te onthouden

102222-FICHES ONE SMILE-o17397-NL
FT 100 x 210 mm - QUADRI
TE ONTHOUDEN
Acneïforme letsels
M Acneïforme folliculitis komt zeer vaak voor en wordt
beschouwd als een te verwachten neveneffect van de
behandeling.
M Het is geen klassieke acne (geen comedonen of
microcysten).
M Het is een combinatie van papels en pustels ter hoogte
van het gelaat en de romp, die gepaard gaan met een
aantal functionele symptomen (jeuk, erytheem).
M Deze letsels verschijnen met name in de beginfase van
de behandeling (eerste weken).
M Acneïforme letsels kunnen een behoorlijke impact
hebben op de levenskwaliteit.
M De behandeling bestaat uit orale tetracyclines, lokale
antibiotica en dermocorticosteroïden.
M Aanvullende dermocosmetische maatregelen zijn altijd
nodig.
By Laboratoires dermatologiques Avène
ALS AANVULLING OP MEDICAMENTEUZE BEHANDELINGEN
TE ADVISEREN
M De puistjes niet “uitknijpen”.
M De huid niet peelen om extra irritatie te vermijden.
M 1 à 2 maal per dag een hydraterende crème aanbrengen.
M 1 à 2 maal per dag een crème op basis van koper op
de inflammatoire letsels aanbrengen om bacteriënproli­
feratie tegen te gaan en de wondheling te bevorderen.
M De huid tegen de zon beschermen.
Création SYMBIOSE
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
Deze letsels verschijnen bijna uitsluitend
bij doelgerichte therapieën die een
remmend effect hebben op de EGFreceptoren (of gemengde ErB-remmers),
op MEK en in zeldzamere gevallen op
mTOR-eiwitten: cetuximab, erlotinib,
gefitinib, panitumumab, pertuzumab,
afatinib, lapatinib, semuletinib,
trametinib, everolimus, temsirolimus.
By Laboratoires dermatologiques Avène
Haaruitval en aantasting
TE ONTHOUDEN
van het haar zelf
M Haaruitval wordt vaak beschouwd als het vervelendste
neveneffect van chemotherapie.
M Dit fenomeen is in de meeste gevallen van voorbij­
gaande aard. Het haar begint doorgaans na 3 tot
6 maanden opnieuw te groeien.
M De haardos kan er na de behandeling echter wel anders
uitzien (meer gekruld haar, lichter haar).
M De patiënt moet goed begeleid worden om dit nevenef­
fect te kunnen aanvaarden.
M Bij doelgerichte therapieën is de haaruitval veel gema­
tigder en blijft het veeleer bij een verandering van het
aspect van het haar (kroeshaar, haar dat sneller afbreekt,
ontkleurd haar).
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ADVISEREN
M In geval van een droge of jeukende hoofdhuid is het
raadzaam de hoofdhuid dagelijks te hydrateren.
M Verder is het ook belangrijk de huid met een SPF50+
beschermingsfactor te beschermen tegen de zon.
Création SYMBIOSE
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
Haaruitval komt heel vaak voor bij
klassieke chemotherapie, maar wordt
veel minder vaak vastgesteld bij
doelgerichte therapieën.
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ONTHOUDEN
Lichtovergevoeligheid
M Ernstige lichtovergevoeligheid is zeldzaam doch moge­
lijk, met name in combinatie met bepaalde moleculen
(vandetanib, vemurafenib, fluorouracil).
M Denk aan lichtovergevoeligheid bij een inflammatoire
eruptie ter hoogte van de aan het zonlicht blootgestelde
lichaamszones (gelaat, decolleté, handrug).
M Meestal gaat het om een door UVA uitgelokte fototoxi­
citeitsreactie.
M Over het algemeen lopen patiënten die chemotherapie
of doelgerichte therapieën ondergaan significant meer
risico op pigmentvlekken na blootstelling aan zonlicht.
M De aanbevolen UV-bescherming moet niet alleen gericht
zijn tegen UVB-stralen (blootstelling aan de zon), maar
ook tegen UVA-stralen (bewolkt weer, winterperiode, zon­
licht achter glas…).
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ADVISEREN
M SPF50+ zonnecrèmes zijn echt een must.
M Geef de voorkeur aan water- en zweetbestendige hy­
poallergene zonnecrèmes zonder parfum.
M De zonnecrème moet op alle ontblote zones, inclusief
de nek en handrug, worden aangebracht.
