Vroegtijdige weeën en/of een dreigende vroeggeboorte

Vroegtijdige weeën
en/of een dreigende
vroeggeboorte
BEHANDELING
Vroegtijdige weeën en/of een
dreigende vroeggeboorte
Je leest deze folder omdat je te maken hebt met vroegtijdige
weeën en/of een dreigende vroeggeboorte. In de folder lees
je wat we hier precies mee bedoelen en wat de oorzaken
kunnen zijn. Ook vind je informatie over onderzoeken die je
kunt verwachten en mogelijke behandelingen. Na behandeling
zijn er twee mogelijkheden: de bevalling zet door of niet. We
beschrijven beide situaties en wat die betekenen voor jou en je
baby.
Normale zwangerschapsduur
erop gericht om de bevalling zoveel mogelijk uit te stellen. De baby komt dan meer
volgroeid ter wereld.
Een zwangerschap duurt gemiddeld 40
weken. Een zwangerschapsduur van 37 tot
42 weken beschouwen we als de optimale
zwangerschapsduur om te bevallen.
Wat zijn (vroegtijdige)
weeën?
Weeën zijn pijnlijke samentrekkingen van
de baarmoeder. Ze zorgen ervoor dat de
baarmoedermond opengaat (ontsluiting).
Als de weeën meer dan 3 weken voor de
uitgerekende datum beginnen, spreken
we van vroegtijdige weeën. Vroegtijdige
weeën voelen niet anders dan weeën rond
de uitgerekende datum. Weeën zijn pijnlijk
en komen regelmatig. Door de weeën kun
je wat bloed, slijm en/of vruchtwater
verliezen.
Vroegtijdige weeën
Als je weeën krijgt vóór week 37 van de
zwangerschap, noemen we die ‘vroegtijdig’.
Bij vroegtijdige weeën is de kans groter dat
ook de bevalling te vroeg komt. Hoewel het
kindje dan al helemaal is aangelegd, zijn
met name de longetjes en hersenen dan
nog onvoldoende ontwikkeld. Een te vroeg
geboren baby heeft daarom vaak extra medische zorg nodig. Hoe vroeger de bevalling, hoe groter de kans dat de baby extra
zorg nodig heeft. Momenteel ligt de grens
voor levensvatbaarheid rond 25/26 weken.
De behandeling van vroegtijdige weeën is
1
Harde buiken
Het is, ook voor de gynaecoloog, niet
makkelijk in te schatten wanneer een
zwangere vrouw een grote kans heeft om
vroegtijdig te bevallen. Ook als je regelmatig baarmoedersamentrekkingen hebt en
de gynaecoloog denkt dat het vroegtijdige
weeën zijn, betekent dat nog niet dat de
bevalling dan ook te vroeg komt. Zelfs
zonder behandeling blijft de baby
uiteindelijk vaak lang genoeg zitten.
Harde buiken zijn geen weeën, maar normale samentrekkingen van de baarmoeder.
Deze komen meestal niet met regelmatige
tussenpozen, zoals weeën, maar verspreid
over de dag. Harde buiken zijn vaak meer
ongemakkelijk dan echt pijnlijk. Ze veroorzaken geen ontsluiting.
Mogelijke oorzaken van
vroeggeboorte
Inwendig onderzoek
Om in te schatten of een vroeggeboorte
dreigt, kan de verloskundige of gynaecoloog verschillende onderzoeken doen. Het
belangrijkste onderzoek is inwendig onderzoek (vaginaal toucher). De verloskundige
of gynaecoloog voelt dan met 2 vingers in
de vagina of er ontsluiting is en of de baarmoedermond te zacht is voor de zwangerschapsduur. Als er toenemende ontsluiting
is of toenemende veranderingen van de
baarmoeder spreekt men van een dreigende vroegtijdige bevalling.
In Nederland wordt 7 tot 8% van alle baby’s
te vroeg geboren. Vaak is de oorzaak onbekend. Wel kennen we een aantal risicofactoren. De kans op een vroegtijdige bevalling
blijkt groter in de volgende situaties:
• Je bent al een keer eerder te vroeg bevallen.
• Je hebt een operatie gehad waarbij de
baarmoedermond is verkort (bijvoorbeeld bij een conisatie).
