Hoeveel accu`s zitten er in een camper? Een camper heeft in

1
Hoeveel accu’s zitten er in een
camper?
Een camper heeft in ieder geval twee accu’s.
Een in het autodeel voor het starten van de
motor van de camper en minimaal één accu
voor het woongedeelte. Deze accu voorziet
alle elektrische apparaten in de opbouw van
stroom. Denk hierbij aan zaken als de waterpomp, de televisie en de verlichting.
26 | Kampeerauto nr. 3/2014 NKC
2
Welke types accu zijn er?
Er zijn vele verschillende soorten
accu’s. Voor de camperaar zijn de lood-zwavelzuuraccu en de lithium-ionaccu (li-ion) de
belangrijkste. Lood-zwavelzuuraccu’s zijn er
in verschillende uitvoeringen, waardoor ze
geschikter gemaakt worden voor bepaalde
omstandigheden. Het elektrolyt kan gebonden worden in gel (gelaccu) of bij een AGMaccu in een glasvezel mat (absorbent glass
mat). Als de glasvezelmat is opgerold, spreekt
men van een opgerolde celaccu oftewel een
cilindrische accu. Het aantal loodplaten in de
accu verschilt, afhankelijk van de dikte van
de platen.
3
Welk type accu wordt gebruikt
voor het starten van de motor
van de auto?
De motor start op een startaccu, genoemd
naar zijn functie. Dat kan de traditionele
accu zijn, met veel dunne loodplaten in een
vloeibaar elektrolyt van zwavelzuur. De vele
Tekst Linda Verkooijen
Foto’s Huib Verhoef e.a.
Tien vragen over accu’s
Stroomvoorraaddoos
Wie met de camper aan de stroompaal staat, heeft het qua elektriciteit bijna net zo makkelijk als
thuis: de stroom komt gewoon uit het stopcontact. Wie grotere vrijheid verkiest, maar ook in de
rimboe met de stofzuiger en de laptop aan de slag wil, ontkomt er niet aan zich te verdiepen in het
verschijnsel accu. Kampeerauto helpt een handje, met tien antwoorden op accuvragen.
4
Welk type is geschikt als
huishoudaccu?
Een huishoudaccu moet gedurende langere
tijd stroom kunnen leveren. Semi-tractieaccu’s, gelaccu’s en li-ionaccu’s zijn hier het
meest geschikt voor. Vanwege de gunstige
prijs wordt vaak een AGM-accu toegepast,
maar die is eigenlijk minder geschikt. De
AGM-accu is gemaakt als startaccu en kan bij
huishoudelijk gebruik te warm worden, wat
leidt tot slijtage van de glasvezelmatten. Een
AGM-accu van 140 Ah kost 290 euro.
5
dunne loodplaten zorgen ervoor dat de accu
kortdurend een hoge stroom kan leveren.
Aangezien dit ook veel warmte oplevert, mag
de startaccu maar kort worden belast. Extreme warmte vervormt de dunne loodplaten
gemakkelijk, wat de accu onherstelbaar zou
beschadigen. In de autosport is ontdekt dat
het aanbrengen van een glasvezelmat tussen
de loodplaten de accu veel beter bestand
maakt tegen extreme trillingen, die elke race
een accu kostten. Daarmee was de AGMaccu geboren.
Wat zijn de verschillen tussen
deze huishoudaccu’s?
Een gelaccu heeft minimale zelfontlading
en is onderhoudsvrij. Doordat het elektrolyt
gebonden is in een gel, kan het zuur niet uit
de accu lekken. Bij het juiste gebruik kan een
gelaccu gemakkelijk vijf jaar meegaan. Een
gelaccu van 140 Ah kost 470 euro.
Een semi-tractieaccu is net als de gewone
startaccu een natte accu, maar heeft dikkere
loodplaten en mag daarom dieper worden
ontladen. Dat maakt de accu geschikt als
huishoudaccu. Tijdens het laden komt er
gas vrij en treedt er waterverlies op, dus de
accu moet regelmatig worden bijgevuld met
gedestilleerd water. Ook is het belangrijk dat
de ruimte waar de accu staat geventileerd is.
