Geopolitiek

Geopolitiek
Wereldsysteemanalyse
Wallerstein (1)
• Toekomstige conflicten door het historisch
kapitalisme: sociaal-economische machtsstrijd.
• Mondiaal en ongelijk systeem.
• Kern, periferie en semi-periferie: ook binnen
werelddelen, landen.
• Tijdgebonden systeem met verschuivingen.
• Globalisering zo oud als het kapitalisme zelf.
• Kapitalisme op sterven na dood.
Wallerstein (2)
• Nu in overgangsfase: periode van chaos en
onbehagen, snelle economische veranderingen,
politieke onzekerheid en toenemend geweld (cf.
Nine Eleven). Terroristische aanslagen = bewijs
van terminale staat van kapitalisme.
• Onvermogen wereldorde te handhaven.
• Ineenstorting van het communisme = doodsteek
voor het kapitalisme.
• Globalisering enkel interessant voor elite.
Fukuyama
• ‘Het einde van de geschiedenis’.
• De wereld zal moderniseren met het
westerse model voor ogen: democratie en
kapitalisme.
• Universaliteit van waarden als vrijheid en
gelijkheid.
• Conflicten: gevolg van streven naar meer
vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid.
Huntington
• Na de Koude Oorlog zijn conflicten het
gevolg van culturele en religieuze
botsingen : ‘clash of civilisations’.
• Botsingen op ‘fault lines’ (‘bloedgrenzen
van islam’).
• Geografische afbakeningen van
beschavingen.
• Wereld zal moderniseren zonder te
verwestersen.
‘Botsende beschavingen’?
Rusland versus Tsjetsjenen
Euraziatische Balkan
Botsende beschavingen in
Joegoslavië
•
Voorts ook nog…
– Europa : islam (moslimminderheden in Europa) versus extreem-rechtse partijen
(en nu ook joodse gemeenschappen)
– Afrika
- Algerije: islam (FIS/GIA) versus de regering
- Egypte: islam (fundamentalistische broederschap) versus christenen/toerisme
- Nigeria, Ivoorkust, Kenia, Soedan: islam versus christenen/animisten
- Azië
- Afghanistan: islam (fundamentalistische Taliban) versus niet-moslims,
gematigde moslims, vrouwen, boedhistische godsdienst
- Armenië, Indonesië (Timor, de Molukken, Borneo), Libanon, Irak, Filipijnen:
islam versus christenen
- Bangla Desh: islam (fundamentalistische moslims) versus seculiere staat
- China (Xinjiang): islam (Oeigoeren) versus Han-Chinezen
- Israël/Palestina: islam (o.a. Hamas) versus joden
- India/Pakistan (Kashmir): islam (Pakistan) versus hindoeïsme (India)
- Turkije: seculiere staat versus fundamentalistische beweging
- Amerika
- Black muslims versus christenen