begin je hand te leiden tot je het te pakken hebt Als je te geremd bent om zijn hulp te vragen of als hij te geremd is het je voor te doen, zal het hierna volgende advies een goede basis vormen. Maar je zult het sneller leren als je er open met elkaar over kunt praten. 1 Als je rechtshandig bent ga dan aan de rechterzijde van je partner zitten of liggen en grijp de penis stevig vast je duim aan de kant van zijn navel. Ben je links, dan aan zijn linkerkant Maar je zult merken, aan welke kant je je ook bevindt dat je de penis ook best met je andere hand kunt stimuleren. In dat geval kun je met je duim meer druk uitoefenen op het gevoeligste plekje van de stijve penis. Dat is het huidplooitje dat aan de onderkant van de eikel naar de voorhuid loopt en toompje (frenulum) heet Deze techniek is nuttig als de partner moeilijk een erectie kan krijgen en vasthouden. Een glijmiddel zal in elke houding de prettige gewaarwording bij hem nog versterken en wordt vooral aangeraden bij erectieproblemen. 47 3 Door het ritme te vertragen, zul je zijn genot verlengen; door versnelling wordt het intensiever en wordt hij eerder tot een orgasme gebracht Het tempo van stimulatie dat hij graag wil als hij de zaadlozing voelt naderen zal waarschijnlijk veel hoger liggen dan waarmee hij zelf stoot tijdens de gemeenschap. 4 Ga door met stimuleren tot de zaadlozing geheel ten einde is en je zijn spanning voelt afnemen. Direct na de zaadlozing is de penis gewoonlijk uiterst gevoelig en dus zal hij daar liever niet meer worden aangeraakt Het juiste ritme vinden Of je partner nu wil datje korte of lange bewegingen maakt, bijna zeker prefereert hij een soepele regelmaat boven een onregelmatig ritme. De borsten gebruiken Een teder genot voor zowel je partner als jezelf kun je bereiken door zijn penis tussen je borsten te nemen, zodat hij daar voorzichtig op en neer kan bewegen. el ten na de us zal Naarmate je handiger wordt in het masturberen van je partner zul je de uiterlijke tekenen leren herkennen dat zijn climax nadert Zijn spieren zullen zich sterker spannen, vooral de dijspieren, en zijn ademhaling zal versnellen. De testikels zullen tegen het lichaam worden opgetrokken en kunnen opzwellen en de eikel zal iets groter en de kleur iets donkerder worden. Misschien zie je ook een paar druppels vloeistof te voorschijn komen die aan de zaadlozing voorafgaan. Andere manuele technieken De hiervoor beschreven techniek is waarschijnlijk de meest effectieve manier om je partner met de hand tot een orgasme te brengen. Maar er zijn vele andere technieken om zijn penis te stimuleren en de enige beperkingen zijn die van je fantasie. Bijvoorbeeld tussen je handpalmen rollen, knijpen en weer loslaten, de gevoelige top zacht strelen of je vingertoppen van links naar rechts langs het toompje bewegen met een zachte trilbeweging. Door experimenteren zal je repertoire van technieken zich uitbreiden of althans zul je leren ontdekken wat je partner het prettigst vindt ORALE SEKS Bij het vrijen kunnen mond en tong op verschillende manieren worden gebruikt maar met de term' orale seks' wordt gewoonlijk alleen oraal-genitaal contact aangeduid. Deze soort stimulatie van de mannelijke geslachtsdelen wordt fellatio genoemd, die van de vrouwelijke genitaliën cunni- lingus. Orale seks is iets waar de meeste mannen van houden, maar waarmee veel vrouwen moeite hebben, zodat het een bron van spanning kan zijn. Het is misschien wel de meest intieme van alle sekshandelingen daar ze een totale overgave aan elkaar inhoudt zowel emotioneel als lichamelijk Juist daardoor kan er zowel voor de gever als de ontvanger veel voldoening van uitgaan. Orale seks is ook een zeer effectief middel om je partner op te winden en tot orgasme te brengen. Niettemin ligt bij veel vrouwen de grens tussen wat wel en wat niet bij seks acceptabel is bij orale stimulatie. Als je ertegenop ziet het te proberen, kan dat voor een deel komen doordat je niet precies weet wat er van je wordt verwacht maar ook is het heel goed mogelijk dat je op zijn minst wordt geremd door een van de veel voorkomende angsten die hierna worden beschreven. Angst voor luchtjes De ergste angst van een vrouw die tegen orale seks opziet is misschien wel dat ze voor haar partner vies zal ruiken of smaken, of omgekeerd. Maar mits je geslachtsorganen schoon worden gehouden door ze dagelijks te wassen, zullen ze alleen de normale gezonde geur van seksuele opwinding hebben die je partner lekker en opwindend zal vinden. Je kunt dat zelf controleren door na je bad een beetje vaginale afscheiding op je vinger te nemen en het te proeven of eraan te ruiken. Deze simpele handeling moet je ervan overtuigen dat je natuurlijke geur helemaal niet afstotend is. (Als de geur wél vies is, heb je waarschijnlijk een vaginale infectie en moet je naar de dokter gaan) Gebruik geen deodorant in die regionen, geen irrigeermiddel en geen badzouten. Ze zijn volstrekt overbodig en kunnen je vagina irriteren. Ook zaaddodende pasta's kunnen een dergelijk effect hebben. door het HIV (AIDS)-virus. De meeste artsen geloven dat de kans op besmetting door orale seks erg klein is, mogelijk omdat speeksel meestal een stof bevat die de activiteit van het virus doet verminderen. Maar wanneer je mondzweren, infecties of bloedend tandvlees hebt (dat komt nogal eens voor), kun je wel gevaar lopen als een besmette partner in je mond klaarkomt. Hoe dan ook, orale seks hoeft niet te eindigen met een orgasme, en het is vaak een manier om elkaar op te winden voor de gemeenschap. Wanneer je partner op het punt staat klaar te komen, kan hij je dat laten weten, dan kun je je terugtrekken en hem verder met de hand stimuleren. Een veiliger oplossing voor hem is een condoom gebruiken tijdens orale seks (zie Richtlijnen voor veilig vrijen, blz. 153). Angst om te stikken Tot hoever je de penis van je partner in je mond neemt kun je zelf bepalen Als je voor het eerst fellatio bedrijft zul je waarschijnlijk liever alleen de eikel kussen en likken tot je er een beetje aan gewend bent Zelfs als je meer zelfvertrouwen krijgt zul je misschien niet in staat zijn een aanraking achter in je keel te verdragen zonder te kokhalzen. Dit is een volkomen natuurlijke reactie, waarvoor je partner zeker begrip zal hebben Als je er bang voor blijft omvat dan het onderste deel van de penis met je hand om zo nodig zijn stoten af te remmen Angst voor zaadlozing Hoewel de zaadvloeistof, evenals de vaginale afscheiding, onschuldig en haast reuk- en smaakloos is, moeten veel vrouwen, zelfs als ze orale seks prettig vinden, er niet aan denken dat zaadvloeistof in hun mond terecht zou komen en ze die zelfs door zouden slikken. Ze kunnen zich ook zorgen maken over besmetting i 55 Fellatio Omdat je hand als rem dient, zal je partner onmogelijk te diep Als je graag de penis van je partner wilt stimuleren maar niet goed weet wat je moet doen. dan kunnen de volgende instructies van nut zijn. 1 Begin de penis van je partner te behandelen als een ijsje. Neem hem kunnen stoten en je het gevoel geven dat je zult stikken. Houd een constant ritme aan en vergeet niet je tanden weg te houden. in je hand en beweeg je tong zacht om het uiteinde heen. 2 Onderzoek nu de lagere gedeelten door je tong om de overgang van eikel naar schacht te bewegen en hem zacht tegen het toompje te laten trillen. 3 Open je mond zo datje lippen de tanden bedekken en neem de hele kop van de penis in je mond 4 Beweegjemondopenneeromdepenis, zo ver als je zelf en je partner prettig vinden. Je partner kan het ritme dat hij wenst aangeven door je hoofd met zijn handen te leiden, maar daarbij moet hij ervoor zorgen dat hij je hoofd niet verder duwt dan jij wilt In dit stadium kan hij beter niet zelf stoten maar jou je gang laten gaan. 5 Maak een verlengstuk aan je mond door de penis vlak onder je mond met duim en wijsvinger te omvatten en dan mond en hand in hetzelfde ritme op en neer te bewegen. Naarmate je zelfvertrouwen groter wordt zul je waarschij n- lijk meer in je mond willen nemen. Wees voorzichtig Vergeet niet, als je de penis in je mond neemt, dat de eikel uiterst gevoelig is. Houd je tanden ervan verwijderd en trek je lippen samen om hem te prikkelen 6 Verhoog langzamerhand je snelheid. Als je eraan gewend bent je partner met de hand tot een orgasme te brengen, dan zul je de tekenen herkennen dat er een zaadlozing op komst is. Als je niet wilt dat hij in je mond ejaculeert kun je je in dit stadium terugtrekken en hem met je hand naar de climax brengen of overschakelen op gemeenschap. Kalm aan doen Als je nooit eerder orale seks hebt geprobeerd, zul je in het begin waarschijnlijk liever alleen de penis van je partner willen kussen en niet eraan zuigen. Angst om te stikken Mocht je bang zijn om te stikken dan kun je een of meer vingers om de penis klemmen, waardoor de penetratie wordt beperkt, zowel wanneer je zelf op en neer beweegt als wanneer je partner stoot. Cunnilingus Daar de tong zachter is dan de vingers, kan die worden gebruikt om de clitoris en schaamlippen op tedere wijze te prikkelea Je partner kan je op die manier waarschijnlijk een intens genot verschaffen, maar het is belangrijk dat je hem laat merken watje het prettigst vindt, daar de scala van sensaties die door de clitoris en omgeving ervaren kunnen worden zeer breed is. Oraal voorspel Door kussen van het gebied rondom de ingang van de vagina zal je partner je verlangen versterken en indirect de clitoris sterk prikkelen Penetratie met de tong Als je partner met zijn tong de vagina binnendringt, kan dat zeer opwindend zijn, maar veel vrouwen prefereren het prikkelen van de clitoris. Houdingen voor orale stimulatie Elke houding waarin beide partners met hun mond bij de genitaliën van de ander kunnen komen, is geschikt voor gelijktijdig uitoefenen van fellatio en cunnilingus. Maar hoewel zulke houdingen erg opwindend kunnen zijn, is het probleem dat gelijktijdig geven en ontvangen van genot dat genot vaak vermindert Veel paren vinden orale seks veel prettiger als ze om beurten de actieve rol vervullen. f i ‘Soixante-neuf houding De '69'-houding maakt wederzijds oraal-genitaal contact mogelijk en kan intens opwindend zijn. Veel paren echter prefereren het oraal stimuleren om de beurt te doen, daar het gemakkelijker is zich geheel te concentreren op óf geven óf ontvangen van genot dan bij beide tegelijk ANALE SEKS Het idee van anale seks wekt bij vrouwen weerzin op. Maar het hoeft nog geen anale gemeenschap te betekenen. De eenvoudigste en meest algemene vorm van anale stimulatie is een zacht aanraken van de anus van de partner tijdens gemeenschap of orale seks. Ook kan een vinger in het rectum worden geduwd. Als je dat probeert smeer dan de vinger eerst in met een glijmiddel en controleer goed of je nagels niet zijn ingescheurd. Als je je vinger ongeveer vijf centimeter naar binnen steekt en dan tegen de voorkant van de endeldarm een beetje omlaag duwt zul je waarschijnlijk merken datje de prostaatklier kunt prikkelen. Veel mannen vinden dat geweldig opwindend. Zijn vinger in jouw endeldarm kan bij sterke opwinding ook heel prettig zijn. Anale gemeenschap gaat, als het ooit ter sprake komt haast altijd uit van de man en vaak wanneer coïtus door de een of andere oorzaak - een vaginale infectie bijvoorbeeld - is uitgeslotea Of hij wil het gewoon eens een keertje proberen om zijn nieuwsgierigheid te bevredigen. En zelfs al ben je er niet bepaald enthousiast over, dan wil je het misschien voor zijn plezier proberea Deze techniek moet je vermijden, wanneer er een kans bestaat dat je partner met AIDS is besmet. Het weefsel van het rectum is dun en kwetsbaar, en dat betekent dat het H1V (AIDS)-virus gemakkelijker overgebracht kan worden tijdens anale gemeenschap dan tijdens iedere andere vorm van seksuele activiteit. Als dit een manier is die je allebei eens wilt proberen, kun je het 72 risico verminderen door je partner een extra stevig condoom (geen gewoon condoom dus) te laten dragen. Gebruik ook een zaaddodend middel of een glijmiddel, die het HlV-virus kunnen doden. Je partner moet langzaam en voorzichtig bij je naar binnen gaan, alleen met het topje van zijn penis, en hij moet meteen stoppen wanneer jij dat wilt. Probeer een houding te zoeken waarin je anale spier zo ontspannen mogelijk is. Misschien vind je het prettiger om op je partner te zitten, zodat je zelf de bewegingen kunt controleren. Je moet nooit vaginale gemeenschap hebben na anale seks, of je partner moet zijn penis eerst heel goed wassen. Het gevaar bestaat anders dat een infectie vanuit de anus naar de vagina wordt overgebracht. HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS De houdingen bij de coïtus kan men globaal in zes groepen indelen, waarbinnen ontelbare variaties voorkomen die slechts in kleine details, zoals de plaatsing van de ledematen, van elkaar verschillen. Sommige van de houdingen zijn speciaal geschikt voor bijzondere situaties, bijvoorbeeld tijdens zwangerschap. Andere hebben geen ander doel dan iets nieuws te proberen dat misschien prettig zal blijken te zijn. De waarde van experimenteren Bij het proberen van een nieuwe houding is het niet nodig dat alles volgens het boekje gebeurt Is die houding ongemakkelijk, zoek dan samen naar kleine veranderingen die tot verbetering leiden. Je zult misschien merken datje toch steeds weer terugkeert tot de enkele houdingen waarin jij en je partner elkaar het meeste genot kunnen geven. Heb je die neiging, dan wil dat nog niet zeggen datje niet ondernemend genoeg bent, maar datje voldoende geëxperimenteerd hebt om te weten watje prettig vindt Het ligt voor de hand dat het meest wordt geëxperimenteerd in de beginfase van een nieuwe relatie, wanneer de partners eikaars lichaam en voorkeuren willen leren kennen, maar ook wel na een lange tijd van samenleven, om het vrijen spannender te maken door iets nieuws te proberen. Onthoud het volgende: □ De man zal gemakkelijker naar binnen kunnen komen als je je benen wijd uitspreidt Een kussentje onder de billen kan het binnendringen nog vergemakkelijken. □ De diepste penetratie is mogelijk als de knieën hoog worden opgetrokken. □ Een houding waarbij de benen gesloten zijn, geeft de penis maximale stimulatie. □ Wil je het orgasme van je partner uitstellen, pas dan een houding toe waarbij jij bovenop ligt daar de meeste mannen die minder stimulerend vinden. DE MAN BOVENOP Houdingen waarbij de man bovenop ligt vormen waarschijnlijk de groep die het meest wordt toegepast Vooral de klassieke houding, waarbij de man tussen de enigszins gespreide benen van de vrouw ligt ook wel'de missionaris-’ of 'zendelinghouding' genoemd De man kan zich dan tijdens de coïtus geheel vrij bewegen, maar de bewegingsvrijheid van de vrouw is zeer beperkt /■ f jpƒ . > Diepe penetratie Houdt de vrouw haar benen gestrekt, dan is de ingang van de schede meer omlaag gericht dan bij de meer gebruikelijke houdingen met opgetrokken knieën. Hierdoor wordt de clitoris sterker geprikkeld. De ingang van de schede is vernauwd, waardoor de penis extra wordt gestimuleerd. De penetratie is diep. i -Jf 73 Penetratie van boven af Uitgaande van de houding bovenaan de vorige pagina is deze gemakkelijk aan te nemen. De diepe penetratie is hierbij mogelijk daar de penis haast verticaal binnendringt Het kan een heerlijk gevoel zijn om je voeten om zijn nek te klemmen terwijl hij indaalt in de vagina \ \ ■\ % \ y ■ De penis wrijving bezorgen Zijn je benen gesloten, dan oefenen de schaamlippen flink wat wrijving uit op de penis Het vastklemmen van de penis geeft een erg prettig gevoel en ook de kittelaar wordt sterk gestimuleerd 73 In gelijk ritme bewegen Deze diepe-penetratiehouding is nuttig wanneer de penis van je partner kort is. De vagina-ingang is ontspannen, maar de clitoris ontvangt veel stimulatie en je kunt met je partner in één ritme bewegen. Op ongelijk niveau Bij dit 'standje' lig jij op het bed en je partner staat of knielt ernaast. Hij kan de hoek waaronder hij wil binnendringen veranderen door jou op te tillen. ‘ACHTEROM’ ‘Achterom' is penetratie mogelijk in liggende, staande, zittende of knielende houding en de vrouw bovenop kan in sommige gevallen ook hierbij. Je hoeft het gewicht van de man niet te dragen en hebt dus veel meer bewegingsvrijheid In de meeste gevallen kan je partner tijdens de gemeenschap met je borsten en clitoris spelen. En bijna al deze houdingen zijn ook geschikt voor de laatste maanden van de zwangerschap. Duwen en trekken < ' ' f' & m 4 \V! -■■ & $ jsr •/ Hierbij grijpt je partner je middel vast wat op zichzelf voor beiden al prettig is, en kan zijn stoten versterken door jou op en neer te duwen en te trekken. En omgekeerd kun jij de bewegingen maken die voor jouw gevoel jullie beiden stimuleren. v\F' 'Achterom' wa Als je op het bestaat, is de peneis gericht bied: *sf Een pair regelen dj climax k: bezig zijn en van zi bijzonda wanneer tijdigheid 72 Beiden geknield De meeste 'achterom -houdingen zijn in zoverre lichamelijk natuurlijk dat de vaginawand overal door de stijve penis wordt geraakt Anderzijds hebben veel vrouwen het gevoel dal geknield liggen en dan nog wel met het hoofd omlaag te onderworpen en te dierlijk is Het contact dat je mist kan door je partner gecompenseerd worden door het strelen van je borsten en rug. ‘Achterom’ waarbij de man staat Als je op het bed knielt en je partner achter je op de grond staat, is de penetratie diep en doordat de vagina iets omhoog is gericht, biedt deze houding een krachtige wrijving. . ^lès- GELIJKTIJDIG ORGASME 73 Een paar dat eikaars reacties kent, kan de coïtus zó regelen dat ze min of meer op hetzelfde moment tot een climax komen. Er zijn echter paren die haast spastisch bezig zijn met bestuderen van de reacties van de ander en van zichzelf omdat ze gelijk klaarkomen als zo bijzonder beschouwen dat het hun enige doel is. Maar wanneer je je concentratie alleen richt op die gelijktijdigheid, leidt dat je af van je eigen genotsgevoelens - misschien zelfs zó sterk dat je niet eens tot een climax komt Daar komt nog bij datje veel meer met het genot van je partner bij zijn orgasme kunt meegenieten als je niet juist geheel met het genot van jezelf bezig bent Gelijktijdig orgasme is prima als het gebeurt, maar beschouw het gewoon als een van vele seksuele erva- ringea 72 beiden erg zwaar is. Voor een ontspannen, ongehaast vrijen zijn houdingen in zijligging Een nadeel voor de vrouw is dat haar kittelaar weinig druk van het ideaal en vaak vallen paren na afloop gezellig lichaam van haar partner en dus weinig omstrengeld in slaap. Ook tijdens zwangerschap stimulatie ontvangt, maar bij sommige variaties werkt zo'n houding goed en ook wanneer een van is manueel stimuleren mogelijk IN ZIJLIGGING Op je zij liggen Omrollen na een houding met de man bovenop bezorgt je deze intieme en ontspannen houding. Maar om in deze houding gemeenschap te beginnen, moet je je bovenste been optillen, zodat je partner van opzij kan binnendringen. Door zijn dij tussen jouw dijen te leggen, kan hij de clitoris beter prikkelen. Prettig en langdurig vrijen Als beide partners op hun zij liggen, is de penetratie 73 'achterom' gemakkelijk. Deze houding is niet vermoeiend, zodat ze geschikt is voor een langdurige coïtus. Om dieper naar binnen te komen, moet je partner zijn bovenlichaam wat van je af buigen. 72 f □ druk jlatie nule- Ontspannen intimiteit Deze houding, als lepels tegen elkaar, geeft naast veel bewegingsvrijheid voor beiden een ontspannen intimiteit. In de laatste maanden van zwangerschap is deze houding bijzonder geschikt, doordat het gewicht van je partner niet op je drukt 'rgtje deze mste ?n- m hij VAN HOUDING VERANDEREN ƒ Het is natuurlijk om tijdens de gemeenschap enkele keren van houding te veranderen. Maar te veel variatie zal het vrijen te veel afleiden en het meer op een gymnastische oefening dan op een teder gebeuren doen lijken. Welke houding je ook kiest, stel je niet tevreden met passief te blijven. Door je dijen te bewegen en je schedespieren te spannen en te ontspannen, versterk je de prettige ervaring van je partner en van jezelf. V. 67 / f ZITTEND Hoewel bij deze zittende houdingen noch de bewegingsvrijheid noch de directe genitale stimulatie groot is, vinden veel paren ze erotisch, gedeeltelijk omdat het weer iets anders is maar ook wel omdat ze een sterk gevoel van intimiteit bieden. Ook zijn het rustgevende houdingen, die prettig zijn na een eerste heftige en vermoeiende vrijpartij. . ‘J Net als bij d dat deze staj echter is vaa moet je mis lukken. Mm ff Mi Sf1. %'"• De vrouw op schoot van de zittende partner Zo'n houding, waarbij de partners elkaar in de ogen kunnen zien, is psychisch zeer stimulerend en iets heel anders dan anders, maar de bewegingsvrijheid is beperkt. Je partner kan zichzelf ondersteunen op zijn naar achteren uitgestrekte armen en zo toch stoten of althans jou een betere mogelijkheid geven op zijn penis te bewegen. f V 4 Op een stoel De rug van je partner wordt door de leuning gesteund en daardoor kan hij jou omarmen en je lichaam strelen. De houding is intiem, maar de bewegingsvrijheid gering zodat de kans op een orgasme niet groot is. tenzij je bedreven bent in het gebruiken van je vaginaspieren. ICTOi Hee-1* H.iCTTu aibee. V. 67 n STAAND Net als bij de zittende houdingen is het vooral het nieuwe dat deze staande houdingen boeiend maakt De penetratie echter is vaak moeilijk, vooral als je veel kleiner bent Dan moet je misschien ergens op gaan staan om het te doen lukken. X’ \1 J m p t } : .. -v ./ 1 jfpl j L■ f / / Acrobatisch intermezzo Heel wat behendigheid en kracht zijn er nodig voor deze houding en die zal wel weinig anders gebruikt worden dan als een korte variatie op de houding hiernaast. Je partner kan je ondersteunen als op de afbeelding mits je licht bent, of ook met een of twee handen onder je billen. De gewone staande houding Dit is de eenvoudigste staande houding die vaak wordt toegepast voor een 'vluggertje', waarbij van voorspel wordt afgezien. Om te voorkomen dat de penis naar buiten glijdt, zul je waarschijnlijk je benen moeten sluiten. Als je partner krachtig wil stoten, kun je het beste tegen een muur leunen. 77 ER MEER VAN MAKEN De volgende lijst bevat activiteiten die je partner en jij zouden kunnen proberen als je verhouding een beetje is afgekoeld en je iets nieuws wilt uitproberen. Ze zijn bedoeld om een beetje variatie te brengen in de gewone sleur van het vrijea Echter niet zozeer om die activiteiten ook weer tot een sleur te maken, want dan verliezen ze algauw hun aantrekkelijkheid. Misschien zijn er ideeën bij waar je niets voor voelt Er zijn bijvoorbeeld vrouwen die het erg opwindend vinden hun seksuele fantasieën met hun partner te delen, terwijl anderen dat als een ondraaglijke inbreuk op hun privacy voelen. Oordeel zelf en beschouw deze lijst alleen als een rugge- steuntje voor je eigen fantasie bij het zoeken naar nieuwe activiteiten die je beiden leuk vindt □ Een soupertje in bed met een glaasje wijn erbij. □ Lees elkaar in bed een erotisch verhaal of gedicht voor of kijk samen naar een sexy videofilm. □ Masseer elkaar met geurige lichaamslotion en gebruik veren, fluweel bont en andere materialen om de huid verschillende soorten sensatie te verschaffen. 1 Smeer de clil vibrator zó sch_ eerst door he: 1 direct op die sd het kapje heen onbedekte 2 Bouw eike. een be opwinding bezo van de schact: vóór het plaatse den over de eik □ Vertel je partner je meest geliefde fantasie. Als je eigen fantasieleven te kort schiet lees dan het boek Diepe gronden van Nancy Friday, waarin een groot assortiment vrouwelijke erotische fantasieën wordt beschreven. □ Ga samen in het bad of onder de douche. □ Schep een romantisch sfeertje met muziek en kaarslicht □ Vrij eens in het donker als je gewend bent het licht aan te houden of omgekeerd □ Gebruik een vibrator (zie hierna). □ Vrij eens op een andere plek dan in bed - op een stoel, een bank, een haardkleedje of zo iets. □ Ga eens op een ongewone tijd met elkaar naar bed Onder lunchtijd of zo. □ Gebruik een spiegel om jezelf te zien vrijen. □ De meest waardevolle impuls die je aan je liefdesleven kunt □ Doe het eens in de vrije natuur, als je een rustig plekje kunt vinden. geven, is misschien wel het besteden van veel tijd aan het vrijen, zodat het zo ontspannen, sensueel en langdurig kan zijn als je maar wilt Maak er een afspraak voor zoals je voor een andere activiteit een afspraak zou maken. Het is geen compliment voor je partner, maar een bedreiging voor jullie plezier als seks gewoonlijk iets van 'nog gauw even’ is, na een gezellig avondje uit Het gebruik vat Voor het stimuler partner als jijzeh schien merk je d directe dmk doe VIBRATORS Masturbatie met een vibrator is voor een vrouw waarschijnlijk de allergemakkelijkste manier om een orgasme te bereiken. Een vibrator kan zo subtiel maar intensief de clitoris prikkelen dat vrouwen die met de hand moeilijk een orgasme kunnen opwekken, dat met een vibrator wel kunnen Daar de gevoelige eikel ook goed reageert op deze vorm van stimulatie, is de vibrator eens te meer een nuttig hulpmiddel voor een paar dat elkaar eens op een andere manier seksueel genot wil verschaffen. Er zijn vibrators die op batterijen en op netstroom werken. De exemplaren die op batterijen werken, maken vaak meer lawaai en zijn niet zo krachtig, maar handig op reis. De beste aanschaf is misschien een apparaat dat op het net kan worden aangesloten en verwisselbare koppen heeft en zowel voor massage van het hele lichaam als voor stimulatie van de clitorisstreek kan worden gebruikt Een vibratortype dat over de hand past kan beter niet genomen worden, daar hiermee onvoldoende wordt gestimuleerd en vermoeiend in het gebruik is. Het is niet nodig een vibrator in penismodel te kiezen: er zijn trouwens maar weinig vrouwen die de vibrator in de vagina brengen Kies een model dat niet te snel warm wordt en bij voorkeur een met verwisselbare snelheid 72 Het gebruik van een vibrator De instructies op de volgende pagina zullen je wijzen hoe je een vibrator moet gebruiken als je dat nog nooit hebt gedaan. En de vrouw die er al een gebruikt kan er misschien ook nog iets uit leren om tot een beter resultaat te komen. Het kan nuttig zijn vooraf ZELFBEVREDIGING, pag. 82, te lezen, zodat je goed weet hoe de clitoris in elkaar zit en werkt 1 Smeer de clitorisstreek in met een glijmiddel en houd je vibrator zó schuin dat alleen de top ervan de clitoris raakt- eerst door het kapje heen op de clitorisschacht, daarna direct op die schacht en ten slotte op het eikeltje, weer door het kapje heen. (Waarschijnlijk is het stimuleren van de onbedekte eikel je te veeL) kaars- Lt voor 2 Bouw een bepaald ritme op - waarmee je jezelf zoveel opwinding bezorgt als je kunt verdragen - door de vibrator van de schacht naar de eikel te bewegen, waarbij je steeds vóór het plaatsen van de vibrator het kapje laat terug glijden over de eikel. 3 De eikel zal steeds gevoeliger worden, maar blijf doorgaan met :bruik ; huid eigen ’groniment :n. ;leven el tijd :el en :n afin af- )or je s seks zellig □ stimuleren, tenzij het niet leuk meer is, waarna je de druk iets moet verminderen. Ten slotte zul je dan de warme golf van de naderende climax voelen. Stop dan de vibrator niet, maar blijf de clitoris stimuleren tijdens de vaginale contracties en houd pas op als die geheel voorbij zijn. Bij het gebruik van de vibrator kun je je beter niet geweldig inspannen om een orgasme te bereiken, maar liever jezelf laten gaan en je overgeven aan je gevoelens en niet tegenwerken. Maak ook gebruik van de fantasie- en ademhalingsoefeningen op pag. 99 en 100 als je je opwinding nog wilt verdiepen. De keuze van een vibrator De keuzemogelijkheid is groot. Vele ervan schijnen geïnspireerd te zijn door de fallus-aanbidding maar de vorm heeft weinig invloed op het effect. De vorm van de kop is wél belangrijk omdat die bij het gebmik het meeste werk doet. :■ Het gebruik van de vibrator Voor het stimuleren van je kittelaar kan zowel je partner als jijzelf de vibrator hanteren. Misschien merk je dat je het meest geniet van indirecte druk door de schaamlippen heen. ( :iend :n: er in de vordt 10e je >t ge:hien men, g. 82. :it en VOORZORGSMAATREGELEN TEGEN AIDS Om het risico van AIDS te vermijden, moet je vibrators - en ieder ander seksueel hulpmiddel - nooit samen gebruiken, behalve wanneer je ze heel goed schoonmaakt na gebruik. Het HlV-virus wordt gedood door een gewoon desinfecteringsmiddel of bleekmiddel, en ook door een vaatwasmiddel opgelost in heet water. 