Fertiliteitspreservatie bij borstkanker - Oncologie in perspectief

Fertiliteitspreservatie bij
borstkanker, wat zijn de
mogelijkheden?
AVL symposium 11 juni 2015
Eva Balkenende, arts onderzoeker CVV AMC
[email protected]
Achtergrond borstkanker
• Incidentie 2012: 14.296
• Incidentie < 40 jaar: 669 (4,7%)
• Behandeling:
- chirurgie
- (neo-)adjuvante chemotherapie risico op POI
- radiotherapie
- endocriene therapie (bij ER+)
- preventieve adnex extirpatie (BRCA mutatie)
- fertiliteitspreservatie
www.cijfersoverkanker.nl, richtlijn mammacarcinoom
Chemotherapie
• Risico afhankelijk van: leeftijd vrouw, type chemotherapie,
aantal cycli en dosis
Risico op premature ovariële insufficiëntie (POI)
Behandeling
Hoog (>70%)
Voorbereiding stamceltransplantatie
Middel (30-70%)
FEC 30-39 jaar
CMF 30-39 jaar
TAC 30-39 jaar
Laag (<30 jaar %)
4-8 cycli ABVD
FEC <30 jaar
CMF <30 jaar
AC 30-39 jaar
TC 30- 39 jaar
FECD 30-39 jaar
www.nnf-info.nl, Rodrigues-Wallberg et al 2010, Gracia 2011
Cryopreservatie embryo’s
Eicelvitrificatie
de Melker et al 2010
Cryopreservatie eierstokweefsel
Meirow et al 2005
Fertiliteitspreservatie methode
Risico op POI
Chirurgisch
Cryopreservatie
eierstokweefsel
IVF-technieken
Transpositie
ovarium
Expectatief
Ovariële stimulatie
GnRH-agonist
Cryopreservatie
embryo's
Eicelvitrificatie
Planning FP behandeling
Verwijzen FP
counseling
Diagnose
borstkanker en
stadiering
FP
Neo-adjuvante
chemotherapie
Operatie
Radiotherapie
6 mnd-2 jaar wachten
ER+: 5 jr endocriene therapie
BRCA +: prev adnexextirpatie
Operatie
Radiotherapie
of 4-6 weken
wachten
Adjuvante
chemotherapie
6 mnd-2 jaar wachten
ER+: 5 jr endocriene therapie
BRCA +: prev adnexextirpatie
Verwijzen FP
counseling
Diagnose
borstkanker en
stadiering
FP
FP
Ovariële stimulatie
• Duurt minimaal 2-3 weken afhankelijk van de cyclus
• Opbrengst: 8-10 eicellen per cyclus (afhankelijk van leeftijd!)
• Potentieel risico: piek E2
Verhoogd piek E2
• Tumor groei?
• Ongevaarlijk?
 Geeft onrust en angst bij behandelaren en patiënten!
Toevoeging tamoxifen/letrozol
Tamoxifen vs Letrozol
• Wereldwijd worden verschillende protocollen gebruikt
• Geen bewijs veiligheid en effectiviteit tamoxifen en letrozole
gedurende ovariële stimulatie bij vrouwen met borstkanker
• Echter; meeste richtlijnen adviseren letrozol gedurende
ovariële stimulatie
Oktay et al 2005, Loren et al 2013
STIM-trial
• Doel: vergelijken effectiviteit stimulatie protocollen bij
borstkanker
• Primaire uitkomstmaat: aantal eicellen verkregen bij de punctie
• Secundaire uitkomstmaat: aantal rijpe eicellen, aantal
eicellen/embryo’s ingevroren, piek E2
• Studie design: multicenter open label RCT; 3 studie-armen
• Sample size: 159 vrouwen
STIM-trial; patiënten
• Inclusie criteria:
-Borstkanker (ER positief/negatief/onbekend)
-18-42 jaar
-Kandidaat voor eicel of embryo cryopreservatie
• Exclusie criteria:
-Medicatie die studiemedicatie beïnvloed
-Huidig gebruik tamoxifen/letrozol
STIM-trial; flowchart
Stand van zaken STIM-trial
• 36 vrouwen geïncludeerd
• Deelnemende IVF-centra: AMC, VUMC, UMCU, Radboud
UMC, JBZ (St. Elisabeth, Erasmus MC, LUMC, Catharina ZKH volgen)
• Probleem:
- Aantal verwijzingen; grote regionale verschillen
- Tijdsdruk
- Goedkeuringsprocedures
Verwijzingen FP counseling
Bastings et al 2014
Verwijzen voor FP counseling
• Indien (latente) kinderwens
• Gespecialiseerd IVF centrum
• Doorgeven; ELM, (neo) adjuvante chemotherapie, ER
status, startdatum chemo, OK datum
• Verwijsbrief, MDO verslag, PA verslag en BSN
gegevens (+ e-mail adres)
• ‘Pil’ doorslikken
Take home message
• Bespreek zo snel mogelijk de kans op vervroegde
overgang met jonge vrouwen
• Bij kinderwens verwijzen voor fertiliteitspreservatie
counseling in gespecialiseerd centrum
• Alle vrouwen met borstkanker die eicellen of embryo’s
laten invriezen includeren in de STIM-trial!
Informatie
Fertiliteitspreservatie
• www.nnf-info.nl
• Richtlijn ‘Fertiliteitspreservatie bij vrouwen met kanker’
volgt eind 2015 (samenvoeging en update RL ‘cryopreservatie
ovariumweefsel’ en RL ‘behoud ovariële functie na
kankerbehandeling’)
• ASCO guideline: Fertility preservation for patients with cancer
(Loren et al. 2013)
STIM-trial
• www.studies-obsgyn.nl/STIM
• [email protected]
Vragen?