a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Module bij de Zorggids Chemotherapie Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie Afdeling Longziekten Erasmus MC, centrumlocatie Erasmus MC-Daniel den Hoed a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a © Erasmus MC Team Patiëntencommunicatie (Sector Communicatie) Uitgave: juni 2013 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 2 Inleiding U bent op dit moment onder behandeling in het Erasmus MC voor een tumor in de longen. Uw specialist heeft u verteld dat u in aanmerking komt voor een behandeling met chemotherapie en in gezamenlijk overleg heeft u besloten hiermee binnenkort te gaan starten. Uitgebreide informatie over behandeling met chemotherapie leest u in de “Zorggids Chemotherapie”1 van de afdeling Interne Oncologie. In deze module treft u aanvullende informatie aan die speciaal voor u van toepassing is. Indien u na het lezen van de Zorggids Chemotherapie én deze aanvullende module nog vragen heeft, kunt u terecht bij de verpleegkundig consulent longoncologie. Inhoudsopgave 1. Kanker in de longen 3 2. Plaats van uw behandeling met chemotherapie 4 3. Specifieke informatie over uw chemotherapie kuur 5 4. Verpleegkundig consulent longoncologie 5 5. Longpolikliniek 6 6. Verpleegafdeling Longziekten 10 8. Adressen en internetsites 12 9. Telefonische bereikbaarheid Erasmus MC 13 Notitieruimte 15 1 a a a a a a a 6 7. Medicijnen tegen misselijkheid thuis a Zie ook KWF brochure ‘Chemotherapie’. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 3 H1 Kanker in de longen2 1. Er zijn meer dan honderd soorten kanker die op verschillende plaatsen in het lichaam kunnen optreden. Elke soort is een andere ziekte. Het gemeenschappelijke H2 is dat al deze ziekten een ongeremde celdeling hebben, die het lichaam zelf niet corrigeert. In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 9.000 mensen longkanker vastgesteld. Het H3 is na prostaatkanker de meest voorkomende soort kanker bij mannen. De laatste jaren komt longkanker ook steeds vaker bij vrouwen voor, terwijl het aantal mannen met longkanker iets daalt. Longkanker komt bij mannen met name tussen de 65 en 80 jaar voor. Bij vrouwen komt longkanker met name tussen de 55 en 80 jaar voor. H4 H5 Luchtpijp H6 Tussenrib spier Luchtpijpvertakking Hart H7 Rib Longblaasjes H8 Middenrif Linkerlong Rechterlong Ligging van de longen in de borstkas 2 a a a a a a a a H9 Tekst deels ontleend aan de brochure ‘Longkanker’ van het KWF. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 4 H1 Het type longkanker speelt een belangrijke rol bij de keuze van de behandeling. Uw longarts heeft met u besproken om welk type longkanker het bij u gaat en in welk stadium het zich bevindt. Op basis daarvan wordt u een behandelplan voorgesteld. De behandeling kan bestaan uit chemotherapie (behandeling met celdodende of cel- H2 delingremmende medicijnen), eventueel aangevuld met radiotherapie (bestraling). Sommige patiënten krijgen een operatie (chirurgie) voorgesteld. Voor nadere informatie omtrent longkanker en bijbehorende zaken verwijzen wij H3 u tevens naar de uitgebreide brochure ‘Longkanker’ van het Koningin Wilhelmina Fonds (KWF). Indien u nog niet in het bezit bent van deze brochure kunt u hem verkrijgen bij uw arts, op de polikliniek, op de verpleegafdeling, bij de Informatiecentra van het Erasmus MC of bij het KWF (zie adressenlijst). H4 2.Plaats van uw behandeling met chemotherapie H5 De behandeling met chemotherapie die u gaat krijgen kan óf op de centrumlocatie van het Erasmus MC plaatsvinden óf op locatie Erasmus MC-Daniel den Hoed. Welke locatie voor u is gekozen, is met name afhankelijk van het voor u gekozen behan- H6 delplan. Krijgt u alléén chemotherapie, dan zult u uw behandeling meestal op