77 HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN Remmingen zijn gevoelens die je plezier in seks kunnen verstoren en een belemmering betekenen voor je respons ten opzichte van je partner. In uiterste gevallen kunnen ze de diepste oorzaak zijn van het onvermogen tot het bereiken van een orgasme of zelfs de vrouw het gevoel geven dat seks zo iets griezeligs en weerzinwekkends is dat ze daar verre van moet blijven. Veel misvattingen die bij vrouwen over seks bestaan, zijn resten van oude ideeën over wat vrouwen wel of niet horen te voelen. Lichtzinnigheid en zedeloosheid zijn begrippen die alleen op vrouwen worden toegepast Daarmee inherent is de opvatting dat vrouwen seksuele gebruiksvoorwerpen zijn en geacht worden seksuele zelfbeheersing te beoefenen. Dit armzalige beeld maakt wel dat het voor veel vrouwen moeilijk is de remmen los te gooien en zich vrijelijk over te geven aan volwassen seksuele verhoudingen, terwijl er ook vrouwen zijn die zich zó schuldig gaan voelen dat ze hun verlangen naar seks geheel wegstoppen. Laat seksuele gevoelens toe Het doel van het zelfhulpprogramma hieronder is om enkele van de gevoelens van schuld of angst die je hebt en die je plezier misschien belemmeren nader te bekijken. Het is samengesteld om je te helpen jezelf opnieuw te 'programmeren’, om foute ideeën en gedragspatronen bij te schaven en misschien zelfs te vervangen door nieuwe en minder starre. Als je jezelf ziet als iemand met weinig belangstelling voor of verlangen naar seks, moet je jezelf misschien 'permissie' geven seksueel te zijn, te geloven dat seksueel genot iets is waarop iedereen, ook jij, recht heeft Dat hoeft nooit te betekenen dat je je eigen gevoelens geweld aan moet doen of dingen moet doen die je niet wilt De volgende punten zullen je helpen. □ Ontwikkel jefantasieleven. Dit is een goed begin, omdat je in je verbeelding veilig je remmingen kunt laten schieten. Als je eigen fantasie te kort schiet gebruik dan erotische geschriften of afbeeldingen om je verbeelding te prikkelen. Het hindert niet als je fantasieën anderen dan je partner betreffen of activiteiten betreffen - groeps- seks bijvoorbeeld - die je in werkelijkheid niet zou doen. Fantaseren is een manier van experimenteren met gevoelens die je nooit echt hebt toegelaten. Maar je fantasieën hoeven niet beslist je echte seksuele voorkeur aan te geven of te duiden op wat je in werkelijkheid zou willen □ Leer van je lichaam te houden. Een van de sterkste factoren die de geslachtsdrift van een vrouw remmen, is onzekerheid betreffende haar lichaam, angst om niet aantrekkelijk genoeg te zijn. Als je zelf niet tevreden bent over je lichaam, zal het je moeilijk vallen te geloven dat een ander het mooi kan vinden en ernaar kan verlangen. De oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, en ZELFBEVREDIGING, pag 82, vormen een belangrijk onderdeel van dit programma. Ze zullen je helpen tevreden te zijn met je uiterlijk en je laten zien dat seks een bron van genot kan zijn. □ Wees zelfzuchtig. Probeer tenminste zelfzuchtiger te zijn dan je nu bent Van veel vrouwen is het haast een tweede natuur zichzelf weg te cijferen, zo druk bezig te zijn met de vraag of ze 72 'goed' zijn voor hun partner dat ze nauwelijks een gedachte aan hun eigen gevoelens wijden. Probeer de volgende keer bij het vrijen eens niet te letten op de reacties van je partner, maar uitsluitend op die van jezelf. □ Wees geen toeschouwer. Als je het altijd moeilijk hebt gevonden je eigen seksuele gevoelens te accepteren, heb je waarschijnlijk de neiging je geestelijk op een afstand te houden bij het vrijen door aan andere dingen te denken en je af te vragen of je een orgasme zult bereiken in plaats van goed te voelen wat er gebeurt Concentreer je bij het vrijen op watje ondergaat en voel heel bewust het lichaam van je partner als je hem aanraakt evenals het jouwe als hij jou aanraakt De oefeningen in Programma voor verbetering van je reacties, pag 87, zullen je daarbij helpen □ Laat je zelfbeheersing varen. Als je seksueel geremd bent vind je waarschijnlijk de gedachte vervelend om bij het vrijen je zelfbeheersing te verliezen, uit angst dat je partner het gek zal vinden. Soms ook zal een vrouw zich inhouden, uit angst dat ze seks te fijn zal vinden als ze zich zou laten gaan en dan misschien zelfs met anderen naar bed zou gaan en haar vaste relatie in het gedrang zou komen. Misschien heb je altijd gevrijd zonder geluid te geven, om minder aandacht te trekken of omdat je meent dat het ergens verkeerd is jezelf te laten gaan en genot te uiten. Een van de manieren om daaroverheen te komen, is opzettelijk elke beheersing te laten schieten bij het vrijen. Uit je gevoelens in kronkelen, luider en dieper ademhalen, schreeuwen - kortom, toon op iedere wijze die je maar wilt je genot Als je dat nooit eerder hebt gedaan, zul je je in het begin schamen. Begin dus langzaam aan. Waarschijnlijk is het gemakkelijker bij het masturberen te beginnen en het pas later bij het vrijen met je partner te doen □ Bezin je op je houding. Bekijk in het licht van latere ervaring eens opnieuw de ideeën over seks die je als veel jongere zijn bijgebracht Ben je er bijvoorbeeld niet helemaal zeker van of nette meisjes seks eigenlijk wel leuk mogen vinden? Of denk je dat seks voor mannen belangrijker is dan voor vrouwen? Of heb je als kind geleerd da: schuldig o* een emoti: rechtvaarc: □ Ga zinnelijk kenmerk v. seks gerem, laten te der is. Als je je plaats van enige luxe. ten. P robes ruimte ir. if voor efei dan een x seks gema toegestaan Wat doe je te® Angst voor sel zier in seks als dat de ontspar wonden rake: angsten in om seks al voldoe we nader in o) hebben. Penetratieang Bij sommige ke angsten. A] gehad of een ] begrijpelijke een vrouw :e: geslachtsgerr.: letsel zal bezc pijn werkt ne tegen de pene echter veel gr komen, word; PENETRATT Faalangst Veel vrouwen verwacht cc»: zijn. Het enis wordt verwan valse verwM schijnlijk is. . nog toenemes een climax is Getob over : verlichten do lezen, en voo namelijk cor onmogeliik zeker weet o: EEN ORGA, dat zulke a ui leert begrijp; geleerd dat seks iets is om je over te schamen of je schuldig over te voelen? Zijn je vooroordelen eigenlijk een emotionele reactie die verstandelijk moeilijk te rechtvaardigen is? □ Ga zinnelijk genot waarderen. Een gemeenschappelijk kenmerk van alle vrouwen die zich op het gebied van seks geremd of schuldig voelen is, dat ze het niet kunnen laten te denken dat plezier om het plezier zelf verkeerd is. Als je je altijd schuldig voelt als je even niets doet in plaats van werken of als je eens wat geld uitgeeft voor enige luxe, zul je nauwelijks van het leven durven genieten. Probeer jezelf te leren genieten door meer tijd en ruimte in je leven in te ruimen voor sensuele genoegens - voor eten, muziek, films, erotische lectuur en nu en dan een massage of sauna bijvoorbeeld Zo leer je dan seks gemakkelijker zien als een dergelijke bron van toegestaan genoegen. Wat doe je tegen de angst voor seks? Angst voor seks is minstens even vernietigend voor je plezier in seks als schuldgevoel en maakt je zó terughoudend, dat de ontspanning wegblijft die onontbeerlijk is voor opgewonden raken en voluit reageren. Vaak wortelen zulke angsten in onwetendheid, in welk geval iets meer inzicht in seks al voldoende is om ze kwijt te raken. Hieronder gaan we nader in op de angsten waarvan vrouwen het meest last hebben. Penetratieangst Bij sommige vrouwen bestaat een redelijke grond voor zulke angsten Als je een traumatische seksuele ervaring hebt gehad of een pijnlijk gynaecologisch onderzoek is het heel begrijpelijk dat je opziet tegen een coïtus. Vaak echter denkt een vrouw ten onrechte dat haar vagina te nauw is of dat geslachtsgemeenschap haar op de een of andere manier letsel zal bezorgen. Maar wat de oorzaak ook is, angst voor pijn werkt negatief. De vrouw spant haar spieren om zich tegen de penetratie te verzetten, waardoor de kans op pijn echter veel groter wordt Manieren om van deze angst af te komen, worden besproken in HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag. 94. Faalangst Veel vrouwen weten niet goed wat er in bed van hen wordt verwacht, doordat zij volgens traditie de passieve partner zijn. Het enige wat een vrouw zeker weet is, dat van haar wordt verwacht dat ze elke keer een orgasme krijgt - een valse verwachting waarvan de vervulling hoogst onwaarschijnlijk is. Als ze geen climax krijgt kan haar faalangst nog toenemen, waardoor haar vermogen tot reageren en tot een climax te komen nog meer wordt afgeremd. Getob over de vraag of je wel 'goed bent in bed' kun je verlichten door JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag 50, te lezen, en vooral de inleiding. Als je onzekerheid zich voornamelijk concentreert op het feit dat je het moeilijk of onmogelijk vindt een orgasme te bereiken of dat je niet zeker weet of het een orgasme is wat je voelt lees dan HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag. 98. Je zult merken dat zulke angsten kleiner zullen worden naarmate je meer leert begrijpen van seks en van je eigen reacties. Angst voor zwangerschap Het gevoel datje een ongewenste zwangerschap riskeert zal je plezier in seks bijna zeker vergallen, maar dat risico kan tegenwoordig zo minimaal worden gemaakt dat het genegeerd kan worden. VOORBEHOEDMIDDELEN, pag 131, kan je helpen een methode te kiezen die je het meest geschikt lijkt en betrouwbaar is. Toch kan de angst voor zwangerschap, ondanks alle genomen maatregelen, blijven bestaan. In dat geval kan het zijn dat seks voor jou onverbrekelijk verbonden is met voortplanting. Het gevoel datje zwangerschap riskeert kan voor jou een voorwaarde zijn om écht van seks te genieten. Het programma hiervóór kan je in een paar weken helpen je opvattingen zodanig te veranderen dat je seks als een bron van genot leert zien en niet uitsluitend als middel tot voortplanting. Angst voor intimiteit Binnen de omlijsting van een intieme relatie is seks veilig: je kunt samen bespreken waaraan je behoefte hebt en je gevoelens tonen zonder angst te worden afgewezen of uitgelachen. Intimiteit houdt in: oprechtheid, vertrouwen en aandacht voor de ander. Sommige mensen hebben daar minder moeite mee dan anderen Als je in het verleden gekwetst of afgewezen bent geef je je nu misschien liever niet zo gemakkelijk bloot om jezelf minder kwetsbaar te maken En als je bent opgegroeid in een gezin waarin zelden gevoelens werden getoond of besproken en elk lid de neiging had in emotionele isolatie te leven, zal het moeilijk voor je zijn als volwassene een intieme relatie aan te gaan Als je behoefte hebt aan een inniger contact met je partner, kun je iets hebben aan de volgende suggesties. Omdat je een zeer diep geworteld deel van jezelf probeert te veranderen, zul je heel wat doorzettingsvermogen moeten opbrengen, maar de beloning zowel in je seksuele als in je emotionele leven zal dan ook groot zijn. □ Kies de juiste partner, maak althans de kans de verkeerde te kiezen zo klein mogelijk Zie HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag 144, waarin wordt getoond hoe je je eigen kansen op succes in de grond kunt boren door je energie te besteden aan een relatie die vrijwel zeker tot mislukking gedoemd is. □ Neem er elke dag wat tijd voor om met je partner te praten over wat je beleefd hebt in de afgelopen dag en om je moeilijkheden te bespreken. Doe vooral je best over dingen te praten die voor jou belangrijk zijn en ga emotionele en seksuele onderwerpen niet uit de weg LEREN COMMUNICEREN, pag 116. zal je daarbij helpen □ Laat je partner je fouten zien. Het is gemakkelijk iemand de goede kanten van jezelf te tonen maar veel moeilijker om kanten bloot te geven waarover je je schaamt of schuldig voelt Toch is openheid in zulke zaken een voorwaarde voor intimiteit □ Toon je gevoelens. Een hartelijke aanraking is de meest directe manier om een behoefte aan warm contact te tonen Toon ook boosheid als je die voelt maar niet op een afbrekende wijze. Zie Omgaan met boosheid, pag. 117. □ Geef je partner de gelegenheid dingen voor je te doen en laat iets van je emotionele onafhankelijkheid schieten. Vraag nu en dan ergens om, laat merken dat je ergens behoefte aan hebt en geef je partner kans daaraan te voldoen. □ Zorg dat er vrije tijd is dieje samen besteedt Verschuil je niet achter ‘te veel werk’ om maar niet alleen met je partner te zijn. □ Distantieer je niet van je partner door bijvoorbeeld een kibbelpartijtje uit te lokken zodra je het gevoel krijgt dat je partner je te dicht dreigt te benaderen. □ Staar je niet blind op de tekortkomingen of de minder prettige kanten van je partner zodra je het gevoel krijgt dat hij meer voor 73 je begint te betekenen dan je wilt, zodat hij zijn seksuele aantrekkelijkheid voor je verliest BEZORGDHEID OVER SEKSUELE LUCHTJES EN AFSCHEIDEN GSPRODUKTEN Als de onvermijdelijke luchtjes en de kliederboel van seks je hinderen, kan dat komen doordat je seks hebt leren associëren met uitscheiding Die twee functies zijn echter geheel gescheiden. En als de genitaliën door dagelijks wassen schoon worden gehouden, zullen ze in normale omstandigheden niet ruiken. Maar als j e seksueel opgewonden raakt hebben je geslachtsdelen inderdaad een karakteristieke geur, evenals die van een man. De meeste mensen vinden dit niet alleen prettig maar zelfs opwindend. Bovendien zijn de seksuele uitscheidingsprodukten - schedevocht en zaadvloeistofonschuldig en hebben ze weinig geur of smaak Samen in bad of onder de douche vóór het vrijen zal ook je bezorgdheid wegnemen datje partner je vies zal vinden. □ De oefeningen in genot geven en ontvangen op de pagina's 8791 zijn bedoeld om intimiteit te kweken. Je moetje echter goed realiseren dat die oefeningen je een uitstekende gelegenheid tot ontvluchten bieden, om iedere tactiek aan te wenden teneinde intimiteit uit de weg te gaan, wat nu juist je probleem is. Sta jezelf niet toe te moe te zijn of het te druk te hebben om ze te doen, te denken aan teleurstellingen in het verleden of lichamelijke onvolkomenheden op te merken zodra je emotionele en lichamelijke bevrediging begint te voelen. VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE Gevoel van eigenwaarde betekent het gevoel hebben datje iets waard bent Gebrek eraan schaadt niet alleen je gedrag ten opzichte van anderen - verlegenheid en jaloezie zijn bijvoorbeeld haast altijd het gevolg van een minderwaardigheidsgevoel - maar beïnvloedt ook de manier waarop anderen zich tegenover jou gedragen, omdat men de neiging heeft een ander te beoordelen naar het beeld dat zij van zichzelf heeft In gezelschap kan een gering gevoel van eigenwaarde een nadeel betekenen, omdat de angst voor afwijzing zal maken dat je overdreven je best doet een goede indruk te maken en angstvallig vermijdt fouten te maken. En het spreekt vanzelf dat je gevoel van eigenwaarde een directe invloed heeft op je overtuiging seksuele partners te kunnen krijgen en behoudea Oorzaken van een te gering zelfrespect Schuchterheid en het gevoel dat mislukking onvermijdelijk is kunnen het karakter van een vrouw beïnvloeden door de opvoeding door te strenge, te kritische en misschien zelfs liefdeloze ouders. Een kind zal het beeld ovememen dat de ouders van hem of haar hebben; als ze het kind niet het gevoel geven dat het goed, lief en succesvol is, is het logisch dat het opgroeit in de mening dat het niet veel waard is. Ook is het beeld dat een vrouw van zichzelf heeft vaak gekleurd door gepest in haar jeugd dat ze onaantrekkelijk was of door mislukte sekservaringen in haar adolescentie. Zelfs een vrouw die in normale omstandigheden wél zelfvertrouwen heeft, kan tijdelijk haar gevoel van eigenwaarde verliezen als ze faalt op een gebied dat belangrijk voor haar is. Tegenslag in haar werk of het eindigen van een relatie zal zowel haar seksuele zelfverzekerdheid verminderen als haar hele stemming aantasten. Daar komt nog bij dat vrouwen nog steeds te voelen krijgen - vaak heel subtiel - dat het niet vrouwelijk is zichzelf belangrijk te vinden. Ze zijn opgevoed tot gevers en niet tot nemers, tot eerst voor anderen en daarna pas voor zichzelf zorgen. Dit gevoel van dienstbaarheid is geen goede basis voor een bevredigend seksleven, maar toch is het een houding die vele vrouwen - misschien zelfs wel de meeste - tot op zekere hoogte innemen. Als je gevoel van eigenwaarde gering is, als je altijd het gevoel hebt gehad dat het hoort jezelf op de tweede plaats te stellen, dan zal het heel nuttig zijn meer zelfbewust te worden. Een tijdelijke inzinking te boven komen Als je gevoel van eigenwaarde een gevoelige klap heeft moeten incasseren, is het belangrijk datje eerst probeert je falen in perspectief te zien, in te zien dat het niet je hele persoon en je hele leven betreft maar slechts een deel ervan. Kijk eens naar andere gebieden waarin je meer succes hebt gehad. Besteed voorlopig je energie aan iets waarbij de kans op mislukking gering is en waardoor je zelfrespect weer zal toenemen. Je zult bijvoorbeeld merken dat het na het uiteengaan van een relatie goed helpt als je meer dan anders in je werk opgaat Besef goed dat jena verlies van zelfrespect of prestige hetzij in je werk, hetzij in een relatie, de neiging kunt hebben jein een verhouding te begeven omdat het de gemakkelijkste en snelste manier lijkt om je gekwetste ego te sussen. Zulke affaires uit wrevel zijn als hulpmiddel nogal riskant omdat alle kans bestaat dat die óók op een mislukking uitlopen. Het is waarschijnlijk beter te wachten tot je je emotioneel evenwicht hebt hervonden. Als je na twee of drie maanden nog steeds aan gebrek aan seksueel zelfvertrouwen lijdt zou je probleem wel eens dieper geworteld kunnen zijn. Het hiernavolgend programma is ontworpen om je van zulk soort moeilijkheden af te helpen. PROGRAMMA TER VERGROTING VAN JE ZELFRESPECT ______________ _______ — ______ ________ ____________ _______ —— — Dit programma zal je helpen je zelfrespect op te bouwen en jezelf als een seksueel aantrekkelijke vrouw te zien. Belangrijke aanvullingen op het programma zul je elders in dit boek vinden, waarnaar je op de juiste plaatsen verwezen zult wordea 1 Zelfbeoordeling Beoordeel je sterke en zwakke punten door twee lijstjes op :e stellen. Op het eerste als je goede punten, verstandelijk, emotioneel en ook lichamelijk; op het tweede lijstje je fouten - de dingen die je graag bij jezelf anders zou willen zien of voor verbetering vatbaar zijn. Houd daarbij een paar punten voor ogen: □ Probeer gedetailleerd te zijn. Schrijf bijvoorbeeld niet zonder meer 'blijmoedig' of 'onaantrekkelijk' op. Beschrijf waardoor je jezelf zo positief als blijmoedig beschrijft - je houdt van kinderen, je bent vriendelijk en tolerant bijvoorbeeld - of negatief als onaantrekkelijk - te dik, slechtzittend haar, je bent gauw kwaad. □ Kom niet in de verleiding je positieve punten over het hoofd te zien en te kleineren. Bijna e'lke vrouw zal 75 ‘slechte huid’ opschrijven als ze er een heeft, maar heel weinigen zullen eraan denken 'een mooie huid' op te schrijven als positief punt □ Zet bij positieve punten ook dingen die je goed kunt maar niet direct met je seksleven te maken hebben. Kun je bijvoorbeeld heel lekker koken, ben je goed in een bepaalde sport? Omgekeerd moet je bij je negatieve punten dingen zetten die je bij anderen bewondert en jou zelfvertrouwen zouden geven als je er ook over beschikte - een muziekinstrument kunnen bespelen, een vreemde taal spreken, met computers kunnen omgaan, bijvoorbeeld Analyseer vervolgens je lijstjes, maar maak om te beginnen een vergelijking. Zijn er veel meer negatieve dan positieve punten? Als dat het geval is, hoe komt dat? Misschien ben je onbillijk tegenover jezelf. Weinig eigendunk kan je zó kritisch maken dat je misschien positieve punten als niet noemenswaard hebt weggelaten. Bekijk je lijst met positieve punten eens goed. Maak je van die punten een goed gebruik? Als er situaties zijn waarin je uitblinkt, hoe vaak bevind je je daar dan in? Als je een goed oog voor de bal hebt en je vindt tennissen leuk. ben je dan wel lid van een club? Speel je zelfs wel regelmatig? En je uiterlijk? Als je lang bent bekijk dan je houding kritisch, want naar voren gezakte ronde schouders doet het voordeel van grote lengte geheel teniet Als je ogen tot je aantrekkelijkheden behoren, heb je dan wel geleerd hoe je die aantrekkelijkheid met make-up kunt vergroten en hoe je ermee kunt werken? Zie Oogcontact pag. 146. Bestudeer ten slotte je lijst met negatieve punten. Schrap die punten waaraan niets te veranderen valt Je kunt jezelf bijvoorbeeld geen anderhalve decimeter langer maken, al zou je dat nog zo graag willen. Maar zelfs dan zullen er enkele punten blijven staan die je kunt veranderen als je er maar tijd en energie aan wilt besteden. 2 Jezelf verbeteren Het tweede onderdeel van het programma zal je de kans bieden je uiterlijk te verbeteren en meer zelfvertrouwen te ontwikkelen. Verander wat veranderd kan worden Wat je uiterlijk betreft - op dat punt zijn veranderingen het gemakkelijkst te realiseren en het effect is direct door jezelf en anderen te zien. Een vrouw met gebrek aan gevoel van eigenwaarde komt vaak in de verleiding haar lichamelijke onvolkomenheden als onoverkomelijk te zien Maar als je zegt: 'Het laat me koud hoe ik eruitzie', dan is dat waarschijnlijk een dekmantel voor je eigenlijke angst 'Zelfs als ik er mijn best voor zou doen, zou het waarschijnlijk geen verschil maken'. Op deze verdedigingsstrategie is het antwoord dat een klein beetje inspanning bijna zeker resultaat zal opleveren. Voor vrouwen zijn er zóveel mogelijkheden als ze hun uiterlijk willen veranderen - door kleding, make-up en kapsel - dat het niet overdreven is te zeggen dat geen enkele vrouw er onaantrekkelijk hoeft uit te zien. Laatje haar anders knippen en geef het een andere kleur als je denkt dat een andere stijl je beter zal staan Vergeet ook niet dat de meeste vrouwen er met een beetje make-up. mits goed aangebracht beter uitzien, tenzij ze een prachtige huid hebben. Op zijn allerminst moetje aandacht besteden aan je ogen. Draag je een bril, staat die je dan goed? Zo niet zou je dan geen contactlenzen proberen? Vermager als het nodig is, was je haar vaker en probeer elektrolyse als je een te sterke haargroei in je gezicht hebt Daarna je kleren Als je doel altijd is geweest jezelf in je omgeving zo onzichtbaar mogelijk te maken, probeer dan eens een beetje aandacht op jezelf te vestigen. Koop nooit iets dat je niet flatteert en waarin je je niet echt 72 lekker voelt Gevoel voor stijl kun je ontwikkelen door veel in tijdschriften. advertenties en etalages te kijken. Probeer te kopen in winkels die je kunnen helpen aan het image dat je voor ogen hebt Ga je uit winkelen, probeer dan van alles - je hoeft niet meteen te kopen wat je past Kijk ook eens naar stijlen en kleuren die je nooit eerder hebt gedragen in plaats van regelrecht af te stevenen op dingen waarvan je 'weet' dat ze je het beste staan. Misschien word je wel verrukt van iets dat totaal verschilt van watje altijd hebt beschouwd als het enig ware voor jou. Probeer eens parfum te gebruiken als je dat nog nooit eerder hebt gedaan. Dat zal algauw een prettig herkenbaar onderdeel van je image worden, maar kom niet in de verleiding te veel te gebruiken als je er niet aan gewend bent - een vleugje, meer niet Een verbeteringsrooster Het is niet nodig tegelijkertijd met al die veranderingen te beginnen. Het is het beste ze geleidelijk in te voeren over een tijdsduur van ongeveer zes maanden, om jezelf en ieder ander de gelegenheid te geven eraan te wennea Die werkwijze zal je ook tijd geven om aan de veranderde houding van anderen tegenover jou gewend te raken. Je zult beginnen op te vallen en dit kan dan wel je ego goed doen, toch zal het je, als je altijd verlegen bent geweest in het begin onzeker makea In de periode waarin je bezig bent je uiterlijk te veranderen, kun je ook andere punten van je lijstjes met positieve en negatieve punten aanpakken. Er zijn dingen die je wilt bereiken - zoals goed worden in een sport bijvoorbeeld - die veel tijd zullen kosten, dus geef jezelf daar dan ook flink wat tijd voor. Anders zou je ontmoedigd of ongeduldig kunnen raken. Dit is ook de tijd om na te denken over je gedrag ten opzichte van anderen. Vaak proberen mensen hun onzekerheid of onaangepastheid te compenseren door te proberen iemand te zijn die altijd gelijk heeft De gemakkelijkste manier om dat te bereiken, is door hevige kritiek op anderen, door steeds op hun ongelijk te hameren, wat meestal funest is voor relaties. Als je deze neiging in jezelf herkent accepteer dan het feit datje ook wel eens ongelijk hebt en geen mens je dat kwalijk zal nemen Onthoud ten slotte dat de allerbelangrijkste verandering een verandering in je houding tegenover jezelf is. Probeer over jezelf te denken in termen van je positieve kwaliteiten en zie jezelf in dat licht Heb niet te veel zelfkritiek. Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde neigen tot perfectionisme en daardoor is er in alles wat ze doen een ingebouwde kans op mislukking Wens jezelf geluk met de dingen die je benaj nu en dan. Bekijk hetgeen mei Leer je gezichten’ werkelijk zijn Yro en te horen wat h dat het moeilijk w: zijn als ze. wat bij voldoen. Er zijn w of die perfectie b:j gen in JE LICHAJ kunnen helpen aa bent Verlegenheid leren Uit een recent ond de ondervraagde: legen te zijn gewei bekennen dat ved hen betekende. D verlegenheid niet zichte van jou va Plak jezelf niet a jezelf liever als va gezelschap bijvtx Het afschaffen va van het overwimi Vertrouw op ie e. ontbreekt het ge"s anderen te doen J leren kennen. Zo: dan gaat de res: v onderdeel van he SOCIALE EN 5 146. Let niet te veel :>j wat anderen van aandacht op de;; in je je bevind*- • logen die opperei heid te ovenvim* doel kan zijn. O] ook zo’n doel nas als nietverlege~ contact maken n gemeenschappeh voor iets waarvoc waarschijnlijk di En ten slotte - I partner uitzoet. eigenwaarde ie i die dat ook doe» minnaar die alti kingen maakt V niet sterk is of ci nerschap die gefc belang Het aanleren ÏSB Voor een vrouw I rgeet ook :-up, mits Drachtige besteden ? Zo niet er als het als je een zelf in je beer dan lop nooit ker voelt ijdschrifkopen in t je voor alles - je ens naar in plaats weet' dat tvan iets d als het looit eer- kenbaar n de ver- ïd bent- ringen te :ren over f en ieder )ie werkhouding ilt beginDea toch iet begin anderen, itieve en e je wilt irbeeld sok flink geduldig drag ten in onze- r te proemakkexitiek op ren. wat in jezelf ongelijk mdering Probeer aliteiten Mensen 'erfectioen inge- : met de dingen die je bereikt en til niet te zwaar aan een mislukking nu en dan. Bekijk hetgeen niet te veranderen is in het juiste licht Leer je gezicht en je lichaam kennen en waarderen zoals ze werkelijk zijn. Vrouwen krijgen via de media zo vaak te zien en te horen wat het ideaal van vrouwelijke schoonheid is dat het moeilijk wordt zich niet te schamen of ontevreden te zijn als ze, wat bijna zeker het geval is, niet aan dat ideaal voldoen. Er zijn weinig mensen die lichamelijk perfect zijn of die perfectie bij hun geliefden verwachten. De oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag 79, zullen je kunnen helpen aan een positiever beeld van jezelf zoals je bent Verlegenheid ieren overwinnen Uit een recent onderzoek bleek dat meer dan 80 procent van de ondervraagden zei in bepaalde situaties wel eens verlegen te zijn geweest en van hen moest meer dan 40 procent bekennen dat verlegenheid een voortdurend probleem voor hen betekende. De kans is dus groot dat degene die je uit verlegenheid niet durft aan te spreken hetzelfde ten opzichte van jou voelt Plak jezelf niet automatisch het etiket ‘verlegen' op. Zie jezelf liever als verlegen in bepaalde situaties - in een groot gezelschap bijvoorbeeld, of bij aantrekkelijke vreemden. Het afschaffen van dat etiket is de eerste stap in de richting van het overwinnen van het probleem zelf. Vertrouw op je eigen aantrekkelijkheid. Verlegen mensen ontbreekt het gewoonlijk aan de sociale vaardigheid om anderen te doen geloven dat ze de moeite waard zijn om te leren kennen. Zorg datje daarvan eerst zelf overtuigd bent dan gaat de rest vanzelf. Wend je voor dit zeer belangrijke onderdeel van het programma tot ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SEKSUELE VAARDIGHEDEN, op pag. 146. Let niet te veel op je eigen verlegenheid en vraag je niet af wat anderen van je denken. Richt in plaats daarvan je hele aandacht op degene met wie je praat of op de situatie waarin je je bevindt seksueel of niet seksueel. Er zijn psychologen die opperen dat een uitstekende manier om verlegenheid te overwinnen het nastreven van een sociaal of politiek doel kan zijn. Opgenomen worden in een groepering die ook zo’n doel nastreeft biedt je de kans op een nieuwe start als niet-verlegen persoon in een niet-seksuele situatie. Het contact maken met anderen gaat gemakkelijker als er een gemeenschappelijke interesse in het spel is. En het werken voor iets waarvoor je warm kunt lopen zal je je verlegenheid waarschijnlijk doen vergeten. En ten slotte - let heel goed op dat je de juiste seksuele partner uitzoekt Veel vrouwen lijken expres hun gevoel van eigenwaarde de grond in te boren door partners te kiezen die dat ook doen. Weinig vrouwen zijn gelukkig met een minnaar die altijd kritiek heeft en denigrerende opmerkingen maakt Voor iemand van wie de eigendunk toch al niet sterk is of die last heeft van verlegenheid is een partnerschap die gebaseerd is op liefde en steun van essentieel belang je worden verwacht - bijvoorbeeld vaak de familie van je partner of ook die van jezelf opzoeken als die je eigenlijk niet erg liggen breek dan met die gewoonte. Als je partner je gewoonlijk dwingt naar zijn geliefde tv.-pro- gramma te kijken, vraag hem dan een volgende keer eens naar het jouwe te kijken Zelfbewustheid is niet hetzelfde als agressiviteit Het betekent alleen datje durft te zeggen watje vindt zonder dat het kritiek op je partner of op anderen inhoudt omdat die iets anders vinden. Aarzel niet om te vragen naar dingen die je graag wilt Begin met kleine diensten van vriendinnen of vrienden te vragen - iets te leen vragen bijvoorbeeld Of een vriendin vragen of ze iets voor je wil meenemen als ze tóch gaat winkelen. Soms zal er zelfs aan zulke kleine verzoeken niet worden voldaan - andere mensen kunnen ook zelfbewust willen zijn - maar een onderdeel van het leren zelfbewust te zijn is een eventuele weigering te leren accepteren zonder daar een ernstige afwijzing in te voelen. Oefen je in het nemen van besluiten en als ze niet ingrijpend zijn, verdoe dan geen tijd met tobben of ze juist of niet juist zijn. Een goed begin is om te besluiten nooit te zeggen: 'Het is mij gelijk' als je wordt gevraagd wat je van twee dingen het liefste wilt Als je een voorkeur hebt noem die dan. Zelfs als het je echt hetzelfde is, neem dan toch een beslissing duidelijk en onmiddellijk Neem opzettelijk risico’s door je voor jouw doen ongewoon te gedragen. Het helpt als je dat ziet als 'toneelspelen'. Doe net of je woedend wordt als daar een reden voor is, terwijl iedereen je kent als een vrouw die nooit kwaad wordt Waarschijnlijk hebben ze altijd gedacht dat je boosheid niet durft te tonen, maar als ze merken datje daar wel toe in staat bent kan dat wonderen doen voor je reputatie en je zelfvertrouwen. Breng jezelf er eens toe iets te doen dat je moeilijk vindt zoals een gesprek beginnen met een vreemde of met een terechte klacht voor de dag komen. Je zult misschien wel eens het bitse of zelfs vijandige antwoord krijgen waar je doodsbang voor bent maar in verreweg de meeste gevallen zal de reactie prettig zijn en een oppepper voor je zelfrespect betekenen. Als je aan zelfvertrouwen hebt gewonnen en onder kennissen en vrienden minder moeite hebt met vragen om hetgeen je wilt breng dan ook wat meer zelfverzekerdheid in je seksuele relaties. Misschien heb je daar moeite mee omdat dit praten over seks en je seksuele gevoelens met zich meebrengt maar LEREN COMMUNICEREN, pag 116, zal je helpen daaroverheen te komen. Het aanleren van zelfbewustheid Voor een vrouw kan het aanleren van zelfbewustheid moeilijk zijn omdat in het traditionele patroon man - vrouw de man de dominante, zelfbewuste partner is. degene is die alle belangrijke beslissingen neemt terwijl de vrouw de passieve, onderdanige rol vervult Als die rol je goed ligt best Maar als je al te meegaand en te inschikkelijk bent bestaat het gevaar dat je relaties minder bevredigend, zowel seksueel als emotioneel, zullen zijn dan ze zouden kunnen zijn. En de simpele oorzaak daarvan is dat je niet in staat bent of doet of je niet in staat bent tegen een partner, vriend of collega te zeggen watje eigenlijk wilt Probeer eens nee te zeggen tegen voorstellen waar je anders, zij het met tegenzin, ja tegen zegt Als je eenmaal gewend bent dingen te doen die je niet prettig vindt omdat je denkt dat ze van 77 Je vooruitgang beoordelen Na drie maanden lang voorgaand programma te hebben beoefend, ga je eens na of je vooruit bent gegaan door nog eens de vragenlijst ZELFVERTROUWEN, pag 16, te beantwoorden. Vergelijk de uitkomst met je vorige. Is er verbetering te zien? Kijk na of je antwoorden op iets speciaals wijzen waaraan iets gedaan kan worden. Als je uitkomst nog steeds laag is, richt dan je aandacht speciaal op Aanleren van zelfbewustheid, pag. 77. Vergeet niet dat je probeert het beeld van jezelf, dat je waarschijnlijk het grootste deel van je leven hebt gehad, te veranderen. Raak niet ontmoedigd want net als bij oude gewoonten raak je zulke beelden moeilijk kwijt Als je vast van plan bent te veranderen en een verouderd beeld van jezelf op te geven en als je bereid bent af en toe een kleine teleurstelling te incasserea zal het je zeer waarschijnlijk wel lukken. Je uiterlijk verbeteren Je stem en je mattier van doen zijn belangrijk voor de indruk die je op anderen maakt, maar je uiterlijk moet je niet onderschatten - althans bij een eerste ontmoeting. Elke verbetering die je daarin aanbrengt zal de belangstelling van anderen prikkelen en je zelfvertrouwen vergroten. JI Voor de me lichaam een kan het moe hij veel van j als je er zelf De geïdealisf Het is best hechten aan de beeld va modewereld zulke stereoi van de aant die jou seksi jou persoon] denkt te dai schouwt Je i vinden omd VE 1 Zelfoi Deze oefeni een bad of 1 Ga naak chaam van 2 Bekijk je staand, zirte Kijk over je zien. 3 Let op ^ bijzonder. I wilt - die jel is aantrekkc 4 Je hebt £ der goede pi je aandacht gen diejeni geheel. Aco 5 Richt nu je de meesti ogen te zier £ dat je :ehad te bij oude Is je vast :eld van n kleine :hijnlijk JE LICHAAM LEREN KENNEN Voor de meeste paren is het zien en voelen van eikaars lichaam een van de speciale vreugden van het vrijen. Toch kan het moeilijk zijn te geloven dat een ander, ook al houdt hij veel van je, je lichaam kan accepteren en ervan genieten als je er zelf onzeker of ongelukkig over bent De geïdealiseerde vrouw Het is best te begrijpen dat veel vrouwen zoveel waarde hechten aan lichamelijke perfectie, gezien het wijdverbreide beeld van de ideale vrouw dat door massamedia en modewereld is geschapen. Het spreekt echter vanzelf dat zulke stereotiepen niets te maken hebben met de werking van de aantrekkingskracht tussen geliefden. Wat iemand die jou seksueel aantrekkelijk vindt in jou ziet, is iets van jou persoonlijk Dat kan zelfs voor een groter deel dan je denkt te danken zijn aan wat jij als fouten in jezelf beschouwt Je partner kan zulke kwaliteiten juist vertederend vinden omdat ze typisch bij jou horen. Er is nóg een reden waarom het belangrijk is datje positief over je eigen uiterlijk denkt Zelfvertrouwen op zichzelf is een aantrekkelijke en aanstekelijke eigenschap. Als je je niet schaamt over je naaktheid en je niet probeert die te verbergen door je in het donker uit te kleden en je onder het beddegoed te verstoppen, dan zul je merken datje vriendje graag zal accepteren zoals je bent Voor veel vrouwen schept het simpele feit dat ze hun eigen lichaam niet kennen een barrière tegen lichamelijke intimiteit met een partner. Als je opgroeit zonder precies te weten hoe je geslachtsdelen eruitzien, zal de gedachte dat een minnaar ze zal onderzoeken je niet lekker zitten en je onzeker maken De twee oefeningen hierna zijn ontworpen om je vertrouwd te maken met je lichaam en je te helpen het te accepteren zoals het is, in plaats van te verlangen naar een lichaam dat je mooier lijkt Ze zijn ook een eerste schrede op het pad van het leren genieten van je lichaam. VERGROTING VAN HET LICHAMELIJK BEWUSTZIJN 1 Zelfonderzoek lichaam. Deze oefening kan het best in volkomen rust en privacy na een bad of douche worden gedaan. 