Gingivitis en parodontitits

Gingivitis en parodontitits
Als uw tandvlees gedurende langere ontstoken is (gingivitis) dan kan dit er uiteindelijk toe leiden
dat het houvast van uw tanden en kiezen in de kaak in gevaar komt (parodontitis). De tandarts en
mondhygienist sporen dit probleem op en helpen u met het voorkomen ervan.
Tandvleesontsteking heet gingivitis
Tandplaque langs de tandvleesrand veroorzaakt een ontsteking van het tandvlees. Zo’n
tandvleesontsteking heet gingivitis. De ontsteking kan zich uitbreiden van de tandvleesrand naar het
daaronder gelegen kaakbot. Daardoor gaat kaakbot rondom de tanden en kiezen verloren.
Uiteindelijk kan er zoveel kaakbot verdwijnen dat de tanden en kiezen los komen te staan en
tenslotte uitvallen. Deze vorm van tandvleesontsteking heet parodontitis.
Tijdige behandeling kan het verlies van tanden en kiezen voorkomen. Gezond tandvlees bloedt niet
bij het poetsen en heeft een roze kleur en ligt stevig om de tanden en kiezen. De smalle spleet
tussen tandvlees en tanden en kiezen heet de pocket. Bij gezond tandvlees is de pocket ondiep
(hooguit 3 mm).
Bij gingivitis is het (ontstoken) tandvlees rood, slap en gezwollen. Het kan gaan bloeden bij het
poetsen of eten. De ontsteking wordt veroorzaakt door bacterien. Die bacterien zitten in de
tandplaque, het zachte kleverige laagje op tanden en kiezen. Tandplaque kan verkalken tot
tandsteen dat vastgehecht zit aan tanden en kiezen. Zonder tandplaque vormt zich geen tandsteen!
Uw gezondheid en gewoonten en tandvleesontstekingen
Het is belangrijk dat uw tandarts en mondhygienist op de hoogte zijn (en blijven) van uw
gezondheid. Verschillende ziekten, zwangerschap en medicijngebruik kunnen invloed hebben op
parodontitis. Bijvoorbeeld diabetes (vooral de niet goed ingestelde) geeft een verhoogde kans op
het ontstaan van problemen met het tandvlees en het houvast van uw tanden en kiezen.
Roken en mondgezondheid
Rokers hebben vaker parodontitis niet-rokers. De behandeling heeft bij rokers ook een minder
positief effect. Stoppen met roken is voor uw gezondheid natuurlijk sowieso een goed idee, maar
uw gebitsgezondheid vaart er ook wel bij. Wist u trouwens dat meer dan 70% van de mensen bij wie
mondkanker wordt vastgesteld rookt? Vraag uw tandarts, mondhygienist of huisarts om hulp en
advies als stoppen met roken u zwaar valt.
Wat is parodontitis precies?
Bij parodontitis is het tandvlees net als bij gingivitis ontstoken en kan het op den duur gaan
terugtrekken. Vaak leidt dit tot een vieze smaak in de mond of een slechte adem. Doordat de
ontsteking zich uitbreidt in de richting van het kaakbot, wordt de pocket dieper. In de verdiepte
pocket verkalkt de tandplaque gedeeltelijk tot tandsteen. Deze voortschrijdende ontsteking heeft
tot gevolg dat het kaakbot verdwijnt. Parodontitis geeft zelden pijnklachten waardoor het lang
onopgemerkt kan blijven.
Er ontstaan pas klachten (zoals het los gaan staan van tanden en kiezen) in een vergevorderd
stadium van parodontitis. Door het terugtrekken van het tandvlees komen de wortels gedeeltelijk
bloot te liggen, waardoor de tanden en kiezen erg gevoelig kunnen worden. Dat kan het geval zijn
bij het poetsen, maar ook bij het nuttigen van koude, warme, zoete of zure dranken en spijzen. Als
er door parodontitis uiteindelijk erg veel kaakbot verloren is gegaan, dan kunnen de tanden en
kiezen al hun houvast verliezen en uitvallen.
Hoe wordt het vastgesteld?
Bij de tandarts en/of mondhygienist wordt een tandvleesontsteking opgespoord met een
zogenaamde pocketsonde. De pocketsonde wordt in de pocket geschoven en als daarbij een
bloeding optreedt, is het tandvlees ontstoken. Daarbij wordt gelijk naar de pocketdiepte gekeken.
Deze is verdiept vanaf 4 mm. Deze waarden worden genoteerd in een pocketstatus. Bij ernstige
parodontitis zal een aantal tanden en kiezen niet meer te behouden zijn. Er kan ook nog een
bacteriologisch onderzoek (kweek) uitgevoerd worden. Hierbij wordt met behulp van een papieren
stiftje tandplaque uit een aantal verdiepte pockets gehaald waarmee kan worden vastgesteld welke
bacterien in de plaque voorkomen. Aan de hand van de uitslag van dit onderzoek is er eventueel
antibiotica nodig als ondersteuning van de behandeling.
