De aarde - KennisBankSu

De
aarde
1. Het Heelal
De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een
onmetelijke ruimte.
De oerknal
oneindig groot
Wetenschappers denken
Als een gevolg van de
dat er meer dan 15
oerknal wordt het heelal
miljoen jaar geleden
voortdurend groter.
een enorme ontploffing
Alsof de hemellichamen
plaatsvond: De “Big Bang”
nog altijd door een
of oerknal. Hierdoor
onzichtbare kracht worden
ontstonden reusachtige
weggeslingerd.
wolken van gas en stof,
waaruit later de sterren
ontstonden.
Kijk naar het verleden.
Hallo? Hoor je me?
Het licht van de sterren doet er vele
jaren over om ons te bereiken. Wie
naar de dichtstbijzijnde ster aan de
hemel kijkt, ziet in werkelijkheid een
beeld dat meer dan 4 jaar oud is.
Geregeld sturen wetenschappers
boodschappen de ruimte in. Zo
proberen ze te ontdekken of er in het
heelal nog meer intelligente wezens
leven.
Lichtjaren ver
De afstanden in het heelal zijn zo groot, dat astronomen niet met
kilometers maar met lichtjaren rekenen. Een lichtjaar is meer dan
9000 miljard kilometer.
2. Het zonnestelsel
Geboorte van het zonnestelsel.
Zowat 4,6 miljard jaar geleden,
dreef een wolk van gas en stof door
de ruimte. Misschien als gevolg van
een ontploffende ster in de buurt,
klapte de wolk in elkaar en begon
ze te tollen.
Tenslotte vormde de kern een jonge
zon. Rond die zon vormde resten
van de wolk een brede schrijf die
we zonnenevel noemen.
Hel deel van de wolk met de
hoogste dichtheid ( het dikste
deel van de wolk) vormde een
kern die groter en heter werd.
Deeltjes in die nevel botsten,
bleven aan elkaar kleven,
werden groter en vormde
uiteindelijk de planeten van
ons zonnestelsel.
De zon is de meest nabije STER. Je leest het
goed. Het is geen planeet maar een ster.
Zonder haar licht en warmte was er op aarde
geen leven!
1 zon, 9 planeten, manen, kometen,
…
Een vurige bal
De zon is net zoals de andere
sterren een grote bol van
brandende gassen. Ze geeft meer
licht dan alle lampen van de
wereld, meer warmte dan alle
kachels samen.
De 9 planeten cirkelen in een baan
rond de zon. Sommige daarvan
hebben één of meer manen. De zon
met haar 9 planeten en de manen
vormen samen ons zonnestelsel.
De 9 planeten blijven om de zon cirkelen omdat
ze door de zon worden aangetrokken. Op
dezelfde manier wordt de maan aangetrokken
tot de aarde.
Een planeet is een hemellichaam
dat zelf geen licht uitstraalt. Men
kan planeten zien omdat ze het
licht van de zon weerkaatsen.
Een maan is een hemellichaam dat
met een vaste snelheid om een
planeet laat cirkelen. Onze maan
draait in 28 dagen om de aarde. Zo
heeft elke planeet ook een maan die
rond zijn omtrek draait.
3. De planeten
Zoals je al weet, bestaat het zonnestelsel uit
- 1 zon
- 9 planeten
- Manen
- Kometen
Saturnus
enz.
Mercurius
Aarde
de zon
Venus
Neptunus
Mars
Uranus
Jupiter
Deze 9 planeten worden onderverdeeld in 2 soorten planeten
Rotsplaneten
Gasplaneten
De 4 planeten die het dichts
bij de zon staan, zijn vaste,
rotsachtige planeten.
Gasplaneten zijn planeten
die je nooit zult kunnen
bezoeken.
Mercurius, Venus, Aarde en
Mars hebben een vast
bodem. Hun oppervlakte
vertoont bergen en kraters.
Jupiter, Saturnus, Uranus en
Neptunus zijn de grootste
planeten. Ze bestaan uit
gassen en vloeistoffen.
Daarom zullen er nooit
ruimtevaartuigen kunnen
landen.
Planeten zijn niet allemaal
even groot. Als je
hieronder kijkt, lijken de
planeten piepklein naast de
zon. De aarde kan zowat
1400 keer in Jupiter en er
kunnen 900 jupiters in de
zon
Planeten zijn dus enorme bollen die
uit gesteente, metaal en een
mengsel van gassen bestaan en in
een baan om een ster ( de zon )
draaien.
De temperatuur van de planeten
verschilt enorm: de planeet
Mercurius ligt het dichts bij de
zon en is overdag heter dan een
oven. De planeet Pluto ligt aan de
rand van het zonnestelsel en is
tien keer zo koud als flinke
nachtvorst op aarde. Alle
planeten bewegen in banen om
de zon. Ze reizen in dezelfde
richting en draaien tijdens het
bewegen rond hun as.
4. De aarde
Voor zover wij weten is de planeet
aarde de enige plek in het
zonnestelsel waar leven voorkomt.
Dit komt omdat het op sommige
planeten te warm is en op andere
planeten de koud. Bij ons is de
temperatuur juist goed.
Vanuit de ruimte ziet de Aarde er
prachtig blauw uit.
Dat komt omdat 71% van het
aardoppervlak bestaat uit oceanen.
