Hoge Mors en Rijndijk wandeling door Ger Koper 2008 als document

Hoge Mors en Rijndijk
Door: Ger Koper, 2008
Een speurtocht langs wat markante gebouwen aan de Rijn bij een eeuwenoude overgang.
De coordinaten zijn niet die van de schat maar van de dichtsbijzijnde bushalte.
A hike along some remarkable buildings along the river Rhine near a ancient fording
place. The coordinates are not of the cache but of the local bus stop.
Haagse Schouw met veerpont nabij Valkenburg 1774 (P.C. la Fargue 1729 1782)
Haagse Schouw with ferry near Valkenburg 1774 (P.C. la Fargue 1729 - 1782)
Al van oudsher is de Haagse schouw de manier om de Rijn over te steken om van Leiden
naar den Haag te komen. Een schouw is een platte pont waarmee mensen, beesten en
zelfs koetsen overgevaren kunnen worden. Verderop de weg zijn de tolpoorten te zien
waar tot 1912 tol werd geheven voor het gebruik van de weg naar Wassenaar.
De oorspronkelijke herberg werd in het begin van de zeventiende eeuw door Johan van
Duivenvoirde ende Wassenaer gebouwd. Nog steeds zijn er een hotel en restaurant
gevestigd. Kortgeleden is een nieuw restaurant gebouwd en het oorspronkelijke gebouw
is in oude luister hersteld (waypoint HR01).
Already in ancient times the Haagse Schouw was the way to ford the river Rhine to get
from Leiden to the Hague. A "schouw" is a flat ferry with which people, animals and even
coaches could be taken across. Further on the road one sees the toll gates where until
1912 toll was raised for the use of the road to Wassenaar.
The original guesthouse was built in the beginning of the seventeenth century by Johan
van Duivenvoirde ende Wassenaer. Still there are a hotel and a restaurant. Recently, a
new restaurant was built and the original building has been completely restored
(waypoint HR01).
Vraag: Welk jaartal staat op de voorgevel van het oorspronkelijke gebouw? (A = het
jaartal).
Question: What year is written on the facade of the original building? (A = year)
De grote parkeerplaats ligt achter de gebouwen, aan de Valkenburgseweg. Er is nog een
tweede parkeerplaats links van het restaurantgebouw aan het water. Vanaf de steiger
(waypoint HR02) is een mooi uitzicht over de Rijn naar de buitenplaats Rijnhof.
The large parking area is behind the buildings, along the Valkenburgseweg. There is a
second parking lot left of the restaurant building at the water front. From the landing
platform (waypoint HR02) there is a beautiful view across the river Rhine to the country
house Rijnhof.
Vraag: Hoeveel ramen zijn er in het dak van de koepel? (B = het aantal ramen).
Question: How many windows are there in the roof of the dome? (B = number of
windows)
De voorkant van de buitenplaats Rijnhof (waypoint HR03) bereiken we door de brug over
de Rijn over te steken en vervolgens linksaf de Rhijnhofweg in te gaan. Aanvankelijk
waren langs dit stuk van de Rijn steenbakkerijen. Een van die steenbakkerijen werd door
Nicolaas van Kampen, schepen van de stad Leiden, tot buitenplaats gemaakt. De plaats
heette Dubbelhof en in 1715 werd de koepel aangebouwd. In 1729 verkreeg de arts
Willem Mullius het gebouw en in die tijd kreeg het de naam Rijnhof. Het huis heeft talloze
verbouwingen ondergaan en in 1774-5 werd het door Johann Samuel Creutz verbouwd in
Louis XVI-stijl. Daarna is het gebouw talloze malen van eigenaar gewisseld tot het in
1908 in bezit kwam van de laatste eigenaresse mevrouw Werndly. In 1908 kwam het
hele landgoed in handen van de Hervormde Gemeente van Leiden die er een
begraafplaats van maakte. Het herenhuis is sinds die tijd in gebruik als ontvangstruimte
en aula tot 1991 waarna het weer werd verkocht, inmiddels als monument. Het gebouw
is nu in prive bezit en niet toegankelijk voor publiek.
The front of the country house Rijnhof (waypoint HR03) is reached by taking the near by
bridge to cross the river Rhine and then to turn left into the Rhijnhofweg. Originally there
were brick works along this part of the river. One of these brick yards was bought by
Nicolaas van Kampen, an official from the city of Leyden, who made it into a country
house. The house was called Dubbelhof and in 1715 the dome was built. In 1729 the
physician Willem Mullius begot the building and named it Rijnhof. The house has been
restructured many times and in 1774-5 it was rebuilt by Johann Samnuel Creuts into
Louis XVI-style. After that period the house had many owners out of which mrs. Werndly
was the last owner. In 1908 the whole estate went to the Reformed Church of Leyden to
turn it into a grave yard. From that time on the country house was used as reception
room and auditorium until in 1991 it was sold again, now as a monument. The building is
now private property and not accessible to the public.