De behandeling van tandvleesproblemen
De behandeling van gingivitis en parodontitis bestaat uit het wegnemen van de oorzaak van de
ontsteking. De tandplaque moet van de tanden en kiezen worden verwijderd. De tandplaque boven
de tandvleesrand dient u zelf dagelijks te verwijderen door een goede mondhygiene. Met een
(elektrische) tandenborstel kunt u de plaque wegpoetsen. Maar helaas komt de tandenborstel niet
tussen de tanden en kiezen. De plaque daar moet u weghalen met tandenstokers of ragers. De
mondhygienist vertelt u welke hulpmiddelen voor uw mond geschikt zijn en demonstreert het
gebruik ervan. Zonder optimale mondhygiene is behandeling van parodontitis niet erg kansrijk!
De tandplaque en tandsteen onder de tandvleesrand (in de verdiepte pockets) kunt u niet zelf
verwijderen. Dat doet uw mondhygienist met speciale instrumenten; de gebitsreiniging. De
ontsteking verdwijnt meestal door de combinatie van een goede mondhygiene en de gebitsreiniging.
De parodontitis geneest doordat het gezonde tandvlees zich vasthecht aan de tanden en kiezen. Er
worden dan ondiepe en niet bloedende pockets gemeten met de pocketsonde. Helaas groeit het
verloren kaakbot niet meer aan. Vaak is het tandvlees door de genezing wat teruggetrokken
waardoor de tandhalzen wat bloot komen te liggen en (tijdelijk) gevoelig kunnen zijn. Door de
mondhygiene iedere dag goed te blijven uitvoeren, wordt een nieuwe ontsteking voorkomen en
daardoor gaat er niet meer kaakbot verloren.
Spoelmiddelen
Het kan zijn dat uw mondhygienist u een desinfecterend chloorhexidine bevattend spoelmiddel of
tandgel voorschrijft. Chloorhexidine remt de vorming van tandplaque. Het spoelmiddel kan tijdelijk
de smaak beïnvloeden en een aanslag op de tong en de tanden en kiezen geven. De aanslag kan bij
de gebitsreiniging worden verwijderd en de aanslag op de tong verdwijnt spontaan na de
spoelperiode.
Herbeoordeling en nazorg
Een paar maanden na de gebitsreiniging volgt de herbeoordeling. De mondhygienist onderzoekt bij
welke tanden en kiezen de parodontitis nog aanwezig is. Als de parodontitis nog niet verdwenen is,
komt dat omdat er nog tandplaque boven en/of onder (in de verdiepte pockets) de tandvleesrand
zit. Als er nog plaque en tandsteen boven de tandvleesrand zit betekent dit dat de mondhygiene
onvoldoende is. De komende behandelingen richten zich dan vooral op het verbeteren daarvan.
Soms is chirurgie nodig
Het kan ook zijn dat er nog tandplaque en tandsteen in de verdiepte pockets zit. Dit komt doordat
de moeilijk bereikbare pockets (zoals tussen de wortels van kiezen) niet volledig gereinigd kunnen
worden. D.m.v. een zogenaamde flapoperatie kunnen deze plaatsen wel gereinigd worden. Hierbij
wordt het tandvlees losgemaakt waardoor de wortels van de tanden en kiezen goed zichtbaar en
bereikbaar zijn.
Gevoeligheid van tanden en kiezen na behandeling
Het gevolg van de behandeling kan zijn dat het tandvlees terugtrekt en de wortels bloot komen te
liggen en gevoelig worden. Bij extreme gevoeligheid kan de mondhygienist de wortels insmeren met
een lak die de gevoeligheid sneller doet afnemen. Als u zelf een tandpasta tegen gevoelige tanden
gebruikt en spoelt met een fluoride spoelmiddel kunt u de gevoeligheid ook laten verminderen. Let
op dat u een goede poetstechniek gebruikt waardoor het tandvlees niet verder terugtrekt. Houdt er
rekening mee dat de worteloppervlakken erg gevoelig zijn voor het ontstaan van caries. Door het
gebruik van suiker te matigen en een goede mondhygiene kunt u wortelcaries voorkomen.
Tenslotte
Het doel van de behandeling van parodontitis is om uw tanden en kiezen te behouden. Een
voorwaarde daarvoor is dat u voorkomt dat er opnieuw een ontsteking in het tandvlees ontstaat.
Dat lukt alleen als u elke dag alle tandplaque van de tanden en kiezen verwijdert.
Uit ervaring blijkt dat een regelmatige controle en begeleiding van tandarts en/of mondhygienist
nodig blijft om de mondgezondheid optimaal te houden en uw tanden en kiezen “levenslang” te
behouden. Tijdens de nazorg-behandelingen wordt tandplaque en tandsteen verwijderd en de
mondhygiene zo nodig bijgestuurd.