6 1 Ga naakt voor een lange spiegel staan en bekijk je lichaam van top tot teen. Doe of je jezelf voor het eerst ziet. 2 Bekijk jezelf tijdens het knielen, buigen en omdraaien, staand, zittend eerst met je benen uit elkaar en dan gesloten. Kijk over je schouder om de lijn van je rug en je billen te 3 Let op wat er bijzonder aan je is; niet perfect, maar bijzonder. Dit zijn de kenmerken - eigenaardigheden, als je wilt- die je lichaam in de ogen van iemand die verliefd op je is aantrekkelijk en uniek maken. ƒ 4 Je hebt als ieder ander, een mengsel van goede en minder goede punten. Kijk opnieuw naar je lichaam, maarricht je aandacht op je beste punten. Kijk vluchtig naar de dingen die je niet leuk vindt maar bekijk ze als een deel van het geheel Accepteer ze, maar staar je er niet blind op. Bekijk met een handspiegel in een gemakkelijke houding en in zo goed mogelijk lichtje geslachtsdelen. Als je niet weet hoe ze precies gebouwd zijn, raadpleeg dan de afbeeldingen op pag. 80 om de verschillende onderdelen te onderscheiden. Trek je er niets van aan als jouw geslachtsdelen niet precies lijken op wat je daar ziet Net als je gezicht en de rest van je lichaam zijn ze uniek en verschillen ze in maat, kleur en vorm van vrouw tot vrouw. 7 De volgende stap is dat je je geslachtsdelen zowel door betasten als visueel onderzoekt Ga hier pas toe over als je met gewoon kijken helemaal geen moeite meer hebt Dit proces hoeft niet overhaast te worden als je het moeilijk vindt Belangrijk is het zo vaak je kunt te herhalen, al is het maar kort 8 Begin nu de hele schaamstreek met je vingers te onderzoeken. Je zult intussen je clitoris, die op de plek ligt waar de 5 Richt nu je aandacht speciaal op de punten waarover je je de meeste zorgen maakt Probeer ze met geheel nieuwe ogen te zien en laat zo mogelijk elk vooroordeel weg Volgens de weegschaal«ben je misschien een paar pond te zwaar, maar is dat extra gewicht echt zichtbaai? En, wat nóg belangrijker is, als het zo is, zou dat dan misschien juist een aantrekkelijkheid kunnen zijn en geen fout? Misschien zijn je borsten kleiner of juist groter dan je altijd hebt gewenst maar een minnaar zal het daarmee niet eens zijn. Hij zal ze zien als een deel van jou en precies passend bij de rest van je 19 Je vooruitgang beoordelen Na drie maanden lang voorgaand programma te hebben beoefend, ga je eens na of je vooruit bent gegaan door nog eens de vragenlijst ZELFVERTROUWEN, pag 16, te beantwoorden. Vergelijk de uitkomst met je vorige. Is er verbetering te zien? Kijk na of je antwoorden op iets speciaals wijzen waaraan iets gedaan kan worden. Als je uitkomst nog steeds laag is, richt dan je aandacht speciaal op Aanleren van zelfbewustheid, pag 77. Vergeet niet dat je probeert het beeld van jezelf, dat je waarschijnlijk het grootste deel van je leven hebt gehad, te veranderen. Raak niet ontmoedigd, want net als bij oude gewoonten raak je zulke beelden moeilijk kwijt Als je vast van plan bent te veranderen en een verouderd beeld van jezelf op te geven en als je bereid bent af en toe een kleine teleurstelling te incasseren, zal het je zeer waarschijnlijk wel lukken Je uiterlijk verbeteren Je stem en je manier van doen zijn belangrijk voorde indruk die je op anderen maakt, maar je uiterlijk moet je niet onderschatten - althans bij een eerste ontmoeting. Elke verbetering die je daarin aanbrengt zal de belangstelling van anderen prikkelen en je zelfvertrouwen vergroten. De vrouwelijke geslachtsdelen De clitoris Het gebied van de uitwendige vrouwelijke genitaliën wordt vulva (kittelaar) De clitoris, voorzien van vele zenuwuiteinden een zeer gevoelig orgaantje Zelfs LABIA MAJORA CLITORIS indirecte prikkeling - via LABIA MINORA SCHEDE-INGANG genoemd. Bij seksuele opwinding vullen de schaamlippen zich met bloed en dekken ze de schede-ingangaf. De grote schaamlippen, de labia majora zijn wisselend van vorm en kleur, terwijl de binnenste schaamlippen, de labia minora gewoonlijk roze en vochtig zijn. Onderzoek van de vagina Alsje de binnenste schaamlippen voorzichtig uit elkaar trekt, wordt de schede-opening zichtbaar. Intussen is die wel zó vochtig geworden dat je er gemakkelijk een of twee vingers kunt inbrengen. Ga na hoe het staat met de gevoeligheid van de vagina. Bij de ingang en in het eerste deel blijkt de gevoeligheid groter te zijn dan verder naar binnen. UITMONDING URETHRA de buitenste schaamlippen ovenusheuvel bijvoorbeeld kan tot een orgasr leiden De LABIA MAJORA prikkeling - via de buitenste schaamlippen of de CLITORIS venusheuvel bijvoorbeeld LAB IA MINORA SCHEDE-INGANG vrouwelijke geslachtsdelen Het gebied van de uitwendige vrouwelijke genitaliën wordt vulva genoemd. Bij seksuele opwinding vullen de schaamlippen zich met bloed en dekken ze de schede-ingangaf. De grote schaamlippen, de labia majora zijn wisselend van vorm en kleur, terwijl de binnenste schaamlippen, de labia minora gewoonlijk roze en vochtig zijn Onderzoek van de vagina Alsje de binnenste schaamlippen voorzichtig uit elkaar trekt, wordt de schede-opening zichtbaar. Intussen is die wel zó vochtig geworden dat je er gemakkelijk een of twee vingers kunt inbrengen. Ga na hoe het staat met de gevoeligheid van de vagina. Bij de ingang en in het eerste deel blijkt de gevoeligheid groter te zijn dan verder naar binnen. De clitoris (kittelaar) De clitoris, voorzien van vele zenuwuiteinden, is een zeer gevoelig orgaantje Zelfs indirecte 80 UITMONDING URETHRA kan tot een orgasme leiden. kleine schaamlippen aan de voorkant bij elkaar komen, wel herkend hebben Om die goed te zien, zul je echter het huidkapje dat eroverheen ligt terug moeten schuiven. De kittelaar zal dan te voorschijn komen als een klein, roze knobbeltje van ruim een centimeter lengte. Hij is uiterst gevoelig, dus wees voorzichtig bij aanraking 9 Laat vervolgens je vingers langs de kleine en grote schaamlippen en terug over het perineum - het gebied tussen vagina en anus - glijden om te ervaren welke delen het gevoeligst zijn. 10 Onderzoek met je vingers de ingang van de vagina door de kleine schaamlippen te spreiden en zo de opening zichtbaar te maken Het gebied vlak om de ingang en het buitenste derde gedeelte van de schede zelf zijn bij aanraking gevoeliger dan het diepere tweederde gedeelte. Daarin bevinden zich zenuwuiteinden die alleen op druk reageren. iden, is zte •n of de rgasme Je vooruitgang beoordelen Als je nu in de spiegel kijkt, voel je je dan positiever en minder onzeker over je lichaam? En denk je dat je je met een seksuele partner ook meer op je gemak zult voelen? Als dat zo is, ben je goed vooruitgegaan. Je kunt als je wilt je lichamelijk bewustzijn nog vergroten door samen met je partner de oefeningen in Genot geven en ontvangen, pag 87, te doen. Misschien heb je zonder veel moeite het eerste deel van het programma afgewerkt maar gemerkt dat je bij stap 6 bleef steken, waarin werd gevraagd je geslachtsdelen te onderzoeken. Als dat zo is, houd je dan voor dat die volgende stap al bij een heel kleine vooruitgang gemakkelijker wordt Als je eenmaal over je eerste aarzeling heen bent zal er veel van de angst verdwijnen. Misschien vind je deze moeilijke stap gemakkelijker te nemen als je voor een spiegel gaat staan in plaats van die vlak voor je genitaliën te houden. Ook andere gedeelten van het boek kunnen van dienst zijn, vooral HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN pag. 72, en VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 75. zullen de vertrouwdheid met je lichaam en de gevoelens ervan vergroten en daarmee het onderzoeken van de geslachtsdelen vergemakkelijken. Doe de oefeningen driemaal per dag en bij elke keer de stappen 2-5 tienmaal. 1 Om te leren waar precies de pubococcygeusspier zich bevindt kun je met je benen uit elkaar gaan zitten plassen en een paar keer abrupt de urinevloed stoppen Het is de PC-spier waarmee je dat doet 2 Span de spier drie seconden, ontspan hem drie seconden en span hem dan opnieuw. In het begin kun je het spannen misschien niet de hele drie seconden volhouden, maar naarmate de spier sterker wordt zal het lukken Probeer je buikspieren niet mee te spannen. 3 Span en ontspan de spier nu, als je kunt tienmaal zo vlug zodat hij schijnt te ‘fladderen'. Het zal wel enige oefening kosten voor je de spier goed beheerst 4 De volgende stap is de spier lang en constant samen te trekken, alsof je een voorwerp in de vagina probeert te trekken. Houd het drie seconden vast 5 De laatste stap is persen alsof je op de W.C. zit maar dan meer door middel van de vagina dan door de anus drukken. Ook deze spanning drie seconden vasthouden. 2 Vaginaal bewustzijn Het tweede deel van dit programma ter vergroting van het lichamelijk bewustzijn bestaat uit de oefeningen van Kegel, die ter versterking van de pubococcygeusspier(of PC) worden toegepast Eigenlijk is dat een hele groep spieren die als een brede band de vagina en de urethra (urineleider) omgeeft De oefeningen waren oorspronkelijk ontwikkeld om vrouwen te helpen die aan een lichte stress-incontinentie leden - dat wil zeggen dat ze bij lachen, hoesten of hardlopen kleine scheutjes urine verloren. Er werd echter ontdekt dat die Kegel-oefeningen allerlei nuttige bijeffecten hadden. Je kunt ze gebruiken, zoals hier is voorgesteld, om het vaginaal bewustzijn te versterken en door oefening zal de gevoelservaring van de coïtus voor zowel je partner als jezelf intensiever worden. Omdat de PC-spierbij een orgasme samentrekt spelen de Kegel-oefe- ningen ook een rol in het programma dat ontworpen is om vrouwen te helpen die moeite hebben met het krijgen van een orgasme (zie: HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag. 98). De oefeningen zijn ook goed om na een bevalling de spankracht van de vaginaspieren te herstellen en nuttig na de menopauze, omdat door het vergroten van de bloed- toevoer naar de vaginaalstreek de natuurlijke vaginale afscheiding in stand wordt gehouden. De Kegel-oefeningen zijn gemakkelijk, kunnen op ieder moment en overal worden uitgevoerd en het maakt niets uit of je een partner hebt of niet Zelfs als je moeite had met de tweede helft van het zelfonderzoek kun je toch met de volgende oefeningen beginnen. Ze 77 twee vingers een ronddraaiende beweging over het hele gebied van de kittelaar alsof je een spier onder de huid masseert ZELFBEVREDIGING Bij de oefeningen in JE LICHAAM LEREN KENNEN, pag. 79, heb je waarschijnlijk ontdekt dat de gevoeligheid van verschillende onderdelen van je genitaliën verschillend is. De oefeningen hierna onderzoeken die variatie en leren je hoe je jezelf kunt stimuleren om tot de lekkerste gevoelens te komen. Veel vrouwen vinden het moeilijk er rond voor uit te komen dat ze masturberen. Dat blijft nog steeds zo, hoewel bij een groot onderzoek in de jaren zeventig bleek dat 60 procent van de ondervraagde vrouwen wel eens had gemasturbeerd en bijna 70 procent van de getrouwde vrouwen dat in hun huwelijk bleven doen. Voor velen is masturbatie niet zonder meer een vervangingsmiddel voor gemeenschap, maar een gewoon onderdeel van hun seksleven. Er is niets tegen masturbatie Ondanks het feit dat er geen enkele reële reden bestaat om zich over masturbatie schuldig of beschaamd te voelen - en dat beweringen over lichamelijke of psychische schade die erdoor zou ontstaan iedere grond missen - lijden veel vrouwen aan die gevoelens. Als je nooit gemasturbeerd hebt en je bent naar dit gedeelte van het boek verwezen om je seksuele respons te verbeteren of omdat je nooit een orgasme hebt gehad, zul je waarschijnlijk merken dat je een ingebouwde weerstand hebt tegen de gedachte eraan. Als dat het geval is, is het goed datje allereerst de voordelen van masturbatie leert kennen □ Masturbatie is de gemakkelijkste manier om te ontdekken welke manieren van stimulatie bij jou het beste werken Als je dat eenmaal weet. kun je je partner leren hoe hij jou moet prikkelen. □ Het is een heel betrouwbare manier om te leren een orgasme te bereiken. Slechts heel weinig masturberende vrouwen zien geen kans op die wijze ‘klaar te komen'. □ Of je een partner hebt of niet en of je beiden op dezelfde tijd of even vaak wilt vrijen of niet, je kunt je seksuele vitaliteit behouden en door masturberen eventuele spanning verlichten. Leren masturberen Om deze oefeningen succesvol te doen verlopen, moet je volkomen vrij zijn van angst voor storing of afleiding. Zorg dus voor volledige afzondering. Ook moetje er ruimschoots de tijd voor nemen. Gebruik een of ander glijmiddel - massage- of babyzalf bijvoorbeeld, maar geen vaseline - om de gevoelens te versterken en de kans op huidirritatie zo klein mogelijk te maken. Oefen vier of vijf maal per week 10-20 minuten Misschien bereik je een orgasme en misschien ook niet, maar dat doet er niet toe, want in dit stadium is het doel te leren hoe het voelt Betast en streel de binnenste en buitenste schaamlippen en het gebied eromheen Experimenteer met verschillende druksterkten en varieer het ritme. 1 2 Onderzoek nu de kittelaar: de schacht de kop (eikel of glans) en het huidkapje dat eroverheen ligt Misschien moet je dat kapje terugtrekken om de clitoris te kunnen aanraken 3 Begin met een lichte aanraking en verhoog de druk geleidelijk. Je zult merken datje meer druk kunt verdragen als je door de huidplooien heen wrijft die links en rechts van de clitoris liggen dan bij directe wrijving Probeer de gevoelens te versterken en te verzwakken door de druk te variëren. 4 Probeer de schacht tussen wijs- en middelvinger te nemen en op en neer of72 heen en weer te wrijven. Maak dan met stevige druk van 5 Als de gevoelens in de clitoris die je met het voorgaande oproept te sterk zijn, verdeel dan de druk door de palm of de muis van je hand te gebruiken. 6 Als wrijven en druk geen sterke prikkeling verschaffen, leg je hand dan beschermend over de clitorisstreek en laat hem vibreren. Of laat je vingers snel op en neer over de kittelaar glijden. Je vooruitgang beoordelen Als je eenmaal deze oefeningen zonder angst schuldgevoel of schaamte hebt leren doen en hebt ontdekt hoe je althans enkele plezierige gevoelens kunt opwekken, ben je rijp voor de volgende stap, hierna Als je na zes weken nog niet het gevoel hebt dat je vooruit bent gegaan, probeer dan toch maar de volgende ronde, daar je waarschijnlijk zult merken dat de sterkere stimulatie die daarbij in het spel is je gemakkelijker tot opwinding brengt. Intensiteit opvoeren De volgende oefeningen laten zien hoe je de intensiteit van de genitale gevoelens kunt opvoeren tot een orgasme. Oefen dit net als het voorgaande, vier tot vijf keer per week, 10-20 minuten per keer. 1 Streel eerst met gebruik van een glijmiddel, zacht de grote schaamlippen en ga dan langzaam in de richting van de kittelaar. 2 Stimuleer de clitoris door het kapje heen en schuif dan het kapje omhoog, zodat je schacht en eikel direct kunt prikkelea Ontwikkel een regelmatig ritme waarbij je op de schacht veel maar op de eikel weinig druk uitoefent /\ Strijken met de vingers Met de muis van je hand Druk stevig met de muis van de hand op de kittelaar en het schaambeen links en rechts ervan en maak een ronddraaiende wrijvende beweging. 3 Waarschijnlijk zal de kittelaar gevoeliger worden naarmate je meer opgewonden raakt Misschien merk je zelfs datje directe stimulatie ondraaglijk vindt Als dat het geval is, verminder dan een beetje door je óf meer met de schacht dan met de eikel bezig te houden óf door de druk indirect via het kapje of de kleine schaamlippen uit te oefenen. Handhaaf zoveel mogelijk hetzelfde ritme en dezelfde soort stimulatie. 4 Eindelijk zul je een golf van warmte door je heen voelen gaan. Dit is geen orgasme, maar gaat er meestal aan vooraf. Het is belangrijk nu op dezelfde wijze en met hetzelfde ritme door te gaan. Als je namelijk in dit stadium stopt zullen de sensaties wegebben en zal het moeilijk zijn weer zover te komen. Het orgasme zelf - een snelle opeenvolging van contracties diep in de vagina - zal waarschijnlijk volgen. Je kunt het best met stimuleren doorgaan tot de contracties afgelopen zijn. Bij deze oefeningen moetje niet naar een orgasme toe werken maar je eraan overgeven als het komt 84 Een andere manier om de clitoris te stimuleren als zowel wrijven als druk geen effect heeft, is snel naar voren en achteren eroverheen en weer te strijken. Je vooruitgang beoordelen Je zult met behulp van deze oefening algauw in staat zijn bij elke keer dat je masturbeert een orgasme te bereiken of althans de preorgastische warmtegolf voelen. Als je nog steeds geen orgasme krijgt of meent dat je een beetje meer stimulatie nodig hebt om je over de drempel te duwen, probeer dan een vibrator. Masturbatietechnieken met dit krachtige hulpmiddel zijn uitvoerig beschreven in ER MEER VAN MAKEN, pag 70. Je concentreren op genot Breng een glijmiddel aan in de vaginaalstreek om hel risico van schrijnen te / ' . . . i voorkomen. Streel ' dan zacht de grote schaamlippen Vk, 7®* . en richt je aandacht daarbij uit■ sluitend op wat je voelt. ■ r Stimuleren van de clitoris Beroer de kittelaar door het kapje heen en daarna als je het kunt verdragen, direct, met omhooggeschoven kapje 85 HET VERBETEREN VAN JE REACTIES Het seksueel geluk van een paar is voor een belangrijk deel afhankelijk van de reacties van de vrouw. Een man is best in staat tot geslachtsgemeenschap met een vrouw die weinig reageert en dus niet opgewonden wordt maar geen van beide partners zal er veel plezier aan beleven. Aangezien het genot van de man tot op zekere hoogte afhankelijk is van dat van de vrouw, zal hij de mate van haar opwinding als maatstaf gebruiken voor haar verlangen naar hem en als opwinding en bevrediging uitblijven, zal hij menen als minnaar te kort te schieten. Gezien die neiging bij mannen is het gemakkelijk te begrijpen waarom zij de term 'frigiditeit' graag in negatieve zin hanteren. Die term impliceert dat de vrouw koud is en suggereert niet alleen dat zij niet van seks houdt maar ook dat ze niets van mannen moet hebben. Een man die het niet is gelukt een vrouw te boeien of seksueel te prikkelen, pleit zich gemakkelijk vrij door haar het etiket 'frigide op te plakken, waarmee hij handig de schuld van zichzelf op haar afwentelt. Soms geen zin hebben Bij een vrouw hebben de omstandigheden veel invloed op haar seksueel reactievermogen. Voelt ze zich beledigd of boos op haar partner, dan zal ze niet veel warmte kunnen opbrengen. Daarom is seks minder geslaagd als middel om ruzies bij te leggen. De vrouw zal zich gebruikt voelen en daardoor nog minder respons geven zolang de kwestie niet behoorlijk uit de wereld is en de vriendschappelijke verhouding niet is hersteld Ook zal het voor een vrouw niet gemakkelijk zijn ontspannen van seks te genieten als ze door de eisen van beroep, huishouding en sociaal leven zó uitgeput is dat ze, als ze in bed ligt niets liever wil dan slapea Probeer in zo'n geval je leven anders in te richten. Het lijkt misschien belachelijk om met je eigen partner een afspraakje te maken en daar tijd en energie voor vrij te houden, maar het is het proberen waard en soms is het de enige manier waarop een paar met een druk bezet leven kan bereiken dat hun seksleven een bron van genot blijft Ook gebrek aan privacy en angst voor storing kunnen bijdragen tot een tekort aan respons. Als er kleine kinderen zijn die de neiging hebben de slaapkamer in en uit te lopen, laat dan een slot op de deur makea Het zal de kinderen niet schaden als ze nu en dan een tijdje moeten rammelen als ze naar je toe willen en je zult veel minder gespannen zijn. Nooit zin hebben De tijdelijke remmingen die hiervoor zijn besproken, zal haast iedere vrouw zo nu en dan ondervinden. Maar soms richt een vrouw blijvende barrières op tegen seksuele gevoelens. Die weerstand tegen seks kan zó groot zijn dat ze bij niemand in staat is tot enige respons. Vaker echter ontwikkelt zich het gebrek aan reactievermogen binnen een bepaalde relatie of door een samengaan van bijzondere omstandigheden. De oorzaak kan bijvoorbeeld zijn dat de partner aan seksuele problemen lijdt wat seks in de loop van de jaren zó teleurstellend heeft gemaakt dat de vrouw zich seksueel heeft'uitgeschakeld'. Als je dit is overkomen, moet je jezelf leren de gevoelens die je zo lang hebt onderdrukt of misschien nooit hebt leren kennen, te herkennen en naar boven te laten komen. Het oefenschema dat hierna wordt uiteengezet is ontworpen om geleidelijk seksuele gevoelens op te wekken. Daarbij is het belangrijk na te gaan wat de oorzaak is van de negatieve houding tegenover seks waardoor zulke sterke verdedigingsmechanismen zijn ontwikkeld. Hierbij kan het hoofdstuk HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN, pag. 72, goede diensten bewijzea Maar als het seksueel onvermogen al heel lang bestaat kan ook de hulp van een therapeut nuttig zijn. Zeker als er grote spanningen of moeilijk op te lossen problemen in de relatie bestaan, zal het verstandig zijn professionele hulp te raadplegen. De aard van het volgende oefenschema maakt de medewerking van een bereidwillige partner onontbeerlijk De kans op succes is niet groot als er bij de partners veel weerstand of een gebrek aan vertrouwen jegens elkaar bestaat vooral als dat de problemen zijn die tot het gebrek aan respons hebben bijgedragen. Het schema bestaat uit vier oefeningen, die in de volgorde waarin ze worden aangeboden moeten worden gedaan. Maar lees beiden vooraf de instructies voor alle oefeningen door, zodat je weet waar je aan toe bent De eerste twee oefeningen: Genot geven en ontvangen en Genitaal genot geven brengen je bij hoe je genot kunt geven en ontvangen. Hoewel deze oefeningen in de zelfhulpbewe- ging, die o.a. in Amerika erg in zwang is, een belangrijk onderdeel van therapieën vormen, kan iedereen baat vinden bij deze vorm van teder en fantasierijk seksspeL Elk paar kan opnieuw ontdekken tot welke gevoelens hun lichamen in staat zijn ook zonder dat een coïtus of een orgasme als doel is gesteld. BIJ ELKAAR PASSEN OF NIET Bij elkaar passen betekent voor de meeste paren in staat te zijn op een plezierige en bevredigende manier samen te leven. Dat is mogelijk wanneer de persoonlijkheid van hen beiden en hun opvattingen vrij goed met elkaar overeenkomen of elkaar zo goed aanvullen dat er zelden een ernstig conflict is. De kwaliteiten die de aanpassing aan elkaar bevorderen, worden uitvoeriger besproken in HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag. 144. Toch is een gelukkig samenleven heel goed mogelijk als je, in theorie althans, helemaal niet bij elkaar past Welbeschouwd zal geen enkel samenlevend stel mensen nooit eens een verschil van mening ergens over hebben of altijd precies tegelijk hetzelfde willen. Even belangrijk en waardevol als qua temperament het bij elkaar passen is het in staat zijn kwesties aan te pakken als die zich voordoen en ze op te lossen door je standpunt waar nodig te wijzigen vóór de hele relatie in gevaar wordt gebracht Als je hiertoe in staat bent, zal dat zowel je seksleven als je geluk in het algemeen ten goede komen. Het paar dat op andere terreinen goed met elkaar kan opschieten en warme belangstelling voor elkaar heeft zal zijn relatie gewoonlijk niet laten bederven door seksuele verschillen en problemen. Ook seksuologen hebben gemerkt dat de meeste seksuele problemen met succes behandeld kunnen worden als de partners veel van elkaar houden en de therapie minder kans op succes heeft als er vijandigheid tussen hen bestaat Bij het samenleven zijn bepaalde terreinen van vitaal belang voor de gezondheid van een relatie, maar soms kunnen ze bronnen van veel wrijving zija De vragenlijst die hieronder volgt onderzoekt die cruciale terreinen en biedt je de mogelijkheid na te gaan in hoeverre je aan eikaars verlangens voldoet Je kunt het alleen zelf doen, maar het is beter het beiden te doen, waarbij elk zijn eigen uitslag berekent Zet een cirkeltje om het cijfer dat jouw antwoord aangeeft Vergelijk je totale uitkomst met de puntenwaardering op pag. 110. HOE GOED PASSEN JULLIE BIJ ELKAAR? 1 Hoeveel van je vrije tijd breng je met je partner dooi'? Het grootste deel. --------------------------------------------------- 2 Een gedeelte _____________________________________ 1 Weinig of geen 0 5 Als je werk een groot deel van de tijd van jullie samen zou gaan opslokken: Zou je dat fijn vinden? _____________________________ 0 Zou je proberen je tijdschema te veranderen? __________ 2 Zou je je erbij neerleggen? __________________________ 1 2 6 3 7 Hoeveel van je vrienden zijn gemeenschappelijke vrienden, met wie je graag omgaat? Enkele _______ __________________________________ 1 Weinig of geen ___________________________________ 0 De meeste _______________________________________ 2 Als je partner graag een rustige avond samen met jou thuis wil doorbrengen, hoe reageer je dan gewoonlijk? Is het jou om het even? ___________________ : _____ Vind je het fijn? Vind je het vervelend? _ Hoeveel van je drie belangrijkste interessen deel je met je partnei? Alle drie _________________________________________ 2 _______________________ 1 Een of twee _ _______________________ 0 Geen van drieën. Hoe vaak ga je samen op vakantie? Meestal ______________________________ A Itijd _______________________________ Zelden _______________________________ 4 Als je met je partner in een restaurant eet vind je dan dat: Het een goede gelegenheid is om samen te pralen? ______ 2 Het heel gezellig maar niet opwindend is? _____________ 1 Je elkaar weinig te zeggen hebt? _____________________ 0 8 100 Als je partner iets heeft dat hem dwars zit, zal hij: Het jou vertellen als je daarop aandringt? ____________ 1 Het met jou bespreken? ____________________________ 2 Weigeren erover te praten? _________________________ 0 16 9 Hoe vaak toont je partner belangstelling als je praat over wat je hebt gedaan, gedacht of gevoeld? Altijd ___________________________ _______________ 2 Zelden 0 Voel je je ooit eenzaam of ergert het je dat je partner meer behoefte heeft alleen te zijn dan jij? Zelden of nooit ____________________________________ 2 Soms ____________________________________________ 1 Vaak ____________________________________________ 0 Soms ____________________________________________ 1 arme inlijk oble: sek:n als inder staat il bekunït die biedt kaars het is itslag 10 geeft ïg op 12 Maak je je er wel eens zorgen over dat je partner verkwistender - of juist gieriger - is dan jij? Nooit -------------------------------------------------------------------- 2 Soms -------------------------------------------------------------------- 1 Voortdurend ---------------------------------------------------------- 0 19 Hoe vaak geeft het botsingen doordat je partner niet kan hebben dat je anderen bezoekt of dingen doet zonder hem? Zelden of nooit ___________________________________ 2 Nu en dan________________________________________ 1 Vaak _______________ i --------------------- I ------------------- 0 13 Als er iets duurs moet worden aangeschaft - een auto of meubilair bijvoorbeeld - voor gemeen schappelijk gebruik, hoe vaak heb je dan naar je eigen oordeel voldoende inspraak in de keuze? Altijd ___________________________________________ 2 Zelden of nooit ___________ _______________________ 0 Soms ____________________________________________ 1 14 Vind je dat je minder te zeggen hebt over de besteding van extra geld dan je zou willen? Nee _____________________________________________ 2 Een beetje _______________________________________ 1 Naar mijn wensen wordt zelden geluisterd ___________ 0 21 Vind je dat je te veel tijd doorbrengt met de ouders van je partner of dat zijn opvattingen over dingen die alleen jullie beiden aangaan te veel door die van hen worden beïnvloed? Helemaal niet ____________________________________ 2 Een beetje _______________________________________ 1 Veel te veel ______________________________________ 0 15 22 0 2 1 1 y ) 1 Leiden verschillen van mening met je partner meestal tot: Een hevige woordenwisseling? ______________ ________ 1 Ernstige of langdurige vijandigheid?__________________ 0 Uitpraten? _______________________________________ 2 of geen tijd voor jezelf hebt? Zelden of nooit ____________________________________ 2 Soms ____________________________________________ 1 Meestal __________________________________________ 0 18 11 Hoe vaak kibbel je hevig over kleinigheden? Zelden of nooit ___________ ________________________________ 2 Nu en dan ________________________________________ 1 Vaak ____________________________________________ 0 17 Legt je partner zoveel beslag op je dat je weinig Zijn jullie het eens over het huishoudgeld? Volkomen -2 Helemaal niet --------------------------------------------------------- 0 Tot op zekere hoogte _______________________________ 1 Zou je graag meer tijd willen besteden aan bezigheden zonder je partner? Veel meer ________________________________________ 0 Een beetje meer ___________________________________ 1 Helemaal niet_____________________________________ 2 20 Hoe vaak is bij jullie jaloersheid de oorzaak van moeilijkheden? Nu en dan ________________________________________ 1 Vaak _________ ___ ______________________________ 0 Zelden of nooit____________________________________ 2 Zou je graag willen dat je partner Ambitieuzer was? _________________________________ 0 Minder ambitieus was? ____________________________ 0 Noch het een, noch het ander? ______________________ 2 o (zie verder op pag. 110) 23 Wordt jullie tijd samen ooit verstoord door je werk? 1 26 Als je nog geen kinderen hebt ben je het dan eens over de vraag of je wel of niet wilt hebben? Volkomen Soms 0 Vaak Zeiden 2 Wordt je tijd samen ooit verstoord door het werk van je ? partnei? 24 Helemaal niet Onder voorbehoud 27 Als je wel kinderen hebt vind je dan de houding van je Vaak 0 Redeliik rned7 Te strenp? Te toepeejlijk? 25 Zijn jij en je partner het eens over het recht van de vrouw ? 28 1 Vaak F.én of twee keer Nooit Volkomen Onder voorbehoud Helemaal niet 1 ? partner tegenover hen: 1 om het werk te doen dat zij graag wil? 0 0 0 Heb je er ooit ernstig over gedacht een eind aan jullie 0 1 relatie te maken? 