Sterilisatie van de vrouw

Sterilisatie van de vrouw
In het kort
Een sterilisatie is een operatie om definitief (voor altijd) te voorkomen dat u zwanger
wordt. De eileiders worden afgesloten. Zo kunnen zaadcellen de eicel uit de eierstok niet
bereiken en bevruchten. Een zwangerschap is dan niet meer mogelijk. Bij grote
uitzondering worden vrouwen toch een enkele keer zwanger na een sterilisatie.
Wat is een sterilisatie; sterilisatie bij de vrouw of bij de man?
Bij elke sterilisatie gaat het erom dat de zaadcellen en de eicel elkaar niet kunnen
bereiken, zodat er geen zwangerschap kan ontstaan. Sterilisatie van de vrouw is een
operatie waarbij de eileiders worden afgesloten; dit kan zowel van buitenaf door middel
van een kijkoperatie in de buik of van binnenuit door middel van een kijkoperatie via de
schede. Bij sterilisatie van de man wordt door de uroloog onder plaatselijke verdoving de
zaadstrengen afgebonden. Sterilisatie bij de vrouw kan zowel op de operatiekamer als
poliklinisch uitgevoerd worden, dit is afhankelijk van de gekozen methode. Belangrijk is
dat mannen langer vruchtbaar zijn dan vrouwen.
Sterilisatie is definitief
Een sterilisatie betekent een keuze voor een definitieve ingreep. Het is dus verstandig de
voor- en nadelen van de sterilisatie te kennen en de eventuele alternatieve
mogelijkheden goed te overwegen. Hierbij spelen ook de eventuele bijwerkingen en de
kans op zwangerschap een rol. Bij hoge uitzondering kan er toch een zwangerschap na
een sterilisatie ontstaan, geen enkele vorm van anticonceptie biedt 100% zekerheid.
Spijt na een sterilisatie
Na een sterilisatie bestaat er een kans op spijt dat u definitief niet meer zwanger kunt
worden. Voor sommige vrouwen is de kans op spijt groter dan voor andere. De kans op
spijt is groter als u jong bent, als er relatieproblemen bestaan of als de sterilisatie
plaatsvindt tijdens of kort na een zwangerschap.
Jonge leeftijd
Uw levensomstandigheden kunnen (onverwacht) veranderen. Gebleken is dat 20 procent
van de vrouwen onder de dertig jaar later spijt heeft van de sterilisatie; van de vrouwen
die bij de sterilisatie dertig jaar of ouder waren, is dat 6 procent.
Versie 3
03/2016
1 van 8
Relatieproblemen op moment van de sterilisatie
Als u ten tijde van de sterilisatie relatieproblemen hebt, is de kans op spijt later groter.
Een sterilisatie tegelijk met een zwangerschapsafbreking, tijdens een keizersnede of kort
na een bevalling.
Vrouwen die zich laten steriliseren tijdens een zwangerschapsafbreking (abortus
provocatus) blijken vaker spijt te hebben van hun sterilisatie dan andere vrouwen. Een
overhaaste beslissing of relatieproblemen spelen daarbij soms een rol. Vrouwen die
tijdens een keizersnede of kort na een bevalling een sterilisatie krijgen, blijken ook vaker
spijt te hebben dan vrouwen die zich laten steriliseren als hun jongste kind één jaar of
ouder is. Dit kan te maken hebben met de zwangerschap, maar ook met het kind zelf
(bijvoorbeeld ziekte).
Hoe verloopt een sterilisatie?
Het is belangrijk ervoor te zorgen dat u tijdens de sterilisatie niet zwanger bent of dat er
niet net een bevruchting heeft plaatsgevonden. Bespreek dit met de gynaecoloog.
Sterilisatie via de schede
Een sterilisatie via de schede wordt poliklinisch verricht met behulp van een
hysteroscoop. Hierbij brengt de gynaecoloog een camera via de schede en door de
baarmoedermond in de baarmoederholte, er wordt geen “eendenbek” gebruikt. De
eileiders komen zo in beeld en kunnen met behulp van een veertje (Essure) worden
afgesloten. De hele ingreep duurt enkele minuten en is voor de meeste vrouwen weinig
pijnlijk of zelfs pijnloos. Na de ingreep mag u gewoon naar huis. Soms is er de dagen na
de ingreep wat zeurderige buikpijn.
