Astrologie is geen lieve maar gevaarlijke onzin

Astrologie is geen lieve maar gevaarlijke onzin
Na de ‘onderwijsverbeteringen’ worden astrologie en astronomie in de schoolboeken op één hoop gegooid
Het programma ‘Astrotijd’
is gestopt. Medewerkers
hadden geen astrologische
kennis. Maar dat maakt
weinig uit, zegt Vincent
Icke. Het is toch onzin.
V
olgens de astroloog die
mijn ouders na mijn geboorte raadpleegden zou ik
scheepskapitein worden. Zij was
sluw genoeg om niet ‘matroos’ te
zeggen: ¡Yo no soy marinero, soy capitán! Zo happen haar slachtoffers
gretiger in die hogere rang, en
kunnen de wichelaars beweren dat
ik toch ten minste ergens de baas
van ben geworden, als professor in
de theoretische astrofysica.
Astrologie is baarlijke nonsens.
De ‘berekeningen’ zijn aantoonbaar onjuist en de ‘voorspellingen’
zijn oppervlakkige kletspraat. Astrologen gebruiken gegevens
waarvan astronomen weten dat zij
allang niet meer kloppen. Ooit ‘bewezen’ astrologen dat er slechts
zeven planeten konden zijn. Totdat er meer werden ontdekt. Met
veel kunstgrepen werden die alsnog ingepast.
Nu gebleken is dat Pluto toch
geen planeet is maar een ‘Kuiperobject’, moeten ze die weer afvoeren. Sommige astrologievarianten
gebruiken een planeet (Vulcanus)
waarvan wij zeker weten dat die
niet bestaat. En sterrenbeelden
staan niet vast in de ruimte: sterren vliegen met honderden kilometers per seconde door onze
Melkweg. Na een half miljoen jaar
is er van de Grote Beer niks meer
over. Bovendien zijn er tal van sterren die, op het moment dat wij ze
zien, al niet meer bestaan omdat
ze zijn ontploft.
Astrologische ‘voorspellingen’
maken gebruik van oppervlakkige
formuleringen, zodat de lezer er
altijd wel iets in vindt wat ‘uitkomt’. Een voorspelling is zoiets
als: ‘Er zal u een ongeluk overkomen’. Wat dan? Koffie op uw overhemd? Lekke band? Frontale botsing op de A4? Een echte voorspelling bevat tijd, plaats, en middel:
‘Op 10 september 2008, te 14:22
plaatselijke tijd, zult u op de
Koornbeursbrug te Leiden worden
omvergelopen door een verstrooide professor in de theoretische astrofysica.’ Zo kunnen de astrologen het nooit.
Zelfs methodologisch gezien is
astrologie onhoudbaar. Er zijn
tienduizenden soorten astrologie,
maar slechts één sterrenkunde.
Geen twee astrologen zeggen hetzelfde in een horoscoop, tenzij het
afgesproken werk is. Maar wie
vraagt naar de Lorentz-transfor-
matie of naar de elektrische lading
van het t-quark, krijgt van een professor uit Samarkand precies hetzelfde te horen als van een student
uit Leiden. Voor een wetenschapper is het alleen daarom al duidelijk dat astrologie niet deugt.
Astrologie is onzin, maar is dat
erg? Ach, hmmm, nou ja. Het is
wel onzin, maar het is heel lieve
onzin, zeker vergeleken met de levensgevaarlijke
voorspellingen
van nationalisme en racisme. As-
ringen’ die allerlei didactiekpriesters op onze scholen hebben losgelaten, worden in schoolboeken astrologie en astronomie op één
hoop gegooid. Ook medici en
kwakzalvers worden in lesboeken
op voet van gelijkheid behandeld.
Het is een onthutsende ervaring
om mensen op tv te zien uitweiden
over astrologie, aura’s en graancirkels, zonder dat zij beseffen dat
hun kletspraatjes het heelal in
snellen door datgene wat zij ont-
Met de komst van betaal-tv en soortgelijke
agressieve commercie is de schade veel groter
trologische producten hebben wel
een functie. Enkele grote dagbladen schrijven geen woord over wetenschap, maar publiceren wel een
dagelijkse horoscoop.