0 7 WAT TE DOEN Hoge score (36-56) Hieruit kun je opmaken datje je prettig voelt in je relatie en je wat het grootste deel van je emotionele behoeften betreft zo niet alle, aan je trekken komt Waarschijnlijk heb je bovendien het gevoel dat je daarbij de ruimte hebt om te groeien. Middelmatige score (25-35) Dit duidt aan dat er een goede kans bestaat dat je relatie blijvend kan zijn. Is je score echter laag voor een bepaalde groep vragen, raadpleeg dan de meer gedetailleerde analyse hieronder. Lage score (0-24) Dit duidt erop datje onvoldaanheid over jullie dagelijks leven heel waarschijnlijk haar weerslag zal hebben op je seksleven. Paren die vaak kibbelen, hebben vaak een minder actief en minder bevredigend seksleven. Kijk je antwoorden eens door en ontdek waar de grootste knelpunten liggen. Heeft je partner voor dezelfde vragen een lage uitkomst? Als dat zo is. zul je waarschijnlijk beiden op dat terrein inschikkelijker moeten zijn. Is er een klein verschil in de uitslagen, dan kan het zijn dat een van beiden dat inschikken alleen op zich neemt ANALYSE VAN DE VRAGEN 100 De vragen 1-7 gaan over kameraadschap. Kameraadschap is een van de belangrijkste waarden die je elkaar kunt geven. Een Amerikaans onderzoek dat in 1983 is gepubliceerd sprak wat dat betreft duidelijke taal. Het toonde aan dat paren die minder tijd samen doorbrengen minder gelukkig zijn en dat bij hen de kans op een breuk groter is dan bij paren die veel en graag in eikaars gezelschap zija Als je gemeenschappelijke vrienden en interessen hebt is je kans op geluk en het ontwikkelen van een intieme relatie groter. Als je te veel tijd zonder elkaar doorbrengt riskeer je dat de intimiteit tussen jullie minder wordt Het grootste gevaar is echter dat de weinige tijd die er voor je leven samen overschiet dan ook nog opgaat aan huishoudelijke onbenulligheden en probleempjes, het meest vervelende deel van het samenwonen. Op het gebied van kameraadschap wint het homoseksuele paar het vaak van het heteroseksuele en speciaal liefhebberijen en vrijetijdsbesteding worden bij homoseksuelen vaak gedeeld. De vragen 8-11 gaan over communicatie. Veel paren hebben met problemen te kampen doordat ze niet genoeg met elkaar praten of doordat ze bij het praten niet echt communiceren. Ze houden elkaar op een emotionele afstand, zo.dat echte gevoelens zelden worden gedeeld en het onvermijdelijk is dat er misverstanden ontstaan. Sommige mensen verwachten van hun partner een haasi telepathisch communicatievermogen - immers hun woorden hebben maar weinig te maken met wat ze eigenlijk willen zeggen. Ze komen bijvoorbeeld met kritiek over dingen van niets die zich toevallig voordoen ('Je vergeet altijd de kat buiten te zetten als het jouw beurt is') terwijl de eigenlijke bron van onvrede (‘Je bent niet zo lief en zo teder als ik wou dat je was') zowel moeilijk te herkennen is als onder woorden te brengen. Als je vaak kibbelt over kleinigheden die buiten proportie worden opgeblazen, wijst dat gewoonlijk op een veel dieper liggende onvrede - over een tekort aan liefde, veiligheid of kameraadschap - waaronder je beiden moet lijden. Er zijn paren bij wie kwaadheid de belangrijkste oorzaak van problemen vormt Veel mensen durven boosheid haast niet te tonen uit angst dat hun verhouding in gevaar wordt gebracht Er is wel enige grond voor die angst daar veel boosheid enorm destructief op een relatie werkt Volgens hulpverleners in de huwelijksbegeleiding staat boosheid vaak bovenaan de lijst van klachten van de ene partner over de andere. Maar het helpt niet veel als je je boosheid nooit uit want dan zullen de problemen die er de oorzaak van zijn nooit op tafel komen en worden opgelost De spanning en het ressentiment die zich in je ophopen kunnen even destructief zija De raadgevingen in Omgaan met boosheid, pag. 117, zullen je helpen ruzie te voorkomen of binnen de perken te houden, zodat de schade beperkt blijft De vragen 12-15 gaan over geld. Volgens de meeste onderzoeksrapporten kibbelt een kwart tot een derde van alle paren meer over geld dan over iets anders. Het is niet alleen gebrek aan geld dat de gemoedsrust van een paar bedreigt hoewel geld belangrijk is en de kans op ruzies groter wordt naarmate er minder is - maar ook de vraag wie het moet verdienen en waaraan het besteed moet worden. Ruzies over geld zijn ook ruzies over vertrouwen, over verplichting tegenover elkaar, over onafhankelijkheid en gelijkheid. Als je dus de neiging hebt over geld te kibbelen, probeer er dan achter te komen welke van deze punten eigenlijk aan de orde is en doe daar iets aan. Geld delen met een ander toont vertrouwen in een toekomst samen, en een paar, hetero- of homoseksueel, dat een tijdje samen is, zal dat na verloop van tijd inderdaad doen, als de relatie vaster wordt en de financiële touwtjes meer vervlochten raken. Maar als hun opvattingen over geld van elkaar verschillen, kan dat moeilijkheden opleveren. Als de een het geld laat rollen en de ander een zuinige spaarder voor slechtere tijden is bijvoorbeeld, kan dat een bron van conflicten zijn. Dat kan ook het geval zijn als de een het grootste deel of al het geld verdient en de meeste of de gehele zeggenschap over de besteding ervan opeist De vragen 16-21 gaan over privacy en onafhankelijkheid Hoe groot je verbondenheid ook is, toch zul je ook wel eens behoefte hebben aan privacy voor jezelf. Stellen die samen- wonea hechten vaak meerwaarde aan eigen tijd en ruimte dan getrouwde paren. Problemen kunnen zich voordoen als een van de partners een extreme behoefte heeft aan privacy of vrijheid, omdat er daardoor minder tijd voor hen samen overblijft en dat is nu juist een van de belangrijkste bindende elementen. Wat dat betreft kan ook te veel op elkaar zitten verstikkend werken. Voor een paar van wie de ene partner zoveel emotionele steun en gezelschap van de ander opeist dat hij of zij de ander geen ademruimte laat kan het leven even onbevredigend zija Ruzies over schoonfamilie zijn vaak ruzies over afhankelijkheid, over de vraag of een van beiden zich wel genoeg van zijn ouders heeft losgemaakt om zich geheel aan een nieuwe relatie te kunnen wijden. Zo'n partner wil soms per se dicht bij zijn of haar ouders wonen, ze abnormaal vaak bezoekea bij ruzie hun partij kiezen en automatisch om advies vragen als er een belangrijke beslissing moet worden genomea De vragen 22-25 onderzoeken in hoeverre je werk je relatie in de weg staat. Vaak is ontevredenheid op dit punt te wijten aan de aanslag die het werk van een van de partners doet op de tijd die ze anders samen zouden doorbrengen. Maar waarschijnlijk zijn de conficten het grootst bij paren die het niet eens zijn over het recht op werk van de vrouw of over de plaats die dat werk bij haar inneemt De vragen 26 en 27 betreffen je opvattingen over het krijgen van kinderen. Uit de meeste studies komt naar voren dat kinderen helemaal niet onmisbaar zijn voor het geluk van een paar men- sea zelfs dat bij een kinderloos echtpaar het leven samen meer voldoening geeft De meeste onenigheden gaan over de opvoeding en discipline. Als je kans ziet tegenover de kinderen één lijn te trekken of althans die indruk te maken als het om de hoofdzaken gaat zal daarmee een belangrijke bron van conflicten uit de weg zijn geruimd Vraag 28 gaat over de vaste basis van je relatie. Bijna iedereen heeft wel eens de neiging van de partner weg te lopea maar als je die neiging vaak hebt is er met je relatie duidelijk iets mis. De redenen waarom je een scheiding overweegt zullen waarschijnlijk door je antwoorden op de rest van de vragenlijst precies worden aangewezen. Seks is een van de sterkste banden die twee mensen samen kan houden en vormt een band die je kunt versterken door ervoor te zorgen dat je seksleven voor jullie beiden zo bevredigend mogelijk is. De vragenlijst die hier volgt behandelt de belangrijkste elementen van een bevredigend seksleven, aan de hand waarvan je kunt nagaan hoe het op dat terrein in jouw relatie gesteld is. Je kunt vragen alleen beantwoorden, maar het beter is het als je het met je partner doet elk voor zich. Het eindresultaat zal aangeven of je seksueel goed bij elkaar past en waar zich een eventueel knelpunt bevindt IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND? Zet een cirkeltje om het cijfer dat jouw antwoord aangeeft Vergelijk je totale uitkomst met de scores op pag. 113. BEVREDIG JE ELKAAR SEKSUEEL? 1 Vrij je samen: Zo vaak als je wenst? .. _ 2 Niet dikwijls genoeg? _ 0 Te vaak naar jouw smaak? 0 2 Hoe seksueel aantrekkelijk vind je je partner? Zeer 2 Tamelijk 1 Niet erv 0 3 Wie neemt gewoonlijk het initiatief? De man ......................................................... ... 2 6 Als jij niet wilt vrijen, hoe reageert je partner dan? Accepteert hij dat je toevallig geen zin hebt en stelt hij zich tevreden met een kus? 2 7 Zou je graag willen dat je partner: Op seksgebied minder ondernemend en minder dol op experimenteren wni? 0 Geen van heide? 2 8 Geeft je partner je bij het vrijen alle liefde en tederheid die je nodig hebt? Altijd . ? Meestal 1 Nooit 0 4 Is het ‘weigeringsgetal’ (als een van beiden seks voorstelt): y.ppr nnQpJijk? 0 5 Als je partner niet wil vrijen, hoe reageer jij dan? Voel je je afgewezen, gekwetst of boos en blijft dat knapen? 0 9 Geeft je partner je ook buiten seks de liefde die je nodig hebt? Meestal 1 Altijd 2 Nooit 0 10 Hoe vaak tracht je partner je over te halen een seksuele handeling uit te proberen die je tegenstaat? Zelden of nooit 2 Voel je je geërgerd of teleurgesteld, maar ben je er snel overheen? 1 Accepteer je dat hij toevallig geen zin heeft en stel je je dan tevreden met een kus? 2 100 Soms 1 Vaak 0 103 2 11 Heb je problemen met je vagina - of heeft je partner erectieproblemen - die gemeenschap moeilijk of onmogelijk maken? 7.plden of nnnit 1 0 Soms Vaak 12 Hoe vaak is het vrijen onbevredigend doordat jij - of je 2 partner - geen orgasme kan bereiken? 7.pldpn nf nnnit 16 Is het vrijen met je partner even gevarieerd als je zou 2 1 wensen? Ja Niet helemaal Vee! minder 0 17 Hoe vaak begin jij - of je partner - ruzie te maken tegen 0 bedtijd? Vaak Soms Van k 13 Hoe vaak is seks onbevredigend omdat jij - of je partner - 1 0 Nu en dan Zelden of nooit 2 18 te vroeg een orgasme bereikt? 7pldpn nf nnnit 1 7 Hoe vaak ga je veel eerder of veel later naar bed dan je 0 partner? Altijd Snm v Vaak 1 0 Soms Zelden of nooit 14 Hoe vaak is het vrijen onbevredigend omdat je partner 2 0 19 ongeïnteresseerd lijkt? Zelden nf nnnit Vnnk -> Komt het voor dat je wilt vrijen als je partner moeilijk 0 kan omdat hij ergens mee bezig is dat hij niet kan afbreken? Vaak 15 Heeft een van jullie seks met een ander gehad? In het afpelopen janr Vanaf het heein van de relatie 1 1 Soms Zelden of nooit 1 2 0 1 20 Hoe vaak begin je vlak voor een vrijpartij oude koeien uit 0 de sloot te halen zodat je wrok voelt jegens je partner? Vaak Nooit 7 7.pldpn of nnnit Soms 1 WAT TE DOEN 100 Hoge score (26-40) Dit duidt aan dat in je huidige relatie goed aan je seksuele behoeften wordt gedaan. Je zult zeer waarschijnlijk ook op ander gebied goed nietje partner kunnen ópschieten, want de kwaliteit van het seksleven is een goede indicatie voor de kwaliteit van de hele verhouding Middelmatige score (16-25) Hieruit blijkt datje relatie bevredigend is voor beide partners, maar datje waarschijnlijk beiden zult inzien dat er nog wel verbetering mogelijk is. Raadpleeg de gedetailleerde analyse hierna over de vragen waarvoor je uitslag laag was. Lage score (0-15) Dit wijst op ontevredenheid over de kwaliteit óf de kwantiteit van je seksleven, of op beide. Neem de gedetailleerde analyse hierna door om na te gaan wat de voornaamste oorzaken van je ontevredenheid zijn. Als je antwoorden op de vragen 17-20 laag scoorden en vooral als de score voor de voorafgaande vragenlijst ook al laag was, kan je ontevredenheid over je seksleven duiden op een disharmonie op ander terrein. Vraag 1 gaat over de frequentie van seks. De meeste paren verstaan onder een goed seksleven een hoge frequentie. Paren die niet geregeld vrijen, zijn vaak minder tevreden over hun seksleven dan zij die vaak met elkaar naar bed gaan. Je seksleven kan heel gemakkelijk afbrokkelen zonder dat je het in de gaten hebt Je kunt bijvoorbeeld gewend zijn niet te vrijen als een van beiden moe is of het druk heeft en dan merken dat het niet zo gemakkelijk is opnieuw op gang te komen en regelmatig tijd vrij te maken voor vrijen. Als een van beiden bij deze vraag geen punten scoort kan verschil in geslachtsdrift de oorzaak zijn (zie VAKER WILLEN DAN DE ANDER pag 118). Maar het kan gewoon komen doordat je bent opgehouden aan vrijen de prioriteit te geven die het verdient deze manier van doen hebt bereikt dat je haast nooit meer vrijt is er in je relatie heel wat meer mis dan seks alleen. Misschien kunnen je antwoorden op de vragen van de lijst over bij elkaar passen je helpen ontdekken wat eigenlijk de diepere oorzaak is. ANALYSE VAN DE VRAGEN Vraag 2 gaat over seksuele aantrekkingskracht Daarvoor bestaat geen goede verklaring en zeker geen vervangingsmiddel. Een van de belangrijkste factoren die bepalen of je seksleven bevredigend is, is wel of je je tot je partner voelt aangetrokken. Als dat mysterieuze element ontbreekt is er weinig aan te doen. maar als het wel aanwezig is, kun je het in stand houden en proberen te versterken door je best te doen ook voor je partner aantrekkelijk te blijven. De vragen 3-6 gaan over het delen van de seksuele verantwoordelijkheid. Het is een traditie dat de man seks voorstelt en de vrouw hem accepteert of afwijst Het is dus gewoonlijk de man die bepaalt hoe vaak een stel vrijt Maar paren van wie beide partners zich vrij voelen om seks voor te stellen of te weigeren en dat ook even vaak doea schijnen het gelukkigst te zijn. Als je op die manier de verantwoordelijkheid deelt is er minder kans dat je je kwaad of afgewezen voelt als je wilt vrijen en je partner niet of dat je je schuldig voelt als hij zin heeft en jij niet Dan hangt het af van genegenheid en niet van plichtsgevoel hoe vaak je vrijt De vragen 7-10, 14 en 16 behandelen het seksueel bij elkaar passen. Zóals het voor zoveel andere dingen binnen een relatie geldt, zal ook voor seksuele voorkeur en afkeur gelden dat hoe meer overeenkomst er is, des te minder wrijving. Wie bij dit onderwerp laag scoort moet JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50. en BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN DE MAN. pag 120, maar eens goed lezen De vragen 11-13 behandelen specifieke seksuele problemen. Deze zullen onvermijdelijk een nadelige invloed hebben op je seksuele relatie. Als het je eigen probleem is, zoek dan hulp bij PIJNLIJKE COÏTUS, pag. 40. HET OVERWINNEN VAN PENETRATIEANGST, pag. 94 en HOE EEN ORGASME TE BEREIKEN?, pag. 98. Ligt het probleem bij je partner, lees dan BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN DE MAN, pag. 120. Vraag 15 gaat over ontrouw. Dit zal waarschijnlijk eerder een symptoom zijn van je onvrede met je relatie dan de oorzaak ervan. In ONTROUW, pag 128, kun je manieren vinden om de haast onvermijdelijke schade voor je relatie zoveel mogelijk te beperken. De vragen 17-20 behandelen manieren om het vrijen te saboteren. Als je score bij dit onderwerp laag is, kan seks een wapen zijn geworden dat je tegen de ander gebruikt in plaats van een bron van wederzijdse vreugde. Misschien weiger je seks om boosheid te laten voelen of als wraak voor oude grieven. Of je gebruikt seks om je partner het gevoel van het te kort schieten of schuld te bezorgen door altijd te willen vrijen op onmogelijke momenten. Als je door 103 WAT IS ER MIS MET JE RELATIE? ij elkaar relatie !den dat Wie bij vT VERELENS 1 Is seks de oorzaak van de grootste problemen? Is het grootste probleem een ongelijke geslachtsdrift? Anders gezegd: wil je partner veel vaker (of minder vaak) vrijen dan jij? NEE men. hebben )ek dan RWINE EEN sbleem :LENS Zie VAKER WILLEN DAN DE ANDER pag. 118. JA NEE Heeft je partner moeite met het JA krijgen of vasthouden van een erectie? Zie Benadering van erectieproblemen, NEE van je 1 ONhaast lijk te Is seks frusterend doordat zaadlozing te vroeg komt? pag 121. zijn Zie Uitstellen van de zaadlozing, pag. 122. NEE sabo• apen s van :seks even. ; kort ;n op doen :latie ;n je .ssen c is. Is het vrijen met je partner een sleur geworden? Zie Botsende seksuele voorkeuren, pag. 124. Zijn jullie voorkeuren op seksgebied erg verschillend? NEE Zie HET VERMIJDEN VAN SEKSUELE SLEUR pag 126. NEE JA Raadpleeg de vragenlijst IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND?, pag. 112. Is jaloezie een bron van problemen tussen jullie? JA Is er reden voor? Ben jij of is je partner voor zover je weet ontrouw geweest? JA Zie ONTROUW, pag. 128. NEE NEE Zie de v ragenlijst BIJ ELKAAR PASSEN Ol NIET. pag 108. waarin de meest voorkomende beletsels voor een prettig samenleven worden behandeld. Zie JALOEZIE, pag. 130. LEREN COMMUNICEREN In algemene termen over seks praten vindt haast iedereen leuk. maar veel minder mensen zullen moeiteloos hun persoonlijke reacties en seksuele voorkeuren onthullen. Veel mannen en vrouwen voelen zich kwetsbaar als ze hun intieme gedachten en gevoelens delen met anderen, zelfs met hun partner. Afgezien van die eigen remmingen kan het zijn dat je opziet tegen de reacties van je partner als je met hem over jullie seksleven gaat pratea laat staan iets in dat seksleven bekritiseren. Zou hem dat kwetsen, en erger nog, zou het hem zo kwaad kunnen maken dat hij met kwetsende kritiek zal antwoorden of je misschien hélemaal laten vallen? Praten over seks Maar ondanks dat zijn vrouwen over het algemeen meer bereid en gewend over hun gevoelens te praten dan mannen. Voor vrouwen is het meestal erg belangrijk dat hun relaties zowel emotioneel als lichamelijk heel vertrouwd zijn. En dus is dit een terrein waarop jij het initiatief moet nemen als je dingen anders en beter wilt hebben. Verwacht niet van je partner dat hij gedachten kan lezen. Het is een misvatting te geloven dat iemand intuïtief voelt wat je precies wilt als hij van je houdt Als je wilt weten en laten weten wat je van de ander wilt, dan zit er niets anders op dan er ronduit over te praten. Vaak is praten over seks met een nieuwe partner gemakkelijker; dat onderwerp zit jullie beiden dan uiteraard hoog. Neem dus je kans waar bij een nieuwe relatie en ontwikkel samen een patroon dat je kunt voortzetten als je elkaar beter leert kennen. In dit stadium weet je weinig van elkaar, dus zijn er volop gelegenheden om het onderwerp aan te snijden. Je hoeft bijvoorbeeld alleen maar iets te zeggen als: 'Wil jij het me zeggen als er iets is datje fijn zou vinden?' of ‘Ik wil ook weleens een keertje boven. Is dat goed?’ Het moment om te praten De meeste mensen praten het gemakkelijkst over seks als ze aan het vrijen zijn. Dan is het heel natuurlijk om te zeggen: 'Dat is lekker; ik vind het fijn als je dat doet' Sommige mensen zoeken er liever een andere tijd voor uit Dat is vooral in het geval van een vaste relatie waarin je partneren jij nooit veel over seks hebt gepraat Als je een nieuw communicatiepatroon wilt opzetten, zul je veel tact en geduld nodig hebben. Het is dan misschien het beste een dergelijk gesprek op neutrale bodem te beginnen - bij een drankje of een maaltijd bijvoorbeeld waarbij je je beiden lekker en ontspannen voelt En snijd het onderwerp indirect aan, via iets dat je hebt gelezen of op de tv. hebt gezien of van een vriendin gehoord, of je vertelt een droom - zo nodig verzonnen. Prettige ervaringen ophalen Gewoonlijk is het gemakkelijker over iets van vroeger dan van nu te praten. Als je best nog eens een seksuele activiteit van vroeger zou willen doen, haal die dan als plezierige herinnering op, dan is de kans groot datje het nog eens gaat doen. Het is wel goed als je van tevoren repeteert watje gaat zeggen. Zeg dat hardop tegen jezelfdan zal het je gemakkelijker afgaan als je er tegen je partner over‘begint Je partner geruststellen Zeg zoveel mogelijk positieve dingen tegen je partner en laat hem in zijn waarde. Het werkt waarschijnlijk beter - tenzij je je met elkaar volkomen op je gemak voelt - als je de nadruk legt op wat je prettig vindt dan klaagt over watje niet prettig vindt Zeg dus: ‘Ik vind het 116 heerlijk als je me daar heel zacht streelt,’ en niet: ‘Waarom ben je altijd zo ruw?’ Onthoud dat directe kritiek haast altijd afbrekend is; vooral als je ermee aankomt op een ongeschikt moment - als je partner erg opgewonden is bijvoorbeeld Als je kunt is het beter je partner te beschrijven watje voelt dan zijn seksuele activiteiten te bekritiseren. Wees zo duidelijk als je kunt als je hem vertelt waarom je zus of zo voelt Het is belangrijk dat je je ware gevoelens boven laat komen in de eerste plaats voor jezelf. Als je zegt: ‘Ik moet niets hebben van orale seks, dat is zo dierlijk’, terwijl je eigenlijk bedoelt - en dat tegengesproken wilt krijgen: ‘ Ik durf orale seks niet te proberen omdat je misschien vindt dat ik uit mijn mond stink’ is het een uitvlucht en daarmee kom je niets verder. Probeer achter zijn gevoelens te komen door heel gerichte vragen. Vraag niet alleen: 'Was het oké?’ Vraag: ‘Vind je het prettig als ik je penis streel? Is het lekkerder als ik harder druk?’ Als je gaat raden wat je partner wel en niet graag wil en dan doet wat jij denkt dat hij graag wil dat je doet, dan kun je wel eens mis raden. En als jullie allebei dat raadsel- spelletje speelt zul je geen van beiden krijgen waar je eigenlijk behoefte aan hebt Wees dus openhartig en moedig je partner aan hetzelfde te doen. Hij zal het waarschijnlijk even moeilijk - of nog moeilijker- vinden om bij het vrijen over zijn gevoelens te praten als jij, dus maak het hem zo gemakkelijk mogelijk Let op nonverbale hints die je partner je geeft in de vorm van dingen die hij bij jou doet Je kunt gevoeglijk aannemen dat hij. als hij iets speciaals doet zoals veel tijd besteden aan het kussen van het smalste deel van je rug of aan het betasten van je anaalstreek, dat graag bij zichzelf gedaan wil hebben. Voor veel mensen zijn zulke hints de gemakkelijkste manier om hun seksuele wensen aan de ander over te brengen. Maar natuurlijk gaat dat slechts tot op zekere hoogte op; ze kunnen verkeerd worden uitgelegd en het vereist een partner die sensitief genoeg is om ze te herkennen. Maar wat het allerbelangrijkste is: word niet ineens al te openhartig en eis dat ook niet van de ander als je relatie daar eigenlijk nog niet aan toe is. Dat kan de ander doen afschrikkea Stel nooit een vraag die je zelf niet zou willen beantwoorden of een waar je partner momenteel nog niet op wil reageren. ■zierig e ns gaat je gaat ;emakLt ner en beter ls je de je niet e daar ) ruw?' vooral als je . is het ksuele rom je oelens e zegt: k'. terrijgen: i vindt armee richte je het ïarder ag wil t dan adseliigendigje ijnlijk vrijen ;m zo Nee zeggen Voor veel vrouwen is een van de moeilijkste communicatieproblemen het vinden van een manier om te zeggen dat ze geen zin hebben in vrijen zonder de partner daarmee voor het hoofd te stoten. Je zult vast wel weten hoe gekwetst en afgewezen je je kunt voelen als je een seksueel blauwtje hebt gelopen. Het is dus van belang dat je leert hoe je de invitatie moet afwijzen zonder de mens af te wijzen. Veel paren die het moeilijk vinden er heel duidelijk over te zijn. geven de voorkeur aan een soort code. Bijvoorbeeld je seksuele bereidheid uit te drukken in een cijfer op de schaal 1-10. Als dan een van beiden zegt 'Sorry, maar ik sta vandaag op nul', dan weet de ander datje helemaal geen zin hebt Anderzijds kan 3 of 4 betekenen: 'Als je echt graag wilt vooruit dan maar.' Ook kun je je code baseren op eetlust, van: 'Ik alleen een kopje zwarte koffie,' tot ‘Ik heb honger als een paard.' Zo'n codesysteem kan allerlei misverstanden voorkomen en je kunt er duidelijk mee aangeven dat het niets is dan een tijdelijke stemming. De nummercode geeft gelegenheid tot enig gemanoeuvreer. Als een van beiden op 8 staat bijvoorbeeld terwijl de ander maar een klein beetje zin heeft en dat met een drie honoreert dan kan die laatste zich voornemen zich wat extra in te spannen ten behoeve van de meer enthousiaste partner. De tweede soort code kun je net zo hanteren, mits je de respectievelijke waarden goed hebt afgesproken. weleens iets vervelends voor, maar daar hoeven geen blijvende sporen van bitterheid van over te blijven, mits de partners onmiddellijk de eigenlijke oorzaak van de boosheid bespreken. Hieronder een paar richtlijnen hoe zulke situaties aangepakt kunnen worden. Omgaan met boosheid Goed vrijen en boosheid gaan slecht samen. In elke relatie, vooral in een vaste, zou met ruzies en gekwetste gevoelens direct bij het ontstaan afgerekend moeten worden zodat ze niet blijven knagen. Weggestopte woede versterkt seksuele problemen en maakt ze nog moeilijker op te lossen. Voor elk paar. maar vooral voor twee mensen met seksuele problemen die ze proberen te overwinnea is het belangrijk dat ze in staat zijn af te rekenen met boosheid. In bijna elke relatie komt □ Zodra verschil van mening dreigt te ontaarden in slopende ruzie, geef het dan op en stel voor het later uit te praten als je beiden gekalmeerd bent □ Vertel je partner precies wat je boos heeft gemaakt en doe dat meteen, niet dagen of weken later. □ Doe dat door je eigen reacties weer te geven en niet in de vorm van kritiek op het gedrag van je partner. Zeg: ‘Misschien zou ik niet kwaad geworden zijn als jij... maar ik word hetwéL’ Liever dan: ‘Je bent zo'n egoïst dat je niet eens ... □ Houd je aan dit speciale conflict en los het op. Gebruik deze onenigheid niet als een gelegenheid om oude koeien uit de sloot te halen. □ Probeer je te beheersen, al ben je nog zo woedend. Ruzie mag geen schade aanrichten of afbrekend zijn. Als je dus zo kwaad bent dat je je partner het liefst zou willen uitschelden of hem in zijn gezicht slaan, wacht dan tot de eerste woede een beetje gekoeld is voor je de kwestie gaat aanpakken. □ Zeg geen kwetsende dingen over geestelijke of lichamelijke tekortkomingen van de ander, daar die niet gauw vergeten en vergeven worden. □ Zorg dat het uit de wereld is vóór bedtij d of althans voor je in bed stapt Je zult waarschijnlijk weinig respons geven als je partner seks wil gebruiken als middel om een ruzie bij te leggea nvan :n dat n aan Detas n wil :elijk - ver te ekere :t vermen, al te elatie doen •illen : niet 117 VAKER WILLEN DAN DE ANDER Een van de meest voorkomende en meest frustrerende problemen die een paar kan hebben, is dat de ene partner veel meer behoefte aan seks heeft dan de andere. In zulke gevallen krijgt vaak de laatste het verwijt abnormaal te zijn. De behoefte aan seks is bij iedereen verschillend en daardoor heeft het weinig zin jezelf of elkaar af te meten tegen een seksueel gemiddelde en dat als ‘normaal’ te beschouwen. Een sterke, middelmatige en zwakke geslachtsdrift zijn alle drie‘normaal'; het enige wat erop aan komt, is of je in staat bent aan eikaars behoeften te voldoea of die nu heel beperkt zijn of heel groot Er is geen sprake van datje frigide bent als je minder vaak wilt vrijen dan je partner, of een seksmaniak als je dat veel vaker wilt Een tijdelijk verschil in seksuele behoefte Hoe goed je ook bij elkaar past er zullen perioden zijn waarin jullie behoefte aan seks verschillend is. Net als je eetlust zal ook je verlangen naar seks van tijd tot tijd tanen en er zijn verschillende factoren die daarop invloed hebben. De belangrijkste daarvan zijn je gevoelens voor je partner. Je verlangen naar seks is gewoonlijk het grootst wanneer je pas verliefd bent of in het begin van een nieuwe relatie. Als je je niet meer tot je partner voelt aangetrokken of een relatie hebt die door nijd en ruzie verziekt is, dan kun je verwachten dat je verlangen naar seks heel gering of geheel afwezig is. Ook je geestelijke en lichamelijke gezondheid zal een uitgesproken invloed op je geslachtsdrift hebben. In vakanties, als je ontspannen bent zul je veel vaker vrijen, maar als je moe, depressief of ziek bent heb je weinig zin. Waarschijnlijk zul je opgemerkt hebben dat je verlangen naar seks ook fluctueert in de loop van je maandcyclus. Maar hoe die fluctuatie verloopt is van vrouw tot vrouw verschillend. En ook zul je waarschijnlijk merken dat je behoefte aan seks stijgt naarmate je op seksueel gebied meer ervaring en meer zelfvertrouwen krijgt met een top omstreeks de 40 jaar, waarna, naar de middelbare leeftijd toe, een geleidelijke afname volgt Het overbruggen van het verschil in seksuele behoefte Er zijn weinig paren die de onvermijdelijke tijdelijke stijgingen en dalingen van de geslachtsdrift niet zonder blijvende pijn en wrok kunnen verwerken. Maar als het verschil in verlangen erg groot is, zul je een soort schema moeten opstellen waarbij de veeleisende partner zich niet steeds te kort gedaan of afgewezen zal voelen en de ander niet het gevoel heeft voortdurend gedwongen te worden om vaker te vrijen dan hij of zij wil. Misschien kunnen de volgende punten een beetje helpen die kloof te overbruggen - althans voor een deel van de tijd □ Onthoud dat seks niet altijd gemeenschap betekent Masturberen kan helpen als de ene partner seks wil en de andere niet Zelfs als je zelf geen zin hebt en niet opgewonden bent kun je met de hand of de mond de ander tot orgasme brengen (zie STIMULATIETECH- NIEKEN, pag. 53). Ook kan een van beiden zichzelf bevredigen terwijl hij of zij in de armen van de ander geniet van warme intimiteit □ Denk niet dat je niet te stimuleren bent als je niet enthousiast reageert als je partner wil vrijea Net als aan tafel de eetlust kan worden opgewekt door het eten zelf, zul je merken dat ook je verlangen naar vrijen dooreen beetje stimulatie kan worden opgewekt □ Probeer eens te letten op het op en neer gaan van je seksuele 116 gevoelens in de loop van je maandcyclus. Het is haast zeker datje op bepaalde tijden meer behoefte hebt aan seks dan op andere tijden. Heb je zin, neem dan zelf het initiatief Je hoeft niet bang te zijn dat je partner daardoor nog hogere eisen aan je gaat stellen. Integendeel, het kan zijn dat hij het minder nodig vindt druk op je uit te oefenen als je zelf vaker verlangen toont Cf Bestudeer de raadgevingen in HET OVERWINNEN VAN REMMINGEN, pag 72. Als je altijd al weinig behoefte aan seks hebt gehad, dan kan het zijn dat er iets is - je opvoeding of een traumatische ervaring in je jeugd - waardoor je zó geremd bent gemaakt datje seks altijd hebt proberen te vermijden. Misschien zullen de volgende adviezen je helpen je eigen seksualiteit te accepteren en zal je verlangen naar je partner daardoor stijgen. □ Als jij degene bent met weinig verlangen, probeer je dan bij het masturberen op een fantasiebeeld van je eigen partner te richten, zodat je hem leert associëren met seksuele opwinding. Begin met je favoriete fantasie en laat die bij het opgewonden raken geleidelijk overgaan in het beeld van je partner. Doe je best hem tot je belangrijkste stimulans te maken. □ Blijf je liefde tonen, vooral ook wanneer jouw gebrek aan seksueel verlangen een punt tussen jullie is. Misschien heb je de neiging lichamelijk contact te vermijden uit angst dat de ander een teken van genegenheid zal opvatten als een seksueel initiatief, maar als je je op een afstand blijft houden, zal hij zich niet alleen lichamelijk maar ook emotioneel afgewezen voelen □ Maak gebruik van geestelijke prikkels: erotische boeken, tijdschriften of films. □ Probeer zo positief mogelijk over je partner te denken. Dat wordt vooral aangeraden als hij je seksueel helemaal niets meer doet In het eerste ‘verliefde stadium werkt er een automatisch, geestelijk filtersysteem, waar- door je blind bent voor duidelijke tekortkomingen, als beginnende kaalheid, afstaande oren, dikte. Het is alsof je alleen zijn aantrekkelijke eigenschappen ziet als je eenmaal hebt besloten dat deze man de ware is. Je kunt dit proces bewust in werking stellen door je vooral op die eigenschappen te concentreren. e mond de riETECH'ichzelf bender geniet je niet en*et als aan ■t eten zelf, n door een □ Als je geen gemeenschap wilt geef elkaar dan toch seksueel genot door de oefeningen uit Genot geven en ontvangen, pag 87. Probeer ze regelmatig te doen Je zult merken dat je er een lichamelijke en emotionele intimi teit mee blijft handhaven waarbinnen je verlangen kan ~ gedijen, Wanneer weigeren om te vrijen? Een van de meest fundamentele verschillen tussen mannen en vrouwen is dat een vrouw ook gemeenschap kan hebben als ze geen zin heeft en niet opgewonden is, terwijl de man dat niet kan. Dit verschil maakt het een man die wil vrijen an van je mogelijk om unfaire druk uit te oefenen op een partner die :lus. Het is oefte hebt n dan zelf ie partner . Integen- lt druk op VINNE N al weinig dat er iets ing in je at je seks rullen de eit te aclaardoor er je dan je eigen ren met itasie en vergaan 3t je be- gebreic is. Misvermij;enheid je je op 1 lichaïe boeenken 1 heleadium waar s o n t geen zin heeft Er leeft een raar idee - onder mannen tenminste - dat een man die seksuael opgewonden is een orgasme moet hebben om geen lichamelijke pijn te lijden. Maar deze mythe, waarmee opgroeiende jongens heel wat meisjes geïntimideerd hebben, is geheel ongegrond Voor een man is het niet hinderlijker dan voor een vrouw om bij seksuele spanning geen orgasme te krijgen. Beiden kunnen een pijnlijk gevoel in de onderbuik hebben dat bij een orgasme verdwijnt, onverschillig of dat orgasme door een coïtus of door masturbatie is opgewekt Maar zonder dat verdwijnt dat gevoel vanzelf wel. Het zal haast zeker voorkomen dat liefde, tederheid of zorgzaamheid voor je partner of zelfs je eigen behoefte aan warmte en tederheid voldoende reden is om ja te zeggen, al voel je geen lichamelijk verlangen naar je partner. Maar als je vaak tegen je zin tot vrijen wordt overgehaald omdat je je partner niet voor het hoofd wilt stoten of omdat je je schuldig zou voelen als je zou weigeren, dan zul je niet veel plezier aan het vrijen beleven en kun je er op den duur een weerzin tegen ontwikkelen. BEGRIP VOOR DE GEVOELENS VAN DE MAN Je kunnen verplaatsen in de gevoelens van je partner vereist inzicht in wat seks voor een man betekent en in je vermogen seksuele problemen - of het nu die van jou of die van hem zijn - vanuit zijn gezichtspunt te bekijken. Omdat seks zo'n persoonlijk en intiem gebied in ons leven is, hebben we de neiging de kijk van de partner af te meten aan die van ons zelf. De vrouw van wie de partner naar mooie vrouwen lonkt of dol is op seksbladen kan zijn houding beledigend vinden. De kans bestaat dat ze denkt dat hij haar niet'moet' als hij een seksueel probleem heeft en dat zij de oorzaak van dat probleem is. De seksuele behoeften van een man Zo'n gebrek aan invoelingsvermogen tussen de seksen is vaak het gevolg van de totaal verschillende wijze waarop mannen en vrouwen tegenover seks staan. Voor de meeste mannen is een seksuele ervaring pas goed als er een erectie en een orgasme worden bereikt terwijl voor vrouwen warmte en tederheid vaak even zwaar wegen als de coïtus zelf. Daardoor is het heel goed mogelijk en komt het ook heel Vaak voor dat een man goed 'aan zijn trekken' komt en zijn partner volkomen in de kou laat staan. Bijna elk boek over seks - ook dit - legt de nadruk op het belang en het prettige van een goed voorspel waarin de gemeenschap wordt voorbereid en de vrouw zodanig wordt geprikkeld dat zij lichamelijk en emotioneel volledig bevredigd wordt Maar mannen hebben niet altijd behoefte aan zo'n diepe ervaring en willen soms alleen maar'neuken’, zonder gedoe eromheen. Je zult zelf ook weleens in zo'n gemoedstoestand zijn als je allebei erg opgewonden bent en regelrecht gemeenschap wilt hebbea Ook dat kan als lichamelijke ervaring heel fijn zijn en hoeft in waarde niet onder te doen voor een langere en meer gevarieerde vrijpartij. Het is alleen iets anders, het bevredigt een andere behoefte - gewoonlijk is dat zo is het nu eenmaal, die van de man, maar zo nu en dan is het ook de jouwe. Dit verschil in houding helpt verklaren waarom vrouwen geneigd zijn, meer dan mannen, waarde te hechten aan monogamie. De meeste mannen hebben evenveel behoefte aan nauwe en blijvende relaties als vrouwen, maar ze schijnen beter in staat te zijn emotionele behoeften van puur lichamelijke te scheiden. Als je, net als de meeste