Spijsvertering vmbo-b34 | PDF-versie

Spijsvertering vmbo-b34
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
28 april 2017
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/73598
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Spijsvertering
Kennisbank
Toepassingen
Functies organen
Je eigen verteringstelsel
De darmen
Verwerken
Examenopgave
Begrippenlijst
Begrippenlijst
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Spijsvertering vmbo-b34
Spijsvertering
Kennisbank
Voordat je lichaam voedingsstoffen uit je eten kan opnemen,
moet het eerst bewerkt worden.
Dit noem je verteren en vindt plaats in het spijsverteringsstelsel.
Bestudeer in het Kennisbankitem 'Spijsvertering' uit welke onderdelen
het Spijsverteringsstelsel bestaat.
En lees in het onderdeel 'Verteren en verbranden' wat het verschil tussen deze twee begrippen is.
KB: Spijsvertering
KB: Verteren en verbranden
Test je kennis
Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank.
Spijsverteringsstelsel
kn.nu/p2unc
1 van 8
Bekijk de afbeelding.
Pagina 2
Spijsvertering vmbo-b34
Met welk cijfer wordt de maag aangegeven?
Met welk cijfer wordt de slokdarm aangegeven?
a. maag = 2, slokdarm = 1
b. maag = 2, slokdarm = 4
c. maag = 3, slokdarm = 1
d. maag = 3, slokdarm = 4
2 van 8
Bekijk de afbeelding.
Met welk cijfer wordt de dunne darm aangegeven?
Met welk cijfer wordt de dikke darm aangegeven?
a. dunne darm = 1, dikke darm = 3
b. dunne darm = 1, dikke darm = 4
c. dunne darm = 3, dikke darm = 4
d. dunne darm = 3, dikke darm = 1
Pagina 3
Spijsvertering vmbo-b34
3 van 8
Vul de juiste woorden in.
Kies uit: water - spieren - verteringssappen - slokdarm - speeksel
In de mond wordt _______________ aan het voedsel toegevoegd.
De voedselbrij gaat met peristaltische bewegingen door de _______________ .
_______________ in de maagwand kneden de voedselbrij zodat het goed mengt.
De maag, alvleesklier en dunne darm zorgen voor de _______________ .
In de dikke darm wordt veel _______________ uit de voedselresten gehaald.
4 van 8
Op verschillende plaatsen van het spijsverteringsstelsel vind je peristaltische bewegingen.
Op welke van de volgende plaatsen vind je deze beweging?
Geef meerdere antwoorden.
a. lever
b. speekselklier
c. maag
d. dunne darm
5 van 8
Juist of onjuist?
I Bij het slikken gaat het strottenklepje dicht.
II Het openen van de anus wordt geregeld door het zenuwstelsel.
a. I en II zijn beide juist.
b. I is juist, II is niet juist.
c. I is niet juist, II is juist.
d. I en II zijn beide niet juist.
6 van 8
Welk orgaan maakt gal aan?
a. alvleesklier
b. dunne darm
c. speekselklier
d. lever
7 van 8
In de maag wordt maagsap gemaakt.
Hierin zitten stoffen die voedsel op kunnen lossen in water.
Pagina 4
Spijsvertering vmbo-b34
Hoe heten die stoffen?
a. hormonen
b. gal
c. enzymen
d. speeksel
8 van 8
Vul de juiste woorden in.
Kies steeds uit: dunne en dikke
De dikke en de dunne darm zijn twee spijsverteringsorganen. Ze hebben verschillende
functies. In de _______________ darm worden voedingsstoffen in het bloed opgenomen.
In de _______________ darm wordt water in het bloed opgenomen.
In de _______________ darm wordt de voedselbrij ingedikt.
De _______________ darm is veel langer dan de _______________ darm.
Over de hele _______________ darm zie je een duidelijke lijn lopen; dit is een
spierbundel waarmee de darm zich goed kan samenknijpen.
Pagina 5
Spijsvertering vmbo-b34
Toepassingen
Functies organen
In tweetallen.
Het spijsverteringsstelsel is een organenstelsel.
Het bestaat uit meerdere organen.
'Flip cards' of 'flash cards' zijn kaartjes die gebruikt kunnen worden als hulpmiddel bij het leren.
Op de voorkant van de kaartjes komt een vraag en op de achterkant het antwoord.
Je gaat nu samen met een klasgenoot digitale flip cards maken.
Dat kan bijvoorbeeld op www.cram.com/flashcards/create.
1. Schrijf op de voorkant alle organen van het spijsverteringsstelsel.
Schrijf op de achterkant de bijbehorende functie(s).
2. Oefen met Memorize.
3. Doe de test.
Veel plezier!
Je eigen verteringstelsel
Pagina 6
Spijsvertering vmbo-b34
Het verteringsstelsel bestaat uit meerdere organen.
Waar liggen in je lichaam deze verteringsorganen?
Maak een levensgrote tekening van je lichaam met daarin de organen van het spijsverteringsstelsel.
Download nu het werkblad Je eigen spijsverteringsstelsel.
Lees het werkblad een keer helemaal door.
Zoek de benodigdheden bij elkaar.
Voer de opdrachten uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Beoordeel eerst zelf de tekening.
Laat de tekening vervolgens beoordelen door de docent.
Succes.
De darmen
Bekijk het filmpje van de website van SchoolTV.