Laatst was ik bij een trouwerij,
waar de ambtenaar van de burgerlijke stand uitgebreid inging op de
horoscoop van de echtelieden.
Wanneer iemand die de maatschappij vertegenwoordigt, zoiets
rustig kan doen, dan kan een wetenschapper zich beter drukken en
alvast een extra glas champagne
proberen te bemachtigen.
Is dat erg? Hmmm... toch wel
een beetje, want door de ‘verbete-
kennen: de wetenschap. Onlangs
zag ik hoe drie helder denkende
mensen – Karin Spaink, Marcel
Möring en Piet Borst – werden
weggehoond in een tv-confrontatie met zo’n leep kruidenvrouwtje.
Maar de camera’s waren al ingepakt toen Borst een gelovige, die
hem zojuist nog had verzekerd als
een kievit te lopen dankzij genoemde toverkol, op krukken naar
haar auto zag strompelen.
Is astrologie erg? Jazeker. Tot
voor kort ging er in astrologenland wel veel geld om, maar de
poet was verdeeld over veel praktiserenden en de gevolgen waren be-
perkt. Met de komst van betaal-tv
en soortgelijke agressieve commercie is de schade veel groter geworden. Het is vergelijkbaar met
het Sylvia Millecam-effect: een
ernstig zieke patiënt gelooft in de
voorschriften van een kwakzalver
– en sterft daardoor een jammerlijke en mogelijk onnodige dood.
Zulke dingen zijn echt vreselijk,
dus zo lief is de astrologie helaas
niet meer.
Ten slotte nog dit: astrologie is
niet alleen vals en voor echte gelovigen soms gevaarlijk, maar ook
bijzonder lelijk. Dat is een esthetisch argument en heeft dus geen
bewijskracht, maar toch vind ik
het gek dat de meeste mensen de
werkelijkheid minder aantrekkelijk vinden dan een fabeltje. Het is
juist zo prachtig om te begrijpen
wat zich in het heelal afspeelt.
Stel dat je oren hebt zo groot als
ons zonnestelsel. Dan kun je het
waaien van de wind in onze Melkweg horen, het knisteren van het
ijskoude winterweer van de interstellaire gasnevels, het sissende geboortegeluid waarmee jonge sterren hun gasvormige navelstreng
uitstoten, het donderende knallen
van ontploffende supernova’s.
Als je oren had die gevoelig waren voor radiostraling zou je de
pulsars kunnen horen. Sommige
van deze relativistische sterren
maken duizendmaal per seconde
een klikgeluid. Dat geeft een toon
die driemaal zo hoog is als het zoemen van een bij. Een bij is een centimeter groot en weegt nog geen
gram. Zo’n ster heeft een doorsnee
van 20 kilometer en weegt bijna
anderhalf maal zo veel als de zon.
Zo mooi zouden we het zelf niet
hebben kunnen verzinnen.
En je kunt het berekenen, als je
weet hoe. Met de Nederlandse supercomputer bij SARA in Amsterdam, aangestuurd door mijn trouwe Apple, kan ik laten zien wat er
van een zonnestelsel overblijft als
de centrale ster ontploft. Bij ons
gaat dat over vijf miljard jaar gebeuren. Dat is pas voorspellen.
Maar laat ik me niet te veel opwinden, en mij houden aan de
waargenomen feiten. Ergens tussen Mars en Jupiter draait een
steenklomp van een paar kilometer groot onverstoorbaar zijn
rondjes om de zon. Het is Asteroïde 7508 Icke, naar mij genoemd
door zijn ontdekkers, Ingrid en
Kees van Houten. Wie nu nog in de
invloed van planeten op ons leven
gelooft, is dus gewaarschuwd:
mijn dubbelganger houdt jullie
scherp in de gaten.
Vincent Icke is hoogleraar theoretische sterrenkunde aan de Universiteit Leiden.