• Jouw moeder heeft vroeger het DEShormoon gebruikt (DES (diëthylstilbestrol) is een middel dat artsen tussen
1947 en 1974 o.a. bij een dreigende
miskraam of vroeggeboorte voorschreven). Bij DES-dochters kan de baarmoedermond verkort zijn.
• Je bent zwanger van een meerling.
• Je hebt te veel vruchtwater
(polyhydramnion).
• Je hebt bloedverlies.
• De vliezen breken te vroeg.
• Je hebt een slappe baarmoedermond
(cervixinsufficiëntie).
• Je bent ziek tijdens de zwangerschap
(bijvoorbeeld blindedarmontsteking of
longontsteking).
Andere mogelijke onderzoeken:
Inwendige echo
Dit is een echoscopisch onderzoek om de
lengte van de baarmoedermond te meten.
Een dunne echosonde wordt voorzichtig
ingebracht in de vagina. Voor dit onderzoek
moet je blaas leeg zijn. Het onderzoek is
onschadelijk voor je kindje en veroorzaakt
geen vroege weeënactiviteit. Een lengte
van de baarmoedermond van meer dan 35
mm is geruststellend, terwijl een lengte
minder dan 15 mm een aanwijzing is voor
een vroegtijdige bevalling.
Uitwendige echo
Onderzoek
Dit is een ‘gewone’ echo, waarbij met de
2
NICU (Neonatale Intensive Care). Wij werken het meest samen met het dichtbij gelegen Wilhelmina Kinderziekenhuis.
geleider over de buikwand wordt bewogen.
Hiermee kan de arts de ligging en grootte
van de baby, de placenta en de hoeveelheid
vruchtwater onderzoeken.
Welke behandeling het best past bij een
dreigende vroeggeboorte, hangt af van een
aantal dingen:
• de duur van de zwangerschap;
• je conditie;
• de conditie van je kind;
• de mate van ontsluiting.
Kweek
Met een wattenstokje wordt een beetje
vocht of materiaal afgenomen van de ingang van de vagina om eventuele infectiesjeit te sluiten.
Urineonderzoek
Je urine wordt onderzocht om te zien of je
een blaasontsteking hebt.
Hierna volgt een opsomming van mogelijke
behandelingen.
CTG (cardiotocografie)
Bedrust
Een CTG is een registratie van de hartslag
van de baby en van de weeënactiviteit. Dit
zegt iets over de gezondheid van de ongeboren baby. Voor deze registratie krijg je
twee banden om je buik met daaraan twee
ronde sensoren. Eén sensor registreert de
hartslag van de baby. De andere registreert
de samentrekkingen van de baarmoeder.
De registratie duurt ongeveer 30 minuten.
Bedrust geeft minder harde buiken en
vermindert de kans op vroeggeboorte.
Behandeling van blaasontsteking
Als je een blaasontsteking hebt, krijg je
daarvoor antibiotica. Behandeling van de
ontsteking vermindert vaak al de
weeënactiviteit.
Weeënremmende medicijnen
Waarom weeënremmers?
Behandeling van een
dreigende vroeggeboorte
Wanneer je tussen de 29 en 34 weken
zwanger bent, kan je arts besluiten om je
weeënremmende medicijnen te geven. De
bedoeling hiervan is om de bevalling uit te
stellen. Je krijgt ook een injectie met een
middel om de longrijpheid van de baby te
versnellen (zie ook hierna bij
‘corticosteroïden’). Door de bevalling uit
te stellen, krijgt dit middel de kans om te
werken. Ook kan het uitstel van de bevalling ervoor zorgen dat er tijd genoeg is voor
overplaatsing naar een ander ziekenhuis.
Als na de onderzoeken de kans groot lijkt
op een vroegtijdige bevalling, adviseert de
gynaecoloog een opname in het ziekenhuis.
Waar je het beste opgenomen kunt worden,
hangt af van de zwangerschapsduur. Vanaf
een zwangerschapsduur van 31 weken en
een gewicht van 1000 gram kunnen pasgeboren baby’s goed behandeld worden in het
St. Antonius Ziekenhuis. Ben je minder dan
31 weken zwanger, dan krijg je de beste
zorg op een gespecialiseerde afdeling voor
te vroeg geboren baby’s: een zogeheten
Atosiban
3
Wat kun je zelf doen?