Bij deze vorm van sterilisatie wordt geadviseerd nog 3 maanden aanvullende
anticonceptie te gebruiken omdat de geplaatste veertjes moeten dichtgroeien. Na 3
maanden vindt een controle plaats en hoort u of u de aanvullende anticonceptie kunt
stoppen.
Wanneer u zich wil laten steriliseren d.m.v. de Essure methode raden wij u aan om ook
de NVOG folder ‘Informatie voor vrouwen die een hysteroscopische sterilisatie krijgen’ te
lezen.
Versie 3
03/2016
2 van 8
Figuur 1
Hysteroscopie: Het afsluiten van de eileiders van binnenuit door middel van een veertje
Bron: NVOG
Sterilisatie via de buik
Deze ingreep vindt plaats op de operatiekamer onder algehele anesthesie. Om de
baarmoeder en de eileiders beter te kunnen zien, wordt met behulp van een dunne naald
eerst koolzuurgas in de buik gebracht: hierdoor ontstaat meer "werkruimte". Door een
sneetje van ca. 1 cm lang op de onderrand van de navel brengen we een "kijkbuis" in de
buikholte. Hiermee worden de buikorganen bekeken. Dan wordt nog een sneetje
gemaakt op de bovenrand van het schaamhaar. Door dit sneetje wordt een instrument
ingebracht waarmee een klemmetje op beide eileiders wordt geplaatst. De eileiders zijn
direct afgesloten door deze klemmetjes.
Tenslotte worden de twee buikwondjes met een hechting gesloten. Veel vrouwen hebben
na deze ingreep wat (lichte) buikpijnklachten.
Bij zeer hoge uitzondering kan het gebeuren, dat de boven beschreven ingreep technisch
niet mogelijk is. In dat geval kan het nodig zijn de sterilisatie via een grotere snede onder
in de buik te verrichten, waardoor de opnameduur verlengd wordt tot ongeveer vijf dagen.
U wordt dan opgenomen op de afdeling gynaecologie.
Versie 3
03/2016
3 van 8
Figuur 2.
Laparoscopie: Het afsluiten van de
eileiders van buitenaf door middel van clips
Bron: NVOG
Figuur 2a
Filshie clips
Bron: entercare
Versie 3
03/2016
4 van 8
Figuur 2b
Filshie clips
Bron: Entercare
Voorbereiding op de ingreep
Ter voorbereiding op de operatie krijgt u een afspraak op het preoperatieve spreekuur
van de anesthesist. Wanneer u medicijnen gebruikt is het verstandig om een actueel
medicatieoverzicht en/of uw medicijndoosjes mee te nemen naar de afspraak. Tijdens
het consult wordt bekeken of u gezond genoeg bent om de operatie te ondergaan, of er
aanvullend onderzoek nodig is en of er maatregelen nodig zijn. Tevens zal het soort
narcose met u worden besproken.
De ochtend van de ingreep komt u nuchter in het ziekenhuis op de dagopname (locatie 2
Noord) waar u wordt voorbereid door de verpleegkundige.
Na de sterilisatie
Via de uitslaapkamer komt u terug op de afdeling dagopname. Doordat er wat gas in de
buik achterblijft, kunt u na de ingreep een stijf gevoel in nek en schouders hebben, vooral
als u overeind komt. Pijn in de buik komt ook regelmatig voor.
Als u zich na de sterilisatie daartoe in staat voelt, mag u 's middags naar huis.
Na één dag mag u zich weer douchen. Ook samenleving is dan weer toegestaan.
De eerste dagen na de operatie kunt u nog wat moe zijn van de narcose. Ook uw buik
kan nog gevoelig zijn. Dit is normaal. De klachten behoren na enkele dagen verdwenen
te zijn. Als de eerste drie weken na de ingreep onverklaarbare buikpijn of koorts ontstaat,
moet u contact opnemen met uw gynaecoloog. Werkzaamheden mag u in principe na
enkele dagen tot een week hervatten. We adviseren de eerste één à twee weken zwaar
lichamelijk inspanning en sporten te vermijden. Het is belangrijk goed naar uw eigen
lichaam te luisteren. U voelt zelf het beste wat u wel en niet kunt.
Versie 3
03/2016
5 van 8
Mogelijke bijwerkingen en complicaties
Zoals bij elke operatie kunnen er bijwerkingen en complicaties optreden. Bij een
laparoscopische sterilisatie kunnen er complicaties optreden ten gevolge van de
algemene narcose of ten gevolge van de instrumenten die door de buikwand worden
ingebracht. Bij beide sterilisaties bestaat er een (klein) risico op infectie en op mislukken
van de sterilisatie, en is er een (geringe) kans op zwangerschap.