Video: Een zeer beweeglijk orgaan
De inhoud van de dunne darm wordt steeds heen en weer geperst.
Op deze manier worden voedsel en enzymen goed vermengd.
Wanneer de voedingsstoffen ver genoeg zijn verteerd, gaan ze het bloed in.
Beantwoord de volgende vragen.
1. Op welke manier komen voedingsstoffen van de darm in het bloed terecht?
Pagina 7
Spijsvertering vmbo-b34
2. Welke stoffen uit het voedsel worden niet in het bloed opgenomen maar zijn wel belangrijk
voor de vertering?
3. Waarom zijn deze stoffen belangrijk voor de vertering?
4. Bedenk enkele voedingsmiddelen waarin deze stoffen zitten. Noem er drie.
Pagina 8
Spijsvertering vmbo-b34
Verwerken
Examenopgave
Beantwoord ter afsluiting van deze module de volgende vier
examenvragen.
VMBO BB 2011-1 Vraag 16
VMBO BB 2011-1 Vraag 17
VMBO BB 2011-1 Vraag 18
VMBO BB 2008-1 Vraag 25
VMBO BB 2012-1 Vraag 33
VMBO BB 2012-1 Vraag 34
Pagina 9
Spijsvertering vmbo-b34
Begrippenlijst
Begrippenlijst
Vertering
Het afbreken van voedsel tot kleine door
het lichaam opneembare deeltjes.
Verbranding
Chemisch proces waarbij energie vrijkomt uit glucose
en zuurstof.
Mechanische vertering
Kauwen en kneden, kleiner maken van
voeding door o.a. het gebit en bewegingen
in maag en darmen (maag- en
darmperistaltiek.
Darmperistaltiek
Afwisselende samentrekking van spieren in o.a.
slokdarm en darmen; zorgt voor transport van de
voedselbrij door het spijsverteringskanaal.
Maagportier
Een kringspier die de maag kan
dichthouden en zo gedoseerd de
voedselbrij door kan laten naar de darmen.
Chemische vertering
Omzetten van voedingsstoffen in kleinere delen door
verteringssappen met enzymen (bijvoorbeeld
maagsap) en zonder enzymen (gal).
Enzymatische vertering
Omzetten van voedingsstoffen in kleinere
delen door enzymen in verteringssappen.
Enzym
Katalysator. Helpt met het omzetten van stof A in stof
B.
Verteringssappen
De sappen die een rol spelen bij de
spijsvertering, zoals speeksel,
maagsap/maazuur, galsap, alvleessap en
darmsap.
Spijsverteringsstelsel
Orgaanstelsel bestaande uit organen die samen
zorgen voor de spijsvertering. Spijsverteringsorganen
zijn o.a. de maag, alvleesklier, dunne darm en dikke
darm.
Huig
De huig sluit de neusholte af van de
mondholte tijdens het slikken.
Strottenklepje
Het strottenklepje sluit de luchtpijp af tijdens het
slikken.
Galblaas
Slaat gal (afkomstig van de lever) tijdelijk
op.
Alvleesklier
Orgaan dat alvleessap maakt voor de spijsvertering;
maakt ook hormonen aan (insuline en glucagon), die
de hoeveelheid glucose in het bloed regelen.
Dunne darm
Deel van de darm waar verdere vertering
plaatsvindt en de meeste voedingsstoffen
in het bloed worden opgenomen.
Twaalfvingerige darm
Eerste deel van de dunne darm dat direct na de maag
komt.
Darmplooien
Plooien in de darmwand (vooral dunne
darm) om het oppervlak te vergroten.
Darmvlokken
Uitstulpingen van de darmwand (vooral dunne darm)
om het oppervlak te vergroten.
Dikke darm
Deel van de darm waar nog enkele
voedingsstoffen en veel water in het bloed
worden opgenomen; onverteerbare resten
gaan naar de endeldarm.
Blinde darm
Stukje van de dikke darm zonder functie; bevat
wormvormig aanhangsel, dat kan gaan ontsteken (dit
heet een blinde darmontsteking).
Appendix
Wormvormig aanhangsel van de blinde
darm. Als dit deel ontsteekt spreek je van
een blindedarmontsteking.
Endeldarm
Laatste deel van de dikke darm waar ontlasting
(onverteerbare resten) tijdelijk wordt opgeslagen.
Pagina 10
Spijsvertering vmbo-b34
Anus
Uitmonding van de endeldarm waardoor
ontlasting het lichaam verlaat.
Maag
Orgaan van het spijsverteringsstelsel dat aansluit op
de slokdarm. Dient om voedsel te kneden, een deel
van het voedsel te verteren en om met behulp van
maagzuur schadelijke organismen uit te schakelen
(o.a. bacteriën).
Bacteriële spijsvertering
Omzetten van voedingsstoffen in kleinere
delen door bacteriën in de darmen.
Dissimilatie
Stofwisselingsproces; afbraak van organische stoffen,
waarbij energie vrijkomt (verbranding). Alle
organismen vertonen dissimilatie.
Pagina 11
Spijsvertering vmbo-b34
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
28 april 2017 om 11:53
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg,
3;
Leerinhoud en
Biologie; Instandhouding en ontwikkeling;
doelen
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 40 minuten
Trefwoorden
leerlijn, reangeerbare
Pagina 12
Spijsvertering vmbo-b34