File

1.
LESONTWERP
ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING
Naam: Michelle Borghers
Campus Heverlee
Hertogstraat 178
3001 Heverlee
Tel. 016 375600
www.khleuven.be
Vakkencombinatie: Biologie - Aardrijkskunde
Stagebegeleider DLO: Meneer Van der Vloet
School: Stedelijk instituut voor technische beroepen te
Aarschot (SIBA)
Onderwijsvorm: A-stroom
Richting:
Les gegeven door: Michelle Borghers
Vak: Natuurwetenschappen
Onderwerp: Energie
Vakmentor: Mevr. Van Meulenbeke
Klas: 2A
Datum/Data: Maandag, Woensdag
Lokaal: 26
Aantal leerlingen: 6
Lesuur/-uren: Maandag 12u50-13u40, woensdag 10u2011u10
BEGINSITUATIE & DIDACTISCHE VERANTWOORDING
Verantwoord, vanuit de beginsituatie, waarom je de les op
deze manier aanpakt. Je kan onder andere verwijzen naar: algemene didactische principes, vakdidactiek, ontwikkelingspsychologie, situationele
beginsituatie, verwachtingen van mentoren, eigen doelstellingen,…
Beginsituatie: 2A is volgens de mentoren geen al te sterke klas, ook het onderwerp is geen gemakkelijk onderwerp.
Het thema energie is een thema dat goed begrepen moet zijn vooraleer erop kan worden verdergebouwd. Wat ik als
leerkracht bij deze klas moet leren is om niet teveel zelf voor te zeggen.
Gebruikte werkvormen:
1. OLG is bij deze klas een belangrijke werkvorm. Leerlingen moeten heel veel zelf aanhalen om het goed te
kunnen onthouden.
2. Individueel werk: Door zelf oefeningen te maken gaan leerlingen de leerstof gemakkelijker vastzetten en
gaan ze dit ook beter begrijpen.
Gebruikte didactische principes:
1. Aanschouwelijkheidsprincipe: is hier zeker het belangrijkste principe, de leerstof moet aanschouwelijk zijn
voor de leerlingen om dit te verwerken.
2. Motivatieprincipe: door leerlingen samen te laten werken of door ze individueel aan het werk te zetten
kunnen ze gemotiveerd worden om zich op de leerstof te storten.
3. Geleidelijkheidsprincipe: de leerstof moet opgebouwd worden, nieuwe begrippen moeten stuk voor stuk
aangebracht worden.
EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN
Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden)
Situering in het leerplan:
Leerplan van de eerste graad Natuurwetenschappen van het OVSG, A-stroom Natuurwetenschappen, Brussel,
O/2/2010/008
6.11. Energie
Leerplandoelstellingen:
42
In concrete voorbeelden uit het dagelijks leven kunnen aantonen dat energie in verschillende vormen kan
voorkomen.
Wenken:
Het begrip energie, energiebron en energievorm.
Grootheid (E), eenheid (joule), symbool (J).
Bv. vertrekken van verschillende foto’s en deze laten sorteren op basis van energiebron: windenergie, kernenergie, stralingsenergie, …
Warmte als bron van energie.
43
In concrete voorbeelden uit het dagelijks leven kunnen aantonen dat energie kan omgezet worden in een
andere energievorm.
Wenken:
Voorbeelden: mixer, kookfornuis, lamp, waterkoker, dynamo van een fiets, radio op batterijen, radio die men kan opwinden, zaklamp, voedsel omzetten in
beweging, composteren.
44
Zichtbare en onzichtbare straling in verband kunnen brengen met verschijnselen en toepassingen uit het
dagelijks leven.
Wenken:
Zichtbare straling: licht, zonnestraling.
Onzichtbare straling: gsm, geluid, zonnebank, afstandsbediening, röntgenstraling, draadloze internetverbinding.
Werken met voorbeelden uit de eigen leefwereld van de leerlingen.
Algemene
-
kenmerken en begrippen:
lichtbronnen en donkere lichamen;
rechtlijnige voortplanting van het licht;
lichtstraal en lichtbundel;
aard van het licht (foton).
De wetten afleiden uit demonstratie en/of leerlingenproeven.
Verschillende brekingsgevallen aantonen door middel van demonstratie en/of leerlingenproeven.
Lichtsnelheid: 300.000km/s in lucht en luchtledige ruimte.
Schaduwvorming.
Regelmatige terugkaatsing.
Lichtbreking: principe, toepassingen (bolle lenzen).
Kleurschifting.
Kleurwaarneming.
Kleurmenging.
45
Warmtetransport met concrete voorbeelden kunnen illustreren.
Wenken:
Het onderscheid tussen ‘warmte’ en ‘temperatuur’.
Temperatuurveranderingen door warmte toevoer of –afvoer.
Warmtetransport: geleiding, convectie en straling.
Warmte kan de temperatuur of de fase van een stof beïnvloeden.
Aardrijkskunde: klimaat.
Techniek: energie.
De temperatuur als maat voor de thematische beweging van de deeltjes van de stof.
Stoffen indelen in ondoorschijnend, doorschijnend, doorzichtig of volgens goede en slechte geleiders.
Bv. achter glas, stenen muur.
ALGEMEEN LESDOEL
SCHOOLAGENDA
(Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)
Les 1: Wat is energie + energievormen
BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.)
Boeken:
Cursus natuurwetenschappen 2A
DE SMET, E.; Onuitgegeven cursus natuurwetenschappen; Leuven; 2014-2015
CLIJMANS, L.; Onuitgegeven cursus natuurwetenschappen; Leuven; 2013-2014
Websites:
-
LEERMIDDELEN & MEDIA
Aanwezig in het vaklokaal:
computer
beamer
Mee te nemen door de leerkracht:
Mapje met:
o Lvb voor begeleidende lkr
o Ppt voor begeleidende lkr (of prezi)
o Evaluatiepapier voor begeleidende lkr
Leerlingen hebben bij:
cursus natuurwetenschappen 2A
Didactisch lesontwerp
Leerdoelen
De lln kunnen…
KRACHTIGE LEEROMGEVING
Lesfasen
& timing
Instapfase
Onderwijs- en leeractiviteiten
Media
Leerinhoud
Jullie mogen allemaal jullie cursus en agenda op de
bank nemen maar laten alles nog gesloten.
10’
Bekijk het filmpje en let op volgende vragen:
 WAAR hebben we energie voor nodig?
 WELKE energievormen heb je gehoord?
 WAT is de definitie van energie?
 IN WELKE eenheid wordt energie uitgedrukt?
http://www.schooltv.nl/video/vormen-vanenergie-calorieen-elektriciteit-enkernenergie/#q=energie
Filmpje – Energie
 WAAR hebben we energie voor nodig?
 WELKE energievormen heb je gehoord?
 WAT is de definitie van energie?
 IN WELKE eenheid wordt energie uitgedrukt?
Agenda: Wat is energie + energievormen en
energieomzettingen.
Lesfase 1:
Energievormen
30’
Agenda
Agenda: Wat is energie + energievormen en
energieomzettingen.
BORD
Grootheid: E
Eenheid: Joule: 1 Joule = arbeid die nodig is
om 0,1 kg 1m omhoog te tillen.
Symbool: J
BORD
Warmte, licht, bewegingsenergie (kinetische
energie), chemische energie, elektrische
energie, straling, kernenergie
We hebben aan de hand van het filmpje al gezien
wat energie juist is. We gaan nu de energievormen
eens bespreken.
OLG – Energievormen
 WIE kan mij zeggen wat energie juist was (in
eigen woorden)
 WAT is de grootheid van energie?
 WAT is de eenheid van energie?
 WAT is het symbool van energie?