M De bescherming dient om de 2 uur opnieuw te worden
aangebracht. Herinner de patiënt eraan dat hij/zij altijd
een tube zonnecrème op zak moet hebben.
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
De moleculen die het vaakst
lichtovergevoeligheidsreacties uitlokken,
zijn: fluorouracil, capecitabine,
dacarbazine, tegafur, vinblastine en in
zeldzamere gevallen hydroxyureum,
procarbazine, doxorubicine,
mitomycine, taxanen…
Acneïforme letsels als gevolg van
doelgerichte therapieën die een
remmend effect hebben op de EGFreceptoren (cetuximab, panitinumab,
erlotinib, gefitinib, afatinib) lijken in
sommige gevallen ook in de hand
gewerkt te worden/te verergeren door
blootstelling aan de zon.
Ook imatinib en dasatinib (BCR/
ABL-remmers) verhogen de
lichtovergevoeligheid.
By Laboratoires dermatologiques Avène
Création SYMBIOSE
Doelgerichte therapieën die soms
fellere reacties kunnen uitlokken, zijn:
vandetanib, PI3K-remmers, vemurafenib.
TE ONTHOUDEN
Acute radiodermitis
M Ondanks recente therapeutische ontwikkelingen komt
acute radiodermitis nog steeds vaak voor.
M De patiënt moet dan ook gedurende de volledige duur
van de behandeling worden begeleid.
M Als aanvullende dermatologische verzorging moet de
patiënt op zijn minst een aangepast hygiëneproduct en
een goed verdragen emolliërend product gebruiken. Ver­
der dient ook een aangepaste UV-bescherming te worden
geadviseerd.
M Een bestraalde huid blijft tot maanden of zelfs jaren
nadien kwetsbaarder en gevoeliger voor wonden en
infecties.
M Na de bestraling moet de patiënt nog geruime tijd
opgevolgd worden om mogelijke complicaties, zoals
chronische radiodermitis, tijdig op te sporen.
By Laboratoires dermatologiques Avène
M Het product dient voorzichtig op de huid te worden
gedept.
M Diverse klinische studies hebben aangetoond dat de
bestraling beter verdragen wordt als de crème tweemaal
per dag wordt aangebracht. Het is echter wel belangrijk
het product niet aan te brengen binnen de 4 uur voor de
volgende sessie.
Création SYMBIOSE
TE ADVISEREN
M Om tijdens radiotherapie het weefselherstel te bevorde­
ren, is het raadzaam, afhankelijk van de aanbeve­lingen
van de arts, een crème op basis van koper en zink aan
te brengen om het herstel van de epidermis te bevorderen
en het risico op bacteriënproliferatie te beperken.
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ONTHOUDEN
M Xerose is een klinisch verschijnsel dat vaak voorkomt
bij chemotherapie, doelgerichte therapieën en hormoon­
behandelingen.
BEHANDELING
Xerose
M De patiënt moet in de eerste plaats goed geïnformeerd
worden om bepaalde omstandigheden of factoren
te vermijden die de huid kunnen uitdrogen. Zie de
symptoomfiches “Hygiëne”.
M Xerose kan een behoorlijke impact hebben op het
dage­lijks comfort van de patiënt en kloofjes veroorzaken
die op hun beurt kunnen geïnfecteerd raken.
M Deze aandoening vergt symptomatische maatregelen
en een langdurig gebruik van emolliërende producten.
M De behandeling bestaat uit emolliërende producten. Die
moeten het vochtgehalte in het stratum corneum in stand
houden en het transepidermaal vochtverlies beperken.
M Parfum en alcoholvrije producten met een minimum aan
ingrediënten, waarvan in verschillende klinische situaties
werd aangetoond dat ze goed worden verdragen,
genieten de voorkeur. Steriel vervaardigde producten
zonder bewaarmiddelen kunnen in deze context erg
zinvol blijken. Af en toe kunnen weinig agressieve
keratolytische bestanddelen – zoals ureum (<15%) of
ammoniumlactaat – ook aangewezen zijn.
M Posologie: bij voorkeur tweemaal per dag.
M Als de huid ook ontstoken is, zijn gedurende een korte
periode matig sterke tot sterke dermocorticosteroïden
aangewezen (bijvoorbeeld betamethasonvaleraat of
dipropionaat).
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ADVISEREN
M Bij een droge gelaatshuid:
- De crème met de vingertoppen op wangen, voorhoofd
en hals aanbrengen en van het midden van het gelaat
naar de zijkant toe uitstrijken, daarbij ook de hals en het
decolleté niet vergeten.