Daarom dat de aarde ook wel eens de
blauwe planeet genoemd wordt.
Dat wil ook zeggen dat maar 29% van
het aardoppervlak bestaat uit vast land.
Als je kijkt op de foto hierboven,
dan zie je goed wat water en wat
vast land is. De bruine en groene
delen stellen het vast land voor
terwijl de blauwe delen oceanen
en zeeën voorstelt.
Een mooier woord voor alle vaste
landen zijn continenten.
Draaiende aarde
De aarde onder je voeten lijkt stil te staan, maar ze draait
als een tol terwijl ze om de zon cirkelt. De aarde heeft een
snelheid van meer dan 100.000 km/uur.
De aarde draait elke 24 uur één keer rond. Ze draait naar
het oosten. Daardoor lijkt de zon in het oosten op te gaan
en in het westen onder te gaan.
Doordat de aarde elke 24
uur één keer om haar as
draait, is er dag en nacht.
De aarde draait ook om de
zon.
De aarde draait niet
alleen om zijn eigen as
maar draait ook rond de
zon. Het duurt 1 jaar
voor 1 draai rond de zon.
4.1 Oceanen en zeeën
De aarde telt 5 oceanen:
- De Noordelijke IJszee
( Arctische Oceaan)
- De Grote of Stille oceaan.
- De Atlantische oceaan.
- De Indische Oceaan
- Zuidelijke Oceaan.
Ze hebben verschillende namen, maar
vormen eigenlijk één groot
wateroppervlak. De Arctische Oceaan
aan de Noordpool is heel bijzonder. Hij
is namelijk bijna altijd bedekt met een
dikke laag pakijs.
Wat is het verschil tussen een zee en een oceaan?
Er bestaat eigenlijk geen duidelijk verschil tussen een "zee" en
een "oceaan". De term "zee" verwijst soms naar een opsplitsing
binnen een oceaan en duidt dan een bepaald gedeelte van de
oceaan aan. Bijvoorbeeld de Golf van Mexico. Sommige zeeën
zijn zelfs helemaal door land omsloten.
Waarom zijn de zeeën en oceanen zout?
Rivieren stromen onder andere door
gebergten. Gesteenten bevatten mineralen,
waaronder ook zout. Het rivierwater spoelt een
deel van het zout uit de gesteente en voert het
met zich mee naar de zee.
Welke dieren leven er in zeeën en oceanen?
In het zoute water van de
zee/oceaan leven heel veel
dieren. Van plankton tot
walvissen. Ook leven er
planten in het water zoals
zeewier.
walvis
zeewier
Op de Noordpool is het heel
koud, dus de zee is ook kouder.
In koud water leven andere
dieren dan in warm water. Er
leven bijvoorbeeld orka’s in de
koude zee. In koude gebieden is
de zee vaak helderder. Dat komt
omdat het water van de
gletsjers komt en dat water is
vaak schoner en in koud water
leven minder bacteriën.
orka
gletsjer
4.2 De continenten
Een continent is een zeer grote landmassa die niet of vrijwel niet met
ander landmassa's verbonden is
Op aarde zijn er 6 continenten:
•Europa
•Azië
•Afrika
•Noord- en Zuid-Amerika
•Oceanië
•Antartica
Eigenlijk vormen Europa en Azië één grote landmassa maar we
beschouwen ze wel als 2 continenten.
De continenten waren miljoenen jaren geleden met elkaar verbonden
en zijn uit elkaar gedreven.
Deze theorie heet drijvende continenten of
‘continentale drift’. Deze theorie houdt dus in
dat de continenten verschuiven doordat hete
gesteenten in de mantel ( De mantel bevindt
zich binnenin de aarde) bewegen. Door deze
verschuivingen ontstaan bijvoorbeeld ook
aardbevingen (tsunami's) en vulkanen
Zo’n 150 miljoen jaar geleden begonnen de 7 werelddelen uit elkaar
te schuiven. Stilletjes aan begonnen de continenten op hun plaats te
drijven. Nu nog steeds zijn de continenten in beweging.
Zo’n 255
miljoen
jaar
geleden
Zo’n 150
miljoen
jaar
geleden
nu
Hoe weten we dat de landmassa’s ooit met elkaar
verbonden waren – Wat is het bewijs?
Geologen ( mensen die zich met onderzoek van de
aarde bezighouden) hebben meerdere aanwijzingen
gevonden, die de theorie van de
continentenverschuiving ondersteunen.
Ze hebben 4 grote bewijzen.
1. De continenten lijken als een puzzel in
elkaar te passen.
2. Delen van dezelfde bergketen kom je
soms op verschillende continenten
tegen.
3. Planten en dieren die in West-Europa
worden gevonden, tref je ook aan in
Noord-Amerika. De tuinslak is daar een
goed voorbeeld van.
4. Gesteenten uit West-Afrika komen ook
in Zuid-Amerika voor.
Elk continent heeft natuurlijke grenzen. Er wordt
aangenomen dat deze grenzen oceanen of zeeën zijn,
maar dat is niet altijd het geval:
Azië heeft een landgrens met Europa en met Afrika.
Noord-Amerika en Zuid-Amerika zijn ook niet door een
zee gescheiden.
Europa
Oceanië
Afrika
Azië
Noord – en
Zuid Amerika
Antarctica
EINDE