Vraag: Welk getal staat op de rechterstijl van de voordeur? (C = het getal).
Question: Which number is written on the right post of the front door? (C = the
number)
Teruglopend langs de Rhijnhofweg komt men bij een rotonde en links staat een
herdenkingsmonument voor de gevallenen bij de verdediging van vliegveld Valkenburg
bij de inval in mei 1940 (waypoint HR04). Dienstplichtig soldaat J. Koper is op 10 mei
1940 te Katwijk overleden; zijn naam staat op het monument vermeld.
Walking back along the Rhijnhofweg one comes to a roundabout and on the left side
there is a memorial statue for the fallen during the defence of the airport Valkenburg
during the invasion in May 1940 (waypoint HR04).
Vraag: Tot welk depot bataljon behoorde de soldaat J. Koper? (D = het depot bataljon
nummer).
Question: To what depot battalion belonged the soldier J. Koper? (D = the depot
battalion number)
Verder lopend langs de Haagse Schouwweg komt men bij de ingang van de
begraafplaats. Hier zijn vele markante Leidenaars begraven, zoals Boudewijn Franciscus
Krantz (1884-1933) die bestuurder werd van de lakenfabrieken van diezelfde naam,
Koene Dirk Parmentier (1904 - 1948) die met de KLM-Douglas DC2 Uiver van Londen
naar Melbourne in Australie vloog, Cees Laseur (1899 - 1960) de toneelspeler en de
onkreukbare politicus Maarten van Traa (1945 - 1997)
Continuing along the Haagse Schouwweg one arrives at the entry of the grave yard.
Many remarkable residents of Leiden are buried here.
De begraafplaats is beperkt toegankelijk. Raadpleeg deze webstek voor de voorwaarden,
toegangstijden en voor informatie over de graven.
The grave yard is not continuously accessible. Consult the above link for conditions,
opening hours and for information on the graves.
Vraag: Op de begraafplaats vindt men ook het graf van Oma van Dam (waypoint HR06),
de toen oudste inwoonster van Leiden. Hoe oud werd oma van Dam? (E = de leeftijd).
Question: On this grave yard one also finds the grave of Grandmother van Dam
(waypoint HR06), in her days the oldest resident of Leyden. How old became
Grandmother van Dam? (E = the age).
Teruglopend naar de ingang van de begraafplaats steekt men de Haagse Schouwweg
over en loopt men het fiets- voetpad ertegenover in. Bij een parkeerplaats staat links een
sporthal die door de week ook in gebruik is bij het CBR.
Walking back to the entrance of the grave yard one crosses the Haagse Schouwweg and
enters a cycle- and footpath. Near a parking lot on the left side is a gymnasium that
during weekdays is also used for driving license tests.
Vraag: De naam van de sporthal bevat een cijfer. Welk cijfer is dit? (F = het cijfer).
Question: The name of the gymnasium contains a digit. Which digit is this? (F = the
digit)
Bij de Smaragdlaan linksaf tot aan de busbaan waar rechts genomen wordt. Voor de brug
rechts is de Engelbertha hoeve (waypoint HR08), een kwaliteitsrestaurant . Op 25
oktober 1979 legde Bram Favier de eerste steen van het nieuwe restaurant voor zijn
Engel. Daarvoor voerde Engel de scepter over hotel Nieuw Minerva aan de Boommarkt te
Leiden. In 1981 wordt het restaurant Engelbertha hoeve geopend door burgemeester
Goekoop. Na Bram overlijdt Engel in 1992 en het restaurant gaat over in nieuwe handen.
At the Smaragdlaan left to the bus lane where one takes right. In front of the bridge right
is the Engelbertha hoeve (waypoint HR08), a quality restaurant . On 25 October 1979
Bram Favier put the first stome of the new restaurant for his Engel (= "angel"). In the
year before, Engel ruled the hotel Nieuw Minerva at the Boommarkt in Leyden. In 1981
the restaurant Engelbertha hoeve is opend by the mayor Goekoop. After Bram, Engel
passes away in 1992 and the restaurant passes on to a new owner.
Vraag: Uit welk jaar dateert de oorspronkelijke herenhoeve? (G = het jaartal).
Question: From what year dates the original building? (G = the year)
Teruglopen op de Hoge Morsweg naar nummer 111 (waypoint HR09). Verscholen achter
een oude tuinderswoning staat een witgekalkte bloembollenschuur met vakwerk en
vrolijk geknikte bovenverdieping met rood pannendak; een in Duin- en Bollenstreek
vrijwel uniek exemplaar. Op de aanpalende "kwekerij" hebben ten minste zeven
generaties van het geslacht Van Egmond hun land- en tuinbouwbedrijf uitgeoefend.