M Bij een door medicamenteuze behandelingen uitge­
droogde lichaamshuid:
- 1 à 2 maal per dag een emolliërende crème voorzichtig
op het lichaam aanbrengen door de crème tussen beide
handen uit te smeren, op het lichaam te deppen en met
de vlakke hand zachtjes in te masseren.
M Bij een uitgedroogde of geïrriteerde oogomtrek:
- Dagelijks een verzachtende verzorging voor de oog­
omtrek aanbrengen. Het product met de vingertoppen op
de oogomtrek deppen, in de huid tokkelen en tot slot nog
even zachtjes uitstrijken.
M Bij uitgedroogde lippen:
- 2 à 3 maal per dag een stick met cold cream gebruiken,
zelfs onder de lippenstift. Bij gebarsten lippen geniet de
soepelere textuur van een balsem met cold cream de
voorkeur.
M Als aanvulling op andere emolliërende verzorgingspro­
ducten:
- Adviseer de patiënt om 1 à 3 maal per week een hydra­
terend masker aan te brengen om de huid nog beter te
hydrateren.
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
Xerose komt zeer vaak voor bij
patiënten die chemotherapie,
doelgerichte therapieën of
hormoonbehandelingen ondergaan.
By Laboratoires dermatologiques Avène
Création SYMBIOSE
- Het masker in een dikke laag aanbrengen en terwijl het
masker intrekt kompressen met Thermaal Water op de
oogleden laten rusten.
TE ONTHOUDEN
KLOVEN
M Kloven, barstjes en fissuurtjes verschijnen na enkele
weken en kunnen een belangrijke functionele impact
hebben.
M Ze ontstaan voornamelijk ter hoogte van de vinger­
toppen, rond de nagels, ter hoogte van de interfalan­
geale gewrichtjes en de hielen.
M De behandeling bestaat uit emolliërende producten en
cyanoacrylaat.
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ADVISEREN
M Kloven moeten met zorg worden behandeld.
M Emolliërende producten kunnen onder occlusie worden
aangebracht.
M Soms worden magistrale bereidingen op basis van
50% propyleenglycol of 10% salicylzuur, of producten
op basis van koper/zinksulfaat en sucralfaat gebruikt,
alsook hydrocolloïde pleisters.
M Soms zijn sterke tot zeer sterke dermocorticosteroïden
nodig (bijv. clobetasolzalf), maar alleen als er geen bac­
teriële infectie is.
M Vloeibaar cyanoacrylaat is wellicht de meest doeltref­
fende behandeling, met name ter hoogte van pijnlijke
zones.
Création SYMBIOSE
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
Kloven komen bijna uitsluitend voor
bij doelgerichte therapieën die een
remmend effect hebben op de EGFreceptoren (of gemengde ErB- of
HER-remmers) en op MEK: cetuximab,
erlotinib, gefitinib, panitumumab,
pertuzumab, afatinib, lapatinib,
semuletinib, trametinib.
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ONTHOUDEN
Hand-voetsyndroom
M Het hand-voetsyndroom kan zowel door bepaalde
chemotherapieën als door bepaalde doelgerichte thera­
pieën worden uitgelokt.
M Het klinisch aspect wisselt naargelang de onderlig­
gende oorzaak: bij doelgerichte therapieën is de aan­
doening eerder beperkt, met hyperkeratosische letsels,
terwijl ze bij chemotherapie meer verspreid is, met erythe­
mateuze letsels.
M In beide gevallen zijn er echter een aantal gemeen­
schappelijke kenmerken: het hand-voetsyndroom is altijd
bilateraal en situeert zich steeds ter hoogte van de hand­
palmen en voetzolen.
M De aandoening heeft altijd een behoorlijke impact op
de levenskwaliteit van de patiënt en kan in sommige ge­
vallen zelfs erg zwaar doorwegen.
M Het hand-voetsyndroom vergt een regelmatige begelei­
ding en evaluatie.
M In sommige gevallen dient de posologie van de kanker­
behandeling zelfs te worden aangepast.
By Laboratoires dermatologiques Avène
TE ADVISEREN
M Banale letsels aan handen en voeten proberen te
vermijden.
M Lange wandelingen vermijden; aangepaste, goed ab­
sorberende en ruim zittende schoenen dragen; katoenen
kousen dragen; geen warme baden nemen…
M Katoenen handschoenen dragen bij doordeweekse
bezigheden (in de tuin, keuken…) en latex handschoenen
voor de afwas.