Na de sterilisatie komt uw eigen cyclus weer op gang. Omdat het bloedverlies of de pijn
tijdens de menstruatie hierbij kan tegenvallen, besluiten sommige vrouwen na de
sterilisatie alsnog weer de pil te gebruiken. De wondjes in uw buik zijn meestal gehecht.
Voor ontslag uit het ziekenhuis hoort u of de hechtingen verwijderd moeten worden of
vanzelf oplossen. Met de hechtingen kunt u gewoon douchen.
Bij zeer hoge uitzondering (minder dan 1 op de 1000 vrouwen) treedt een complicatie op
waarvoor een buikoperatie noodzakelijk is. Voorbeelden zijn beschadiging van de darm
of blaas of een bloeding. Deze complicaties zijn over het algemeen goed te behandelen,
maar vragen een langere ziekenhuisopname en een langduriger herstel en een hoogst
enkele keer is het herstel niet zonder blijvende klachten.
Na de ingreep hoeft geen anticonceptie meer te worden toegepast. Indien u met de pil
was begonnen, is het wenselijk de strip op te maken. Indien u een "spiraal" heeft, wordt
dit tijdens de sterilisatie of bij nacontrole op de polikliniek verwijderd (dit is afhankelijk van
de periode in de menstruatie-cyclus).
Wanneer U nog vragen of klachten heeft, kunt U een afspraak maken voor nacontrole
ongeveer zes weken na de ingreep.
Versie 3
03/2016
6 van 8
Wanneer moet de arts gebeld worden?
Indien u na de sterilisatie last heeft van:
 hevige buikpijn
 koorts (>38 graden)
Telefoonnummers:
 Zaans Medisch Centrum, algemeen receptie: 075-650 2911
 Polikliniek gynaecologie:
Op werkdagen van 08.30 uur – 16.30 uur: 075-650 1225
 Afdeling Gynaecologie/Verloskunde: 075-6507722
24 uur per dag bereikbaar
Wanneer wordt u opgenomen?
De oproep voor deze opname ontvangt u telefonisch van de OK planning. Belangrijk is
dat wij een telefoonnummer hebben waar wij u op kunnen bereiken. Wanneer u deze
oproep ontvangt is nog niet bekend op welk tijdstijd u op de dag van de opname wordt
verwacht.
Wij vragen u dan ook om één werkdag voor de geplande opnamedatum telefonisch
contact op te nemen met de OK planning. Wij geven u dan door op welk tijdstip u op de
dag van opname wordt verwacht. Belt U daarvoor met het telefoonnummer 075-650 2608
Tot slot
De betrouwbaarheid van een sterilisatie is zeer groot. Toch komt het een enkele keer wel
eens voor (1 op de 1000), dat een vrouw na een sterilisatie zwanger wordt. De oorzaak is
dan meestal, dat door het herstelvermogen van de eileider weer een kleine doorgang in
de eileider ontstaat. Mocht u ooit "over tijd" zijn en zich zwanger voelen, dan is het
verstandig u te laten onderzoeken door uw huisarts of gynaecoloog.
Sterilisatie is een definitieve ingreep. Dit betekent, dat de kans op herstel zo gering is, dat
u hiermee geen rekening mag houden. Twijfelt u, neem dan meer tijd.
We gaan er dan ook vanuit, dat u beslist nooit meer zwanger wilt worden.
Overleg met uw ziektekostenverzekeraar of de sterilisatie vergoedt wordt; dit kan
verschillen per verzekering en verzekeraar.
Versie 3
03/2016
7 van 8
Meer informatie over de dagopname kunt u vinden op www.zaansmc.nl
Meer informatie kunt u lezen in de voorlichtingsbrochures van de NVOG
 Sterilisatie, Informatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen.
 Sterilisatie, Informatie voor vrouwen de een hysteroscopische sterilisatie krijgen.
 Sterilisatie, Informatie voor vrouwen die een laparascopische sterilisatie krijgen.
N.B. De tekst van deze folder is gebaseerd op de NVOG-folder ‘sterilisatie van de vrouw ’
De tekst is zonodig aangepast aan de situatie in het Zaans Medisch Centrum.
Versie 3
03/2016
8 van 8