de centrumlocatie van het Erasmus MC krijgen. Krijgt u daarentegen een gecombineerde behandeling, zoals bijvoorbeeld chemotherapie en bestraling, al dan niet gelijktijdig, dan wordt u op locatie Erasmus MC- H7 Daniel den Hoed behandeld. Ook kan er sprake zijn van een tussentijdse wisseling van de ene locatie naar de andere; ook dat houdt verband met de behandeling die u wordt voorgesteld. Uw arts heeft u verteld op welke locatie uw behandeling in principe zal gaan H8 plaatsvinden. U hoort tevens van uw arts of uw behandeling klinisch of poliklinisch gegeven wordt. H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 5 H1 3.Specifieke informatie over uw chemotherapie kuur Er zijn tientallen soorten medicijnen tegen kanker (cytostatica). Om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken wordt vaak gekozen voor een combinatie van verschil- H2 lende soorten cytostatica, welke elkaar aanvullen en versterken. Naast de standaardbehandelingen bestaan er ook behandelingen die in studieverband worden uitgevoerd. Aangezien de patiënteninformatie die behoort bij deze (vele soorten) behandelingen heel specifiek is, is deze niet standaard in deze module opgenomen. H3 U krijgt daarover aanvullende informatie uitgereikt door de verpleegkundig con­ sulent. H4 4.Verpleegkundig consulent Op de centrumlocatie van het Erasmus MC zijn twee verpleegkundig consulentes H5 werkzaam. Zij coördineren de zorg voor u tijdens uw behandeling en zijn het aanspreekpunt voor al uw vragen. Bij de consulent longoncologie kunt u, naast het bespreken van medische en prak- H6 tische zaken of het stellen van uw vragen, óók terecht met uw mogelijke angsten of onzekerheden. Schroom niet dit aan de orde te stellen, u staat hierin niet alleen. Indien nodig of wenselijk, kunt u gezamenlijk besluiten om een andere discipline in te schakelen, zoals een diëtist, mondhygiënist of medisch maatschappelijk werker H7 (zie ook hoofdstuk ‘aanvullende informatie’ van uw Zorggids Chemotherapie). 5. H8 Longpolikliniek Tijdens uw behandeling met chemotherapie wordt u geregeld gecontroleerd op de longpolikliniek. U wordt dan gezien door de longarts en de verpleegkundig consu- H9 lent longoncologie. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 6 H1 6.Verpleegafdeling Longziekten (Erasmus MC, centrumlocatie) Uw arts vertelt u op welke locatie u behandeld zult gaan worden. Voor het ondergaan H2 van uw chemotherapie op de centrumlocatie wordt u opgenomen op de verpleegafdeling Longziekten. Om u alvast vertrouwd te maken met deze afdeling leest u hier meer praktische informatie over de dagelijkse gang van zaken. U kunt de afdeling Longziekten 24 uur per dag bereiken via telefoonnummer (010) H3 703 48 75 (SVL0, 1e etage) of (010) 703 48 83 (SVL2, 2e etage). De afdeling Op de afdeling wordt ‘gemengd verpleegd’, dat wil zeggen dat zowel mannen als vrou- H4 wen op één kamer kunnen liggen. Het voordeel van gemengd verplegen is dat er efficiënter gebruik gemaakt kan worden van de beschikbare bedden op de afdeling. Dit voorkomt dat u tijdens uw opname onnodig van de ene naar de andere kamer moet verhuizen als gevolg van plaatsgebrek. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat ken- H5 baar maken aan de verpleegkundige. Indien mogelijk houden wij hier rekening mee. In uw kamer heeft u een nachtkastje en een garderobekast. De garderobekast is afsluitbaar. Vanaf uw bed kunt u uw bel, radio, bedlampje en telefoon bedienen. H6 Op uw kamer treft u tevens een kast aan waarin u onder andere handdoeken, washandjes, plastic bekertjes, rietjes en bakjes vindt die u kunt gebruiken. Toiletten en douches zijn op de gang, tegenover de patiëntenkamers. H7 De medewerkers De zaalartsen werken onder verantwoordelijkheid van een superviserend arts. De zaalarts van de afdeling longziekten loopt dagelijks samen met de verpleegkundige vanaf 10.15 uur visite, behalve op woensdag en in het weekend, dan komt de arts H8 alleen langs bij eventuele bijzonderheden. U kunt de zaalarts vragen stellen over de onderzoeken en uw behandeling. Wanneer u een uitgebreider gesprek wenst met de arts, kunt u een aparte afspraak maken. U kunt dit aan de verpleegkundige laten weten. H9 Het unithoofd is eindverantwoordelijk voor de verpleegkundige zorg. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 7 H1 Op de afdeling wordt patiëntgericht verpleegd. Dat wil zeggen dat per dienst één verpleegkundige vast aanspreekpunt is voor u en uw familie. Op het witte informatiebord in de gang bij de verpleegpost kunt u lezen welke verpleegkundige u op dat moment kunt aanspreken. H2 De voedingsassistent(e) zorgt voor uw eten en drinken. De kliniekassistente of de verpleegkundige doet de benodigde bloedafnames. Aan de afdelingssecretaresse kunt u vragen stellen over verzekeringspapieren, rekeningen, ziekenvervoer en H3 afspraken voor de polikliniek. Zij is verantwoordelijk voor de patiëntenadministratie, afdelingsadministratie en de post. Verder is er een aantal medewerkers aan de afdeling verbonden dat alleen komt H4 wanneer dit gevraagd wordt. Bijvoorbeeld: medisch maatschappelijk werker, fysiotherapeut, geestelijk verzorger, diëtist, transferverpleegkundige. Informatie aan derden H5 Wij geven er de voorkeur aan dat u één of twee personen aanwijst als contactpersoon voor ons. Wij geven, met toestemming van de patiënt, uitsluitend informatie aan deze contactpersonen. Zij kunnen de informatie vervolgens doorgeven aan andere belangstellenden. De beste tijd om naar de afdeling te bellen is na 11.00 uur H6 ’s ochtends. De verpleegkundige heeft dan de tijd om nadere informatie te geven. Bezoek De bezoektijden op de afdeling zijn dagelijks van 15.00 – 16.00 uur en van 18.00 – 19.30 H7 uur. In het weekend en op feestdagen is uw bezoek ook welkom van 11.00 – 12.00 uur. Bij uitzondering kunt u bezoek buiten de bezoektijden ontvangen, u kunt dit met de verpleegkundige overleggen. Eventueel kunt u buiten de bezoektijden uw bezoek in de centrale hal ontvangen, overlegt u wel even met de verpleegkundige of er onder- H8 zoeken gepland staan. Uw bezoek moet altijd rekening houden met het volgende: • Zowel het belang van iedere individuele patiënt als van de totale patiëntengroep H9 staat voorop. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 8 H1 • Er mag absoluut geen belemmering ontstaan in het behandel- en verpleegproces. Dat wil zeggen dat een afdelingsmedewerker uw bezoek kan vragen de kamer en/of de afdeling te verlaten, indien dat noodzakelijk of wenselijk is. Bijvoorbeeld wanneer een medisch of verpleegkundige handeling verricht moet worden bij H2 een patiënt of als een arts of verpleegkundige van mening is dat het herstel, de privacy of de gezondheidssituatie van de patiënt(en) in het geding komt. • Niet meer dan 2 bezoekers tegelijk ontvangen. • Als u een chemokuur krijgt op de centrumlocatie zijn de bezoektijden flexibeler. H3 Graag altijd overleg met verpleegkundige. Telefoon en televisie U kunt tijdens uw verblijf een televisie huren via Patientline. Deze organisatie werkt H4 zelfstandig en kunt u vinden in de centrale hal. Er liggen aanvraagkaarten voor televisie in het dagverblijf op de afdeling. Deze kunt u inleveren bij de balie van Patientline in de centrale hal of op de tafel neerleggen in het dagverblijf. De mensen van Patientline lopen dagelijks langs om deze kaarten op te halen. Na ontvangst van H5 uw kaart wordt de televisie geactiveerd. Tevens is via de receptie in de centrale hal tegen betaling een chipsleutel verkrijgbaar voor gebruik van de telefoon. Meer informatie kunt u vinden in de folder ”Patiëntentelefoon / Patiëntentelevisie”. H6 Praktische informatie • Roken is niet toegestaan in het Erasmus MC. • De post wordt op werkdagen in de middag rondgebracht. • Eenmaal per week komt de rijdende bibliotheek langs op de afdeling. H7 • Wij raden u aan om geen waardevolle bezittingen mee te nemen zoals geld, sieraden of dure apparatuur. Helaas komt diefstal regelmatig voor en het ziekenhuis kan hiervoor niet aansprakelijk gesteld worden. • Bloemen kunt u verzorgen in de spoelkeuken. De vazen vindt u rechts onder het H8 aanrecht. Omdat in potgrond bacteriën zitten die infecties kunnen veroorzaken, zijn planten op de patiëntenkamers niet toegestaan. • Op de afdeling is er tussen 13.00 – 14.00 uur een rustuur, de grote lichten op de gang zijn dan uit. In het belang van de rust op de afdeling willen we graag dat u H9 gebruik maakt van dit rustuur. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 9 H1 • Op zondagochtend om 9.30 uur is een oecumenische kerkdienst in het auditorium. Wanneer u hiernaar toe wilt, kunt u dit aan de verpleegkundige doorgeven. Zij zorgen voor de liturgie en het vervoer erheen. H2 Naar huis Tijdens de artsenvisite bespreken de zaalarts en de verpleegkundige met u wanneer u naar huis mag. Dit wordt in principe 24 uur van tevoren bekend gemaakt. Dan worden adviezen gegeven voor de herstelperiode thuis en afspraken gemaakt over H3 de verdere begeleiding. Ook heeft u de gelegenheid om vragen te stellen. Voordat u met ontslag gaat krijgt u van de verpleegkundige een afspraak voor controle op de polikliniek, zonodig een recept en eventueel een vervoersbewijs. Uw huisarts wordt per brief op de hoogte gesteld van uw behandeling. H4 Voor uw vertrek krijgt u een evaluatieformulier over uw verblijf op deze afdeling. Wij stellen het erg op prijs als u deze wilt invullen. Ook als u opmerkingen of aanbevelingen heeft horen wij dit graag van u. H5 Klachten Alle afdelingsmedewerkers doen hun best om uw behandeling en herstel zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen en het u zo goed mogelijk naar de zin te maken. Toch zijn wij ons ervan bewust dat er situaties kunnen ontstaan waarover u minder H6 tevreden, boos, teleurgesteld, verdrietig of angstig bent. Ons verzoek en advies aan u is om deze situaties tijdig bespreekbaar te maken. De verpleegkundige, het unithoofd of de arts is altijd bereid om naar u te luisteren en u te woord te staan. Het Erasmus MC kent een officiële klachtenregeling. Nadere informatie hierover is H7 verkrijgbaar bij een van de afdelingsmedewerkers of bij het Informatiecentrum (in de hal van de poliklinieken, nabij ingang 2). H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie 7. pag 10 H1 Medicijnen tegen misselijkheid thuis Een mogelijke bijwerking van de kuren met chemotherapie is dat u zich er misselijk van kunt gaan voelen. Om deze misselijkheid zoveel mogelijk tegen te gaan, kunt u H2 thuis extra medicijnen innemen. Hieronder staat beschreven welke medicijnen u tegen de misselijkheid mag nemen op welk moment van de dag. Indien u ná inname van deze medicijnen toch nog misselijk blijft en/of als gevolg van de misselijkheid niet genoeg kunt drinken (minimaal 2 liter per dag), moet u telefonisch contact op- H3 nemen met de verpleegkundig consulent longoncologie of longarts (zie bellijst). H4 H5 H6 H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 11 H1 � Medicijnen tegen misselijkheid bij kuur met Cisplatinum/ Gemcitabine Dag 1 en dag 2 krijgt u in het ziekenhuis uw medicijnen tegen misselijkheid. Dag 3 van de grote kuur: H2 • ’s ochtends: 3 mg Dexamethason en 1 tablet Emend 80 mg • ’s avonds: 3 mg Dexamethason Dag 4 van de grote kuur: • ’s ochtends en ’s avonds 3 mg Dexamethason H3 Dag 8 (kleine kuur) hoeft u geen extra medicatie in te nemen. Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u tot maximaal 4x daags 1 tablet Primperan (Metoclopramide) of 1 zetpil Primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voor- H4 gaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3 x daags 15 ml, te starten op de eerste dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en/of derhalve niet genoeg (2 liter H5 per dag) kunt drinken moet u bellen. Medicijn Dag 3 Dexamethason 2 x daags 3 mg Aprepitant (emend) 1 x daags 80 mg Dag 4 Alle dagen H6 2 x daags 3 mg Geen extra med nodig Primperantablet Zonodig 4 x of zetpil daags 1 lactulosedrank Dag 8 Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 H7 Zonodig 4 x daags 1 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml Zonodig 15 ml H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 12 H1 � Medicijnen tegen misselijkheid bij kuur met Carboplatin/ Gemcitabine Dag 1 krijgt u in het ziekenhuis uw medicijnen tegen misselijkheid. Dag 2, 3 en 4 van de (grote) kuur: H2 • 2x daags 3 mg Dexamethason Dag 8 hoeft u geen extra medicatie in te nemen. Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u 3 tot 4x daags 1 tablet of 1 zetpil Primpe- H3 ran (=Metoclopramide) nemen. Dit mag u innemen naast de voorgaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3 x daags 15 ml, te starten op de eerste dag van de kuur. H4 Indien u ondanks deze medicijnen toch misselijk bent en/of derhalve niet genoeg kunt drinken (2 liter per dag) moet u bellen. Medicijn Dag 2 dexamethason Dag 3 2 x daags 3 mg Dag 4 Alle dagen 2 x daags 3 mg 2 x daags 3 mg Primperantablet Zonodig 4 x of zetpil daags 1 Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 lactulosedrank 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml Zonodig 15 ml 3 x daags 15 ml H5 H6 H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 13 H1 � Anti misselijkheidmedicijnen bij Carboplatin/Etoposide Dag 1,2 en 3 krijgt u de anti misselijkeheidsmedicatie in het ziekenhuis. Dag 4 van de kuur: H2 • 2x daags 3 mg Dexamethason ALLE dagen van de kuur tegen de misselijkeheid: 3 tot 4x daags 1 tablet of 1 zetpil Primperan (=metoclopramide). Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie H3 veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3x daags 15 ml, te starten op de dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen toch misselijk bent, en u niet genoeg kunt drinken (2liter) moet u bellen. Medicijn H4 Dag 2 Dag 3 Dag 4 dexamethason Alle dagen 2 x daags 3 mg Primperantablet Zonodig 4 x of zetpil daags 1 lactulosedrank Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 H5 Zonodig 4 x daags 1 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml Zonodig 15 ml H6 H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 14 H1 � Medicijnen tegen misselijkheid bij kuur met Cisplatinum/ Etoposide Dag 1, 2 en 3 krijgt u in het ziekenhuis uw medicijnen tegen misselijkheid. Dag 4 van de kuur: H2 • ’s ochtends en ’s avonds 3 mg Dexamethason Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u tot maximaal 4x daags 1 tablet Primperan (Metoclopramide) of 1 zetpil Primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voor- H3 gaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3 x daags 15 ml, te starten op de eerste dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en/of derhalve niet genoeg (2 liter H4 per dag) kunt drinken moet u bellen. Medicijn Dag 2 Dag 3 Dag 4 dexamethason Alle dagen H5 2 x daags 3 mg Primperantablet Zonodig 4 x of zetpil daags 1 lactulosedrank Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 Zonodig 4 x daags 1 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml Zonodig 15 ml H6 H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 15 H1 �Medicijnen tegen misselijkheid en vitamine supplementen bij