Walk backwards on the Hoge Morsweg to number 111 (Waypoint HR09). Hidden behind
an old farm is a whitewashed flower bulb shed with skeleton structure and a inflected
roof of red tiles; in this area a unique species. On the nearby nursery at least seven
generations of van Egmonds have farmed.
Vraag: Hoeveel ramen heeft de bollenschuur op de eerste etage aan de linkerkant
(vanaf de weg gezien)? (H = aantal ramen).
Question: How many windows has the shed on the first floor on the left side (as seen
from the road)? (H = number of windows).
Teruglopend op de Hoge Morsweg komt men bij scheepswerf Akerboom (waypoint
HR10), zie hier . Op 1 januari 1927 vestigt de scheepswerf zich aan de Hooge
Morschweg, toen nog Oegstgeest. Het bedrijf doet het goed en in 1981 vieren de
directeuren C.H. en J.A. Akerboom hun respectievelijke 25- en 50-jarige jubileum. Nog
steeds gaat het goed en is het bedrijf bezig met een uitgebreide nieuwbouw.
Walking back on the Hoge Morsweg one arrives at the ship yard Akerboom (waypoint
HR10), see here . On 1 January 1927 the warf is installed on the Hooge Morschweg, then
still the city of Oegstgeest. The company runs fine and in 1981 the directors C.H. and
J.A. Akerboom celebrate there respective 25th and 50th jubilee. Still business is fine and
the company is largely being restructered.
Vraag: Tegenover de werf staat een oud schoolgebouw met rechts daarvan de
hoofdmeesterswoning. Welk huisnummer heeft de hoofdmeesterswoning? (I = het
huisnummer).
Question: Opposite the yard is an old school building with on the right side the
headmasters' house. What number has the headmasters' house? (I = the house number)
Verder teruglopend over de Hoge Morsweg komt men bij waypoint HR11, de nieuwe brug
over de Rijn. Aan de overkant gaat men linksaf de Rijndijk op, naar het bedrijf
Diastatische Producten (*waypoint HR12) dat oorspronkelijk een schoolgebouw was;
indertijd behoorde dit deel van Leiden tot Voorschoten.
Continuing along the Hoge Morsweg one arrives at waypoint HR11, the new bridge across
the river Rhine. On the opposite side one turns left on the Rijndijk, to the company
Diastatische Producten (waypoint HR12), originally an old school building; in those days
that part of Leyden belonged to the city of Voorschoten.
Vraag: Hoeveel stenen dragen de dakrand van het witte hoofdgebouw? (J = het aantal
stenen).
Question: How many stones carry the roof front on the white washed main building? (J
= the number of stones).
De Rijndijk teruglopende de brug voorbij komt men bij de Haagse Schouwkerk (waypoint
HR13), gewijd aan Maria Middelares van alle Genaden ; het gebouwtje staat inmiddels op
de monumenlijst. Oorspronkelijk was het een houten kerkje van de broeders
Montfortanen bij het naastliggende klooster. In 1948 werd het herbouwd en in 1949
gewijd tot parochiekerk voor de omgeving. Nu maakt het deel uit van de Lam Godsparochie.
Walking backwards pas the bridge one comes to the Haagse Schouwkerk (waypoint
HR13), consecrated to Mary of all Mercies; the building is now a monument. Originally, it
was a wooden chruch of the friars Monforteans of the nearby cloister. In 1948 it was
rebuilt and in 1949 consecrated as a parish church for the environment. Now it is part of
the Lam Gods parish .
Vraag: Hoeveel personen zijn uitgebeeld in de sculptuur aan de voorgevel? (K = het
aantal personen).
Question: How many persons are displayed in the sculpture on the front? (K = the
number of persons).
Van hieruit kan men de schat (cache) gaan zoeken (vul links aan met nullen tot 3
cijfers).
From here one can look for the stash (left pad zeroes until 3 digits).
N 52° 09.X, X = G-A+E+2xI+K
E 04° 27.Y, Y = (B+C+F+H)xJ/K
Let op: de schat is eenvoudig te vinden, geen graafwerk nodig!
Note: the stash is easy to find, no digging necessary!
Additional Hints ( Decrypt )
Enzra mvwa trra ehvgra. Pnpur yvtg ovw ovaaraxbzfg
npugre erpugrecnny | Cnarf ner abg jvaqbjf. Pnpur vf
uvqqra oruvaq evtug cbfg ng ragel
Decryption Key
A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
------------------------N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z
(letter above equals below,
and vice versa)