Huidkankerzorg bij kwetsbre ouderen, waar staan we en waar willen

698
NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR DERMATOLOGIE EN VENEREOLOGIE | VOLUME 24 | NUMMER 10 | november 2014
SAMENVATTING
Dit artikel beschrijft de in-vivoreflectie confocale microscopie (RCM), een nieuwe en veelbelovende beeldvormende techniek binnen de dermatologie. Met RCM kan
de micromorfologie van de huid op non-invasieve wijze
in beeld worden gebracht. Onderzoek heeft aangetoond
dat de beelden goed correleren met de pathologie. RCM
heeft, naast het non-invasieve karakter, het voordeel dat
de uitslag direct kan worden gegeven en de kans op een
sampling error erg klein is omdat met deze techniek,
zonder de patiënt te veel te belasten, een groter gebied
kan worden gescand.
SUMMARY
This article describes in vivo reflection confocal
microscopy (RCM), which is a novel imaging method in
dermatology. RCM seems to be a promising tool since
this technique makes it possible to non-invasively image
the micro-morphology of the skin. Research has shown
that RCM images correlate well with histopathology.
Moreover, imaging with RCM has advantages, as it
is non-invasive, the probability of a sampling error is
decreased as it is possible to scan a large area of the skin
and there is no delay of the results because an instant
in vivo diagnosis can be made.
TREFWOORDEN
beeldvorming – huidkanker – in-vivo reflectie confocale
microscopie
KEYWORDS
imaging – skin cancer – in vivo reflection confocal
­microscopy
Gemelde (financiële) belangen­
verstrengeling
Geen
Huidkankerzorg bij kwets­bare
ouderen: waar staan we en
waar willen we naartoe?
S.F.K. Lubeek1, M.J.P. Gerritsen2
Dermatoloog i.o., afdeling Dermatologie, Radboud
universitair medisch centrum, Nijmegen
2.
Dermatoloog, afdeling Dermatologie, Radboud
­universitair medisch centrum, Nijmegen
1.
Correspondentieadres:
Drs. S.F.K. Lubeek
Radboudumc
Afdeling Dermatologie
Postbus 9101
6500 HB Nijmegen
E-mail: [email protected]
De Nederlandse bevolking is aan het vergrijzen,
waarbij ook het aantal mensen met een chronische
zorgvraag toeneemt.1,2 Ondanks het feit dat getracht
wordt ouderen langer in de oorspronkelijke thuissituatie te laten wonen, is bij een aanzienlijk deel
van hen de benodigde zorg dermate complex, dat
chronische geïnstitutionaliseerde zorg in een verpleeghuis noodzakelijk is.3,4 Bij 80-plussers komt
huidkanker relatief veel voor, wat een aanzienlijke
morbiditeit kan veroorzaken.5-8 Daarnaast is de kans
om te sterven aan zowel melanoma als non-melanomahuidkanker het hoogst binnen deze populatie
ouderen.5,9,10 Hoewel het bovengenoemde het belang
van vroegtijdige detectie en behandeling benadrukt,
worden afwegingen rondom het medisch beleid
bij ouderen veelal gecompliceerd door factoren als
multimorbiditeit, een beperkte levensverwachting
en de beperkte mogelijkheid of onmogelijkheid om
een ziekenhuis te bezoeken. Doel van deze studie
was het in kaart brengen van de huidige staat van
huidkankerzorg bij kwetsbare ouderen binnen verpleeghuizen en het in kaart brengen van mogelijke
verbeterpunten.
METHODEN
Een tweetal vragenlijsten werd landelijk verspreid
onder alle artsen werkzaam in verpleeghuizen enerzijds en alle dermatologen (in opleiding) anderzijds.
Hierbij lag de nadruk op patiënten waarbij het
NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR DERMATOLOGIE EN VENEREOLOGIE | VOLUME 24 | NUMMER 10 | november 2014
niet meer mogelijk en/of in het algemeen belang
van de patiënt is om een ziekenhuis te bezoeken.
De belangrijkste onderwerpen met betrekking tot
huidkankerzorg binnen deze genoemde populatie
waren: de vraag en het aanbod van huidkankerzorg,
diagnostische en behandelpatronen, en mogelijke
verbeterpunten.
