Het in kaart brengen van het volledige DNA van 87

Onderzoek:
Titel Engels:
Titel Nederlands:
Centrum:
Startjaar:
Looptijd:
Afgerond in:
Totale kosten:
Bijdrage KiKa:
97
Full genome sequencing of neuroblastoma to identify the mutation
spectrum of an extensively profiled series of 87 tumors
Het in kaart brengen van het volledige DNA van 87 neuroblastoom tumoren
Emma Kinderziekenhuis - AMC Amsterdam
2011
1 jaar
2012
€ 1.179.318
€ 589.659
Introductie
Een neuroblastoom is een tumor van het onwillekeurige zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel kunnen we niet zelf activeren en stimuleren en zorgt
onder anderen voor de spijsvertering en het regelen van de bloeddruk. Een neuroblastoom kan overal in het lichaam ontstaan, maar begint
meestal in de bijnieren die onderdeel uitmaken van het onwillekeurige zenuwstelsel. De oorzaak van een neuroblastoom is een verandering in
het erfelijk materiaal, het DNA.
Het menselijk lichaam is opgebouwd uit miljoenen cellen en elke cel heeft een celkern waarin het DNA gelegen is. Een klein stukje van dit DNA
vormt de code voor een bepaald gen, waarvan we er in totaal meer dan 20.000 hebben. Elk gen codeert voor één specifiek eiwit. Eiwitten zijn
noodzakelijk voor de structuur en het functioneren van weefsels en organen in het lichaam. Veranderingen in het DNA kunnen zorgen voor
veranderingen in eiwitten die bijvoorbeeld een belangrijke rol spelen bij de celdeling. Een cel kan hierdoor verder blijven delen en vormt
uiteindelijk een tumor.
Het is grotendeels nog onbekend welke genen er veranderd zijn in het onwillekeurige zenuwstelsel en daardoor een neuroblastoom
veroorzaken. Tot voor kort was het namelijk niet mogelijk om alle veranderingen in het DNA te onderzoeken. Er is in de afgelopen jaren
ontzettend veel technische vooruitgang geboekt, waardoor het nu mogelijk is om de volledige DNA code in kaart te brengen. Deze
ontwikkelingen betekenen een revolutie voor het onderzoek. Het brengt ons een stap dichterbij een gepersonaliseerde behandeling. In de
toekomst moet het mogelijk worden om aan de hand van het DNA van een patiënt de meest geschikte behandeling te kiezen.
In dit project zal de volledige DNA code ontcijferd worden van 87 neuroblastoom tumoren. Daarmee zullen alle veranderingen in het DNA van
de neuroblastoomcellen in kaart worden gebracht. Zo hopen we de genen en eiwitten vast te kunnen stellen die een rol spelen bij het ontstaan
van neuroblastoom tumoren. Dit kan misschien helpen bij het ontwikkelen van nieuwe therapieën.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland
Conclusie
In dit project is de DNA volgorde van 87 neuroblastoom tumoren vastgesteld en deze is vergeleken met de normale DNA volgorde van de
patiënten. Hierdoor konden voor het eerst alle veranderingen in een neuroblastoom tumorcel in kaart worden gebracht. Een aantal van de
gevonden veranderingen in het DNA geven een nieuwe verklaring voor het ontstaan van neuroblastoom tumoren. Er bleken veel eiwitten
verstoord te zijn die een rol spleen bij het ontstaan van zenuwbanen. Dat zijn uitlopers van zenuwcellen die alleen ontstaan als cellen niet meer
delen. Neuroblastoomcellen kunnen deze uitlopers niet meer goed maken en blijven daarom eindeloos doordelen en vormen zo een tumor. In
een vervolgonderzoek worden nu nieuwe medicijnen getest die het uitgroeien van zenuwbanen juist stimuleren, en zo de tumorcel laten
stoppen met delen. Ook veranderingen in andere soorten eiwitten werden aangetroffen en worden nu onderzocht op hun rol in het ontstaan van
neuroblastoom tumoren. Tenslotte is duidelijk geworden dat sommige neuroblastoomtumoren honderden vlak bij elkaar liggende breuken in
hun DNA hadden. De stukken DNA waren weer aan elkaar geplakt in de tumorcel, maar in een foute volgorde. Zo waren door 1 gebeurtenis
honderden stukken DNA beschadigd en werden tientallen eiwitten veranderd. Ook deze bevinding biedt zicht op diagnostische en
therapeutische toepassingen. De resultaten van deze studie zijn gepubliceerd in de vooraanstaande tijdschriften Nature (Molenaar et al., 2012)
en Cell (Rausch et al., 2012). Met dit onderzoek is er een nieuwe weg ingeslagen voor het onderzoek naar neuroblastoom. De resultaten van
dit onderzoek zijn een uiterst belangrijke stap op weg naar een betere behandeling van neuroblastoom tumoren.
Stichting Kinderen Kankervrij werft fondsen voor onderzoek naar kinderkanker in Nederland