Theorie van het lijmen

DE THEORIE VAN HET LIJMEN
Lijmen
Lijmen is een verbindingstechniek zoals spijkeren, boren, schroeven, nieten of solderen. Het
is op zich niets nieuws. De oude Egyptenaren
gebruikten lijm al een paar jaar voor Christus.
Het waren lijmen op basis van natuurlijk bindmiddelen zoals arabische gom of beenderlijm.
Pas in de negentiende eeuw werd natuurrubber bekend. De huidige synthetische lijmen
stammen uit de twintigste eeuw.
Wat is lijm?
Maar wat is lijm nu precies. We geven de officiële, ingewikkelde definitie: Lijm is een nietmetallische substantie die materialen met
elkaar kan verbinden en daarbij goed hecht op
deze materialen en zelf ook voldoende sterkte
heeft. Een lijm gaat over van een vloeibare
naar een vaste fase.
Waarom lijmt lijm?
Ook het antwoord op deze vraag is niet makkelijk. Het heeft alles te maken met adhesie en
cohesie. Adhesie is de aantrekkingskracht tussen moleculen en/of atomen van verschillende
soorten. Adhesie is dus de mate waarin de lijm
hecht op het te lijmen materiaal. Cohesie is de
aantrekkingskracht tussen moleculen of atomen van een zelfde stof onderling. Dit is de
sterkte van de lijm zelf. Een lijm moet dus van
zichzelf sterk zijn (cohesie) en de capaciteit
hebben om zich te hechten aan andere materialen (adhesie).
Waaruit bestaat lijm?
Lijm bevat altijd een aantal grondstoffen. Voor
het gemak onderscheiden we er drie:
Bindmiddel
De basisgrondstof die zorgt voor de hechting.
Bindmiddel kennen we in vele soorten. Meestal
zijn ze synthetisch. Maar soms gebruiken we
ook natuurlijke bindmiddelen zoals natuurrubber of zetmeel. Het bindmiddel bepaalt in hoge
mate de eigenschappen van de lijm.
Vloeistof
Omdat bindmiddelen bijna altijd vaste stoffen
zijn, lossen we deze op in een vloeistof. Soms
gebruiken we gewoon water. De vloeistof in de
lijm verdwijnt door verdamping of door opzuiging van de ondergrond. Dat is de fase waarin
de lijm hard wordt.
Toeslagstoffen
Dit zijn alle andere stoffen die in kleine hoeveelheden worden toegevoegd. Denk aan conserverings- of verdikkingsmiddelen. Ze zijn heel
belangrijk voor de kwaliteit van de lijm. Een verdikkingsmiddel bijvoorbeeld geeft de lijm de
gewenste dikte en structuur.
Materiaal
Lijm
Materiaal
Adhesie-probleem
De lijm hecht niet aan
het materiaal
Cohesie-probleem
De lijm is niet sterk
genoeg van zichzelf
Materiaalbreuk
Het materiaal zelf
is niet sterk genoeg.
DE THEORIE VAN HET LIJMEN
Waarom zijn er zo veel soorten lijm?
Het antwoord op deze vraag is eenvoudig:
omdat er zo veel verschillende materialen zijn.
Met houtlijm kun je geen steen lijmen, omdat
hout nu eenmaal een heel ander materiaal is
dan steen. In het laboratorium zoekt men daarom altijd naar een samenstelling die het beste
hecht aan een bepaald materiaal.
De verschillende soorten zijn ook het gevolg
van alle eisen die je aan een lijm stelt. Het is
bijvoorbeeld belangrijk om te kijken waar je lijm
gebruikt. Als je een houten tuinstoel lijmt, dan
wil je dat de lijm tegen water kan. Maar om iets
tijdelijk te bevestigen heb je geen supersterke
lijm nodig. Het heeft dus alles te maken met
hoe sterk een lijm moet zijn, waar je het
gebruikt, en voor welke materialen je lijm nodig
hebt.
Hoe kies je de juiste lijm?
Bij het kiezen van de juiste lijm is het goed de
volgende vragen te stellen:
1. Welke materialen wil ik verlijmen?
2. Hoe groot is het te verlijmen oppervlak?
3. Hoe ziet dat oppervlak er uit? Is het glad,
ruw, poreus, gelakt?
4. Moet ik het materiaal voorbehandelen? Moet
ik het bijvoorbeeld schuren of ontvetten?
5. Moet de lijm spleetvullend zijn? Met andere
woorden: wil ik er echt iets mee afdichten?
6. Vind ik het belangrijk dat de lijm snel
opdroogt? Of maakt dat niet zoveel uit?
7. Last but not least: welke eisen stel ik aan de
verbinding? Moet het lang stevig blijven of wil
ik iets tijdelijk bevestigen? Moet het bestand
zijn tegen water en warmte? Houd ook rekening met de soort belasting, de sterkte en de
elasticiteit.
De Bison Lijmadviseur kan je helpen om de
juiste keuze te maken.
Voorwaarden voor een goed resultaat
Met de antwoorden op voorgaande vragen kun
je de juiste lijm selecteren.
Maar om te zorgen dat de lijmklus slaagt, moet
je rekening houden met een paar belangrijke
punten:
1. Lees goed de gebruiksaanwijzing bij de lijm.
2. Verwijder roest en verfresten van de te verlijmen materialen.
3. Schuur zonodig de materialen nog een keer
goed op.
4. Ontvet de oppervlakken
goed, bijvoorbeeld met
Ontvetter, aceton of alcohol.
5. Zorg dat de oppervlakken goed droog zijn.
6. Raak vervolgens de te
lijmen oppervlakken niet
meer aan. Zo voorkom je
dat het weer vet wordt.
Breng de lijm aan zoals beschreven staat in de
gebruiksaanwijzing van het product.
Kan ik lijm bewaren?
De meeste soorten lijm zijn, als je ze goed
bewaart, anderhalf à twee jaar houdbaar. De
houdbaarheidsdatum hangt vooral af van de
lijmsoort. Maar ook van de manier waarop je
lijm bewaart. Je kunt lijm het beste koel en
droog bewaren. En sluit de tube, het blik of
koker altijd goed af na gebruik.
Hoe krijg ik de lijm uit mijn kleding?
Lijm is meestal moeilijk uit kleding te krijgen.
Voorkomen is daarom beter dan genezen.
Mocht het toch gebeuren, dan moet je de lijm
zo snel mogelijk verwijderen. In ieder geval
voordat de lijm opdroogt. In veel gevallen is de
opgedroogde lijm namelijk niet meer weg te
krijgen. Houd altijd rekening met het advies van
de fabrikant en het wasvoorschrift van het kledingstuk.