BIJLAGE/TOELICHTING Laboratorium Zeeuws-Vlaanderen Zandbergsestraat 1 4569 TC Graauw Tel: 0114 - 635400 Fax : 0114 -633028 Email: [email protected] WATERKWALITEIT VEEDRINKWATER Indien het water als "minder geschikt" wordt gekenmerkt, betekent dit dat het water weliswaar niet direct schadelijk is, maar dat de kwaliteit van het water niet optimaal is. Het water is uitsluitend beoordeeld om te dienen als drinkwater voor dieren. Het beoordelen van het drinkwater voor menselijk gebruik valt buiten dit onderzoek. Vandaar dat menselijk gebruik van het water altijd voor eigen risico is. In de tabel staan de grenswaarden vermeld zoals die voor de verschillende diersoorten gelden. Gebruik van de tabel: de getallen in de kolom ‘goed’ (bijv. ammonium/ herkauwers: < 2,0 mg/ l) geeft de grens aan waaronder het dier geen risico loopt. De getallen in de kolom ‘afwijkend’ (bijv. ammonium/ herkauwers: > 10,0 mg/ l) geeft de grens aan waarboven het dier (ernstig) risico loopt. Grenswaarden voor het beoordelen van drinkwater herkauwers varkens, paarden en éénmagigen pluimvee goed afwijkend goed afwijkend goed afwijkend pH (1) 5 - 8,5 < 4 en > 9 5 - 8,5 < 4 en > 9 5 - 8,5 < 4 en > 9 ammonium (mg NH4/ l) < 2,0 > 10,0 < 1,0 > 2,0 < 1,0 > 2,0 ammonium (mg N/ l) < 1,6 > 7,8 < 0,8 > 1,6 < 0,8 > 1,6 nitriet (mg NO2/ l) < 0,10 > 1,0 < 0,10 > 1,0 < 0,10 > 1,0 nitriet (mg N/ l) < 0,03 > 0,3 < 0,03 > 0,3 < 0,03 > 0,3 nitraat (mg NO3/ l) (3) < 100 > 200 < 100 > 200 < 100 > 200 nitraat (mg N/ l) (3) < 22,5 > 45 < 22,5 > 45 < 22,5 > 45 chloride (mg Cl/ l) (5,6) < 250 > 2000 < 250 > 2000 < 250 > 2000 natrium (mg Na/ l) < 800 > 1500 < 800 > 800 ijzer (mg Fe/ l) (4) < 0,5 > 10,0 < 0,5 > 10,0 < 0,5 > 5,0 mangaan (mg Mn/ l) < 1,0 > 2,0 < 1,0 > 2,0 < 1,0 > 1,0 sulfaat (mg SO4/ l) (5) < 150 > 250 < 150 > 250 < 150 > 250 hardheid (D) (5,6) < 20 > 25 < 20 > 25 < 15 > 20 E.coli (kve/ ml) < 100 > 100 < 100 > 100 < 100 > 100 < 100.000 > 100.000 < 100.000 > 100.000 < 100.000 > 100.000 Totaal kiemgetal (kiem/ ml) (7) (1): zie opmerkingen onderaan, "<" duidt op kleiner dan, ">" duidt op groter dan (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Wanneer medicamenten via het drinkwater worden verstrekt, moet rekening gehouden worden met het feit dat de samenstelling van het water de werkzaamheid van de medicamenten kan beïnvloeden. Oxytetracycline b.v. wordt geïnaktiveerd door calcium, magnesium en ijzer. Bovendien lost oxytetracycline slecht op bij een pH groter dan 7. Sulfonamiden (sulfa's) worden sterk gebonden aan organische stoffen. Daarom mag de oxydeerbaarheid (KMnO4-getal) niet groter zijn dan 50, bij voorkeur kleiner dan 25. De pH moet tussen de 6 en de 8 liggen. Tylosine kan het beste worden toegevoegd bij een pH waarde van 5,5 tot 7,0. Het op de juiste pH brengen van drinkwater dat te zuur is, kan gebeuren met soda onder controle met pH indicatorpapier. Bij het toevoegen van soda aan hard water met veel chloride en veel sulfaat moet er rekening mee worden gehouden dat het water hierdoor een meer laxerende werking krijgt. Herkauwers kunnen tijdelijk hogere ammoniumconcentraties best verdragen, echter hogere ammoniumconcentraties wijzen op bacteriële verontreiniging (mest-water), waardoor het water beter kan worden afgekeurd. Vooral de combinatie ammonium-pH is belangrijk. Bij een pH groter dan 8 moet de ammoniumconcentratie lager zijn dan bij een pH kleiner dan 8, aangezien bij hogere pH vrij ammoniak wordt gevormd. Vooral de verhouding ammonium ten opzichte van nitriet en nitraat is belangrijk. Veel ammoniak en nitriet ten opzichte van nitraat is ongunstig (bacteriële processen). Nitraatconcentraties groter dan 200 mg NO3/ l worden ongewenst geacht. Bij concentraties tussen 100 en 200 mg NO3/ l dient rekening te worden gehouden met het nitraatgehalte van het rantsoen. Hierbij kan worden opgemerkt dat het drinkwater in het algemeen een geringe bijdrage tot de totale nitraatopname zal leveren. Echter vooral bij jonge dieren moet men voorzichtig zijn met al te hoge nitraatconcentraties (groter dan 200 mg NO3/ l). Als maatstaf geldt dat een volwassen rund zonder risico per maaltijd (2 per dag ) 50 tot 60 gram nitraat via groenvoeders en 25 tot 30 gram via hooi mag opnemen. In goed drinkwater zit doorgaans niet meer dan 0,2 mg/ l ijzer. IJzer is niet snel giftig, echter; a. boven de 2,5 mg/ l raken de drinknippels verstopt en is het water bovendien niet meer geschikt om gereedschap schoon te spoelen; b. boven de 5,0 mg/ l ijzer kan het water niet meer worden gebruikt om oxytetracycline toe te voegen; c. boven de 10 mg/ l ijzer wordt het water slecht gedronken wegens de ijzersmaak die dan gaat overheersen. Hard water is op zichzelf niet schadelijk, echter verstopt op den duur de drinknippels en is ook ongeschikt om mee te reinigen. Bovendien verliest oxytetracycline zijn werking in hard water. Water met een chlorideconcentratie van meer dan 200 mg/ l en een hardheid van minder dan 15 D (komt overeen met 2,7 mmol/ l calcium en magnesium) kan een aantasting van mortel veroorzaken. De getallen geven het maximum aantal bacteriën per ml aan, waarbij drinkwater als geschikt kan worden beoordeeld. Pagina 1 / 1