Het medicijn dat wij gebruiken om de
weeën te remmen heet atosiban. Het werkt
tegen het weeënstimulerend hormoon
oxytocine. Je lichaam maakt oxytocine aan
om de baarmoeder te laten samentrekken en zo dus de bevalling op gang te laten
komen. Omdat dat in jouw geval nog te
vroeg is, proberen we het te remmen met
atosiban. Het middel heeft geen belangrijke bijwerkingen voor moeder en kind. Je
krijgt het via een infuus, meestal voor twee
dagen (48 uur).
Je houdt zoveel mogelijk bedrust. Wel mag
je naar het toilet gaan en douchen. Heb je
het gevoel dat de weeën veranderen, vaker
komen en/of pijnlijker worden, of beweegt
je kind minder dan je gewend was? Meld dit
dan aan de verpleegkundige.
Afdeling Neonatologie
Vanaf een zwangerschapsduur van 31
weken kunnen pasgeborenen in het
St. Antonius Ziekenhuis verzorgd worden.
De afdeling Neonatologie heeft twaalf
high care couveuses en drie medium care
couveuses met bewaking. De couveuseafdeling is vlakbij de kraamsuites van St.
Antonius Alnatal. Als je dat wilt, kun je voor
de geboorte al gaan kijken op de afdeling
Neonatologie of persoonlijk vragen stellen
aan een kinderarts.
Andere middelen
Soms adviseert de gynaecoloog andere
weeënremmers: Indocid® zetpillen of
Adalat® tabletjes. Als dit voor jou geldt krijg
je hier apart uitleg over.
Corticosteroïden
(bijnierschorshormoon)
In combinatie met de weeënremmende
medicijnen krijg je corticosteroïden (bijnierschorshormonen). Deze bevorderen de
rijping van de longen van je kind. Je krijgt
de hormonen via twee injecties, met 24 uur
ertussen. Het duurt ongeveer 48 uur voordat de corticosteroïden zijn ingewerkt.
Daarna wordt over het algemeen de weeënremming gestopt en een eventuele vroeggeboorte geaccepteerd.
Als de bevalling niet
doorzet
Als de weeënactiviteit afneemt of zelfs
stopt, is bedrust niet meer nodig. Je kunt
dan geleidelijk aan weer gewoon gaan
rondlopen. Als dit goed gaat en de weeënactiviteit niet weer toeneemt, mag je na
een paar dagen weer naar huis. Het advies is
wel om thuis nog zoveel mogelijk rust te
houden. Pas als blijkt dat de weeënactiviteit
niet terugkomt, pakt je je dagelijkse
activiteiten weer op. Je kunt dan als je dat
wilt ook gerust weer seks hebben. Ook kun
je eventueel weer gaan werken. Als je
eerder bij de verloskundige of huisarts
onder controle was, is het eventueel
mogelijk dat deze later de zorg weer
4
overneemt.
Als de bevalling doorzet
Een premature baby kan meestal op de
natuurlijke manier geboren worden. Tijdens
de bevalling is in de meeste gevallen een
kinderarts aanwezig of direct oproepbaar.
Omdat een te vroeg geboren baby minder
reserves heeft dan een voldragen baby,
bewaken wij de hartslag van je kind tijdens
de bevalling.
Afhankelijk van de zwangerschapsduur
wordt de baby vrij snel na de geboorte in
de couveuse gelegd om afkoeling te
voorkomen.
Ook aan een te vroeg geboren baby kun je
borstvoeding geven. Het drinken aan de
borst gaat alleen vaak minder goed, omdat
de zuigreflex nog niet krachtig genoeg is. In
dit geval is kolven een goede oplossing. De
afgekolfde moedermelk wordt dan via een
slangetje (sonde) gegeven. Bij St. Antonius
Alnatal en op de afdeling Neonatologie
werken lactatiekundigen, waarbij je terecht
kunt met al je vragen rond borstvoeding.
Vragen
Heb je na het lezen van deze folder nog
vragen? Stel ze dan gerust aan je
verpleegkundige en/of behandelend arts.
5
St. Antonius Alnatal
Telefoon 088 - 320 64 00
Telefoon spoed 088 - 320 64 11 (24 uur per dag bereikbaar)
[email protected]
www.antoniusalnatal.nl
Locaties St. Antonius Alnatal
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht
Soestwetering 1, Utrecht
(Leidsche Rijn)
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein
Koekoekslaan 1, Nieuwegein
6
Meer weten?
Ga naar www.antoniusalnatal.nl
AN 27/05-’13
Dit is een uitgave
van St. Antonius Ziekenhuis