M Om te verhinderen dat de huid van handen en voeten
te fel verdikt:
- Dagelijks een hydraterende en keratolytische crème op
basis van ureum en salicylzuur aanbrengen, met name
ter hoogte van de hielen en steunzones van de voeten.
M Vaak wordt extra podologische begeleiding aangeraden.
VERANTWOORDELIJKE MOLECULEN
Het hand-voetsyndroom komt vaak
voor bij chemotherapie op basis
van: capecitabine (50%), liposomale
doxorubicine (30 à 50%), fluorouracil,
tegafur.
Het hand-voetsyndroom kan ook
voorkomen bij doelgerichte therapieën
op basis van moleculen met een
antiangiogenetisch effect (gericht tegen
VEGF- en PDGF-receptoren) en/of met
een remmend op RAF: regorafenib
(60%), sorafenib (34%), sunitinib
(19%), axitinib (29%), pazopanib (5%),
vemurafenib (20%), dabrafenib.
By Laboratoires dermatologiques Avène
Création SYMBIOSE
Het kan eveneens voorkomen bij andere
vormen van chemotherapie: irinotecan,
doxorubicine, docetaxel, cytarabine,
hydroxyureum, methotrexaat, etoposide,
cyclofosfamide, vinblastine, cisplatine,
doxorubicine, vinorelbine…
TE ONTHOUDEN
Hygiëne
M Het is van essentieel belang om aanvullend op de medi­
sche behandeling een milde hygiëne toe te passen om
de neveneffecten van de medicamenteuze behandeling­
en niet te verergeren.
M Zowel vloeibare als vaste zepen drogen de huid vaak
te veel uit en zijn irriterend. Ze zijn dan ook niet geschikt
voor de dagelijkse hygiëne. Zeepvrije gels of dermatolo­
gische blokjes genieten de voorkeur, omdat ze de natuur­
lijke pH niet aantasten, de huid niet uitdrogen en sterk
vetinbrengend werken.
By Laboratoires dermatologiques Avène
M De temperatuur van het water mag niet hoger dan
32 à 34°C zijn:
- Te warm water droogt de huid nog meer uit en werkt
ontsteking in de hand.
M Wrijving door handdoeken werkt eveneens ontsteking
in de hand. Het is beter de huid, met name ter hoogte
van de geïrriteerde zones, zachtjes droog te deppen.
M Na het douchen moet een aangepast emolliërend
product worden aangebracht.
By Laboratoires dermatologiques Avène
Création SYMBIOSE
TE ONTHOUDEN
M Washandjes en bad- of douchesponzen zijn af te
raden. Voor een extra milde en doeltreffende hygiëne is
het beter zich gewoon met de handen te wassen.
Thermaal water, het verzach­
TE ONTHOUDEN
tende product bij uitstek
M Thermaal water is van nature kalmerend, verzachtend
en anti-irriterend. Het is hét essentiële verzorgingsproduct
voor alle gevoelige huidtypes.
M Het is raadzaam dit water te gebruiken:
- Bij irritatie en ontsteking van de huid (met name na
radiotherapie) en om jeuk als gevolg van doelgerichte
therapieën of chemotherapie te kalmeren.
- Bij acneïforme letsels.
M Langdurig thermaal water verstuiven versterkt de ver­
zachtende werking. Op die manier komt de huid van
zowel lichaam als gelaat sneller tot rust.
M Kompressen zijn een doeltreffend middel om ervoor te
zorgen dat het thermaal water in contact blijft met de
huid:
- Een ongeparfumeerde witte papieren zakdoek met
thermaal water doordrenken.
- Het kompres aanbrengen en er nog wat extra thermaal
water op verstuiven om de huid nog beter te doordrenken
(het kompres 15 minuten laten rusten en regelmatig een
fijne nevel thermaal water verstuiven).
By Laboratoires dermatologiques Avène
- Adviseer de patiënt om regelmatig een fijne nevel
thermaal water te verstuiven gedurende de 15 minuten
waarin het kompres op de huid rust.
M Het is raadzaam de spray in de koelkast te bewaren
om het verzachtende effect van het thermaal water nog
te versterken. Op die manier kan het branderige of jeu­
kende gevoel soms zelfs tijdelijk worden verdoofd.
Création SYMBIOSE
TE ONTHOUDEN
M Diezelfde kompressen kunnen ook worden toegepast
op geïrriteerde of ontstoken lichaamszones, met name na
radiotherapie of in geval van jeuk.
By Laboratoires dermatologiques Avène