BUITENAARDSE KWESTIE Zon-informatieblad voor de Damrok regering EERSTE DEEL VAN DE OPDRACHT LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ALGEMENE FEITEN OVER HET ONDERZOCHTE HEMELLICHAAM Hoe groot is de zon? Hoe heet is de zon? Hoe zwaar is de zon? Hoe snel draait de zon om zijn eigen as? Hoe ver staat de planeet die het dichtst bij de zon staat? Hoe ver staat de planeet die het verst van de zon staat? Hoe oud is de zon? Hoe lang blijft de zon nog bestaan? Is de zon de enige van zijn soort in het heelal? Wat is een zonsverduistering? Hoe lang doet het licht van de zon erover om de derde planeet (aarde) te bereiken? Wat gebeurt er in het binnenste van de zon? Wat zijn zonnevlekken? Wat is een protuberans? Waar staat de volgende “zon”? Wat is een sterrenstelsel? Wat is de melkweg? Zijn er al eens raketten naar de zon toegegaan? Dit is het einde van het eerste deel van je opdracht. Lever het informatieformulier bij de commandant (de leerkracht). Deze geeft je een daarna de papieren voor de tweede opdracht. Zon-informatieblad voor de Damrok regering TWEEDE DEEl De Damrok regering heeft via de deep-space-radar gezien dat er tussen de vierde en vijfde planeet vreemde dingen te zien zijn. De regering heeft daarom nog een paar aanvullende opdrachten voor jouw team. Tussen welke twee planeten heeft de regering vreemde dingen gezien? Wat heeft de regering op de deep-spaceradar gezien? Hoeveel van die dingen zijn er? Op welke afstand draaien die dingen rondom de zon? Hoe groot is de grootste en hoe hebben ze die genoemd? Hoe zijn die dingen daar gekomen? Zijn er wel eens van die dingen op de aarde terecht gekomen? De afstanden moeten zo verkleind worden dat die (ongeveer) in de aula zouden passen. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: 1. Zoek op hoe groot de afstand van is van de centrale ster in dit zonnestelsel tot aan het grootste rotsblok die je hierboven hebt opgeschreven. a. Deel dit getal door één miljoen. Op hoeveel gewone kilometers zou dit rotsblok dan nog van de ster staan? b. Zoek in een atlas de kaart van Europa (staatkundig) op. We doen net alsof de ster (de zon) precies op de plaats staat waar de school is. Bij welke plaats in Europa zou het rotsblok komen te staan als je pal naar het oosten zou gaan? Je ziet dus dat delen door 1 miljoen om een schaalmodel van het planetenstelsel te krijgen niet goed genoeg is. We zullen nog verder moeten delen. 2. We vervangen het woord kilometers in meters (oftewel je deelt door 1000). a. Op hoeveel meter van de zon staat nu het rotsblok? b. Zoek een straat of plaats op die ongeveer even ver van de (zon) school ligt. De verste planeet staat nu nóg bijna 6 kilometer (6.000 meter) hier vandaan en dat ondanks dat we eerst door één miljoen en daarna nog eens door duizend hebben gedeeld. We moeten nog verder verkleinen. 3. Vervang het woord meter in millimeters (oftewel je deelt weer door 1000). a. Stel dat we de zon aan de leuning zouden hangen van de balustrade bij het kamertje van juffrouw Tineke en juffrouw Inge. En we vervolgens alle planeten ophangen aan een touw dat helemaal naar de overkant gaat. Hoeveel meter is het van de trapleuning bij het kamertje van juffrouw Tineke en juffrouw Inge naar de overkant (bij de meisjestoiletten). b. Stel dat de verste planeet ongeveer 6.000 millimeter van de zon staat. Hoeveel meter is dat dan? Als we dit met twee zouden vermenigvuldigen, zou dan deze verste planeet nog boven de aula passen? c. Ook bij het rotsblok doen we hetzelfde. Dus eerst millimeters van maken en vervolgens vermenigvuldigen met 2. Op hoeveel millimeter van de zon hangt nu dit rotsblok? Naam planeet: 1a Afstand tot de zon in miljoenen kilometers: 1b Het getal (van regel 3) delen door 1 miljoen: Welke grote Europese plaats ligt in de buurt van het getal uit regel 3 als je naar het oosten reist: Deel de uitkomst van 1b door 1000. Hoe ver 2a staat het rotsblok nu van de zon? 2b Welke straat of plaats ligt nu in de buurt? Deel de uitkomst van 2a weer 1000. Hoe ver 3a staat nu het rotsblok van de zon? 3b Past het rotsblok in de aula (ja of nee) Hoever komt jullie rotsblok in de aula te 3c hangen vanaf de zon gerekend? Zon-informatieblad voor de Damrok regering DERDE DEEL LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ONDERZOCHT HEMELLICHAAM: ______________________________________ De Damrok regering wil ook een beeld krijgen hoe groot de hemellichamen in dit planetenstelsel zijn. Elk team moet hun hemellichaam in het klein namaken, maar er moet rekening gehouden worden met de verhoudingen. Kleine en grote planeten moeten in ons model ook klein en groot zijn. