2011 4 augustus Anemiediagnostiek

Gouda, 4 augustus 2011
Betreft: Anemiediagnostiek
Geachte collega,
Als huisartsenlaboratorium bieden we via het HAG aanvraagformulier o.a. een blokje
anemiediagnostiek aan (zie Figuur 1). De interpretatie van de laboratoriumuitslagen die
voortkomen uit deze anemievraagstelling blijkt echter niet altijd even eenduidig. Als klinisch
chemici ontvangen we van u hier regelmatig vragen over die we graag zo goed mogelijk
beantwoorden.
Om beter in te spelen op deze vragen zijn we m.i.v. juni 2011 gestart met een nieuw
anemieprotocol. In dit protocol worden testen reflexmatig uitgevoerd en uiteindelijk wordt de
anemie-aanvraag door een klinisch chemicus voorzien van een interpretatief commentaar. Deze
werkwijze, waarbij de laboratoriumspecialist diagnostiek gericht inzet en becommentarieert
blijkt een positief effect te hebben op het diagnose en behandelingsproces (Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde - 2009; 153: A486). De diagnostiek die ingezet wordt bij een
anemie-aanvraag is gebaseerd op het protocol zoals gepubliceerd het Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde (2007;151:2326-32). Op basis van soortgelijke initiatieven elders in het land
denken we hiermee u als aanvrager maar ook de patiënt beter van dienst te zijn. Immers het
voordeel voor de patiënt is dat de hele diagnostiek met één bloedafname kan worden
afgehandeld. Tevens is de ervaring dat vaker de onderliggende oorzaak van een anemie wordt
gevonden.
Hoe nu uw laboratoriumaanvraag invullen zodat wij doen wat u wilt?
In figuur 1 is het blokje anemiediagnostiek op het aanvraagformulier afgebeeld. Wanneer u een
patiënt met een bekende anemie wilt vervolgen dient u onder het kopje anemie het bovenste
vakje genaamd ‘diagnostiek’ aan te kruisen. U krijgt dan alleen een Hb en MCV terug
gerapporteerd.
Wanneer u een patiënt verdenkt van een anemie, dient u onder het kopje anemie het tweede
(middelste) vakje ‘diagnostiek’ aan te kruisen. Op basis van reflextesten wordt dan het nieuwe
anemieprotocol uitgevoerd en wordt bij elke anemie een interpretatief commentaar meegestuurd.
Helaas wordt het nieuwe anemieprotocol nog niet correct vermeld op het huidige
aanvraagformulier. In de toekomst zal dit op een nieuw formulier wel het geval zijn. Op het
huidige formulier staat bij anemiediagnostiek dat u automatisch een Hb, MCV, reti, LDH, kreat,
ferritine, vit B12, FZ en CRP zult krijgen; in het nieuwe protocol zullen deze testen alleen
reflexmatig uitgevoerd worden als hier aanleiding voor is. Bij een normaal Hb zal bijvoorbeeld
geen vervolgdiagnostiek plaatsvinden. Indien u ongeacht de uitslag van het Hb toch een vitamine
B12 of foliumzuur wilt laten bepalen, dient u deze testen apart aankruisen op de achterkant van
het aanvraagformulier (figuur 2).
Ter info willen we u nog meegeven dat wij in bepaalde gevallen zullen adviseren om
vervolgonderzoek in te zetten. Een voorbeeld is de vitamine B12 diagnostiek. Het is bekend dat
met een vitamine B12 bepaling tussen de 150 en 300 pmol/l geen onderscheid gemaakt kan
worden tussen deficiënt of sufficiënt. Wij zullen in deze gevallen aanraden om een homocysteïne
bepaling aan te vragen –nabepaling is niet mogelijk omdat niet het juiste materiaal hiervoor is
afgenomen. Bij een functioneel vitamine B12 tekort zal homocysteïne verhoogd zijn.
Wanneer u Hb-pathie of thalassemie onderzoek wilt inzetten dient u onder het kopje anemie het
onderste vakje ‘Hb-pathie/Thalassemie’ aan te kruisen. Er zal dan Hb-electroforese onderzoek
ingezet worden. Met dit onderzoek kunnen we Hb-pathieën en beta-thalassemieën aantonen of
uitsluiten. Indien de uitslagen aanleiding geven om nog alfa-thalassemie diagnostiek (DNA
onderzoek) in te zetten dan wordt u hierover ingelicht.
Indien u nog vragen heeft over het bovenstaande dan staan wij u graag te woord. Dit kan
telefonisch, maar u kunt ons ook uitnodigen voor een nascholing over dit onderwerp.
Namens de klinisch chemici,
Dr Jeffrey Keuren
Telefoon: 0182 75 72 37 (werk)
E-mail: [email protected]
06 1004 1770 (mobiel)
Mede namens,
Dr Gideon Lansbergen
Dr Jacques Hens
Drs Peter Kok
Figuur 1: Aanvraagmogelijkheden
anemiediagnostiek.
Figuur 2: Lijst met losse laboratoriumaanvragen op
alfabetische volgorde
2 van 2