vrouwen, de neiging hebt elke vluchtige affaire tot een relatie te willen doen uitgroeien, zul je waarschijnlijk elk begin van een seksuele ontmoeting zien als een belofte voor een emotionele liefdesband. Daarom kan een avontuurtje dat door je partner als iets zuiver seksueels wordt gezien en waarbij hij verder nauwelijks blijft stilstaan in jouw ogen een serieuze bedreiging van jullie relatie lijkea ' zo nu en t dat seks 116 het meest op prijs stellen en daarom zijn mannen er vaak op gesteld dat de vrouw zo nu en dan het initiatief neemt omdat ze daarmee toont dat seks belangrijk voor haar is. De meeste mannen zien zich graag als de dominante partner, maar dat neemt niet weg dat ze het ook weleens prettig vinden hun seksuele verantwoordelijkheid met de ander te delen. Daarbij hoefje niet opdringerig of agressief te zijn, eigenschappen die de meeste mannen niet graag in een vrouw zien. maar het is vleiend voor een man te voelen dat de ander naar hem verlangt en prettig een partner te hebben die ook weleens met vrijen begint en misschien zelfs zijn rol geheel overneemt Seksuele onzekerheden van een man Omdat seks zo vaak wordt gezien in termen van jager en prooi kan een vrouw vaak moeilijk begrijpen hoe kwetsbaar mannen op seksueel gebied zijn. De angsten en onzekerheden van een man zijn vaak veel ingrijpender dan die van een vrouw. Een vrouw kan haar angst gewoonlijk verbergen, hoe onzeker en onervaren ze ook is, zelfs al zou ze niet anders doen dan geheel passief blijven. Dat mag dan haar plezier in seks afremmen, maar het maakt de seksuele handelingen niet onmogelijk Een man zucht altijd onder de verplichting een erectie te krijgen en vast te houden als bewijs van zijn mannelijkheid Zonder dat zal hij zich, althans op het gebied van seks, als waardeloos beschouwen. Misschien heeft een man boven alles behoefte aan de geruststelling dat zijn erectie, hoe waardevol ook, niet zijn enig bewijs van mannelijkheid is en dat hij ook zonder erectie een heel gewenste partner kan zijn. Het idee dat vrijen zonder erectie waardeloos is, is bij veel mannen zó diep ingedrift dat de man die dat overkomt geneigd is zich ontstemd, zo niet wanhopig, om te draaien en zijn toevlucht te nemen tot een boek of tot de slaap. Vaak is het de vrouw die zijn ogen moet openen voor de vele andere mogelijkheden van seksueel genot die openstaan voor twee die van elkaar houden. Veel mannen hebben echter behoefte aan geruststelling op een nog belangrijker niveau. Gedeeltelijk omdat ze graag een goed figuur slaan en gedeeltelijk omdat ze een overdreven idee hebben van het belang dat vrouwen aan de maat van hun penis hechten; en de angst ‘te klein' te zijn komt inderdaad heel veel voor. Door de openheid in kleedkamers en openbare urinoirs weten mannen veel meer af van eikaars geslachtsdelen dan vrouwen van die van hen. Maar dat is niet altijd geruststellend, want elke man maakt vergelijkingen en voelt zich lang niet lekker als hij denkt dat hij slecht is toegerust Zij zien eikaars penissen echter haast nooit in erectie en al is dan het verschil in afmeting erg groot penissen in erectie verschillen over het algemeen slechts weinig in maat Bovendien ziet een man zijn eigen penis van bovenaf en dat doet deze kleiner lijken dan hij in werkelijkheid is. Het initiatief nemen Hoe gedragen mannen en vrouwen zich in bed? In de allereerste plaats willen ze het fijn hebben en willen ze tonen het fijn te vinden. Seksuele respons is een van de dingen die de mannen in hun partner Stel hem dus gerust door hem te zeggen dat het alleen maar □ Ook zal zijn erectie sneller afnemen en als hij ejaculeert, belangrijk is wat hij ermee doet en dat de zijne voor jou zal het langer duren voor hij opnieuw een erectie kan precies goed is. Een klein beetje penisaanbidding kan ook krijgen geen kwaad. Dat kost de meeste vrouwen niet veel moeite, want in een intieme seksuele verhouding wordt de penis Benadering van erectieproblemen vanzelf een ding om te liefkozen en mee te spelen. Een van de ergste seksuele problemen waarmee een man te kampen kan hebben is het onvermogen tot het krijgen of i en daar-Angst om ouder te worden bij de man Terwijl vrouwen in het oud worden een bedreiging van hun term daarvoor, beschrijft precies het gevoel dat hij erdoor lichamelijke aantrekkelijkheid zien, is de grote angst van krijgt Er is niets wat hij kan doen, noch zich tot een erectie vastho de man op dit terrein dat hij niet meer in staat zal zijn te dwingen, noch zijn onvermogen verbergen voor zijn partJntepartfunctioneren. Angst voor potentieverlies maakt dat hij kleiner. Bovendien, hoe groter zijn verlangen, hoe erger het ne en ns prettig volmaakt onschuldige veranderingen, die zich omprobleem schijnt te zijn. ■ ander te streeks de middelbare leeftijd voordoen, beschouwt als het Erectiemoeilijkheden hebben meestal een psychische ach;f te zijn, begin van het einde. En hoewel die veranderingen weinig of tergrond. Heeft een man echter ook bij het ontwaken nooit g in een geen remmend effect hebben op zijn seksleven kunnen zijn een erectie - een normale lichaamsreflex die niets met verdelen dat zorgen erover als rem gaan werken en zelfs maken dat hij langen naar seks te maken heeft - dan kan er een lichame; hebben helemaal afhaakt om het risico van falen uit te sluiten. lijke oorzaak zijn en moet hij naar de dokter gaan. Bijna 's zijn rol De leeftijd kan gemakkelijk als zondebok worden gebruikt elke man overkomt het weleens dat hij geen erectie kan voor seksuele moeilijkheden, maar het is zeer onwaarkrijgen, vaak omdat hij moe is, gespannen, te veel heeft schijnlijk dat een echt ernstig probleem - verdwijnen van gedronken of, heel berucht, aan het begin van een nieuwe ieder verlangen bijvoorbeeld of nooit meer een erectie kunrelatie, als hij erop gebrand is tegenover zijn partner een jager en nen krijgen - een direct gevolg is van de leeftijd. Hieronder goed figuur te slaan Dit soort erectieproblemen is echter e kwetseen lijstje van ouderdomsverschijnselen waarover je partmeestal tijdelijk en het betekent niet datje partner niet meer 1 en onner zich misschien zorgen maakt maar die volkomen nornaar je verlangt der dan maal zijn. Op zichzelf zijn zulke mislukkingen onbelangrijk, maar ze ■ oonlijk kunnen belangrijk worden als de manerover gaat piekeren 's al zou □ Het kan zijn dat hij iets minder snel seksueel opgewonof het hem vaker zal overkomen. Hoe ongeruster hij wordt nagdan den raakt en zijn erectie wat minder krachtig is. Een des te sterker zal de erectiereflex geremd worden en des te eksuele jonge man kan alleen al door het denken aan seks een groter wordt de kans dat zijn ergste vrees dat hij geen ‘stijve’ i onder erectie krijgen, maar naarmate je partner ouder wordt, meer zal krijgen bewaarheid zal worden. den als zal hij waarschijnlijk meer directe stimulatie van zijn Dit is een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken kan ij zich, penis, met de hand of oraal nodig hebben. Een ander zijn. Maar het erectieprobleem is er een waaraan een vrouw ouwen. symptoom van het ouder worden is dat hij op sommige veel kan doen, misschien wel meer dan bij welk ander de geuren van de dag gemakkelijker een erectie kan krijgen seksueel probleem ook De volgende punten kunnen haar iet zijn dan op andere uren - bijvoorbeeld 's middags in plaats daarbij helpen zonder van 's avonds, als hij moe is. ----------------------------------------------------------------------------------'ee (jat ------ ---------------------------------------------- -------------------------□ Zie het probleem onder ogen en probeer er met hem op nen zó D Zijn penis zal minder stijf worden en minder opgericht een geschikt tijdstip over te praten, zelfs al doet hij dat is zich zijn als toen hij jonger was. Als dat voor jou lastig is, kun niet graag, maar maak er geen grote kwestie van. Je vlucht je misschien een handje helpen door een kussen onder houding moet zijn: ‘Het hindert niet - morgen komt er vrouw je billen te leggen of door een houding te proberen weer een dag.' gelijkwaarbij jij je bovenop bevindt (zie HOUDINGEN BIJ ie van DE COÏTUS, pag. 59). □ Geef hem niet het gevoel of hij je in de steek laat Dat zal ---------------------------------------------------------------------------------- het nog ellendiger voor hem maken. ingop d Hij zal er langer over doen om een orgasme te krijgen en graag misschien krijgt hij ook niet bij elke coïtus een orgasme. □ Streel zijn penis of zuig er zachtjes aan om te zien of dat overAls hij een orgasme altijd als een onmisbaar slot van een helpt Maar als dat niet redelijk snel het geval is, stop er an de vrijpartij heeft gezien, zal hem dat dwars zitten. Maar er dan mee. Hij zal nog meer gespannen raken als hij e zijn staat tegenover dat hij zijn erectie veel langer zal kunmerkt dat hij zelfs op deze liefkozing niet voldoende deednen volhouden. Het enige gevaar is dat hij zich gedwonkan reageren. ;er af ëen zal voelen steeds maar te blijven door worstelen in hen. een wanhopige poging tot een climax te komen. Hij doet □ Maak het hem gemakkelijk door voor te stellen helelaakt er goed aan te leren accepteren dat dit op sommige maal geen gemeenschap te hebben maar gewoon lekker lenkt dagen niet lukt en te stoppen voor het niet leuk meer is. bij elkaar te liggen, intiem en gezellig. Als hij het gevoel chter ----------------- -------------------------------------------------------------- heeft dat hij helemaal geen erectie hoeft te hebben, kan etins □ Orgasme is misschien voor hem een minder geweldige het soms spontaan gebeuren. Als dat het geval is, maak neen belevenis dan vroeger. Met de jaren wordt de ejaculatie dan niet te veel haast om met gemeenschap te beginnen, •igen minder krachtig, zodat het semen eerder wegsijpelt dan want dat kan zijn prestatieangst weer doen opleven en lij in naar buiten spuit Het gevoel dat ejaculatie niet meer te hem de erectie doen verliezen. Laat het bepalen van het houden is kan ook verminderen en verdwijnen. tempo geheel aan hem over. Hardnekking uitblijven van de erectie zijn vermogen een erectie te krijgen en beseft dat hij die erectie, ook Als het probleem ernstiger is en het uitblijven van een erectie regel al zou ze verdwijnen, zonder veel moeite terug kan krijgen. genoemd kan worden, dan moet je hem, om zijn spanning te Begin weer met gemeenschap als hij zijn zelfvertrouwen terug heeft verminderen, geruststellen zoals op de vorige pagina is beschreven, Doe het in een houding waarin de vrouw bovenop is (zie maar bovendien is het goed een afspraak te maken dat je gedurende HOUDINGEN BIJ DE COiTUS, pag. 59) waarbij jij zelf zijn penis een zekere periode, bijvoorbeeld drie weken lang, geen enkele in je vagina brengt en hem daar even rustig laat zitten om hem aan poging tot een coïtus zult doen. het gevoel te laten wennen. Begin dan voorzichtig te bewegen. Vrij in die tijd drie- of viermaal per week op de manier die je prettig Nogmaals, hoe minder eisen aan hem worden gesteld, des te kleiner vindt Een zeer goede hulp daarbij zullen de oefeningen zijn die op zal zijn spanning zijn. Stel hem gerust datje direct zult ophouden als de pagina's 87-91 zijn beschreven. Hij zal waarschijnlijk beginnen hij zegt dat hij zich weer gespannen gaat voelen. erecties te krijgen, maar houd je aan de afspraak van geen Naarmate zijn zelfvertrouwen groter wordt, kan hij langzamerhand gemeenschap. De bedoeling is dat hij het vertrouwen terugkrijgt in meer van de leiding ovememen. Hij kan beginnen met stoten, rustig 121 aan, als hij voelt dat hij zijn erectie verliest, maar anders in een steeds hoger tempo. Ten slotte kun je andere houdingen proberen. Als je partner een erectie verliest, kun je hem misschien helpen door je vagina- spieren.om zijn penis samen te trekken en zijn testikels zacht te strelen. Als dat niet helpt maak je dan vrij en stimuleer zijn penis met de hand Als deze hele gang van zaken zonder succes blijft, is het beter dat hij de hulp van een seksuoloog inroept Uitstellen van de zaadlozing Veel mannen zitten erover in dat ze het gevoel hebben bij het vrijen te vroeg klaar te zijn en veel vrouwen denken meer van seks te kunnen genieten en misschien gemakkelijker tot een orgasme te kunnen komen als hun partner minder snel zou ejaculeren. Maar er is geen vast criterium voor de duur van de coïtus. Als de vrouw geen orgasme krijgt als de man vijf minuten of langer stoot kan niet worden gezegd dat het aan een te vroege ejaculatie moet worden toegeschrevea Waarschijnlijker is dat zij nog niet opgewonden genoeg was voor de penetratie. Zelfs bij een korte coïtus moet bij voldoende voorspel - en vooral na prikkeling van de clitoris - een orgasme bereikt kunnen worden. Als een te snelle zaadlozing in het beginstadium van een nieuwe relatie een probleem vormt is daar een eenvoudige oplossing voor. De man wacht na de ejaculatie 15-30 minuten en als hij dan weer een erectie kan krijgea begint hij opnieuw. Ditmaal zal hij minder opgewonden zijn en de climax zal dan ook langer uitblijven. Naarmate een man ouder wordt zal hij zijn zaadlozing beter leren beheersen. Maar er bestaan mannen die zo overgevoelig zijn dat ze al ejaculeren vlak voor of tijdens de penetratie. Anderen zien nog net kans een paar keer te stoten maar kunnen zich dan niet meer beheersen. Hierna worden twee technieken beschreven die je partner kunnen helpen daarin verbetering te brengen. 116 Hoe houd je je relatie jaar in jaar uit levend - en niet alleen levend maar ook boeiend? Het voorkomen van seksuele sleur is een belangrijk element Volgens veel paren schuilt daarin het grootste gevaar voor je relatie. De redenering is als volgt: een relatie heeft meer kans in stand te blijven als ze monogaam is, maar 30 jaar - of langer - vrijen met dezelfde partner zal onvermijdelijk saai worden en saaiheid zal het plezier in je samenleven doen slijten, kan gemakkelijk tot ontrouw leiden en zo je relatie pas écht in gevaar brengen. Maar menen dat seks op den duur een sleur móet worden als je niet nu en dan van partner verandert, is het onderschatten van de belangrijke rol die seks kan spelen bij het in stand houden en hechter maken van een vaste relatie en de capaciteit van een paar tot veranderen en zich aanpassen aan elkaar. dat zo is, zul je je verwachtingen moeten matigen. Lees Het accepteren van de seksuele realiteit, zie hiernaast dat je zal helpen genieten van de seksuele relatie die je hebt HET VERMIJDEN VAN SEKSUELE SLEUR Naar elkaar toegroeien Sleur kan misschien vermeden worden, maar verandering nooit De hartstocht en de felle emoties van de eerste maanden van een liefdesaffaire verdwijnen op den duur. Dat is waar, maar bij de meeste mensen wordt dat meer dan voldoende gecompenseerd door de vertrouwdheid en de steun die het samenzijn met een geliefde partner kan geven doordat diens lichaam door en door bekend is en zijn seksueel ritme zich aan het jouwe heeft aangepast Geliefden die al heel lang samen zijn kennen eikaars behoeften en wensen, hebben ontdekt wat zij samen het fijnst vinden en accepteren en vertrouwen elkaar, zodat ze zich geen zorgen hoeven te maken over de vraag of het ditmaal wel goed zal lukkea Dit zijn de voordelen waaraan het grotendeels te danken is dat paren na vele jaren nog genieten van het samen vrijen en waardoor het soms nog steeds beter wordt In een nieuwe relatie, hoe hartstochtelijk ook, zijn zulke dingen onmogelijk Je houding tegenover seks veranderen Hoe komt het dan dat niet alle vaste partners ervaren dat hun seksleven beter wordt? Bedenk ten eerste dat de seksuele gevoelens gelijk blijven; het is alleen onze houding ertegenover die verandert Ten tweede datje het vrijen moet bekijken in het wijdere verband van je verdere leven samen, als je de werkelijke oorzaak van de saaiheid ervan te weten wilt komen. Als er een sombere sluier van monotonie over alles ligt of er zoveel irritatie is dat je in niets wat je samen doet nog plezier hebt kun je moeilijk vewachten dat het met vrijen anders zal zijn. In dit geval is de saaiheid daarvan een onderdeel van een veel groter probleem. Seks kan niet floreren, zelfs niet voortduren, tenzij de basis ervan, aantrekkingskracht en genegenheid, nog aanwezig zija Als je relatie steeds saaier is geworden, moet je nagaan waaraan het tussen jullie schort zo nodig met professionele hulp, zodat je misschien je gevoel voor elkaar gedeeltelijk kunt herstellen. Dan kun je beginnen je seksleven boeiender te maken. Het bestrijden van seksuele sleur Als je eigenlijk best tevreden bent met je leven samen, is er alle reden voor om de oorzaken van de saaiheid van je seksleven op te sporen. Het is goed mogelijk dat seks saai is geworden doordat je haarfijn kunt voorspellen wat er zal gebeurea Als je steeds op dezelfde manier vrijt of je seksuele repertoire heel beperkt is, is het niet verwonderlijk dat het een sleur wordt Als je het echter ook saai vindt ondanks het feit dat je alle soorten mogelijkheden op seksueel gebied hebt uitgeprobeerd, dan heb je waarschijnlijk een té fantastisch idee van wat seks hoort te zijn. Als 116 Het vaste vrijpatroon doorbreken Het is niet gemakkelijk een vast patroon te doorbrekea Na jaren en jaren in de'missionaris’-houding te hebben gevrijd ineens aankondigen datje weleens bovenop wilt, kan zowel voor jezelf een heel ding zijn om dat te verkondigen als voor je partner om het te accepteren. Allereerst zul je het idee moeten accepteren dat je het best eens een beetje anders zou kunnen doea want zolang je zonder meer aanneemt dat het zó wordt gedaan, zul je het zo blijven doen. Dan kun je beginnen met kleine dingetjes, bijvoorbeeld eens het licht aanlaten als je gewend bent in het donker te vrijen. Dit soort kleine veranderingen vind je in ER MEER VAN MAKEN, pag.70, terwijl in HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS, pag. 59, mogelijkheden worden beschreven die je niet gewend bent maar verrassend prettig kunnen zijn. Als je met je partner over zulke veranderingen praat pas er dan voor op dat het geen kritiek op hem lijkt De sleur waarin je bent geraakt kan niet aan een van beiden worden verweten als geen van beiden ooit op verandering heeft aangedrongea Het is natuurlijk altijd het gemakkelijkst de dingen te laten zoals ze zijn. Maar wat je nu moet doea is manieren te vinden om uit die sleur te komen en het vrijen leuker te makea Hier volgen enkele raadgevingen. □ Wijs niet elk voorstel waarmee je partner aankomt van de hand zonder er eerst rustig over te denken en het te bespreken. Daardoor krijg je tijd om te wennen aan het idee en eventuele remmingen te overwinnea vooral als hetgeen hij voorstel heel nieuw of in jouw ogen raar is. □ Probeer er via fantasieën en dagdromen achter te komen wat voor seksuele activiteiten je zelf zou willen proberen. Misschien heb je ook in het verleden weleens een seksuele ervaring gehad die je graag nog eens zou willen herhalen. □ Als je het moeilijk vindt je wensen onder woorden te brengen, denk er dan aan datje kunt uiten watje graag door je partner gedaan wilt hebben door dat of iets soortgelijks bij hem te doen (zie LEREN COMMUNICEREN, pag 116). Het accepteren van de seksuele realiteit Sommige mensen raken gedesillusioneerd doordat de verrukkingen van het beginstadium van een relatie - de verliefdheid, opwinding en felle sensaties - juist het eerst plegen af te zakken Als je niet leert dat te accepteren en te waarderen wat er voor die eerste verrukkingen in de plaats komt zul je de kalmere en minder opwindende fase van jullie relatie in verhouding saai vinden. Datzelfde gevoel van onvrede kan ook een andere oorzaak hebben, namelijk datje ervaringen niet overeenkomen met je verwachtingen. Haast zeker komt dat doordat je verwachtingen veel te hoog gespannen waren en je fantasieën over seks anders dan de werkelijkheid. Als je voortdurend naar extase hunkert, is het onvermijdelijk datje gewonere emoties saai vindt Waardeer wat je hebt Als de verveling diep geworteld is, is het zoeken van andere bronnen van opwinding zoals nieuwe seksuele activiteiten, een liefdesavontuurtje of erotische boeken of films, niet de juiste remedie. Zulke dingen kunnen een relatie die wat aan het verschalen is kruiden - mits met mate toegepast - maar als ze als laatste redmiddel moeten fungeren, zal ook hierbij de gewenning en dus de desillusie toeslaan. Probeer iets anders. Probeer watje hebt in een ander licht te zien. Je kijk op het heden zal je toekomstig geluk op seksueel terrein bepalen. Hier volgen een paar richtlijnen die je kunnen helpen te leren waarderen wat je hebt □ Ga alle goede dingen op seksueel gebied na die je met je partner hebt Het is dan misschien niet meer zo opwindend als vroeger, maar in ieder geval weetje waar je aan toe bent Je kent eikaars reacties en weet welke dingen je het fijnst vindt Ook kun je, nu je minder gespannen en opgewonden bent dan in het begin van jullie relatie, het vrijen ve,el langer rekken □ Let met aandacht op watje bij het vrijen voelt Bij pijn is het heel gewoon dat je oplet waar de pijn precies zit en hoe erg die is, maar datzelfde kun je ook doen bij gevoelens die je prettig vindt □ Leef in het hier en nu; vermijd elke vergelijking met vroegere ervaringen en fantaseer niet over eventuele toekomstige ervaringen. □ Vergeet vooral niet dat elke bevredigende seksuele activiteit een wederkerig proces inhoudt Van het genot dat je je partner geeft zul je zelf de vruchten plukken, want hoe fijner hij het vrijen met jou vindt des te meer moeite hij zal doen om jou te laten genieten. ONTROUW Een serieuze verhouding met een ander houdt haast altijd een bewust besluit in, al wil je jezelf wijsmaken dat het geheel spontaan en onverwacht is gegaan. Je begint eraan omdat je vaste relatie niet geheel bevredigend is en omdat je gelooft dat deze verhouding aan een onvervuld verlangen zal voldoen. Er bestaan aanwijzingen voor dat mannen bij buitenechtelijke 127 uitstapjes vaak alleen seksuele afwisseling zoeken, terwijl vrouwen verhoudingen aangaan als ze in hun huwelijk of vaste relatie niet gelukkig zijn. De ontrouw van een vrouw h^eft meestal meer emotionele betekenis dan die van een man. Dus terwijl vrouwen vaak de ernst van de affaires van hun man overschatten, is de kans groot dat je partner zal onderschatten wat voor jou een verhouding met een ander betekent Als jeje eigen beweegredenen kunt begrijpen, kan dat voorkomen datje meer in je affaire ziet dan er werkelijk inzit Je zult dan in staat zijn de realiteit te zien, namelijk dat enkele emotionele en lichamelijke behoeften van je worden bevredigd, maar waarschijnlijk niet allemaaL Als je verhouding zó ernstig wordt dat je erover begint te denken je huwelijk of vaste relatie te verbreken, is het uiterst belangrijk dat je je drijfveren goed analyseert om niet opnieuw in een onbevredigende relatie te belanden. De gevolgen van een verhouding Daar een verhouding gewoonlijk wordt aangegaan om aan een onvervuld verlangen te voldoen, kan ze bij slagen steeds belangrijker voor je worden. Bijna zeker zul je erdoor gedwongen worden te onderzoeken hoe sterk de band is met je vaste partner. Als hij ontdekt wat er aan de hand is, zal dat zeker je relatie vertroebelen of zelfs kapotmaken. Soms kan het vertrouwen worden hersteld, maar dat kost tijd en vereist veel begrip en liefde van beide kanten. Voor paren die ongehuwd samenwonen kan het ontdekken van een affaire desastreuze gevolgen hebben, omdat de beledigde partij die affaire als concurrerend met en dus als directe bedreiging van de eigen manier van samenleven zal voelen. Het gehuwde paar heeft een ingebouwde zekerheid op praktisch, financieel en sociaal terrein, die een uit elkaar gaan veel moeilijker maakt en de kans vergroot dat de crisis zal worden overleefd Waarom verhoudingen ontstaan Hier volgen een paar redenen waarom een verhouding kan worden begonnen. Opbiechten Als je, om welke reden ook, een affaire opbiecht - of als je wordt betrapt - zal de reactie van je partner voor een groot deel afhangen van de duur en de intensiteit van die verhouding. Een oppervlakkig, kort scharrelpartijtje is gemakkelijker te slikken en te vergeven dan een die al lang bestaat Laat geen schuldgevoel over een vluchtige affaire je in de verleiding brengen om op te biechten. Mits je ontrouw geen symptoom is van echte moeilijkheden in je relatie is het jouw probleem en niet dat van je partner. Hoewel, als die affaire lang aanhoudt zal hij te verwerken krijgen dat hij al die tijd een heel verkeerd beeld van jullie eigen relatie heeft gehad □ Om meer waardering te krijgen. Het verlangen naar meer liefde en waardering is vaak de prikkel tot het aangaan van een verhouding. □ Seksuele nieuwsgierigheid. De voornaamste variabele factor bij seks is je gevoel voorde ander. Als je alleen uit nieuwsgierigheid een andere partner neemt zal je gauw genoeg duidelijk worden datje er heel weinig op vooruit bent gegaan, tenzij er echte warmte en liefde aan te pas komen. Affaires die alleen op seksuele aantrekkingskracht berusten zijn meestal van korte duur en niet de moeite waard om er je vaste relatie voor te verbreken. □ Spanning. Het idee van een clandestiene verhouding kan veel spannender lijken dan een geoorloofde relatie. Soms schijnt van dat laatste te weinig uitdaging uit te gaan, terwijl een verhouding met haar risico's meer prikkelend voor je is. □ Seksuele onvrede met je partner. Een verhouding met een ander kan je leren wat er aan het vrijen met je partner mankeert en je zelfs helpen daarin verbetering te brengen. Maar het risico bestaat dat de verhouding een gemakkelijker keus lijkt dan het met je partner aanpakken van de problemen, zodat je de neiging hebt de moeilijkheden te laten wat ze zijn en geen moeite te doen ze op te lossen. □ Om een crisis in een onbevredigende relatie te verhaasten Dat wil nog niet zeggen dat je je verhouding meteen maar in een nieuwe, permanente relatie wilt omzetten. Wacht tot de eerste verliefdheid een beetje gezakt is en kijk dan hoe je ertegenover staat □ Als een morele oppepper. Soms wordt een verhouding gebruikt om het ego te versterken na pech in de carrière of als wraak na het ontdekken van ontrouw van de partner. □ Op zoek zijn naar de ideale partner. Dat is het excuus van een vrouw die beweert dat ze van nature eigenlijk monogaam is, mits ze de ideale partner maar kon vinden. Bijna zeker is dat zelfbedrog Als je altijd affaires hebt gehad is de kans groot dat het je moeilijk zal vallen geheel te veranderen. Het is gemakkelijk je niet te veel te binden en niet aan een relatie te werken als je maar steeds blijft denken dat er iets beters zal opdagen. 116 De moeilijkheden van een affaire Een affaire heeft waarschijnlijk de meeste kans van slagen als er domwêg wordt voldaan aan een seksuele behoefte van beide partners, zonder dat er aan een van beide kanten verdere eisen worden gesteld. Maar zo eenvoudig ligt het bij de meeste affaires niet Emotionele schade aan minstens een van de betrokkenen is haast altijd onvermijdelijk De kansen om die schade zo klein mogelijk te houden zullen groter zijn als je de volgende grondregels in acht neemt: □ Leer wat je in je verhouding en wat je in je gewone leven beleeft strikt gescheiden te houden. Dat is de enige manier waarop het mogelijk zal zijn aan elk van je relaties de aandacht te besteden die nodig is om ze in stand te houden. □ Probeer niet de tekortkomingen van je vaste partner als excuus aan te voeren voor wat je doet □ Verwaarloos huishoudelijke aangelegenheden niet en laat geen emotionele en zakelijke scènes ontstaan. iets zijn datje niet ziet ofkunt aanvoelen, maar je zult beter begrijpen wat er is misgegaan als je erkent dat die behoefte er is. De eerste positieve daad die je kunt stellen is tijd vrijmaken voor een gesprek erover met hem, rustig en zonder kans gestoord te worden. Om te beginnen zijn er twee reële punten: waarom het is gebeurd en hoe hij er nu tegenover staat Je eigen gevoelens erover moeten zo pijnlijk duidelijk zijn voor jullie allebei dat het weinig zin heeft ze breed uit te meten. Bijna niemand is bestand tegen de pijn die het ontdekken van een avontuurtje kan veroorzaken. Maaralsjeje relatie wilt redden, denk er dan aan dat het in je eigen belang is datje, hoe je je ook voelt niet teveel dingen zegt die niet te vergeven of te vergeten zijn. Het is belangrijk te beseffen dat één enkele misstap niet betekent dat dit de eerste van een eindeloze rij liefdesavontuurtjes is. Veel paren overleven de ontdekking van een affaire en zetten hun relatie voort die dan weliswaar veranderd zal zijn, maar door verruiming van het wederzijds begrip nog aan diepte kan hebben gewonnea □ Besteed niet de beperkte tijd die je met je nieuwe minnaar vergund is aan gezeur dat het maar zo kort is en kom niet vlak voor je tijd op is aanzetten met lastige zaken die niet zo gauw kunnen worden opgelost Bijna altijd spelen zulke affaires zich af met één oog op de klok, wat het soms wel moeilijk maakt spontaan te uiten wat er in je omgaat □ Let goed op of de vreugde die je eraan beleeft wel opweegt tegen het schuldgevoel, het ongemak en de vaak wanhopige behoefte aan privacy. □ Als je je partner ervan verdenkt dat hij je affaire oogluikend toelaat en de zaken al te gemakkelijk voor je maakt stop er dan meteen mee als je hem wilt houden. Hij kan zijn eigen redenen hebben om je die vrijheid te geven en misschien mag je je relatie weleens kritisch bekijken om erachter te komen wat die redenen zijn. De situatie onder ogen zien Probeer niet te achterhalen of je partner echt een verhouding met een ander heeft tenzij je dat per se wilt weten en grondig hebt nagedacht over wat dat allemaal kan impliceren. De meest mannen geloven dat ze kunnen vrijen zonder dat er een band ontstaat en zijn geneigd affaires te zien als even hevig als kortstondig, dat ze vanzelf voorbijgaan en de vaste relatie geheel onberoerd laten. Als je vindt dat je relatie goed is en dat aan de meeste van de behoeften van jou en je partner wordt voldaan, is het de moeite waard voor de instandhouding ervan te vechten. Onthoud vooral dat zijn affaire van nu even vluchtig zal kunnen uitvallen als zulke verliefdheden zo dikwijls zijn. Als het tot een uiteenzetting komt onthoud dan dat de pijn van afwijzing de allerslechtste achtergrond is voor een redelijk gesprek datje relatie zou kunnen redden. Als je iets wilt doen aan de situatie, spreek er dan pas met je partner over als je je gevoelens beter de baas bent Een bittere en emotionele uitbarsting, hoe terecht ook. sluit elk gesprek van mens tot mens uit en geef je partner geen kans om te antwoorden. Je zult misschien allerlei details willen weten: wanneer en waar het is gebeurd en of het vrijen met die ander fijner was bijvoorbeeld. Maar vraag niet te veel, want de antwoorden zullen vaak niet helpen - tenminste niet in dit stadium, waarin de wond nog open is. Een oplossing bedenken De affaire van je partner is een teken dat hem iets ontbreekt Het kan 129 JALOEZIE Jaloezie is een van de sterkste, destructiefste en ellendigste emoties die er bestaan. Vaak wordt jaloezie gezien als een maatstaf voor de liefde die de een voor de ander voelt Omgekeerd wordt de afwezigheid van jaloezie vaak als een teken van onverschilligheid gezien, zodat ingeval van twijfel de een de liefde van de ander weleens kan testen door jaloezie op te wekken. Het is juister om te zeggen dat jaloezie eerder een angst voor verlies is dan een demonstratie van liefde. Onredelijke en veelvuldige jaloezie is niet zozeer een teken dat je je partner niet vertrouwt als wel dat je bij de minste of geringste concurrentie bang bent je relatie niet in stand te kunnen houden. Als het met de jaloezie zó veris gekomen, is geruststelling het enige datje partner je niet kan gevea Je gevoelens van onzekerheid en minderwaardigheid zijn zo groot geworden dat je niets meer wilt geloven, behalve het antwoord dat je boven alles vreest: dat er een ander is. Wanneer is jaloezie gerechtvaardigd? Daar jaloezie angst is iets te verliezen waaraan je waarde hecht zou je een supermens zijn als je niet jaloers zou zijn wanneer je relatie wordt bedreigd Hoe veel je ervan laat merken, hangt af van je oordeel en je zelfbeheersing De volgende punten kunnen je helpen bepalen of je jaloezie - of die van je partner - terecht is. □ Je hebt reden voor jaloezie als je partner zich verdacht is gaan gedragen. Als in de tredmolen van zijn goed georganiseerde dagelijkse leven plotseling onverklaarbare veranderingen zijn opgetreden, kan er reden zijn voor achterdocht Naarmate de aanwijzingen zich ophopen, groeit de achterdocht tot het bewijs of een onschuldige verklaring boven water is gekomen. Het is heel natuurlijk steken van jaloezie te voelen als je achterdocht is gewekt en aan je partner te laten merken dat je je zorgen maakt □ Je hebt reden voor jaloezie als een partner in jouw aanwezigheid overdreven met een ander flirt Dat is onbehoorlijk gedrag en je hebt het recht daar wat van te zeggen Misschien had hij er geen idee van dat hij je kwetste of heeft hij het expres