RESULTATEN
Een respons van 27,5% leverde 493 ingevulde vragenlijsten op. Het merendeel van de artsen werkzaam in verpleeghuizen werd de afgelopen drie
maanden met cutane (pre)maligniteiten geconfronteerd en voor dermatologen is dit de meest voorkomende reden om verpleeghuispatiënten te bezoeken. Zelfstandige diagnostiek en behandeling van
cutane (pre)maligniteiten wordt slechts door een
beperkt deel van de artsen werkzaam in verpleeghuizen verricht. Echter, aangegeven wordt dat de
bereidheid hiertoe veel groter is na voldoende scholing. De belangrijkste verbeterpunten met betrekking tot huidkankerzorg bij verpleeghuisbewoners
zijn: (1) meer en betere scholing van betrokken artsen, (2) meer en beter gebruik van teledermatologie,
(3) meer aandacht voor de algehele (gezondheids)
situatie van een patiënt en (4) meer consultatie op
locatie door dermatologen.
Ruim twee derde van de dermatologen gaf aan
bereid te zijn vaker patiënten op locatie te bezoeken.
Onvoldoende tijd en financiële compensatie zijn
voor dermatologen de belangrijkste beperkende factoren.
CONCLUSIE
Huidkanker is een veelvoorkomend probleem bij
kwetsbare ouderen in verpleeghuizen, waarbij er
een grote behoefte bestaat aan meer diagnostische
en behandelmogelijkheden op locatie en consultatie
van dermatologen. De bereidheid van betrokken artsen om de zorg te verbeteren is aanzienlijk, echter
meer mogelijkheden qua scholing, (tele)consultatie
en logistiek lijken hiervoor noodzakelijk.
Literatuur
1. Giesbers H, Verweij A, Beer J de. Vergrijzing: wat is de
huidige situatie? Volksgezondheid Toekomst Verkenning,
Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM,
<http://www.nationaalkompas.nl> Nationaal Kompas
Volksgezondheid\Bevolking\Vergrijzing, 21 maart 2013.
2. Bettio F, Verashchagina A, Mairhuber I, et al. Long-Term
Care for the elderly. Provisions and providers in 33 European
countries. Roma: European Commission, 2012.
3. Schols JM, Crebolder HF, Weel C van. Nursing home and
nursing home physician: the Dutch experience. J Am Med
Dir Assoc 2004;5(3):207-12.
4. Doekhie KD, Veer AJE de, Rademakers JJDJM, et al.
Ouderen van de toekomst - verschillen in wensen en mogelijkheden voor wonen, welzijn en zorg. Utrecht: Nationaal
Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg
(NIVEL), 2014.
Figuur 1. Een voorbeeld van een melanoom (A) en plaveiselcel­
carcinoom (B) bij kwetsbare ouderen, waar een aanzienlijke delay
is ­opgetreden door verschillende complicerende factoren.
5. Lasithiotakis KG, Petrakis IE, Garbe C. Cutaneous melanoma in the elderly: epidemiology, prognosis and treatment.
Melanoma Res 2010;20(3):163-70.
6. Hussain SK, Sundquist J, Hemminki K. Incidence trends of
squamous cell and rare skin cancers in the Swedish national
cancer registry point to calendar year and age-dependent
increases. J Invest Dermat 2010;130(5):1323-8.
7. Demers AA, Nugent Z, Mihalcioiu C, et al. Trends of
nonmelanoma skin cancer from 1960 through 2000
in a Canadian population. J Am Acad Dermatol
2005;53(2):320‑8.
8. Stang A, Stegmaier C, Jockel KH. Nonmelanoma skin cancer in the Federal State of Saarland, Germany, 1995-1999.
Br J Cancer 2003;89(7):1205-8.
9. Lewis KG, Weinstock MA. Trends in nonmelanoma skin
cancer mortality rates in the United States, 1969 through
2000. J Invest Dermatol 2007;127(10):2323-7.
10. Weinstock MA, Bogaars HA, Ashley M, et al.
Nonmelanoma skin cancer mortality. A population-based
study. Arch Dermatol. 1991;127(8):1194-7.
TREFWOORDEN
huidkanker – kwetsbare ouderen – geriatrische
dermatologie
KEYWORDS
skin cancer – frail elderly – geriatric dermatology
699