Licht in de tunnel!

Licht in de tunnel!
Door Martin Voorma en Anne Martine Kruidering van ARCADIS
Dit maakt een aantal soorten bijzonder kwetsbaar voor uitsterven, zeker nu de aanleg van het
netwerk van natuur (de zogenoemde EHS) onder druk staat. Een van de meest voorkomende
oplossing is de aanleg van faunapassages, zoals dassentunnels en ecoducten. De tunnel is in de
meeste gevallen een relatief goedkope oplossing, vooral indien deze gecombineerd worden met
bestaande onderdoorgangen voor bijvoorbeeld fietsers. Voor een aantal soorten is een tunnel
minder geschikt, omdat er geen licht doordringt in de tunnel waardoor het klimaat in de tunnel niet
geschikt is voor de passage van soorten. Een goed voorbeeld is de zandhagedis. De zandhagedis is
een bedreigde reptielensoort die in Nederland voor komt op heideterreinen en die sterk afhankelijk
is van de temperatuur van de ondergrond. Deze soort gaat daarom normaliter niet onder de weg
door waardoor er dure oplossingen over de weg moeten worden gezocht (ecoduct
Op het moment dat het lukt om de tunnels geschikt te maken voor meer soorten, is het mogelijk de
versnippering op een relatief goedkope manier terug te brengen. ARCADIS is op zoek gegaan naar
mogelijke oplossingen en lijkt deze te hebben gevonden in de vorm van een combinatie van een
lichtdoorlatende afdeklaag en warmtevasthoudend materiaal in de tunnel. In combinatie met een
rechthoekige tunnelbak is deze oplossing prima inpasbaar bij aanleg van nieuwe wegen en aan te
brengen bij groot onderhoud van wegen. Ter plaatse van de deklaag kan een Piezo element worden
ingebouwd die door verkeersbelasting een electrisch stroompje genereerd doordat de kristallen
worden samengeperst en een potentiaalverschil ontstaat. Die elektrische stroom kan gebruikt
worden door opslag overdag in een accu welke s’nachts de benodigde warmte kan leveren. Door de
combinatie van dergelijke ‘Piezo pads’ met het lichtdoorlatend beton wordt de benodigde licht
gecreëerd in de tunnel wat tevens de benodigde warmte kan leveren. Het beton is sterker dan
zwaarder beton door de toevoeging van special epolymeren dus integratie in een wegdek is geen
enkel probleem. Thans worden ook wel roosters gebruikt bij faunatunnels, maar die zijn niet
wenselijk omdat ze kunnen loslaten en veel onderhoud nodig hebben. ARCADIS onderzoekt nu of
deze in overwegplaten in een spoorbaan ingebouwd kan worden voor de levering van energie voor
de seinen en lampen bij een spoorwegovergang.
Voor de levering van de benodigde warmte denken wij aan de toepassing van PMC-kristallen die zijn
vastgezet in een mat. Overdag wordt warmte opgeslagen in de kristallen, die zodra het kouder wordt
weer wordt afgestaan aan de omgeving. Dit product is ontwikkeld door het bedrijf Capzo te
Ootmarsum voor de toepassing als duurzame vorm van klimaatbeheersing in gebouwen. Maar naar
ons idee kunnen ze ook prima worden toegepast in faunatunnels. Door te spelen met de juiste
samenstelling van PMC kan van tevoren worden bepaald bij welke temperatuur warmte wordt
vastgehouden en bij welke temperatuur deze wordt afgestaan. Door een lange mat voorzien van
PMC op de bodem van de fauna tunnel wordt een aangenaam klimaat gecreëerd voor de passerende
amfibieën zodat het aantrekkelijker wordt de weg te passeren via de tunnel.
ARCADIS wil graag op korte termijn bovengenoemde methode in de praktijk gaan toepassen en
ervaring op doen met de genoemde constructie. Wij zijn daarom op zoek naar geschikte(proef)
locaties. Heeft u als weg- of terreinbeheerder plannen voor de aanleg van faunapassages voor
doelsoorten waar licht belangrijk is? Neem dan even contact op met Martin Voorma of Anne Martine
Kruidering.
Foto1: lichtdoorlatend beton (bron: Geert van Sommeren, GSO, Boven-Leeuwen)
Foto 2: afbeelding van een Piezo pad (bron: Innowattech, Israel)
Foto 3: sterk uitvergrote afbeelding van kristal uit PMC (bron: Capzo, Ootmarsum)
Verkorte tekst
ARCADIS ontwerpt nieuwe faunapassage met licht en warmte
ARCADIS, het ingenieurs- en adviesbureau met de salamander in zijn logo, onderzoekt een
verbeterde faunapassage voor reptielen en amfibieën. De bestaande passages, veelal buizen onder
het wegdek, voldoen maar matig. Daardoor vallen er onder salamanders, slangen, kikkers en padden
nog te veel slachtoffers. Dat komt omdat amfibieën en reptielen de buizen als een koud en donker
gat ervaren. Er is te weinig licht en het beton voelt te koud aan. Ook verkeerstechnisch is het nodige
op de huidige tunnelbuizen aan te merken. Veel tunnels zijn voorzien van een rooster aan de
bovenzijde. Die trillen er regelmatig af en vergen veel onderhoud.
De nieuwe faunatunnels van ARCADIS combineert drie nieuwe vindingen: 1) een roostervrije
bovenzijde van lichtdoorlatend polymeer dat sterker is dan beton, 2) een warmtekussen gevuld met
temperatuurregulerende kristallen en 3) piezo-elementen die door langsrijdend autoverkeer worden
aangedreven en die stroom opwekken voor LED-verlichting ‘s nachts. ARCADIS is op zoek naar een
wegbeheerder die de nieuwe buis daadwerkelijk wil uitproberen. Daarna kan de ‘faunapassage
nieuwe stijl’ ook elders worden ingezet.
Nadere informatie: Anne Martine Kruidering 06 2706 0654 of Martin Voorma 06 2706 0853.