gedaan om jou uitje tent te lokken omdat hij wilde horen datje nog van hem hield, of omdat hij een grief had die hij wilde luchten. Wat zijn motieven ook waren, je jaloezie kun je op een positieve manier gebruiken; namelijk om je wederzijdse gevoelens naar de oppervlakte te dwingen. □ Jaloezie is onredelijk als die alleen voortkomt uit je eigen minderwaardigheidsgevoelens of uit je onzekerheid Eindeloos je partner uitvragen over de tijd die hij buitenshuis doorbrengt omdat je het niet goed kunt verdragen dat hij een leven buiten jullie relatie heeft is moordend en zal hem kwaad maken. Zijn spullen nazoeken naar bewijzen van ontrouw is onredelijk. tenzij je gegronde redenen hebt om aan te nemen dat hij je bedriegt □ Het is onredelijk jaloers te zijn op mensen die hij voor jullie tijd heeft gekend en bemind Het feit dat hij nu met jou samen is moet genoeg zijn om je zekerheid te geven omtrent zijn liefde. Als je jaloers bent op zijn verleden, laat dat dan niet merken. Als je je jaloezie nooit laat merken, ben je waarschijnlijk heel verstandig Maar laatje zelfbeheersing niet zover gaan dat je er niet tegen je partner over begint als hij jou kwetst of je relatie in gevaar brengt Als je nooit jaloezie voelt heb je óf het geluk datje zo zelfverzekerd bent datje geen enkele twijfel voelt over je relatie óf je houdt niet genoeg van hem om het erg te vinden hem te verliezea Het vertrouwen herstellen Voor iedereen die weet dat een partner eens ontrouw is geweest is jaloezie een extra zwaar probleem. Zelfs als je weet dat er momenteel geen reden tot ongerustheid is, ligt het voor de hand dat je vreest voor een herhaling van wat eerder is gebeurd en datje achterdochtiger bent dan vroeger. Je gevoel van eigenwaarde zal op een laag niveau staan, watje nog eerder zal doen geloven datje partner haast ieder ander boven jou zal prefereren. Het zal veel gevoeligheid van beide kanten vergen om het vertrouwen te herstellea Je zult enorm veel wilskracht moeten opbrengen om hem niet uit te horen over zijn gaan en staaa want dan zul je hem steeds in de verdediging dwingen. Maar ook je partner kan veel doen door te zorgen datje weet wat hij doet en wanneer hij zal thuiskomen en het zo in te richten dat je je vrije tijd samen kunt doorbrengen. Van medische zijde bestaat er geen enkel bezwaar tegen geslachtsgemeenschap tijdens een normale zwangerschap, tenzij je eerder een miskraam of in deze zwangerschap een dreigende miskraam hebt gehad Er zijn echter mannen die zó bang zijn de baby tijdens de coïtus te beschadigen dat ze erectieproblemen krijgen. Een alleszins verklaarbare reactie, voortkomend uit bezorgdheid Je partner kan evenwel gerust zijn. Het ongeboren kind binnen de uterus is heel goed beschermd door de vloeistof eromheen en de goed gesloten baarmoederhals vormt een stevige barrière tussen foetus en buitenwereld onderin de vagina, bij de anus. In een houding met jou bovenop of in zijligging met de gezichten naar elkaar toe zal er niet te veel’druk op die pijnlijke plek komen. Misschien is het beter met seks te wachten tot na het medisch onderzoek, als je dus zeker weet dat alles weer normaal is. De eerste keer gemeenschap hebben na de bevalling zal bijna elke vrouw het een beetje griezelig vinden en de vagi- naspieren samenknijpen, in verzet tegen de penetratie. Daardoor wordt de kans op pijn evenwel vergroot dus probeer je vaginaspieren te ontspannen en een beetje te persen om te maken dat je minder knijpt terwijl je partner heel voorzichtig naar binnen dringt Het kan nodig zijn dat je in het begin een kunstmatig glijmiddel gebruikt omdat de natuurlijke afscheiding van de vagina pas een tijdje na de bevalling weer op gang komt Zelfs al heb je de eerste weken geen gemeenschap, zorg er bewust voor dat je wel samen vrijt omdat het heel gemakkelijk is al je aandacht aan je baby te spenderen en je partner te vergeten. Vergeet niet dat anticonceptie, ook als je borstvoeding geeft, noodzakelijk is en dat de middelen die je vroeger gebruikte misschien nu niet bruikbaar zijn. Sommige soorten van de pil bijvoorbeeld zijn in deze omstandigheden ongeschikt en als je een pessarium gebruikt moet dat opnieuw worden aangemeten (zie VOORBEHOEDMIDDELEN, pag 131). Er zijn vrouwen die na de bevalling een tijdlang geen behoefte aan seks hebben, gewoonlijk omdat moeheid en de aandacht voor de baby alle andere emoties op de achtergrond dringen. Je zult misschien merken datje niet in staat bent je te ontspannen en je geheel zoals vroeger aan het vrijen over te geven. Als dat zo is, probeer dan te regelen dat je baby nu en dan een avond door een ander verzorgd wordt zodat je ongestoord met je partner alleen kunt zijn. Een enkele maal blijft dat geen zin hebben in vrijen te lang aanhouden en kan dan een symptoom van een postnatale depressie zijn. In dat geval is doktershulp noodzakelijk ZWANGERSCHAP EN SEKS Intiem contact blijven houden Vaak is voor de vrouw het vrijen tijdens de zwangerschap nog fijner dan normaal omdat ze niet met anticonceptie rekening hoeft te houden of omdat ze weet dat de conceptie is gelukt, als dat al een probleem is geweest Dat neemt niet weg dat tijdens de eerste drie maanden het verlangen naar seks verminderd kan zijn. De hormonale veranderingen waardoor je misselijk moe of labiel bent kunnen je van je energie beroven en daardoor van je zin in vrijen. Je kunt dan moeilijk opgewonden raken. Een tijdje geen gemeenschap is best maar vermijd de lichamelijke intimiteit niet helemaal. Juist nu is het heel belangrijk voor je zowel lichamelijk als emotioneel vertrouwelijk met je partner te blijven. Ook al staat jouw verlangen op een laag pitje, dat van je partner misschien niet en als dat het geval is, kun je hem bevredigen door gebruik te maken van de techniekon uit STIMULATIETECHNIEKEN, pag. 53. Veel paren ontdekken dat de zwangerschap hen prikkelt tot het vinden van nieuwe wegen om elkaar genot te bezorgen zonder afhankelijk te zijn van gemeenschap. Halverwege de zwangerschap Nu de ongemakken van de eerste drie maanden over zijn, zal het verlangen naar seks waarschijnlijk terugkeren, als dat al ooit verminderd is geweest In deze periode zijn de weefsels van de vagina sterker doorbloed en de afscheiding wordt overvloediger, zodat je het gevoel kunt hebben datje op elk moment wel zou kunnen vrijen. Welke houding? Bij het vorderen van de zwangerschap zul je merken dat houdingen waarbij druk op de buik wordt uitgeoefend ongemakkelijk worden. Als je partner een houding bovenop inneemt zal hij meer dan anders op zijn onderarmen moeten steunen en je zult misschien houdingen in zijligging, achterom of zittend geschikter vinden ( zie HOUDINGEN BIJ DE COiTUS, pag. 59). Als je last van je rug hebt is d.e knielhouding vaak het beste. Deze wordt ook voor het laatste stadium van de zwangerschap aanbevolen, omdat dan de druk op de baarmoeder het geringst is. Plat op je rug liggen kan door indigestie of maagzuur ook al in het begin van de zwangerschap onprettig zijn. In dat geval kan zittend vrijen of met veel kussens in je rug een oplossing zijn. Seks na de bevalling De eerste paar weken - na een eerste zwangerschap waarschijnlijk minstens zes, na volgende bevallingen minder - kan gemeenschap'pijnlijk zijn, vooral als je hechtingen hebt gehad Ook al schijnt alles goed genezen te zijn, toch kan de huid strak en prikkerig aanvoelen en er kan een heel gevoelige plek zijn, meestal 134 Het versterken van de bekkenbodemspieren Door een bevalling wordt de vagina niet buitensporig uitgerekt wat sommige vrouwen en veel mannen denken. Maar als je je vaginaspieren nooit hebt geoefend kan een zekere slapheid het gevolg zijn. Waarschijnlijk krijg je na de bevalling speciale oefeningen te doen die de vaginaspie- ren weer in conditie brengen en de bekkenbodem versterken tegen het risico van een prolaps. (Hierbij glijden de inwendige organen, die door de bekkenbodem gedragen worden, door een zwakke plek daarin naar buiten.) Deze Kegel-oefeningen staan op pag, 81. Zolang je vaginaspieren hun oude kracht nog niet terug hebben, kan je partner een houding prefereren waarbij je benen gesloten zijn, zodat zijn penis meer wrijving ondervindt en sterker wordt gestimuleerd (zie HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS, pag. 59). ONVRUCHTBAARHEID Een paar dat normaal vruchtbaar is en een gewoon actief seksleven heeft - twee of drie maal per week geslachtsgemeenschap - kan gewoonlijk binnen een jaar een kind verwekken Maar van de honderd paren zijn er tien niet in staat kinderen te krijgen en vijftien hebben er minder dan ze zouden wensen. In sommige gevallen ligt de oorzaak van de onvruchtbaarheid bij de vrouw, in andere gevallen bij de man en soms bij beiden. Onvruchtbaarheidsonderzoek Als je na een jaar nog niet in verwachting bent zou je samen naar de dokter moeten gaan. Hij zal eerst willen weten of jullie geregeld gemeenschap hebt gehad en of er seksuele problemen zijn vaginisme of erectieproblemen bijvoorbeeld - die een coïtus moeilijk maken. Dan zal hij je aanraden zoveel mogelijk op je vruchtbare dagen met elkaar naar bed te gaan (twee weken vóór de menstruatie). Hij zal waarschijnlijk vragen hoe regelmatig je menstrueert want als de menstruaties onregelmatig zijn of af en toe overslaan, is de kans op conceptie kleiner. Ten slotte zal hij speciale tests laten doen waaruit de oorzaak van onvruchtbaarheid kan blijken. Als de tests erop wijzen dat je zelden ovuleert kunnen hormooninjecties of een van de ‘vruchtbaarheidsmedicij- nen' helpen. Soms is er een vernauwing in de eileiders die het ei van de eierstokken naar de baarmoeder brengen Die kan vaak door een operatie worden opgeheven, maar als dat niet mogelijk is, kan een bevruchting buiten het lichaam uitkomst brengen (‘reageerbuisbaby). Dit is een nieuwe techniek, die nog niet algemeen wordt toegepast Een rijp ei wordt uit de eierstok van de vrouw gehaald, bevrucht met zaad van de partner en dan in de baarmoeder geplaatst om zich daar verder te ontwikkelen (‘invitrofer- tilisatie). Onvruchtbaarheid van de man Een man die tot gemeenschap en zaadlozing in staat is. neemt meestal aan dat hij vruchtbaar moet zijn omdat hij potent is, maar dat hoeft niet zo te zijn. Alleen met behulp van een microscoop kan een dokter bepalen of het zaad van een man vruchtbaar is (beweringen over de samenhang van kaalheid of een behaarde borst met vruchtbaarheid zijn onzin). Verreweg de meest voorkomende oorzaken van onvruchtbaarheid van de man zijn te weinig of te veel misvormde of te weinig beweeglijke zaadcellen in de zaad- vloeistof. Behandeling Onvruchtbaarheid is bij de man gemakkelijker te constateren dan bij de vrouw, maar moeilijk te behandelen, omdat het vaak duister blijft wat precies de oorzaak is. Stress, vermoeidheid en zwaar drinken kan de zaadcellenproduk- tie tijdelijk verlagen, dus als het zwanger worden maar niet wil lukken, zal de man op zijn levensstijl moeten letten Er zijn ook geneesmiddelen die de vruchtbaarheid verlagen. Soms wordt onthouding aangeraden gedurende enkele dagen voor de vruchtbare dagen van de vrouw - omstreeks halverwege de cyclus, zodat er een voorraadje zaadcellen kan worden opgebouwd. In sommige gevallen kan een medicijn- of hormoonbehandeling de spermaproduktie vergroten en soms is het mogelijk een concentratie van zaadcellen te maken door het centrifugeren van de zaadvloeistof en dat concentraat door middel van kunstmatige inseminatie in de baarmoeder te brengen. Psychische factoren Als je een tijdlang geslachtelijke omgang met je partner hebt gehad en nog steeds niet zwanger bent geworden, kan dat heel wat stress veroorzaken, niet alleen omdat je zelf naar een kind verlangt maar ook doordat de familie en naaste omgeving vaak op hinderlijke wijze druk uitoefenen op het kinderloze echtpaar. Hoewel er geen wetenschappelijk bewijs voor bestaat lijken psychische factoren een rol te spelen bij het al of niet zwanger worden. 5 DE VROUW ZONDER PARTNER Zonder partner blijven kan een manier van leven zijn die je zelf hebt gekozen en waarmee je tevreden bent, misschien omdat je 135 graag onafhankelijk bent en er niet bijzonder op gesteld - op dit moment tenminste - je aan één man te binden. Dat neemt niet weg dat je voortdurend wordt gedwongen je besluit te verdedigen. Vooral als je een eindje in de dertig bent, begint het gezeur. Je kunt gehinderd worden door alle mogelijke uitspraken die in jouw eigen leven nergens op slaan - dat vrouwen zonder partner ongelukkig zijn. eenzaam, onrijp of seksueel gefrustreerd bijvoorbeeld. Zolang je onder de dertig bent, is het normaal om niet gebonden te zijn en dan mag het nog, maar als je tegen de veertig loopt, denkt men datje hebt besloten alleen te blijven. Natuurlijk is het voor veel vrouwen een probleem. De relaties man-vrouw schijnen nu eenmaal voorbestemd te zijn zo niet tot een huwelijk dan toch wel tot seks te leiden. Als vriendschap het enige is dat je wilt of te bieden hebt is er veel kans op misverstand. Het kan ook zijn datje heel goed beseft dat je gelukkiger zou zijn als je een intieme blijvende relatie zou kunnen opbouwen, maar dat die je tot nu toe is ontgaan. Veel van de adviezen in dit deel van het boek zijn gericht op de oplossing van dit soort problemen. De eerste taak is vast te stellen waardoor je zonder partner bent Is dat een bewust of misschien onbewust besluit van jouw kant? Heb je misschien weinig gelegenheid met potentiële partners in contact te komen of vind je het moeilijk een relatie op te bouwen als je wel mannen ontmoet? De probleemschema’s hierna analyseren deze moeilijkheden grondig en verwijzen je naar andere hoofdstukken, waarin je geholpen wordt gemakkelijker tot een relatie te komen of meer te maken van je leven alleen, ongeacht of datje eigen keus is of datje er door omstandigheden toe bent gedwongen. 138 WAAROM HEB JE GEEN PARTNER? Als het maken van vrienden je nooit gemakkelijk is afgegaan, dan zal ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SEKSUELE VAARDIGHEDEN, pag. 146, je kunnen helpen Heb je het altijd moeilijk gevonden vrienden of vriendinnen te maken? NEE Ontmoet je heel weinig potentiële partners of leiden de ontmoetingen die je hebt nooit ergens toe? Zie het probleemschema MOEILIJK EEN PARTNER KUNNEN VINDEN, pag 140. NEE Raak je gauw bevriend met mannen maar trek je je gewoonlijk terug als er seks aan de relatie te pas dreigt te komen? Vind je het idee van seks een beetje griezelig? NEE Wat doe je tegen de angst voor seks?, pag. 73, en HET OVERWINNEN VAN PENETRATIE- ANGST, pag. 94, zullen je positiever tegenover seks doen staan. NEE Moet je niet veel hebben van een seksuele relatie omdat je nooit belangstelling voor seks hebt gehad? NEE JA Mis je de liefde van een partner, ook al ben je gelukkig zonder actief seksleven? NEE Een leven alleen hoeft niet eenzaam of emotioneel leeg te zijn Als dat een probleem is, kan Het overwinnen van eenzaamheid, pag. 149. hulp bieden. Ben je tot op heden altijd nauwe emotionele banden uit de weg gegaan omdat je je niet aan één mens wilt binden? NEE 138 Misschien heb je van nature weinig behoefte aan seks en ligt een vrijgezellenbestaan je het beste. Zie LEVEN ZONDER PARTNER pag. 149. Als je het altijd moeilijk hebt gevonden vertrouwelijk met een ander te zijn, dan kan Angst voor intimiteit, pag. 73, je helpen. NEE een nauwe band met een ander, want dit soort partners kiezen is de veiligste manier om de indruk te geven dat je zoekt terwijl je wel zorgt dat het niet lukt Het kan ook zijn dat je emotioneel contact schuwt Zie Angst voor intimiteit, pag 73. Zijn de meeste mannen tot wie je je voelt aangetrokken ongeschikt als blijvende partner omdat ze bijvoorbeeld al gebonden zijn? Als dit vaak voorkomt kan het zijn datje eigenlijk nog geen zin hebt in NEE Heb je een heel duidelijk beeld voor ogen van de soort partner die je wenst en voldoen de meeste mannen die je ontmoet niet aan dat beeld? JA Is je droombeeld van je toekomstige partner heel star, dan is de kans klein dat je iemand vindt die daarop lijkt Zie WAT VOOR PARTNER ZOEK JE?, pag 142. NEE Heb je op dit moment een relatie die wel goed is en prettig loopt maar vraag je je af of je die wel 'voorgoed’ wilt? JA NEE Beginnen je relaties meestal wel goed maar eindigen ze in een ramp? JA Voor een 'lang en gelukkig’ slot bestaat geen enkele garantie. In HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag 144, worden enkele aanwijzingen voor succes en mislukking besproken die je tenminste kunnen helpen je kansen te bepalen. Als het altijd weer misloopt, dan is óf je keuze verkeerd óf je weet nog niet precies wat voor jou het belangrijkste is in een relatie. Zie het probleemschema MOEILIJK RELATIES IN STAND KUNNEN HOUDEN pag. 141. NEE Ben je te veel gesteld op je onafhankelijkheid om die voor een blijvende relatie op te geven? JA NEE Sommige mensen prefereren de voordelen van het leven zonder partner - met name de onafhankelijkheid en de privacy - boven die van een nauwe permanente relatie. LEVEN ZONDER PARTNER pag. 149, behandelt deze en andere onderwerpen die een vrouw aangaan die heeft besloten alleen te blijven. Je bent waarschijnlijk alleenstaand omdat het de levensstijl is die je momenteel het beste ligt Het alleen zijn kan echter een gewoonte worden, dus als je op den duur je leven met een ander wilt delen, onttrek je dan niet té lang aan intieme relaties. Zie LEVEN ZONDER PARTNER pag 149. 139 MOEILIJK EEN PARTNER KUNNEN VINDEN Ben je zó verlegen tegenover mannen dat je het zelfs moeilijk vindt een oppervlakkige relatie met ze aan te gaan? Denk voorlopig niet aan seks en doe je best je o basis van vriendschap bij mannen op je gema te voelen. Verlegenheid leren overwinnen, pag 7' zal je helpea JA NEE Ontmoet je veel potentiële partners maar zijn die mannen slechts zelden in jou geïnteresseerd? Bekijk jezelf kritisch voor de spiegel en als er ergens verbetering mogelijk is, verbeter dat dan. Zie Verander wat veranderd kan worden, pag. 76. JA NEE Misschien realiseer je je niet dat je een onprettige indruk maakt Zie ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SEKSUELE VAARDIGHEDEN, pag. 146. Gebeurt het vaak dat een man na een of twee afspraakjes met je zijn belangstelling voor je verliest? Heb je de neiging een contact te vroeg ernstig te nemen? NEE NEE Het is vaak moeilijk in te zien wat een relatie doet misgaan. Het probleemschema MOEILIJK RELATIES IN STAND KUNNEN HOUDEN, pag. 141, onderzoekt een paar veel voorkomende oorzakea Heb je weinig of geen gelegenheid om potentiële partners te ontmoeten - misschien doordat je naar een andere omgeving bent verhuisd of omdat je baan je te veel in beslag neemt? Meestal is het fout het tempo op te jagea ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SI SUELE VAARDIGHEDEN, pag. 146, en LEVEN ZONDER PARTNER pag. 149. Zie ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SEKSUELE VAARDIGHEDEN, paj Als het je niet lukt een partner te vinden, ook ontmoet je veel mensen, dan stel je je eisen het zoeken naar je ideale man misschien te hoog Zie WAT VOOR PARTNER ZOEK J pag. 142. Of misschien heb je momenteel ge behoefte aan een partner. Zie LEVEN ZONDER PARTNER pag. 149. NEE 137 MOEILIJK RELATIES IN STAND KUNNEN HOUDEN RELATIE, pag. 144. Zijn de meeste mannen met wie je bevriend raakt heel anders dan jij? JA NEE Raak je gewoonlijk bevriend met mannen met problemen of met mannen die heel afhankelijk worden? Je kiest partners die emotioneel niet stevig in hun schoenen staan, misschien omdat je je graag de sterkste wilt voelen. Zie HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag. 144. JA Als je je altijd beheerst, is dat voor je partner onbevredigend. Raadpleeg Angst voor intimiteit, pag. 73. NEE Vind je het moeilijk liefde te tonen? JA Zolang je niet emotioneel onafhankelijk bent, zullen je relaties altijd moeilijk zijn. Zie HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag 144. NEE Zoek je altijd steun bij je ouders? JA Als je meer zelfvertrouwen had, zouden je relaties misschien hechter zijn. Zie VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 75. NEE Word je jaloers op iedereen voor wie je partner ook maar een greintje belangstelling toont? JA NEE Zoek je voor alles wat er misgaat de schuld bij jezelf? JA NEE Boosheid is in een relatie een van de meest destructieve factoren. Omgaan met boosheid, pag. 117, bespreekt manieren om boosheid te uiten zonder je partner te kwetsen of een onherstelbare kloof te scheppen. Zie Angst voor intimiteit, pag 73, waarin ie wordt verteld hoe je tot vertrouwelijkheid kunt komen. Ben je humeurig en word je gauw kwaad? JA Als je nog steeds niet goed begrijpt waarom je verliefdheden op niets uitlopen, raadpleeg dan HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE, pag. 144. NEE Overkomt het je vaak dat je belangstelling daalt zodra een relatie serieus wordt hoewel je je in het begin wel tot deze partner aangetrokken hebt gevoeld? JA NEE Een succesvolle relatie is gemakkelijker op te bouwen met iemand met wie je veel overeenkomsten hebt Zie HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE 141 Een van de grootste illusies die je kunt koesteren is te geloven dat er ergens een man bestaat die als ideale partner voor jou beste md is. Als iedereen dat zou geloven, zou bijna iedereen gedoemd zijn zonder partner te blijven. In feite zijn er massa's mannen op wie je verliefd kunt worden. De een heeft dit, de ander dat, maar datje alles in één man verenigd zult vinden is heel onwaarschijnlijk Blijf je op de ideale partner wachten, dan bestaat het gevaar dat ditje zal weerhouden het beste te maken van de relaties die je hebt nog afgezien van het feit dat hij zeer waarschijnlijk niet bestaat De toestand van ‘verliefd zijn’ duurt niet eeuwig Zolang je verliefd bent zul je denken je ideaal gevonden te hebben. Langzaam maar zeker zul je echter gaan beseffen dat hij ook maar een mens is - misschien niet zó sterk, zó'n vaste rots of zó zelfverzekerd als je had gedacht Als die dingen erg zwaar bij je tellen en je iemand anders ontmoet die wel aan die voorwaarden schijnt te voldoen, zul je op die ander verliefd worden - tot je beseft dat ook hij feilbaar is. Het kan ook zijn dat je je nooit in staat voelt een verbintenis aan te gaan en alles op één relatie te zettea omdat je steeds in de verwachting leeft dat zich iets beters zal voordoen. Als je met iets minder genoegen neemt zul je eerder je bestemming vinden. Dat wil dus absoluut niet zeggen datje dan maar een tweede keus moet accepterea maar je zult WAT VOOR PARTNER ZOEK JE? er zeker mee gebaat zijn als je niet al te star vasthoudt aan hetgeen je wilt Het gevaar niet soepel genoeg te zijn Als je precies in je hoofd hebt hoe je partner zou moeten zijn. zullen er vrijwel zeker moeilijkheden komen. Hoe vaster omschreven je eisen, hoe kleiner je kans iemand te vinden die eraan voldoet Ook in een vaste relatie is starheid een nadeel. Mensen veranderen en je partner zal ouder worden, waarschijnlijk dikker en zeker grijzer. Als dat kwesties zijn die je belangrijk vindt kunnen ze je relatie in gevaar brengen. Ook de persoonlijkheid is aan verandering onderhevig en dat is vooral duidelijk als je heel jong bent begonnen en samen volwassen bent geworden. Waarschijnlijk heb je, net als elke vrouw, je voorkeuren. Je kunt je bijvoorbeeld onweerstaanbaar aangetrokken voelen tot iemand die je aan je eerste liefde herinnert of onmogelijk verliefd worden op een man die het leven al te ernstig opvat Voor sommige vrouwen tellen zulke voorkeuren zwaar, terwijl ze voor andere nauwelijks enige invloed hebben bij de keuze van een partner. NAGAAN HOE SOEPEL JE BENT De volgende opdrachten zullen je helpen beoordelen of je te star bent in de eisen die je aan een seksuele partner stelt en daardoor zelf je keuze beperkt 1 Welke lichamelijke eigenschappen? Het doel van de eerste opdracht is te ontdekken welke lichamelijke eigenschappen je partnerkeus beïnvloeden en hoe belangrijk ze voor je zijn. 1 Maak een lijst van tien mannen die je als lichamelijk aantrekkelijk beschouwt Het hoeven geen mannen te zijn die je goed kent of tot wie je je seksueel aangetrokken voelt maar gewoon mannen van wie je het uiterlijk bewondert 2 Maak nu een lijst van tien mannen die je niet aantrekkelijk vindt (Denk eraan dat die lijsten alleen voor het uiterlijk geldea) 3 Probeer nu van elke man op je eerste lijst één kwaliteit te vinden die je extra aantrekkelijk vindt Zet die kwaliteiten onder elkaar onder de kop 'Positief. 4 En nu de lijst van mannen die je onaantrekkelijk vindt Zet tien lichamelijke eigenschappen onder elkaar die je niet aantrekkelijk vindt onder de kop 'Negatief. Het kan voorkomen datje hierbij een kwaliteit hebt die tegengesteld is aan een van je vorige lijstje: 'Dik' bijvoorbeeld tegenover 'Slank' in je eerste lijst Dat mag 5 Werk beide lijsten door en ga na hoe belangrijk elke eigenschap is. Zet een streepje bij elke positieve of negatieve kwaliteit die 138 essentieel is voor je seksuele belangstelling. Als lengte heel belangrijk voor je is, zet er dan een streep bij. En als je zo het land hebt aan blond haar dat je je nooit aangetrokken zult voelen tot een blonde man, zet je een streep bij die eigenschap. Zet geen strepen bij dingen die je wel belangrijk vindt maar niet van levensbelang. Nu de tweede opdracht ditmaal het natrekken van geestelijke eigenschappen. 2 Welke karaktereigenschappen? Zelfs als je iemand ontmoet die er in jouw ogen aantrekkelijk uitziet, hoeft hij je nog niet seksueel op te winden. Het is bijna altijd een geestelijke eigenschap, zoals gevoel voor humor, die de balans doet doorslaan. Je kunt op dezelfde wijze als hiervoor analyseren welke positieve en negatieve kwaliteiten belangrijk voor je zijn. 1 Haal je de mannen voor de geest die je vrij goed kent en als lichamelijk aantrekkelijk beschouwt 2 Zoek er daar tien uit die je seksueel opwinden of dat eens hebben gedaan en daarna tien die je. ondanks hun uiterlijk, seksueel nooit hebben bekoord. 3 Zoek vervolgens tien aantrekkelijke karaktertrekken uit bij de eerste tien mannen en zet ze onder elkaar onder de kop 'Positief. Dan tien onaantrekkelijke karaktertrekken in de tweede groep onder de kop 'Negatief. 4 Ga dan na welke van deze positieve en negatieve karaktereigenschappen zó belangrijk zijn datje er bij je partnerkeuze niet omheen kunt Zet daar een streep bij en negeer de rest De lijsten van aantrekkelijke en onaantrekkelijke eigenschappen, zowel lichamelijke als geestelijke, vormen tezamen de blauwdruk voor je seksuele voorkeur. Deze karakteristieken - hoewel uiteraard niet allemaal - zijn voor jou van essentieel belang wil je je seksueel tot een man aangetrokken voelen. Het aantal strepen datje hebt gezet toont aan hoe star je blauwdruk is. Zelfs al zijn het er maar een of twee, toch beperk je daarmee je partnerkeuze. Hoe minder strepen je hebt gezet hoe plooibaarder je bent en hoe meer mannen je in aanmerking vindt komen als mogelijke seksuele partners. Je zult waarschijnlijk hebben gemerkt dat de geestelijke eigenschappen zwaarder tellen dan de lichamelijke en dat je je aangetrokken kunt voelen tot een man als hij tenminste aan enkele van je positieve lichamelijke eisen voldoet en mits die zwaarder wegen dan de negatieve eisen. Je soepeler opstellen Als je blauwdruk weinig flexibel is, kan het misschien geen kwaad je verwachtingen eens te herzien. De beste manier om dat te doen is je aandacht te concentreren op de dingen van je tegenwoordige vriend - of van een man in wie je momenteel geïnteresseerd bent die je het meest aanspreken. Je zult waarschijnlijk ontdekken dat dit eigenschappen zijn die je in de vorige opdrachten als belangrijk maar niet als essentieel voor je seksuele interesse hebt opgeschreven. Ook zul je waarschijnlijk andere eigenschappen kunnen ontdekken die je niet als belangrijk op je lijst hebt gezet maar die deze man apart maken. 143 Het is moeilijk te voorspellen of een relatie een succes zal worden, want de meest onwaarschijnli jke combinaties blijven soms jaren bestaan, terwijl andere, die alles schijnen mee te hebben, mislukken. Dat neemt niet weg dat de ervaring van huwelijksadviseurs en onderzoek naar de oorzaken van het mislukken van huwelijken aanwijzingen hebben opgeleverd dat bepaalde factoren de kans op succes of mislukking mede bepalen. Als je graag wilt weten hoe je het moet aanleggen om een blijvende relatie op te bouwen, volgen hier de belangrijkste van die factoren. eigenschappen die voor de toekomst van een vaste verbintenis weinig goeds voorspellen. Ergernis en boosheid werken in een relatie destruc tiever dan wat ook. Samenl even met een partner die dominerend agressief of overmatig kritisch is zal niet meevallen. Ook zal een relatie misschien nog net lukken als een van de partners onrijp is, maar zijn ze dat beiden, dan is de mislukking onafwendbaar. Ook een gering gevoel van eigenwaarde is een teken van gevaar, omdat daaruit onzekerheid en jaloezie kunnen voortkomen, die een relatie van liefde en vertrouwen haast onmogelijk maken. Overmatige afhankelijkheid kan een volwassen en blijvende relatie onmogelijk maken. Een partner die nog zeer afhankelijk is van ouderlijke raad en steun kan van jou meer steun en geruststelling eisen dan jij wilt en kunt geven. En als jij dan ook nog eens behoefte aan steun hebt, al is het maar tijdelijk, dan kan hij blijken niet in staat te zijn op volwassen wijze die verantwoordelijkheid op zich te nemen. HET OPBOUWEN VAN EEN BLIJVENDE RELATIE □ Bind je niet te jong. Huwelijken die op jeugdige leeftijd worden gesloten lopen het grootste risico van allemaal. Uit elk groot onderzoek naar het huwelijk is gebleken dat voor huwelijken die voor de leeftijd van 19 jaar zijn gesloten de kans op mislukken het grootst is (vooral als de reden ervoor zwangerschap is geweest). Bij het rijper worden veranderen beiden en daarmee hun behoeften en interessen. Het is mogelijk dat twee mensen zich min of meer in dezelfde richting ontwikkelen en meegaan in eikaars veranderende behoeften, maar uit elkaar groeien is veel waarschijnlijker. □ Bind je niet te vlug. Je zou elkaar op z’n minst negen maanden moeten kennen voor je het besluit neemt je relatie blijvend te maken. Zoveel tijd kost het de meeste mensen om alle positieve en negatieve kanten van de ander goed te leren kennen. De beste manier om te ontdekken of je partner kans heeft om de test van de tijd te doorstaan is met de ander te gaan samenleven. Gaat het daarbij stormachtig toe, dan is dat een waarschuwingssignaal. Als je vaak ruzie hebt en. wat nog erger is, als een van beiden meer dan eens de relatie heeft verbroken, dan voorspelt dat niet veel goeds voor de toekomst want zo zal het dan waarschijnlijk blijven gaan. Ook langdurige omgang kan verdacht zijn. Als je wel hebt gepraat over een vaste relatie maar die steeds hebt uitgesteld, ga dan grondig na wat daarvan de achtergrond is. Het kan zijn datje eigenlijk je onafhankelijkheid (nog) niet wilt prijsgeven. □ Let op overeenkomsten. Uit onderzoek is gebleken dat 'soort zoekt soort' een gangbare tendens is. Er bestaan geslaagde huwelijken van uitersten, maar een huwelijk van mensen met gelijke liefhebberijen en opvattingen is uiteraard gemakkelijker en daarin zal minder wrijving voorkomen. Op één belangrijk terrein dezelfde belangstelling hebben helpt al evenals een ongeveer gelijke leeftijd Als er een leeftijdsverschil bestaat van meer dan tien jaar, is de kans groot dat je opvattingen te veel verschillen om een ongedwongen relatie te kunnen opbouwen. □ Pas je seksueel bij elkaar? Als je opvattingen over seks heel verschillend zijn en seks in het leven van de een een veel grotere rol speelt dan in dat van de ander, dan kan ze nooit een bindende kracht zijn. Seksueel bij elkaar passen is niet alleen een kwestie van techniek, want die kan worden geleerd Maar het is belangrijk dat je je seksueel echt tot elkaar voelt aangetrokken en elkaar kunt opwinden, want alleen op die basis kun je eikaars behoeften echt bevredigen. Is er een achtergrond van wederzijdse aantrekking en liefde, dan zijn bijna alle seksuele problemen op te lossen; is die afwezig, dan zullen de meeste waarschijnlijk onoverkomelijk blijken te zijn. □ Let op emotionele rijpheid Er zijn bepaalde karakter138 □ Overtuig je ervan ofje partner wel in staat is je lichamelijke intimiteit en liefde te geven. Iemand die emotioneel erg geremd is en het moeilijk vindt liefde lichamelijk te uiten of te accepteren, maakt weinig kans een bevredigende relatie in stand te houden. □ Let op soepelheid Een van de belangrijkste eigenschappen waarop je bij een partner moet letten is zijn vermogen tot veranderen. Mensen noch hun relaties zijn stabiel en iemand die erg star is zal zich moeilijk kunnen aanpassen aan de steeds veranderende behoeften en omstandigheden die zich in een relatie voordoen. Het is daarom een goed teken als je vriend of toekomstige partner ontvankelijk is voor nieuwe ideeën en best eens iets wil proberen dat nieuw voor hem is. Maar als er dingen zijn in je relatie die ernstige twijfel bij je oproepen, :rpost je dan niet met de gedachte dat je partner wel zal veranderen. Als je jezelf erop betrapt dat je hoopt dat hij onder jouw leiding minder humeurig of verkwistend zal wordea minder gauw boos of jaloers, dan neem je een groot risico. Sommige mensen zijn heel goed in veranderea andere juist helemaal niet Als dat kunnen veranderen belangrijk voor je is, let dan op tekenen op dat gebied voor je met hem in zee gaat en niet achteraf. Er is één element voor blijvend succes van een relatie dat niet in voorgaand lijstje is opgenomen, omdat het extra nadruk behoeft Dit element is je eigen zekerheid over je relatie en het vaste voornemen dat daaruit voortkomt om er een succes van te maken. Als je bedenkingen hebt zullen die waarschijnlijk groeien en dan kun je niet meer met 100% overtuiging aan je relatie werken, terwijl dat het beste middel is om problemen te boven te komen. Beoordeling van je relatie over seks de een een r. dan kan bij elkaar t. want die : dat je je en elkaar ie eikaars rond van bijna alle ezig. dan jk blijken karakter;en vaste en booswat ook. agressief k zal een partners slukking nwaarde ■rheid en an liefde FACTOREN D IE EE De checklijst hieronder kun je gebruiken om de levensvatbaarheid van je relatie te beoordelen. In de linker?.::: — staan de gunstige factoren die je kansen op succes vergr :~ ten. Natuurlijk kunnen zé dat succes niet garanderen, maar wel geven ze aan datje waarschijnlijk goed met elkaar zul: kunnen opschieten. In de rechterkolom staan risicofac::- ren. Het schijnt gemakkelijker te zijn rampspoed te voerspellen dan geluk - daaraan wordt ook meer aandach: besteed. Er is meer onderzoek gedaan naar de oorzaken van het mislukken van relaties dan naar factoren die mensen gelukkig bij elkaar doen blijven. Er is dus meer reden voor bezorgdheid als je veel factoren op de risico/.