Het voordeel is de relatief lage prijs: ongeveer
150 euro voor een accu van 130 Ah. Vergelijkbaar met de prijs van een startaccu.
Li-ion accu’s zijn relatief nieuw op de markt
voor de camperaar. Het grootste voordeel
is het gewicht: een li-ionaccu van 180 Ah
weegt 29 kilogram, terwijl een gelaccu
van 140 Ah al 49 kilogram weegt. Verder
produceert deze accu geen gas. Het grootste
nadeel is de prijs. De accu zelf is duur en
vanwege de specifieke laadkarakteristieken
heeft een li-ionaccu een aparte lader nodig,
die niet aanwezig is in de boordunit van de
camper. Het best is een lader met een eigen
accumonitoring. De prijs van een li-ionaccu
kan daardoor oplopen tot 6.500 tot 7.500
euro, inclusief inbouw.
6
Welk type accu is nodig voor
zonnepanelen?
Het type accu maakt niet uit. De solarlaadregelaar is veel belangrijker. Die regelt de
energie die vanaf het zonnepaneel naar de
accu gaat. Eenvoudige laadregelaars kennen
maar één oplaadproces, namelijk snelladen.
Dit is geen probleem als de accu niet vol is.
Maar als dat wel het geval is, bijvoorbeeld
doordat de camper ook aan de stroompaal
staat, kan de accu overgeladen raken. De
accu gaat koken, verliest vocht en daardoor
capaciteit en gaat eerder kapot. Een goede
solarlaadregelaar kan snelladen, normaalladen, druppelladen en laadt niet als de accu al
vol is. Op zo’n regelaar kun je aangeven wat
voor accu er is aangesloten. Als de laadregelaar de mogelijkheid heeft om meerdere
accu’s aan te sluiten, dan is bij de betere
laadregelaars per uitgang aan te geven >>
NKC Kampeerauto nr. 3/2014 | 27
welk type accu er op aangesloten is en kan
de laadregelaar per accu herkennen wat de
laadtoestand is. Het prijsverschil tussen een
eenvoudige solarlaadregelaar van 50 euro en
een duurdere van rond de 200 euro is snel
terugverdiend in de langere levensduur van
de aangesloten accu.
7
Wat moet er met de accu
gebeuren als de camper de
stalling in gaat?
Alle accu’s hebben last van zelfontlading.
Normaal gesproken verliest een accu ongeveer 1 à 2 procent van de aanwezige energie
per dag. De snelheid van zelfontlading is
afhankelijk van het type accu en de leeftijd.
Een ontladen accu kan reeds bevriezen bij
-5°C, aangezien in die toestand vrijwel al het
zwavelzuur uit het elektrolyt gereageerd is.
Een volledig geladen accu kan temperaturen
van -50°C tot wel -70°C hebben, voordat de
accu bevriest. Dan is er namelijk een hoge
concentratie zwavelzuur in het elektrolyt
aanwezig, met als gevolg een lager vriespunt
van het elektrolyt.
Het beste is het om de accu tijdens de
winterslaap van de camper eruit te halen en
op een losse acculader aan te sluiten. Indien
dit niet kan, is het aansluiten op 230 volt een
alternatief. Zet er een tijdschakelaar tussen,
zodat de accu tussendoor tijd heeft om weer
iets te ontladen.
Als de camper aansluiten op 230 volt ook
niet kan, laad de accu dan volledig op voor
het stallen en koppel de polen los. Tevens
helpt het om de bovenkant van de accu
schoon en droog te maken, om lekstromen te
voorkomen.
8
Wat is een diodeblok?
Een diodeblok maakt het mogelijk
dat de dynamo de startaccu en de huishoudaccu gelijktijdig laadt, zonder dat de stroom
van de ene accu naar de andere kan lopen.
Maar bij toepassing hiervan kan de acculader
van 230 volt, die in de boordunit zit, de
startaccu niet meer laden. Dit in tegenstelling tot bij een systeem met een relais.
28 | Kampeerauto nr. 3/2014 NKC
9
Kunnen accu’s parallel geschakeld worden?