kuur met Cisplatinum/Pemetrexed 5-7 dagen voor start vit B injectie (deze wordt na 9 weken herhaald) H2 5-7 dagen voor start innemen foliumzuurtabletten; deze tabletten moet u gedurende alle kuren, alle dagen in blijven nemen. Dag voor, dag van en dag na de kuur moet u starten met Dexamethason, 2x daags 4 mg Dag 3 van de kuur: H3 • ’s ochtends 1 tablet Emend 80 mg Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u tot maximaal 4x daags 1 tablet Primperan (metoclopramide) of 1 zetpil Primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voor- H4 gaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3x daags 15 ml, te starten op de dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en derhalve niet genoeg (2 liter) kunt drinken moet u bellen. Medicijn Dag -7 Dag 0 foliumzuur­ tablet 1 x daags 0.5 mg Vit b 12 inj 1 x en na 9 weken 1 x herhalen dexamethason Dag 1 Dag 2 H5 Dag 3 1 x daags 1 x daags 0.5 mg 0.5 mg 1 x daags 0.5 mg 2 x daags 2 x daags 4 mg 4 mg 2 x daags 4 mg Alle dagen 1 x daags 0.5 mg 1 x daags 0.5 mg H6 H7 Aprepitant 80 mg (emend) 1 tablet eenmalig Primperantablet of zetpil 10 mg Zonodig Zonodig Zonodig Zonodig 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 lactulosedrank 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml H8 Zonodig 15 ml H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 16 H1 �Medicijnen tegen misselijkheid en vitamine bij kuur met Pemetrexed of Pemetrexed/Carboplatin 5-7 dagen voor start vit B injectie (deze wordt na 9 weken herhaald) H2 5-7 dagen voor start innemen foliumzuurtabletten; deze tabletten moet u gedurende alle kuren, alle dagen in blijven nemen tot 3 weken na de laatste chemokuur. Dag voor, dag van (=dag 1) en dag na voor de kuur moet u starten met Dexamethason, 2x daags 4 mg H3 Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u (tegen de misselijkheid) tot maximaal 4x daags 1 tablet Primperan (metoclopramide) of 1 zetpil Primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voorgaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kun- H4 nen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3 x daags 15 ml, te starten op de eerste dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en derhalve niet genoeg (2 liter) kunt drinken moet u bellen. Medicijn H5 Dag -7 Dag 0 Foliumzuur­ tablet 0.5 mg 1 x daags 0.5 mg Vit b 12 inj 1 x en na 9 weken 1 x herhalen dexamethason Dag 1 Dag 2 Dag 3 Alle dagen 1 x daags 1 x daags 0.5 mg 0.5 mg 1 x daags 0.5 mg 1 x daags 0.5 mg tot 3 weken na de laatste kuur 2 x daags 2 x daags 4 mg 4 mg 2 x daags 4 mg H6 H7 Primperan­ tablet of zetpil Zonodig Zonodig Zonodig Zonodig 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 lactulosedrank 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml H8 3 x daags Zonodig 15 ml 15 ml H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 17 H1 � Medicijnen tegen misselijkheid bij kuur met Docetaxel Dag voor de kuur, dag van de kuur en dag na de kuur moet u 2 x daags 8 mg Dexamethason innemen. H2 Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u (tegen de misselijkheid) tot maximaal 4x daags 1 tablet Primperan (metoclopramide) of 1 zetpil Primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voorgaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kun- H3 nen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3 x daags 15 ml, te starten op de eerste dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en derhalve niet genoeg (2 liter) kunt drinken moet u bellen. Medicijn H4 Dag 0 Dag 1 Dag 2 dexamethason 2 x daags 8mg 2 x daags 8 mg 2 x daags 8mg Primperan­ tablet of zetpil 10 mg Dag 3 Alle dagen H5 Zonodig 4 x Zonodig 4 x Zonodig 4 x Zonodig 4 x Zonodig 4 x daags 1 daags 1 daags 1 daags 1 daags 1 lactulosedrank 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml H6 Zonodig 15 ml H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 18 H1 � Medicijnen tegen misselijkheid bij kuur Carboplatin/Paclitaxel De avond voor de kuur (20 uur), en de ochtend van de kuurdag (8 uur) moet u innemen 20 mg dexamethason. H2 Dag 1 krijgt u in het ziekenhuis uw medicijnen tegen misselijkheid. Dag 2, 3 en 4 van de kuur: • ’s ochtends en ’s avonds 3 mg Dexamethason H3 Gedurende ALLE dagen van de kuur mag u (tegen de misselijkheid) tot maximaal 4 x daags 1 tablet primperan (metoclopramide) of 1 zetpil primperan nemen. Dit mag u innemen naast de voorgaande medicijnen. Medicijnen tegen de misselijkheid kunnen obstipatie veroorzaken. U krijgt daarom H4 een recept voor lactulosedrank. U kunt dit innemen 3x daags 15 ml, te starten op de dag van de kuur. Indien u ondanks deze medicijnen misselijk bent en derhalve niet genoeg (2 liter) kunt drinken moet u bellen. Medicijn Avond voor en ochtend van dexamethason Dag 2 Dag 3 Dag 4 H5 Alle dagen 20 mg dexamethason 2 x daags 3 mg H6 dexamethason 2 x daags 3 mg 2 x daags 3 mg Primperantabl of zetpil Zonodig Zonodig Zonodig Zonodig 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 4 x daags 1 lactulosedrank 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml 3 x daags 15 ml H7 Zonodig 15 ml H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie 8. pag 19 H1 Adressen en internetsites Stichting Longkanker Contactgroep van en voor longkankerpatiënten H2 p/a NFK, Postbus 8152 3503 RD Utrecht Telefoon (gratis): 0800 – 022 66 22 (Landelijk meldpunt lotgenotencontact) E-mail: [email protected] H3 Internet: www.kankerpatient.nl/longkanker Longkanker Informatiecentrum Telefoon: 0900- 123 0 456 H4 Internet: www.longkanker.info H5 9.Telefonische bereikbaarheid Erasmus MC Het kan voorkomen dat u in de thuissituatie contact wenst op te nemen met uw longarts of met de verpleegkundig consulent longoncologie. In onderstaande lijst H6 kunt u lezen op welke momenten u naar welke personen kunt bellen. Kies allereerst de locatie waar u behandeld wordt en zoek dan het betreffende telefoonnummer op. Spoedeisende klachten H7 • Koorts (temperatuur boven 38,5°C) • Koude rillingen • Bloed in ontlasting of urine • Bloedneuzen H8 • Blauwe plekken zonder dat u zich heeft gestoten • Stoornissen in de bewegingen van de armen en/of benen • Plotseling optredende kortademigheid • Ernstig en aanhoudend braken H9 • Ernstige diarree • Plotselinge huiduitslag a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 20 H1 Erasmus MC, centrumlocatie - Verpleegkundig consulent longoncologie: (06) 333 305 97 [email protected] H2 - Verpleegafdeling Longziekten: (010) 703 48 75 of De verpleegafdeling is dag en nacht bereikbaar. (010) 703 48 83 Zij horen uw klacht aan en kunnen de dienstdoende H3 arts naar u laten terugbellen. - Dienstdoende longarts via telefoonnummer: (arts wordt opgeroepen) secretaresse longartsen telefoonnummer: (010) 704 0 704 H4 (070) 703 48 62 - Polikliniek Longziekten: (010) 703 36 99 (maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur en 13.00 tot 16.00 uur; ondermeer voor verzetten van een afspraak). H5 Uw telefonische bereikbaarheid Wij willen graag dat wij ook ú kunnen bereiken wanneer dat van onze kant uit H6 gewenst is. Bijvoorbeeld om een bloeduitslag met u te bespreken, om te vragen hoe het met u gaat, of voor het doorgeven van een eventuele wijziging in een afspraak. Graag verzoeken wij u daarom aan ons diverse telefoonnummers door te geven waarop u bereikbaar bent (bijvoorbeeld uw vaste telefoon en mobiele telefoon). H7 H8 H9 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Informatie voor patiënten met longkanker die behandeld worden met chemotherapie pag 21 Notitieruimte a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a