WELKE energievormen kennen jullie?
(denk ook terug aan het filmpje)
Jullie hebben allemaal afbeeldingen gekregen, neem
Brommer: Chemische energie 
bewegingsenergie
Gloeilamp: elektrische energie licht
Kerncentrale: Chemische energie 
elektrische energie
Voedingsstoffen: Chemische energie 
bewegingsenergie
Strijkijzer: Elektrische energie  warmte
Steenkool: Chemische energie  warmte
even de tijd om deze afbeeldingen te bekijken.
Beschrijf nu wat je op de afbeelding ziet en probeer
het op de juiste plaats op het bord te plakken.



WAT merk je op?
(denk aan waar je ze geplaatst hebt op het bord)
(denk aan de grote verscheidenheid)
We zien dus dat er heel veel vormen van energie
zijn, al die energie is afkomstig van een energiebron.


WAT zijn energiebronnen?
WELKE energiebronnen kennen jullie?
Een energiebron is elk voorwerp of elke
materie die energie bevat en dat kan
overdragen op andere voorwerpen of op een
andere materie.
 De wind
 De zon
 Fossiele brandstoffen (aardolie,
aardgas, steenkool)
 Voedsel
 Brandend hout
 Een rollende bowlingbal
 Uranium (kerncentrale)

Magneten
We hebben dus gezien dat je sommige afbeeldingen
tussen twee woorden in komen te staan.
Dit komt omdat we de ene energie kunnen omzetten
in andere energie.

IN WELKE energievormen worden de voorbeelden
op het bord omgezet?
BORD
Brommer: Chemische energie 
bewegingsenergie
Gloeilamp: elektrische energie licht
Kerncentrale: Chemische energie 
elektrische energie
Voedingsstoffen: Chemische energie 
bewegingsenergie
Strijkijzer: Elektrische energie  warmte
Steenkool: Chemische energie  warmte
Opmerkingen i.v.m. bijlagen:
 Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek.
 Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit).
 Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.
BORDSCHEMA
Les 1
Les 2