Bij het parallel schakelen van accu’s telt de
capaciteit op en blijft het voltage gelijk. Om
verlies van capaciteit te minimaliseren, is het
van belang dat de accu’s van hetzelfde merk,
model en serie zijn en dat ze even oud zijn.
Dan zijn de verschillen in interne weerstand
zoveel mogelijk beperkt. Ook moeten de
accu’s zo dicht mogelijk bij elkaar staan en
gekoppeld worden met korte, dikke kabels,
met een grotere diameter dan het totaal aan
kabels dat naar de verbruikers gaat.
10
Hoe kan voortijdige veroudering van de accu worden
voorkomen?
Voortijdige veroudering is te voorkomen door
de accu niet te diep te ontladen, door de
accu niet te snel te laden en niet te overladen. Snel laden zorgt voor een versnelde
achteruitgang van de samenhang van de
loodplaten, met afbraak van stukken loodplaat tot gevolg. Bij het overladen gaat de
accu koken en verliest dus water. Dit aanvullen kan niet bij gesloten accu’s. Ook geeft het
corrosie van de positieve platen.
Regelmatig volledig opladen is wel goed,
met name als de accu langere tijd niet wordt
gebruikt. De ideale omgevingstemperatuur is
20°C. De levensduur halveert bij elke stijging
van 10°C. Tevens is het verhitten van de accu
zelf door snel laden en ontladen niet goed
voor de levensduur.
Bronnen
- Gerrit-Jan ten Voorde van Vodeg Camper
Products BV
- www.nkc.nl > advies
- www.mastervolt.nl
- www.traktiebatterijennederland.nl
- www.eco-logisch.nl
- www.victronenergy.nl
230V
Aggregaat of brandstofcel
Solar
laadregelaar
Dynamo
Solar
Boordunit
of
EBL
Acculader
Accu
De accu kan door verschillende bronnen worden geladen.
Voor de liefhebber:
rekenen in de camper
Vraag: De waterpomp (5 A) wordt op
een dag een uur gebruikt, drie lampen
van elk 10 watt (bij elkaar 2,5 A) branden twee uur en de verwarming (5 A) staat zes uur aan. Hoeveel stroom is er verbruikt?
raag: De camper staat op de camV
ping aan de stroompaal, met een
zekering van 6 A. Is dat voldoende
voor een koffie-zetapparaat van
1.000 watt?
Antwoord: Gebruikte accucapaciteit = ontlaadstroom x aantal uur gebruik.
ntwoord: Reken eerst uit hoeveel stroom
A
het koffiezetapparaat nodig heeft. Vermogen
(watt) = spanning (volt) x stroom (ampère),
dus anders gezegd: de stroom is het vermogen gedeeld door de spanning. Dat is dus
1.000 W/230 V = 4,35 A. Dat is minder dan
6 A, dus dat moet kunnen. Let er wel op dat
er geen andere stroomverbruikers aan staan,
zoals de acculader in de camper die de huishoudaccu en de startaccu aan het opladen is.
De waterpomp verbruikt 5 A x 1 h = 5 Ah, de lampen 2,5 A x 2 h = 5 Ah en de
verwarming 5 A x 6 h = 30 Ah. De totaal gebruikte accucapaciteit is 5 + 5 + 30
= 40 Ah.
Zo is te berekenen of de accucapaciteit voldoende is voor alles wat er per dag
aangesloten is en hoeveel er moet worden opgeladen in de camper. De accucapaciteit zoals die op de accu staat aangegeven, is echter wel een theoretische
waarde. Als de accu bijvoorbeeld 100 Ah is, zou dit in theorie genoeg moeten
zijn voor tweeënhalve dag vrij staan. Gemiddeld is de beschikbare capaciteit
van de accu echter zo’n 60 procent van de aangeduide waarde. Dat betekent
60 procent van 100 Ah is 60 Ah, dus genoeg om anderhalve dag vrij te staan
voordat de accu weer moet worden geladen. Meer hierover en een rekenprogramma is te vinden op www.nkc.nl > Advies > Kampeerauto > Stroomvoorziening > Energiebalans.
NKC Kampeerauto nr. 3/2014 | 29