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: 1. Hoe groot is de middellijn (=doorsnede) in kilometers van het hemellichaam dat jij onderzocht hebt? 2. Om er een schaalmodel van te maken, veranderen we het woord kilometers in centimeters. a. Door welk getal hebben we nu eigenlijk gedeeld? 3. Als je het goed hebt uitgerekend, dan zie je dat zelfs nu nog het model veel te groot zou zijn. Zelfs Pluto de kleinste planeet zou nog meer dan 2000 centimeter (= 20 meter) groot zijn. We gaan het getal van vraag 2a delen door 1500. Hoe groot is dan jullie hemellichaam? ZON 1 Doorsnede in kilometers: Km 2 Doorsnede in centimeters: Cm 2a 3 Er i s gedeeld door: Als we het getal (uit opdracht 2) van de middellijn delen door 1500, dan is de middellijn: Cm Je ziet dat de ster dan nog veel te groot is. Het is onmogelijk om de zon in verhouding even groot te maken als de planeten. Toch willen we laten zien dat de zon wel erg groot is ten opzichte van de planeten. 1. Je vraagt aan de leerkracht een paar hele grote gele (kartonnen) vellen. 2. Plak deze zo aan elkaar vast dat je er een cirkel van 2 meter doorsnede op kunt tekenen. 3. Knip deze cirkel uit. 4. Hang deze (platte) zon met enkele touwtjes vast aan de balustrade waar onze klas naar boven komt. Jouw team heeft ook de astroïdengordel onderzocht. Probeer een aantal van deze (kleine) astroïden na te maken en hang deze ook op de goede plaats. Planeten-informatieblad voor de Damrok regering vierde DEEL LEDEN ONDERZOEKS TEAM: Damrok naam Aardse naam 1 2 3 4 ONDERZOCHT HEMELLICHAAM: ______________________________________ De Damrok regering wil ook een beeld krijgen hoe groot de planeten ten opzicht van de zon zijn. Elk team moet hun hemellichaam in het klein namaken, maar er moet rekening gehouden worden met de verhoudingen. Kleine en grote planeten moeten in ons model ook klein en groot zijn. Vul je antwoorden in, in de tabel op de laatste bladzijde. De opdrachten zijn: Hoe groot is de middellijn (=doorsnede) in kilometers van het hemellichaam dat jij onderzocht hebt? Om er een schaalmodel van te maken, veranderen we het woord kilometers in centimeters. Door welk getal hebben we nu eigenlijk gedeeld? Als je het goed hebt uitgerekend, dan zie je dat zelfs nu nog het model veel te groot zou zijn. Zelfs Pluto de kleinste planeet zou nog meer dan 2000 centimeter (= 20 meter) groot zijn. We gaan het getal van vraag 2a delen door 1500. Hoe groot is dan jullie hemellichaam? Naam planeet: 1 2 2a 3 Doorsnede in kilometers: Km Doorsnede in centimeters: Cm Er i s gedeeld door: Als we het getal (uit opdracht 2) van de middellijn delen door 1500, dan is de middellijn: Cm Je moet nu met je team het hemellichaam proberen na te maken. De eenvoudigste manier is de volgende: Teken voor het hemellichaam 2 even grote cirkels met de middellijn van het hemellichaam dat jouw team heeft onderzocht. Gebruik hiervoor een passer (of een touwtje met een potlood eraan). Vraag daarvoor een stuk karton aan de leerkracht. Kies zelf een kleur. Knip de cirkels uit. Teken op beide cirkels een recht lijn van de buitenkant naar het middelpunt van de cirkel. Knip in beide cirkels deze rechte lijn uit. Schuif de twee cirkels in elkaar. Ze moeten ten opzichte van elkaar in een rechte hoek staan. Maak met een punaise of naald een gaatje bovenin de planeet en haal door het gaatje een stuk touw. In de vorige opdracht heb je uitgerekend hoever jouw hemellichaam (in de aula) van de zon hangt. Hang nu het hemellichaam op de juiste plaats. Gebruik eventueel een lang (bord)liniaal. Nog mooier is om het hemellichaam in een bolvorm te maken. Je kunt daarvoor een balletje maken van paper, tempex of van papiermaché. Dat ligt eraan hoe groot de middellijn is. Het voordeel hiervan is dat je dan de buitenkant zo kunt schilderen dat het de kleur krijgt zoals we het hemellichaam van ruimtefoto’s kennen.