-s: moet aanstrepen dan als er weinig van de positieve lijst v:; - jullie gelden. ,N RELATIE DOEN SLAGEN OF FALEN FACTOREN Emotionele stabiliteit □ Minstens zes maanden succesvol □ sam.en- wonen □ Te jong trouwen (onder de □ Sterke neiging tot de baas spelen 19) of tot abnormale jaloezie □ 'Moeten trouwen' wegens zwangerschap □ Emotionele kilheid □ Gelijke opvattingen over belangrijke □ Het vermogen liefde te geven en te ontvangen onderwerpen □ Te korte kennismakingsperiode (minder dan negen maanden) □ □ Overeenkomsten in intelligentie □ Trouwen □ Angst voor onafhankelijkheid □ Overeenkomstige achtergrond en opleiding sociale □ Overeenkomstige behoeften seksuele 1 en blij- die nog kan van t en kunt in steun a niet in jrdelijk- 7 Soepelheid passingsvermogen □ en aan- om thuis weg te Weinig zelfrespect en daardoor weinig zelfvertrouwen komen melijke aeel erg lelijk te levredi- ïschap- is zijn relaties ïoeilijk jehoef>rdoen. «komen best rals er bij je dat je jpt dat urig of □ Leeftijdsverschil minder dan tien □ Emotioneel op eigen benen jaar kunnen staan □ Dezelfde interessen en activiteiten □ Rekening houden met anderen □ Dezelfde ambities en dezelfde □ Lichamelijk even aantrekkelijk levensstijl prefereren zijn □ Trouwen uit wrevel □ Vaak boos zijn □ Veelvuldige ruzies of vaak □ Egoïsme of egocentriciteit weglopen □ Emotionele onevenwichtigheid □ Al te groot verschil in uiterlijke aantrekkelijkheid 145 138 ONTWIKKELEN VAN SOCIALE EN SEKSUELE VAARDIGHEDEN De term 'sociale vaardigheden' betekent niets anders dan de kunst goed met mensen te kunnen omgaan, hun door je woorden en gedrag het gevoel te geven datje hen waardeert en dat je zelf ook aardig bent Van je sociale vaardigheid hangt het af welke indruk je bij een eerste ontmoeting maakt hoe gemakkelijk je het vindt vrienden te maken en hoe je het ongedwongen klaarspeelt als dat aan de orde is, de overgang van een vriendschappelijke naar een seksuele relatie te makea De lichaamstaal leren Meestal, vooral in het begin van een relatie, zijn woorden te grof om de tere gevoelens uit te drukken die door twee mensen worden uitgewisseld. De boodschappen‘Ik vind je leuk’, ‘Ik zou je graag wat beter leren kennen’, worden grotendeels uitgedrukt in lichaamstaal een communicatiesysteem dat gebaseerd is op je manier van staan, lopen en naar elkaar kijken. Je reageert er beiden op, zij het vaak onbewust Iederéén gebruikt lichaamstaal; maar aangezien je er even gemakkelijk negatieve als positieve boodschappen mee overbrengt maakt niet iedereen er een gunstig gebruik van. Zo zenden verlegen mensen vaak zonder het te weten verkeerde signalen uit en roepen daardoor onbedoeld verkeerde reacties bij anderen op. Verlegenheid wordt - door vreemden vaak en door kennissen soms - uitgelegd als verveeldheid, gebrek aan belangstelling of zelfs vijandigheid. Het is dus van belang de lichaamstaal te leren verstaan en te gebruiken om gemakkelijk met anderen te kunnen omgaan. Oogcontact Kijk altijd degene aan tegen wie je praat kijk niet over zijn schouder- wat de indruk wekt van verveling of elders te zijn met je gedachten - of naar de vloer - wat duidt op verlegenheid of zelfs op onoprechtheid Als hij zijn ogen neerslaat dan denk je waarschijnlijk dat je hem te lang hebt aangestaard Wat de meeste mensen aangenaam vinden, is een oogcontact met tussenpozen, ongeveer vijf seconden per halve minuut Dit toont datje geïnteresseerd bent maar dat je de ander ook niet al te nauwkeurig observeert Oogcontact is ook een van de eenvoudigste en meest directe manier om te tonen dat je je tot een ander seksueel voelt aangetrokken. Zo komt het ook dat je, als je verlegen bent een aantrekkelijke man die je ontmoet nauwelijks durft aan te kijken. Je zult de neiging hebben je ogen neer te slaan om je gevoelens te verbergen. Maar maak je oogcontact met hem, dan maak je het hem gemakkelijk met je in contact te komen als hij dat wiL Glimlach als je hem aankijkt en houd je blik iets langer op hem gericht dan je normaal zou doen. De uitdrukking op je gezicht Als je vaak wordt gevraagd of je je wel goed voelt of ergens over tobt terwijl je prima in orde bent dan toont je gezicht een verkeerde boodschap. Glimlachen is bijzonder belangrijk, want dat is de meest directe manier om een man te vertellen dat je hem aantrekkelijk vindt of het prettig vindt in zijn gezelschap te zijn. En in ieder geval zie je er daardoor aardig en toegankelijk uit Gebaren Gebruik je handen om meer nadruk en levendigheid toe te voegen aan hetgeen je zegt Dit is vaak het gemakkelijkst te leren door op anderen te letten. Overdrijf het niet heel kleine bewegingen zijn meestal al voldoende. Bij het luisteren zijn hoofdbewegingen belangrijk, omdat je daarmee de ander aanmoedigt door te gaan en tevens je belangstelling ermee uitdrukt Lichaamshouding Als je rechtop staat met je hoofd omhoog, zul je een indruk maken van zelfvertrouwen, hóe je je ook voelt Als je iemand voor het eerst ontmoet moetje zorgen niet te dichtbij of te veraf te staan. Veel mensen vinden het onprettig als een vreemde vlak bij hen staat omdat ze dat als een bedreiging voelen. Aan de andere kant kan het een teken van belangstelling zijn en is het een van de hints die je kunt geven als je wel op wat intiemere voet met de ander wilt komen. Het omgekeerde, veel verder van iemand af gaan staan, maakt vaak een indruk van gereserveerdheid of zelfs wel van wantrouwen. Lichamelijk contact Aanraken is ook een teken datje kunt geven als je iemand aantrekkelijk vindt - maar houd het fijntjes. Let heel goed op zijn reactie, zodat je niet de grens overschrijdt tussen belangstelling tonen en opdringerigheid of kleverigheid Je zult merken dat door elkaar nadrukkelijk en veelvuldig aanraken de seksuele relatie sneller tot stand komt Nog steeds is de man erop gesteld het seksuele tempo zelf te bepalen, maar ook al is dat zo, toch verwacht hij van jou een teken dat hij veilig een stap verder kan gaan. Als je dus in het allereerste begin van een relatie 'positieve' signalen wilt geven, doe dat dan heel bescheiden en subtiel. Raak bijvoorbeeld zijn arm aan als je met hem praat of. als je hem achtemakomt leg dan als groet een hand op zijn schouder. De huid aanraken is natuurlijk intiemer dan een aanraking door de kleren heen. Met één vinger de hand van een man licht aanraken is bijvoorbeeld erotischer dan een hele hand op zijn arm leggen. Luister naar je stem Voor de eerste indruk die je op mensen maakt is, na je uiterlijk, je stem het belangrijkst Je kunt er een indruk van krijgen hoe je stem op anderen overkomt door naar een bandopname van jezelf te luisteren. De meeste mensen schrikken in het begin van de klank van hun eigen stem, maar probeer uit te zoeken welke kenmerken ervan op anderen een irritante indruk zouden kunnen maken of waaronder je verstaanbaarheid lijdt Klinkt je stem bijvoorbeeld schel, te hoog of te luid? Neem je dan voor zachter te spreken, maar ga nooit over tot gemompel. Geef uitdrukking aan watje zegt, zonder op elk woord een klemtoon te leggen. Het gaat om een goede conversatie - en niet om een redenaarstoon. Probeer ook te letten op irritante gewoonten, zoals veel haperingen of nerveus gegiechel. Een gesprek voeren Dit is een terrein waarop de vrouw even goed als de man de leiding kan nemen. Conversatie is een van de pijlers van sociaal succes. Als je daar goed in bent, zul je een goede eerste indruk maken op mensen die je ontmoet en je zult geen moeite hebben met de eerste stadia van een nieuwe relatie. Als je het moeilijk vindt om met mensen te praten of als je meent dat ze niet ingaan op wat je zegt of zelden een gesprek willen voortzetten, kan het zijn dat je een paar vervelende conversatieaanwensels hebt De volgende punten kunnen je dan van dienst zijn. 147 □ Aarzel niet een gesprek te beginnen, maar houd het in het begin neutraal, zodat elk van jullie zich zo nodig gemakkelijk kan terugtrekken. Praat over dingen die geen kwaad kunnen en niet te diep gaan - over films, boeken, liefhebberijen bijvoorbeeld voor je overgaat op persoonlijker onderwerpen. Het is fout in het begin te veel te vertellen. Als je onmiddellijk begint intieme details over je persoonlijk leven te spuien, zal dat de ander doen afschrikken. □ Als je iemand voor het eerst ontmoet overdrijf dan niet door een te fraaie indruk te willen maken. Het is verleidelijk jezelf in een flatteus licht te plaatsen, maar denk eraan dat je dat niet eeuwig kunt volhouden. □ Dwaal in een gesprek niet af van het onderwerp, praat niet te veel over jezelf of val de ander niet voortdurend in de rede. □ Antwoord op een vraag nooit zonder meer met ja of nee. Breid je antwoord op de een of andere manier een beetje uit en doe dat zó dat de ander er weer op verder kan gaan. □ Praat over dingen die je werkelijk interesseren en praat er positief over. Nog beter is het iets gemeenschappelijks te vinden - een zelfde belangstelling of een wederzijdse kennis misschien - om de conversatie gaande te houden. □ Probeer stilten te vermijden. Als je geen nieuw onderwerp kunt verzinnen, ga dan met een opmerking of een vraag verder in op wat de ander het laatst heeft gezegd, zodat de conversatie niet stokt □ Als je luistert denk er dan aan dat dit geen passieve aangelegenheid is. Geef nu en dan een kleine aanmoedigende reactie om er blijk van te geven dat je luistert Als jij aan de beurt komt zeg dan iets wat bevestigt datje de ander hebt begrepen en het ermee eens bent of met hem van mening verschilt □ Is een gesprek afgelopea vraagje dan af hoe evenwichtig het is geweest Ben jij steeds aan het woord geweest? Of juist zo goed als niet? Heb je het gevoel dat je veel meer over de ander weet dan hij over jou, of andersom? Het zou eigenlijk zó moeten zijn dat je confidenties gelijk opgaan, zodat niet de een de ander gesloten vindt of datje meer intimiteiten hebt moeten aanhoren dan je lief is. □ Als je voor het eerst iemand ontmoet is het beter het gesprek niet zo lang te laten duren dat het gaat tanen of, als je in een groot gezelschap bent als een klit aan de ander te blijven kleven. Het is beter verderop te gaan als de conversatie nog vlot verloopt en je nieuwe kennis de kans te geven anderen te ontmoeten. Als je hem aardig genoeg vindt zeg dan iets waaruit blijkt datje het leuk hebt gevonden met hem te praten en datje hem best nog eens zou willen ontmoeten. Afspraakjes Als je je in gezelschap nerveus en onzeker voelt zal dat nóg erger zijn als je voor het eerst met iemand een afspraak hebt In feite echter ben je daarbij in een veel gunstiger positie dan bij een ontmoeting op een feestje of zoiets. Dat het zover is gekomen, betekent dat er iets tussen jullie is, al weetje pas hoever je de relatie wilt laten komen als je elkaar beter hebt leren kennen. De volgende richtlijnen kunnen je van nut zijn als je niet goed weet hoe je je moet gedragen of waartoe het uitje zal kunnen leiden, maar ze zijn van toepassing op alle relaties met mannen. □ Verwacht niet van elke ontmoeting dat er een grote romance zal 138 opbloeien. Als je het te serieus neemt of van de man meer schijnt te verwachten dan zijn bedoeling is om te geven, is de kans groot dat hij zich terugtrekt □ Hou je niet te veel op een afstand in de veronderstelling dat elke man die met je uitgaat met je naar bed wiL Dat kan je verhinderen open en kameraadschappelijk te zijn. □ Als je met een man uit bent schep dan niet op over eerdere veroveringen en toon niet te veel belangstelling voor andere mannen. Zolang je met hem bent heeft hij recht op je volle aandacht □ Wees soepel watje afspraken betreft Als een plan op het laatste ogenblik gewijzigd of afgezegd moet worden, doe daar dan niet moeilijk over. □ Wees bereid voor jezelf te betalen. Als je meer dan eens samen uit bent geweest - en al helemaal als je meer verdient dan je partner - moet je aanbieden om de kosten te delen. Al of niet ingaan op seksuele avances Hoe je een man behandelt die avances bij je probeert te maken, hangt er bijna geheel van af hoe welkom of onwelkom deze zijn. Gewoonlijk vorderen seksuele verhoudingen stap voor stap, waarbij elk op zijn beurt tekenen van aanmoediging geeft of die beantwoordt Als je goed let op de hints van elkaar en daarop juist reageert, is de kans uiterst klein dat een van beiden zich afgewezen zal voelen. Als je iemand móet afwijzen, doe dat dan zo vriendelijk mogelijk Je hoeft alleen maar het aanbod beleefd maar definitief te weigeren. Uitleg hoef je niet te geven. Als je je weigering probeert te verklaren op grond van moraliteit of angst voor zwangerschap, zal hij alleen maar proberen die bezwaren uit je hoofd te praten en wordt de spanning onnodig verlengd Als je gewoon niet wilt kan niemand daar iets tegen inbrengen. Een avondje uit hoeft beslist niet met seks te worden afgerond Je vriend heeft er geen recht op dat te verwachten en jij bent niet verplicht het toe te staan. Er is maar één geldige reden voor vrijen, en dat is als je het allebei graag wilt Soms begint een man met seks omdat hij denkt dat het van hem wordt verwacht Dat gebeurt als bijvoorbeeld de relatie nogal wat eerder intiem is geworden dan een van jullie beiden eigenlijk van plan was, zodat er haast niets anders schijnt op te zitten. De meeste vrouwen vinden seks bevredigender met een partner die ze kennen, van wie ze houden en die voor haar hetzelfde voelt Het gevaar op de seksuele toer te gaan voor je de kans hebt gehad elkaar behoorlijk te leren kennen is datje de volgende dag bij het wakker worden ontdekt datje de man met wie je de nacht hebt doorgebracht niet eens aardig vindt VOOR HET EERST MET IEMAND NAAR BED De drijvende kracht achter je eerste seksuele ervaring kan liefde zijn, verlangen of nieuwsgierigheid Wat de reden ook mag zijn, het zal weinig voorkomen dat de vrouw zich niet een beetje angstig of gespannen voelt De volgende raadgevingen kunnen je helpen, maar wees erop voorbereid dat de eerste keer niet zo verrukkelijk zal zijn als je misschien had gedroomd; ervaring maakt seks pas fijn. □ Kies de juiste omstandigheden. Volkomen privacy, geen angst voor storing, genoeg tijd, zodat er niet gehaast gevrijd hoeft te worden. Voldoende tijd is vooral heel belangrijk omdat je nerveus zult zijn en het dus tijd zal kosten voor je voldoende ontspannen en opgewonden zult zija □ Gebruik een betrouwbaar voorbehoedmiddel (zie pag 131133). □ Vertel je partner dat je maagd bent en vraag hem langzaam en voorzichtig binnen te dringen en in het begin niet diep te stoten. Als je nooit tampons hebt gebruikt kan je vagina een beetje nauw zijn. Van tevoren voorzichtig oprekken met je eigen vingers of die van je partner kan helpen. □ Je partner zal gemakkelijker naar binnen komen als je je benen wijd uiteenspreidt Een kussen onder je billen helpt ook □ Een glijmiddel op de penis van je partner zal je natuurlijke vaginale afscheiding aanvullen en de penetratie vergemakkelijken. Houd je binnenste schaamlippen met je vingers uit elkaar en breng met je andere hand zijn penis op de juiste plaats. Pers een beetje tijdens het binnendringen om te voorkomen datje bekkenbodemspieren zich in verzet ertegen zullen samentrekken. LEVEN ZONDER PARTNER Het wordt nog algemeen als ongewoon gezien als een vrouw er de voorkeur aan geeft zonder partner te leven. Het gevolg daarvan is dat gewoonlijk wordt aangenomen dat een ongetrouwde vrouw moeite heeft gedaan maar dat het haar niet is gelukt een partner te vinden. De voordelen van het leven zonder partner Steeds meer vrouwen prefereren een leven zonder partner, omdat bij hen de voordelen zwaarder wegen dan de nadelen. Het alleen zijn vinden ze waardevoL Ze hebben behoefte aan de privacy en de lichamelijke en geestelijke ruimte om zich heen die binnen een intieme relatie moeilijk te realiseren zijn. De beslotenheid van het huwelijk en het constant rekening houden met een ander lijkt hen minder aantrekkelijk dan de onafhankelijkheid en mobiliteit van het leven alleen. Die vrijheid is ook prettig in hun werk, waar promotiekansen en reizen minder belangenconflicten veroorzaken dan bij de getrouwde vrouw. Het overwinnen van eenzaamheid Het leven zonder partner brengt echter ook problemen met zich mee, vooral als je niet uit vrije keus zo leeft maar door de omstandigheden gedwongen. Je moet ertegen kunnen dat anderen denken dat je eigenlijk had willen trouwen, zelfs had behóren te trouwen, waardoor je steeds in de verdediging wordt gedwongen. En terwijl er vrouwen zijn voor wie privacy het grootste voordeel is van het leven alleea zijn er ook velen voor wie de eenzaamheid en het isolement de grootste nadelen betekenen. De vrouw met een vaste partner heeft waarschijnlijk een regelmatig seksen liefdesleven met die ene. Maar de vrouw zonder partner, die vaak bij vlagen seksueel verkeer heeft, moet dikwijls genoegen nemen met twee verschillende soorten partners: warmte en gezelligheid vindt ze bij kennissen en vrienden en aan haar seksueel verlangen moet ze elders voldoen. Ben je alleenstaand, dan wil je toch graag banden met anderen hebben en is het belangrijk een netwerk van mensen om je heen te hebben die belangrijk voor je zijn en om je geven. Dat kunnen vrienden en vriendinnen, familieleden of zelfs voormalige minnaars zijn. Het doet er niet toe wie, als je er maar altijd bij kunt aankloppen wanneer je in de put zit en wilt uithuilen of iets te vieren hebt Het moeten ook mensen zijn die weten dat ze bij jou terecht kunnea zodat je zowel geestelijke steun kunt geven als ontvangen Trouwe vriendschappen zijn het beste vervangingsmiddel voor het gevoel van 'vastigheid' en aandacht dat een vaste seksuele relatie kan verschaffen. Misschien is het grootste gemis in een leven zonder partner het gebrek aan lichamelijke liefde. Masturbatie kan een vervanging zijn voor seks, maar een omhelzing ontbreekt en die is vooral voor vrouwen belangrijk. Binnen een goede relatie kun je liefhebbende gebaren maken en ontvangen zonder verdere consequenties als je niet in de stemming bent Maar vrouwen maken in een oppervlakkige heteroseksuele relatie dit soort gebaren niet zo gemakkelijk Als je alleen leeft, zul je je eerder tot goede vriendinnen wenden, want bij ware vriendschap horen ook de ongecompliceerde uitingen van liefde die een fundamentele behoefte zijn van de mens. Maar ook met een man. mits je hem goed duidelijk maakt wat je bedoelingen zijn, kun je zonder consequenties een dergelijke gedragslijn ontwikkelen. Mensen ontmoeten De beste manieren om mensen te ontmoetea of het nu vriendea vriendinnen of potentiële partners betreft, zijn door je werk wederzijdse vrienden of door een interesse of liefhebberij. Je hebt dan een gemeenschappelijke basis waarop de relatie kan worden gebouwd, maar omdat zulke ontmoetingen vaak ongedwongen zija is het gemakkelijker voor je je eigen tempo in het ontwikkelen van een relatie te bepalen De meeste vrouwen zonder partner hebben getrouwde vrienden die zich geroepen voelen iemand aan hen te koppelen. Accepteer zulke uitnodigingen altijd, omdat op zijn minst je sociale horizon erdoor zal worden verwijd. Maar verwacht er niet te veel van; je zult het waarschijnlijk veel gemakkelijker vinden jezelf te zijn als je iemand ontmoet die niet speciaal als partner voor je is uitgezócht Het is vaak moeilijk voor een vrouw om de eerste sociale, laat staan seksuele zet te doea maar als je een man ontmoet die je echt de moeite waard vindt en graag wilt terugziea neem dan het initiatief als hij het zelf niet doet Een kleine list zal hem aan je bestaan herinneren en hem je belangstelling tonen. Een kaart met een mopje over iets waarover je het hebt gehad bijvoorbeeld of een aanbod hem een boek of grammofoonplaat te lenen die bij het gesprek vermeld is of het klassieke extra kaartje voor concert of schouwburg. Hoewel het prima is om de eerste zet te doea moet je niet helemaal de leiding in handen nemen. Geef hem de kans op zijn eigen wijze te reagerea bel niet te vaak uit jezelf op en wees niet al te toeschietelijk als hij jou belt Contacten in je werk Hoe groter je betrokkenheid met je werk is, des te groter de kans dat je een speciaal soort sympathie voelt voor mannen die je in je werk ontmoet Maar wees voorzichtig als het om relaties met getrouwde collega’s gaat Zelfs als je helemaal niet van plan bent een huwelijk te ontwrichtea kun je toch door de vrouw van een collega, zoals alleenstaande vrouwen vaak overkomt als mannenverslindster worden aangezien en hoe onschuldig je vriendschap ook is, ze kan verkeerd worden uitgelegd. Als de relatie uitgroeit tot een regelrechte verhouding, kan het nóg moeilijker zija Als het misloopt kun je in een netelige positie terechtkomen waarbij je baan in gevaar komt Als de verhouding standhoudt kan een hechte band tussen twee medewerkers, vooral als een van de twee een hogere positie heeft, door de andere werknemers ais een bedreiging worden gezien. Er zal achterdocht ontstaan, hoe ongerechtvaardigd ook, over begunstiging of onder één hoedje spelen, wat de omgang met hen moeilijk zal maken. Het is ook goed te overwegen dat bij een besluit van de leiding om, in het belang van de goede gang van zaken, een van jullie te ontslaan, het bijna altijd de vrouw is die wordt verzocht te vertrekken, tenzij haar vriend een veel lagere positie heeft dan zij. Maar welke mogelijkheden staan er voor je open als je geen vriendenkring hebt misschien doordat je juist naar een andere stad bent verhuisd of omdat je in je werk weinig aardige mensen ontmoet? De volgende mogelijkheden hebben hun vervelende kanten, maar kunnen vruchtbaar blijken te zijn. □ Door middel van de computer. Contacten die door een bemiddelingsbureau tot stand worden gebracht hebben geen hoog succespercentage, maar het is het proberen waard als je meer uit bent op een gezelliger leven dan op een grote liefde. Als je voor het eerst naar een contactbureau gaat, informeer dan vooral naar de kosten van het lidmaatschap en de bemiddeling, omdat die enorm kunnen verschillen. Vraag ook naar het aantal ingeschrevenen. want hoe groter de voorraad waaruit het bureau put, hoe groter je kans een geschikt iemand te vinden. □ Clubs en bars voor alleenstaanden. De leden van clubs voor alleenstaanden zijn vaak eenzaam en verlegen en misschien heb je het gevoel dat het feit dat je alleenstaand bent het enige is dat je met de anderen gemeen hebt Maar er wordt allerlei gezelligs georganiseerd en je kunt net zoveel avonden in het gezelschap van anderen doorbrengen als je maar wilt en je hebt kans op het sluiten van een vriendschap, en zelfs meer. Als je ergens nieuw bent kun je in zulke clubs het grootst aantal mensen in de kortst mogelijke tijd leren kennen. Bars voor alleenstaanden daarentegen zijn vaak niet anders dan ontmoetingsplaatsen, die ook niet anders pretenderen. Als je ware verlangen uitgaat naar een constante stroom van seksuele partners dan zijn bars voor alleenstaanden en ook veel disco's en clubs precies hetgeen je nodig hebt □ Advertenties en contactbladen Helaas is er geen waterdichte beveiliging tegen gevaarlijke of abnormale adverteerders en degenen die reageren. Ook geeft zo’n advertentie in geen enkel opzicht garantie over dingen als gezamenlijke interessen en al of niet bij elkaar passen. Denk er ook aan dat zulke advertenties heel vaak worden geplaatst door mannen die alleen seks willen en dat je teleurstelling te wachten staat zo niet erger, als je reageert Omgaan met seksuele relaties Zonder partner leven betekent natuurlijk nog geen non- nenbestaan, maar er kunnen perioden zijn waarin je om diverse redenen tijd nodig hebt om alleen of vrij te zijn van seksuele relaties. Een tijd zonder seks kan een zegen zijn. Je krijgt daardoor de kans de balans van je leven op te maken en door masturbatie kun je de seksuele149 spanning kwijt- rakea De seksuele behoefte van een vrouw is gewoonlijk nauw verbonden met haar gevoelens voor een bepaald persoon. Als er toevallig niemand is tot wie je je bijzonder voelt aangetrokken, sluimert je verlangen naar seks en zul je het nauwelijks missen. Voor een alleenstaande is seks, door een tweetal factoren, vaak niet zo eenvoudig Ten eerste zullen de meeste vrouwen pas met iemand naar bed gaan als er ook sprake is van geestelijk contact en als ze meer zoekt dan alleen lichamelijke bevrediging kan een bron van verdriet het gevolg worden. Ten tweede wordt algemeen aangenomen dat je honger naar seks moet hebben als je zonder partner bent vooral als je er wel een hebt gehad. Een man kan zelfs laten doorschemeren dat hij seks voorstelt om jou een plezier te doen. Weten wat je wilt Vrouwen geven vaak toe hoewel ze geen zin in seks hebben. Soms is dat om de belangstelling van een man vast te houden of een relatie in stand te houden, maar vaak ook omdat hun is wijsgemaakt dat er iets mis is met hen als ze er geen behoefte aan hebben. Vaak ook hebben ze behoefte aan liefde, warmte en waardering en dan lijkt vrijen de gemakkelijkste zo niet de enige manier om die te krijgen. Ten slotte wordt vaak gedacht dat het seksuele verlangen van de man de 'schuld' van de vrouw is - dat zij zijn opwinding heeft doen ontstaan en hem daarom ook maar moet bevredigen. Er is niets op tegen weleens om een van deze redenen met iemand naar bed te gaan - mits je het zelf prima vindt Maar soms word je zó onder druk gezet dat het op chantage lijkt Het is en blijft jouw recht om te bepalen of je en met wie en wanneer je wilt vrijen, maar hier volgen een paar richtlijnen als je op een avondje uit in een moeilijke situatie komt □ Voorkom moeilijkheden als die schijnen te dreigen door te zeggen waar het op staat Maak duidelijk dat een vriendelijk gebaar nog geen uitnodiging tot seks is. Als dat niet helpt ga er dan onmiddellijk vandoor. □ Laat je nooit dwingen tot 'bewijzen' dat je van iemand houdt door met hem naar bed te gaaa Liefde geef je uit eigen beweging en niet onder dwang. □ Voel je nooit verplicht met iemand naar bed te gaan omdat hij geld aan je heeft gespendeerd. Een man die je bijvoorbeeld mee uit eten heeft genomen, heeft daarmee niet automatisch het recht gekregen de nacht met jou door te brengen. Als je er moeite mee hebt betaal dan voor jezelf of bied hem in de loop van de avond een drankje aan. Dat maakt de situatie iets evenwichtiger en je partner zal minder het gevoel hebben dat hij, in de vorm van seks, recht heeft op waar voor zijn geld. □ Als je geen zin hebt om met iemand te vrijen, wil dat nog niet zeggen datje 'frigide’ bent Het kan wél betekenen dat de man in kwestie je in dat opzicht niet aantrekt Als hij jou van frigiditeit beschuldigt kun je hem dat gerust 138 zeggen. Veel mannen geven vrouwen de schuld van hun eigen tekortkomingen. □ De mensen vinden het leuk en het geeft je een zekere status als je een vriend hebt en je kunt in de verleiding komen om alleen om die reden een verhouding te beginnen. Maar als de man weinig voor je betekent zul je gelukkiger zijn als je de sociale druk weerstaat Laat je door je eigen gevoelens en niet door die van anderen leiden. Zorg voor een boeiend seksleven Een alleenstaande vrouw zal seks niet zoeken zoals een man doet dat is althans niet gebruikelijk - vaak omdat ze absoluut geen behoefte heeft aan dat soort seksuele vrijheid. Maar toch. als je vasthoudt aan de conventionéle opvatting dat seks voor de vrouw alleen bevredigend is in een vaste liefdesrelatie, dan beperk je daarmee je mogelijkheden. Seks kan binnen allerlei relaties goed zijn. Omdat de sociale beperkingen van huwelijk of ouderschap eraan ontbreken, kunnen relaties zich vrijer ontwikkelen en wijzigen. Maar als je seksuele vrijheid wilt houd dan de volgende punten goed voor ogen: □ Verwacht niet dat elke relatie je alles geeft wat je nodig hebt Dat komt bijna niet voor (hoewel dat van een huwelijk, dom genoeg, vaak wordt verwacht). □ Probeer niet elke verhouding of seksuele ervaring die je hebt te rechtvaardigen door jezelf wijs te maken dat je verliefd bent Het kan best voorkomen dat je je uitsluitend lichamelijk tot iemand die je ontmoet aangetrokken voelt Voel je daarover niet schuldig - waarom zóu je, als je vrij bent? - maar probeer er ook niet meer in te zien dan erin zit Als je jezelf wijsmaakt dat je verliefd bent maak je het voor jezelf veel moeilijker als de relatie wordt verbroken. □ Beschouw een verbroken relatie niet als een afschuwelijke vergissing en al helemaal niet als een falen van jou. Als de relatie goed was, maar nu niet meer. is dat jammer, maar zo kan het nu eenmaal lopea Kiezen voor het leven zonder partner Het besluit om alleen te blijven kan heel lonend zijn. De goede kanten van zo'n beslissing zijn onder meer onafhankelijkheid en privacy, terwijl de afwezigheid van een vaste partner nog geen seksloos bestaan hoeft te betekenen. 151 BIJVOEGSELS SEKS EN GEZONDHEID Het is moeilijk van seks te genieten, als je je ziek voelt of niet lekker. Elke chronische of pijnlijke ziekte, bijvoorbeeld, zal altijd je zin in seks verminderen, en als je medicijnen slikt, zal het er niet beter op worden met je seksuele verlangens en reacties. Je dagelijkse gewoonten kunnen eveneens je seksleven beïnvloeden. Zwaar drinken stompt je seksuele gevoelens af. Overgewicht betekent veelal kortademigheid, minder mobiliteit van het lichaam en daardoor minder seksuele mogelijkheden. Als pijn of ongemak tijdens de gemeenschap een probleem wordt tijdens de menopauze, kan een behandeling met aanvullende hormonen (zie blz. 39) meestal wel helpen. Je psychische toestand is ook belangrijk. Depressiviteit kan je zelfbewustzijn beïnvloeden en je seksuele zelfvertrouwen verminderen, en zal bijna altijd leiden tot minder zin in seks. Sommige medische problemen veroorzaken specifieke seksuele moeilijkheden - maar vaak zijn deze wel te behandelen. Enkele van de meest voorkomende aandoeningen die seks kunnen beïnvloeden, worden hieronder behandeld. Naast deze adviezen, kun je je dokter nodig hebben voor verdere praktische hulp. Reuma (en stijve en pijnlijke gewrichten) Meestal gaan reumatische ziekten gepaard met een verminderde beweeglijkheid en daardoor beperking van de seksuele activiteit Vooral voor vrouwen vormen heupklach- ten vaak een probleem. Wat te doen Kies voor het vrijen de tijd van de dag waarop je de minste pijn hebt en als je pijnstillers gebruikt, neem die dan ongeveer een half uur van tevoren. Neem voor het vrijen rust en een warm bad en probeer samen de meest geschikte houding te vinden. Bij heupklachten kan een houding'achterom' de beste zija Gebruik kussens als steun en om het vrijen te vergemakkelijken. Multiple sclerose Deze ziekte kan moeite met het krijgen van een orgasme, verlies van verlangen naar seks en een verminderd genitaal gevoel veroorzaken. Wat te doen Multiple sclerose heeft een golvend verloop en als je in een dal bent, kun je het beste proberen het vrijen vol te houden, in het besef dat er daarna weer een betere periode komt Diabetes mellitus (suikerziekte) Er bestaan weinig aanwijzingen dat diabetes het seksueel functioneren van de vrouw aantast hoewel weleens wordt beweerd dat diabetes het moetlijker maakt een orgasme te bereiken. Het hinderlijkste echter is dat vrouwen met diabetes gevoelig zijn voor schimmelinfecties (zie SEKSUEEL OVERDRAAGBARE AANDOENINGEN, pag 155). Darmstoma Na zulke operaties zijn schaamte en de angst minder aantrekkelijk voor de partner te zijn de grootste hinderpalen voor het genieten van seks. Wat te doen Zorg voor een goed sluitend zakje en voor een stevige bevestiging. Leeg het zakje altijd voor je met elkaar naar bed gaat en leer schatten wanneer het ongeveer vol is, zodat je je vrijen daarnaar kunt regelen. Je zult waarschijnlijk merken dat je beter niet een of twee uur na een copieuze maaltijd OMGAAN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP Voor een lichamelijk gehandicapte vrouw is vaak het grootste probleem op dit gebied dat ze helemaal geen seksleven heeft Ze moet niet alleen haar lichamelijke handicap en het probleem van het vinden van een partner overwinnen, maar ze moet ook opboksen tegen de wijdverspreide overtuiging dat gehandicapten geen behoefte hebben aan seks - een belachelijke opvatting, maar helaas nog steeds aanwezig. Onthoud datje evenveel recht hebt op een seksleven als wie dan ook alsmede op privacy daarvoor, als je door je handicap niet in staat bent alleen te leven. Zelfs als je seksleven niet compleet is, toch zul je behoefte hebben aan de warmte en liefde van een intieme relatie. Probeer dus nieuwe vriendschappen te sluiten, want die bieden de gemakkelijkste manier om een minnaar te vinden. Probeer je niet van andere mensen afzijdig te houden of te denken datje handicap het enige belangrijke aan je is. Elke relatie die je aanknoopt zal beginnen met een periode van vallen en opstaaa waarin je leert zo goed mogelijk aan eikaars seksuele behoeften te voldoen. Het is daarom uiterst belangrijk dat je vrij en open met elkaar kunt pratea Als je momenteel zonder seksuele partner bent zal masturbatie de seksuele spanning verminderen en bovendien je gevoelens op dat gebied levend houden, zodat je gereed bent in te gaan op de avances van een toekomstige seksuele partner als die kans zich voordoet kunt gaan vrijen. Als het zakje in de weg blijkt te zitten, probeer dan een andere houding (zie HOUDINGEN BIJ DE COÏTUS, pag. 59). Als je nog niet goed aan de toestand gewend bent, zul je je misschien meer op je gemak voelen als je een nachtjapon draagt Ga je voor het eerst met een nieuwe partner naar bed, breng hem dan van tevoren op de hoogte en stel hem gerust datje er bij het vrijen geen van beiden last van zult hebben en er met de plek waar de operatie heeft plaatsgevonden ook niets kan gebeuren. Borstamputatie Het verlies van een borst heeft vaak een ingrijpend effect op het zelfrespect van een vrouw. Die amputatie kan je relatie aantasten en zelfs tot gevolg hebben dat je helemaal geen seks meer wilt Wat te doen Als je partner je verzekert datje nog aantrekkelijk bent is dat de beste therapie die je kunt krijgen, maar je moet hem wel de kans geven en je dus niet terugtrekken. Mits er niet op de wond wordt gedrukt, kun je met seks beginnen wanneer je wilt en dat zal je helpen je seksueel zelfvertrouwen te herwinnen Als je daar behoefte aan hebt kunje het verlies van de borst een beetje camoufleren door in zijligging te vrijen waarbij je op de verminkte kant ligt Ademhalings- en hartziekten Elke ziekte die bij inspanning ademnood of klachten als angina pectoris veroorzaakt kan je seksuele activiteit beperken, maar hoeft die zeker niet uit te sluiten. Wat te doen Kies een gemakkelijke houding waarbij geen hevige inspanning vereist is en laat de actieve rol zoveel mogelijk over aan je partner. Als je medicijnen gebruikt zoals bron- chodilatoren (bij astma) of nitroglycerine (bij angina pectoris), neem die dan in voor je samen naar bed gaat Gebruik van tevoren geen zware maaltijd. Als je kort geleden een hartaanval hebt gehad, ben je misschien bang dat vrijen een nieuwe aanval zal oproepen. Als je dokter je echter heeft gezegd dat matige inspanning is toegestaan, kan geslachtsgemeenschap plaatsvinden, maar als je toch nog twijfelt vraag het hem dan. Chronische nierziekte Nierinsufficiëntie doet bij de vrouw het verlangen naar seks en haar respons afnemen. Het is echter ook mogelijk dat dit moet worden toegeschreven aan het algemeen gevoel van malaise of zelfs depressie, waarvan veel nierpatiënten last hebben. Schildklierafwijkingen De meeste mensen bij wie de schildklier onvoldoende werkt signaleren een verminderde geslachtsdrift Bij een te sterk werkende schildklier kan dit soms ook voorkomen, maar bij ongeveer 10% van de patiënten is het omgekeerde het geval. Na behandeling van de afwijking zijn zulke effecten meestal verdwenen. VRIJEN Seks veroorzaakt geen AIDS en ‘veilig vrijen’ betekent niet ‘geen seks’ of geen lichamelijk contact. Het is veilig met iemand te leven die AIDS heeft, samen in hetzelfde bed te slapen, dezelfde spullen te gebruiken, te knuffelen. Het gevaar zit hem in de ‘lichaamsvloeistoffen' van een besmet persoon wanneer bloed, sperma, vaginale afscheiding en (in mindere mate) speeksel jouw lichaam binnendringen via een wondje. Hieronder worden diverse seksuele activiteiten in categorieën ondergebracht, voor wat betreft het besmettingsgevaar. Het gebruik van een condoom (dat het HlV-virus niet doorlaat) tijdens de gemeenschap, zal het risico belangrijk terugbrengen, vooral als je daarbij ook nog een zaaddodende pasta gebruikt (zie VOORBEHOEDMIDDELEN, blz. 131). De beste garantie voor een veilig seksleven is trouw te blijven aan een en dezelfde partner. Als je vaak wisselt van partner, of als je vaste partner seksuele contacten met anderen heeft, is het aan te bevelen altijd condooms en zaaddodende pasta te gebruiken. GEEN RISICO Alleen en samen masturberen; massage (uitgezonderd de geslachtsdelen); het niet samen gebruiken van seksuele hulpmiddelen. WEINIG RISICO Seksuele gemeenschap (anaal of vaginaal) met een condoom en zaaddodende pasta; fellatio (‘pijpen’) zonder klaar te komen, of met condoom. VEEL RISICO Seksuele gemeenschap (anaal of vaginaal) zonder een condoom te gebruiken; het gezamenlijk gebruiken van seksuele hulpmiddelen; alle seks waarbij bloed te pas komt. RICHTLIJNEN VOOR VEILIG KENNIS VAN SEKS Hoe groot is je kennis over de lichamelijke aspecten van seks? Geef met een G of een F aan of de volgende uitspraken goed of fout zijn Zoek daarna de juiste antwoorden op pag 19 op. Geef jezelf voor elk goed antwoord een punt tel de punten op en vergelijk de uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 153 1 Masturbatie is verkeerd, omdat daardoor het verlangen naar vrijen met de partner vermindert □ 12 Sommige vrouwen kunnen een reeks orgasmen vlak □ na elkaar krijgen. 2 Geslachtsgemeenschap tijdens de menstruatie kan geen kwaad. □ 13 De meeste homoseksuelen houden ervan nu en dan □ vrouwenkleren te dragea 3 Na de ‘overgang’ is bij de vrouw de behoefte aan seks niet afgenomen. □ 14 Een zogende vrouw kan niet zwanger worden. □ 4 Een condoom geeft enige bescherming tegen AIDS. □ 15 Een man die potent is, dus tot geslachtsge- □ meenschap in staat moet vruchtbaar zija 5 De meeste vrouwen die masturberen kunnen op die wijze een □ orgasme bereiken. 16 Sterilisatie van de vrouw kan altijd weer ongedaan □ 6 worden gemaakt Naarmate een man ouder wordt duurt het langer voor een orgasme wordt bereikt □ 17 De kans op bevruchting is het grootst halverwege de menstruatiecyclus. □ 7 Vrijen is pas bevredigend als door de partners tegelijkertijd □ 18 Als geboortenbeperkingsmiddel is irrigeren □ een orgasme wordt bereikt (spoelen) nutteloos. 8 De eikel is het gevoeligste deel van de penis. □ 9 Als een man 's morgens bij het ontwaken een erectie heeft, is □ dat een teken dat hij behoefte heeft aan seks. 19 Een besneden penis is minder gevoelig □ 20 Als je partner geen erectie krijgt of die snel verliest □ verlangt hij niet echt naar je. 10 Een man hoeft alleen maar aan seks te denken om een erectie te krijgen. □ Zie voor de juiste antwoorden pag 19 11 □ Geef jezelf 1 punt voor ieder goed antwoord. Het is voor een man erg pijnlijk om geen orgasme te krijgen als hij seksueel geprikkeld is en een erectie heeft WAT TE DOEN Hoge score (16-20). Je bent goed op de hoogte. Raadpleeg nu de vragenlijst TECHNIEK op pag 17 om na te gaan of je bekwaamheid als minnares even groot is als je kennis van de theorie. Kijk verkeerde antwoorden na (zie hiernaast). Middelmatige score (915). Kijk de verkeerde antwoorden na (zie hiernaast) om hiaten in je kennis aan te vullen. Je zult ook iets hebben aan de beantwoording van de vragenlijst TECHNIEK op pag. 17. Lage score (0-8). Controleer de foute antwoorden (zie hieronder) en raadpleeg TECHNIEK pag. 17. Uitgebreide antwoorden op de vragen vind je als volgt: Vraag 1 pag 42; 2 - pag 45:3- pag 38:4- pag 155; 5 - pag 82; 6 - pag 121: 7 pag 65; 8 - pag. 89; 9 pag 121; 10 - pag 121; 11 - pag 119:12 - pag 100; 13 pag 125:14 - pag 134: 15 - pag 135; 16 - pag 133; 17 - pag 135; 18 - pag 133; 19 pag. 89; 20 - pag 121. BEHOEFTE AAN SEKS Hoe sterk is je verlangen naar seks? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft Vergelijk je totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 1 Als je jonger bent dan 55, hoe vaak vrij je? Meer dan driemaal per week? __________________ Een- of tweemaal per week? ____________________ Minder dan eenmaal per week? _________________ 6 Fantaseer je over seks: Vele malen per dag?________ Zelden of nooit? ___________ De meeste dagen?__________ Ais je 55 of ouder bent, hoe vaak heb je ;emeenschap? • 'aker dan eenmaal per week? -----------------Zelden of nooit? _ E.ke paar weken een- of tweemaal? 2 7 Wanneer ben je voor het eerst met iemand naar ■>ed gegaan? Ez>xler dan de meesten van je vriendinnen? _____________ 2 Ongeveer op dezelfde tijd als je vriendinnen? ____________ 1 Sogal wat later dan je vriendinnen? ____________________ 0 Vaak Soms _______ : --------------------------------------Zelden of nooit _ 3 persoon tegelijk? Hoe vaak bevredig je jezelf? Een- of tweemaal per week? _____ Vele malen per week? __________ Zz den of nooit? _______________ Zelden ______________________________________________ — Dikwijls ____ ___________ s ---------------------- ---------Nooit ____ _____________________________________ 8 Heb je wel eens een seksuele relatie gehad met meer dan één 4 Altijd ______ __________________________ Soms _ ________________________________ Nooit _________________________________ Hoe raak je seksueel opgewonden? Snel en gemakkelijk? _________________ ï gemakkelijk? _ na veel stimulatie? _ 9 Hoe vaak gaat het vrijen van jou uit? Word je geprikkeld door seksbladen? ? Hoelang duurt het gemiddeld voor er na het Teem van het vrijen de climax komt? •: •' minuten--------------------------------------------------------- 2 j -:geveer een kwartier ______________________________1 IK bereik zelden of nooit een orgasme ________________0 10 Als je partner voorstelt met je naar bed te gaaa ga je daar dan: Bijna altijd graag op in? ___________________________ Vaker wel dan niet op in? _ Als je er al op ingaat, is dat dan uit toegeeflijkheid of onverschilligheid? ________________________________ WAT TE DOEN - :-£c score (16-20). Je seksdrang is sterk, maar als je xr: -iemen met je partner hebt raadpleeg dan WAT IS ER VCS MET JE RELATIE?, pag 115. Als het je hindert datje partner hebt, raadpleeg dan WAAROM HEB JE . EEN PARTNER?, pag. 138. VEddelmatige score (9-15) Raadpleeg IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND? pag. 112, om na te gaan hoe goed jouw seksuele behoeften bij die van je partner passea Lage score (0-8). Als je partner veel vaker wil vrijen dan jij, raadpleeg dan WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag. 24, en VAKER WILLEN DAN DE ANDER, pag 118. 11 PSYCHISCH WELBEVINDEN Kun je zonder angst of schuldgevoel van seks genieten? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft en vergelijk de totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. JA 1 Vind je seks onbelangrijk en heeft ze nooit een grote rol 0 NEE 1 JA 6 Zie je ertegenop met iemand naar bed te gaan omdat je 0 NE E 1 0 1 bang bent dat het pijn zal doen of je zelfs zal verwonden? gespeeld in je leven? 2 1 7 Vind je seks vies? Griezel je bijvoorbeeld van het zien Ben je een eenling, niet in staat tot of bereid tot het aangaan van hechte gevoelsbanden met anderen? 0 3 Ben je bang dat je je partner seksueel niet zult kunnen 0 1 8 Maak je je zoveel zorgen over AIDS, dat je hebt overwogen te stoppen met seks? 0 1 Bederft je angst voor zwangerschap je plezier in het vrijen, ook als je goede voorbehoedmiddelen gebruikt? 0 1 9 Voel je je erg onzeker in seksuele relaties - bang dat je 0 1 5 0 1 0 en voelen van zaadvloeistof of vaginale uitscheiding of moet je je onmiddellijk na het vrijen gaan wassen? bevredigen? 4 Heb je bij je opvoeding geleerd dat er in seks niets is om je over te schamen? partner je in de steek zal laten? 1 10 Ben je volkomen zeker over je voorkeur voor heteroseksuele respectievelijk lesbische relaties? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Je bent in staat in een seksuele situatie ontspannen en natuurlijk te functioneren. Dat seksueel functioneren raakt echter heel gemakkelijk uit balans, dus overal waar je antwoord op een vraag een 0 heeft gescoord, is het goed het betreffende gedeelte van het boek te raadplegen (onder ‘Lage score' staat waar je dat kunt vinden). Middelmatige score (5-7) Angst en schuldgevoel over seks maken dat je niet onbelemmerd van vrijen kunt genieten. Raadpleeg de betreffende gedeelten van het boek over vragen waarbij je een 0 hebt gescoord (onder ‘Lage score’ staat waar je die kunt vinden). Lage score (0-4) Je capaciteit en belangstelling voor seks zijn door gebrek aan geestelijk evenwicht beperkt Diverse gedeelten van het boek behandelen factoren die nogal eens het psychisch welzijn en de houding tegenover seks beïnvloeden. Raadpleeg die voor de vragen waarbij je een 0 hebt gescoord: Vraag 1 - WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag. 24; 2 - Angst voor intimiteit, pag 73: 3, 4 NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26; 5 - GERING GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 30; 6 - Wat doe je tegen de angst voor seks? pag. 73; 7, 8 en 9 - NEGATIEVE GEVOELENS, pag.26; 10 - HETERO- OF HOMOSEKSUEEL?, pag. 46. BEVREDIGING Ben je tevreden over je seksleven? r. een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft Vergelijk de totale uitkomst met de puntenwaardering onder de 12 • kop WAT TE DOEN. JA NE E JA NE E 1 Vrij je even vaak als je graag zou willen? Is het vrijen gewoonlijk even fijn als jij het je had 1 0 6voorgesteld? 1 0 ' Krijg je de soort seks die je graag wilt zodat e gewoonlijk de dingen doet die je het fijnst 1 0 7 Is het vrijen altijd of dikwijls teleurstellend? 0 1 :ndt? $ Kan je vaste seksuele partner je nog steeds : r winden? 1 Ben je van mening dat het fijne van vrijen zwaar overdreven wordt? * ''•’erheug je je gewoonlijk erg op vrijen? Voel je je gewoonlijk ontspannen en gelukkig na het 1 0 8vrijen? 1 0 Bewijst je partner je bij het vrijen alle tederheid en 0 1 9liefde die je je zou wensen? 1 0 Is je vaste partner op het gebied van seks té 1 0 10 veeleisend? 0 1 WAT TE DOEN «se score (8-10) rem blijkbaar tevreden over de kwaliteit en de kwanti- t van je seksleven. Als je een vaste partner hebt, beant- rd dan de vragenlijst IS JE SEKSLEVEN BEVREDI- END? op pag. 112. Die zal aangeven in hoeverre je sek- rr _ bij elkaar past en zal je tonen hoe de voldoening van r ïrjier zich verhoudt tot de jouwe. :: _ eigenlijk ook de vragenlijst BIJ ELKAAR PASSEN F NIET op pag. 108 moeten proberen, cdeimatige score (5-7) Ü; ezelf af of de voornaamste bron van je onvrede je rr: _iding met een bepaald iemand betreft of dat je s sciien een overtrokken idee hebt van hoe geweldig seks - :e zijn. De vragenlijsten BIJ ELKAAR PASSEN OF ET. pag 108 en IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND?, i '.12. zullen in het eerste geval van nut zijn. In het tweede zal de probleemtabel ONVERVULDE VERWACH- N JEN. pag 28. je een realistischer kijk op seks verschaffen. Ook JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50 en HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag 86, zullen je helpen Lage score (0-4) Naast het raadplegen van de vragenlijsten BIJ ELKAAR PASSEN OF NIET, pag. 108, en IS JE SEKSLEVEN BEVREDIGEND?, pag 112, die je misschien op het spoor brengen van probleempunten in je relatie, moet je de probleemtabel ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag. 28, bekijken, daar je seksuele ontevredenheid best mede het gevolg kan zijn van fantastische ideeën over seks. Ook kan je probleem voor een deel komen doordat je niet hebt geleerd duidelijk te maken wat je wilt In dit verband zal VERHOGEN VAN JE GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 75, je helpen. De volgende stap is datje door bestudering van JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50 en HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag. 86, leert meer te genieten van het vrijen. PSYCHISCH WELBEVINDEN Kun je zonder angst of schuldgevoel van seks genieten? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft en vergelijk de totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 14 JA 1 Vind je seks onbelangrijk en heeft ze nooit een grote rol NEE 0 1 JA 6 Zie je ertegenop met iemand naar bed te gaan omdat je 0 NE E 1 0 1 bang bent dat het pijn zal doen of je zelfs zal verwonden? gespeeld in je leven? 2 1 7 Vind je seks vies? Griezel je bijvoorbeeld van het zien Ben je een eenling, niet in staat tot of bereid tot het aangaan van hechte gevoelsbanden met anderen? 0 3 Ben je bang dat je je partner seksueel niet zult kunnen 0 1 8 Maak je je zoveel zorgen over AIDS, dat je hebt overwogen te stoppen met seks? 0 1 Bederft je angst voor zwangerschap je plezier in het vrijen, ook als je goede voorbehoedmiddelen gebruikt? 0 1 9 Voel je je erg onzeker in seksuele relaties - bang dat je 0 1 5 0 1 0 en voelen van zaadvloeistof of vaginale uitscheiding of moet je je onmiddellijk na het vrijen gaan wassen? bevredigen? 4 Heb je bij je opvoeding geleerd dat er in seks niets is om je over te schamen? partner je in de steek zal laten? 1 10 Ben je volkomen zeker over je voorkeur voor heteroseksuele respectievelijk lesbische relaties? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Je bent in staat in een seksuele situatie ontspannen en natuurlijk te functioneren. Dat seksueel functioneren raakt echter heel gemakkelijk uit balans, dus overal waar je antwoord op een vraag een 0 heeft gescoord, is het goed het betreffende gedeelte van het boek te raadplegen (onder ‘Lage score’ staat waar je dat kunt vinden). Middelmatige score (5-7) Angst en schuldgevoel over seks maken dat je niet onbelemmerd van vrijen kunt genieten. Raadpleeg de betreffende gedeelten van het boek over vragen waarbij je een 0 hebt gescoord (onder ‘Lage score’ staat waar je die kunt vinden). Lage score (0-4) Je capaciteit en belangstelling voor seks zijn door gebrek aan geestelijk evenwicht beperkt Diverse gedeelten van het boek behandelen factoren die nogal eens het psychisch welzijn en de houding tegenover seks beïnvloeden. Raadpleeg die voor de vragen waarbij je een 0 hebt gescoord: Vraag 1 - WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag. 24; 2 - Angst voor intimiteit, pag 73; 3, 4 NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26; 5 - GERING GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag. 30; 6 - Wat doe je tegen de angst voor seks? pag. 73; 7, 8 en 9 - NEGATIEVE GEVOELENS, pag.26; 10 - HETERO- OF HOMOSEKSUEEL?, pag. 46. SENSUALITEIT Hoe belangrijk is lichamelijk contact voor je binnen een liefdesrelatie? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft Vergelijk je totale uitslag met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN JA 1 Vind je het prettig als je partner je lichaam streelt? 1 NE E 0 6 Als je niet kunt slapen of in de put zit, helpt het dan als JA NEE 1 0 iemand je in zijn of haar armen neemt of als je dat zelf doet bij een andei? 2 Vind je het prettig om je partner te strelen? 3 Vind je het moeilijk om je gevoelens voor mensen 1 0 7 Als het voorspel lang duurt raak je dan geïrriteerd of gefrustreerd? 0 1 0 1 8 1 0 1 0 9 1 0 0 1 10 Is het belangrijk voor je om na het vrijen omhelsd en 1 0 die je graag mag lichamelijk te uiten? 4 Pleeg je de mensen met wie je praat zo nu en dan aan te raken? 5 Als je het voor het kiezen had. zou je dan voor jou en je partner gescheiden bedden prefereren? Begin je vaak een vrijpartij omdat je het fijn vindt als iemand je in zijn armen neemt? Omhels of kus je een minnaar vaak zo maar om je liefde te tonen hoewel je eigenlijk geen zin hebt om met hem naar bed te gaan? gestreeld te worden? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Met sensualiteit en lichamelijk contact die van groot belang zijn voor een goede seksuele relatie, heb je geen enkele moeite. JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag 50, zal je helpen om zoveel mogelijk profijt te hebben van je vermogen tot het geven en ontvangen van liefde. Middelmatige score (5-7) Je hebt het vermogen om van lichamelijke intimiteit te genieten, maar je hebt het niet voldoende ontwikkeld. Bestudeer de oefeningen in ZELFBEVREDIGING, pag. 82 en HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag 86. Lage score (0-4) Een zekere lichamelijke gereserveerdheid kan de oorzaak zijn van het ontbreken van warmte in je relatie. Het pro- bleemschema NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26, en Angst voor intimiteit, pag 73, kunnen je helpen uit te vinden waarom je lichamelijk contact vermijdt Raadpleeg ook HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag. 86. COMMUNICATIE Hoe goed communiceer je, zowel verbaal als non-verbaal, met je seksuele partner? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft. Vergelijk je totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 24 JA NEE 1 Vraag je bij het vrijen ooit aan je seksuele partner of er 1 0 iets speciaals is dat hij fijn of niet fijn vindt? JA NEE 6 Gaat het je gemakkelijk af het initiatief te nemen als je 1 0 1 0 zin hebt in vrijen? 2 Vind je het moeilijk tegen je partner te zeggen wat je fijn of juist niet fijn vindt bij zijn manier van vrijen? 3 Ben je in staat tegen je partner te zeggen dat je geen zin 0 1 kun je hem die dan zonder verlegenheid vertellen? 1 0 8 0 1 1 0 9 Durf je niet boos te worden op je partner of kritiek op 0 1 0 1 hebt in vrijen zonder dat hij zich afgewezen voelt? 4 Als je niet wilt vrijen omdat je partner je heeft gekwetst 7 Als je een erotische droom over je partner hebt gehad, Zou je je schamen een nieuwe partner te vragen een condoom te dragen, om het risico van AIDS te verminderen? hem te hebben uit angst dat het daardoor 'uit' zou raken? kun je dan uitleggen dat je gewoon geen zin in vrijen hebt als je gespannen bent? i 5 Doe je vaak net of je een orgasme hebt omdat je je 0 1 10 Als je boos wordt duurt het dan lang voor de ruzie is bijgelegd en blijf je beiden lang mokken? partner liever niet wilt zeggen dat hij je niet op de goede manier stimuleert? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) De communicatie met je partner is uitstekend en je bent in staat hem duidelijk te maken wat jouw wensen zijn en na te gaan wat de zijne zijn. JE SEKSLEVEN VERRIJKEN, pag. 50. kan je helpen nog meer te genieten met je partner. Middelmatige score (5-7) Je vindt het waarschijnlijk moeilijk zonder verlegenheid met je partner over seks te praten. Het gevolg is datje door je geremdheid over eventuele seksuele problemen zult zwijgen. zodat die nog dieper zullen doorwroeten. In dat geval zou LEREN COMMUNICEREN, pag. 116. je van nut kunnen zijn. Lage score (0-4) Bijna zeker is je seksleven ongelukkig doordat je een van de vele vrouwen bent die het moeilijk vinden hun seksuele partner te zeggen waar ze naar verlangen. LEREN COMMUNICEREN pag. 116, kan daarbij helpen en je doet er goed aan ook Het aanleren van zelfbewustheid, pag 77, te bestuderen, datje ook op andere gelegenheden van pas kan komen. ZELFVERTROUWEN Hoe schat je je eigen sex-appeal en je bekwaamheid als minnares in? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft Vergelijk de totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 24 JA 1 Ga je op een partijtje of in een groep mensen bij de vrouwen staan omdat je verlegen bent bij mannen? 2 Kleed je je met opzet onopvallend om niet de aandacht NEE 0 1 Als je alleenstaand bent zou je dan uit jezelf naar iemand toegaan die je aardig vindt en zelfs om een afspraak vragen? 4 Als iemand die je niet goed kent of die je niet erg mag 0 1 1 0 NE E 1 7 0 1 8 Vind je het moeilijk te geloven dat iemand echt van je 0 1 Als je tot een intieme vriendschap komt vraagje dan voortdurend aan je partner of hij nog van ie houdt? kan houden? 1 0 9 0 1 1 0 10 1 0 je wil versieren, kun je dat dan afwimpelen zonder boos, beledigd of verlegen te worden? 5 Beschouw je jezelf als seksueel aantrekkelijk? 6 Vind je het belangrijker dat je je partner bevredigt dan 0 dat je zelf seksuele bevrediging vindt? van mannen te trekken? 3 JA Word je vaak jaloers of verdrietig als je partner het gezelschap van een ander leuk vindt? Voel je je volkomen op je gemak als je seksuele partner je naakt ziet? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Je bent erg zelfverzekerd in je seksuele relaties. Maar als je partner of de mannen die je ontmoet minder zelfverzekerd zijn, dan kun je in moeilijkheden komen. Als je die vaak niet weet op te lossen, heb je een man nodig die even zelfverzekerd is als jij of tenminste een die er niet op staat de traditionele rol van de man als dominante figuur te handhaven. Middelmatige score (5-7) Je zelfvertrouwen is niet al te groot Dat maakt je verlegen en daardoor kun je anderen zelfs de indruk geven dat je stug bent Als je denkt dat dit het geval is, raadpleeg dan het probleemschema GERING GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 30, waarin verwezen wordt naar nuttige tekstgedeelten. Lage score (0-4) Misschien zie jé jezelf als vrij waardeloos. Raadpleeg dan het probleemschema GERING GEVOEL VAN EIGENWAARDE, pag 30. Als het speciaal jaloezie is waarmee je kampt, raadpleeg dan JALOEZIE, pag. 130. Maar als je gebrek aan zelfvertrouwen zo groot is datje nooit of zelden tot een relatie komt, raadpleeg dan het probleemschema MOEILIJK EEN PARTNER KUNNEN VINDEN, pag 140. TECHNIEK Hoe goed ben je in staat je partner op te winden en te bevredigen? Zet een kringetje om het cijfer dat jouw ja of nee aangeeft Vergelijk je totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 1 Weet je wat de 'erogene zones’ van je partner zijn - de JA NE E 1 0 1 0 JA 6 Neem je ooit het initiatief en begin je zelf met vrijen? NE E 1 0 7 Ben je handig in het manipuleren van de geslachtsdelen 1 0 1 0 plekken van zijn lichaam waar hij extra graag wordt aangeraakt? 2 Streel je je partnei? van je partner tot hij een orgasme bereikt? 3 Weet je hoe je de spieren van je vagina om de penis van 1 0 je partner moet samentrekken? partner te prikkelen of hem tot een orgasme te brengen? 4 Als je partner moe is of zich seksueel niet zo 1 0 9 0 1 0 1 10 Vind je zelf dat je aan je partner laat merken hoe fijn 1 0 opgewonden voelt als jij, kun je hem dan meestal wel tot opwinding brengen? 5 Simuleer je vaak een orgasme? 8 Gebruik je je tong en je mond om de penis van je Word je verdrietig of boos over de problemen van je partner - bijvoorbeeld als hij geen erectie kan krijgen of die snel verliest? je het vrijen vindt? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Het is duidelijk dat je een goede seksuele partner bent Maar het vrijen heeft veel facetten. Als dus je scores bij de vragenlijsten SENSUALITEIT, pag. 14. en COMMUNICATIE. pag 15, beduidend lager zijn dan je score hier, zul je waarschijnlijk je vermogen om je partner zowel emotioneel als seksueel te bevredigen meer moeten ontwikkelen. V’olg de adviezen die daar worden gegeven. Middelmatige score (5-7) Het is mogelijk dat je remmingen hebt die tot gevolg hebben dat je als minnares minder goed bent Raadpleeg het probleemschema NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26, : m na te gaan of dat het geval is. Het is echter best mogelijk iat je eigenlijke probleem gewoon onervarenheid is. Het probleemschema ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag 28, zal je verwijzen naar de plaatsen in dit boek, die daarvoor van nut kunnen zijn. Lage score (0-4) Zit niet in over die lage score. Seksuele techniek kan worden aangeleerd en het is nooit te laat Ga na hoe je tegenover seks staat aan de hand van de probleemschema's NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26, en ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag 28. Maar als je problemen veel meer een kwestie zijn van handigheid als minnares dan van instelling raadpleeg dan STIMULATIETECHNIEKEN, pag. 53, HOUDINGEN BIJ DE COÏUS, pag 59 en HET VERBETEREN VAN JE REACTIES, pag 86. RUIMDENKENDHEID Hoe verdraagzaam ben je wat betreft seksuele vrijheid en seksuele experimenten? Zet een kringetje om het cijfer dat jouwja of nee aangeeft Vergelijk je totale uitkomst met de puntenwaardering onder de kop WAT TE DOEN. 24 JA 0 1 Vrij je altijd in het donker? NE E JA 1 6 0 Voel je je gegeneerd of niet op je gemak bij erotische scènes in films of boeken? NE E 1 2 1 0 7 0 1 3 Vind je het leuk om nieuwe houdingen bij de coïtus te proberen? 1 0 8 Zou een vriendin in je achting dalen als je ontdekte dat 0 1 4 1 0 9 1 0 5 Masturbeer je weleens alleen omdat je het lekker vindt 1 0 10 Zou je partnerruil willen proberen als het je gevraagd 1 0 Heb je met je partner orale seks of zou je dat graag willen? Heb je ooit aan je partner voorgesteld op seksueel gebied iets ongewoons te doen waarover je gehoord of gelezen hebt? Vind je het idee van geslachtsgemeenschap tijdens de menstruatie weerzinwekkend? ze lesbisch was? zonder het te zien als vervanging voor het vrijen met een partne^? Zou je toestemmen als je partner anale gemeenschap zou voorstellen? werd? WAT TE DOEN Hoge score (8-10) Je staat zeer tolerant tegenover seksuele zelfexpressie. Maar weet je wel zeker dat de oorzaak van je belangstelling voor iets nieuws eigenlijk niet een zekere saaiheid van je tegenwoordige seksleven is? Als je score voor de vragenlijst BEVREDIGING, pag 13, niet even hoog is, ga dan naar het probleemschema ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag 28, dat mogelijke oorzaken van onvrede aangeeft en verwijst naar plaatsen in het boek waar je goede raad kunt vinden. Middelmatige score (5-7) Je bent waarschijnlijk redelijk gelukkig met je voorzichtige kijk op seks. Als je echter het gevoel hebt dat je enthousiasme een beetje begint te tanen, raadpleeg dan het pro- bleemschema WEINIG BEHOEFTE AAN SEKS, pag 24. Misschien heb je vrijen nooit zo opwindend gevonden als je het wel zou wensen. In dat geval zal het probleemschema ONVERVULDE VERWACHTINGEN, pag 28, je wellicht van dienst kunnen zijn. Lage score (0-4) Je lage score doet vrezen dat je nogal preuts bent en seks misschien zelfs zondig of schandelijk vindt Het probleemschema NEGATIEVE GEVOELENS, pag. 26. onderzoekt veel voorkomende misvattingen over seks en zal je helpen je kijk op seks dusdanig te veranderen dat die je seksueel geluk niet zo erg meer in de weg zal staan. SEKSUELE GERICHTHEID Zijn je seksuele neigingen heteroseksueel homoseksueel of iets daartussenin? Lees het lijstje verklaringen door en kies wat je het meest aanspreekt Als je nog geen seksuele ervaring hebt laat dan je verbeelding spreken. SCORE SCORE Ik raak alleen seksueel geprikkeld door en heb alleen seksueel contact met mannen. A Ik heb seksuele contacten met zowel mannen als vrouwea maar mijn fantasieën betreffen vaker vrouwea E Ik raak seksueel geprikkeld door mannen, maar nu en dan heb ik fantasieën over vrijen met vrouwen. B Ik prefereer vrouwen en heb weinig belangstelling voor mannen als seksuele partners. F Ik heb een voorkeur voor vrijen met mannen, maar nu en dan heb ik lesbische contacten. C Ik word uitsluitend door vrouwen seksueel geprikkeld en vrij alleen met vrouwen. Ik word even sterk door mannen als door vrouwen seksueel geprikkeld en geniet van het vrijen met beide seksen. D G WAT TE DOEN Je keuze uit de bovenstaande verklaringen geeft je een classificatie op de schaal voor seksuele gerichtheid die gebaseerd is op die van de seksuoloog Alfred Kinsley. Check de door jou ingevulde classificaties aan de hand van de sleutel op pag 160. De classificaties houden geen waarde-oordeel in; als je met je eigen gerichtheid tevreden bent hoefje er niets aan te veranderea Maar als je moeite hebt je seksuele neigingen te accepteren, bestudeer dan het probleemsche- ma HETERO- OF HOMOSEKSUEEL?, pag 46. Antwoorden op de vragenlijst KENNIS VAN SEKS (pag. 10) GOED: vragen 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 17, 18 FOUT: vragen 1, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 19, 20 19 24