Samenvatting aardrijkskunde H1. 1.1 Op reis door Australië. Wat moet je leren ?: LB Waar AK over gaat Verschil tussen ingerichte landschappen en natuurlandschappen Verschil in oppervlakte en bevolkingsdichtheid tussen Nederland en Australië WB Natuurlijke elementen in inrichtingselementen herkennen op foto’s en tekeningen W6A en W6B zelf een lijndiagram tekenen W8 uittreksel § 1 Begrippen Gebied, regio, bevolkingsdichtheid, ingericht landschap, inrichtingselementen, natuurlandschap, natuurlijke elementen aardrijkskunde gaat over gebieden: een stuk van het aardoppervlak. Het geheel regio kan klein of groot zijn. Australië is een dun bevolkt land, het is een heel groot land, 18x groter dan Nederland, en toch wonen er maar 20 miljoen mensen, 2,5 inwoners per km2,de inwoners per km2 noemen we de bevolkingsdichtheid. Ingerichte landschappen: bijna elk stukje grond is ingericht overal zie je steden met huizen, wegen, windmolens etc. deze dingen noem je inrichtingselementen: zijn door mensen aangebracht. In Australië vind je de meeste ingerichte landschappen in de kustgebieden. In het dunbevolkte deel zie je veel natuurlandschappen: landschappen waar mensen (bijna) niets hebben veranderd, bergen, rivieren , woestijnen er zijn alleen natuurlijke elementen, dus niet door mensen ingericht, bij aardrijkskunde kijk je naar de rol van mensen, wat hebben ze veranderd en wat is over van de natuur? Sydney is een beroemde stad, gelegen aan de grote oceaan, de grootste stad van Australië met 4,3 miljoen inwoners. Melbourne ligt er ook in de buurt. 8 miljoen inwoners in totaal, 40% van alle Australiërs. Aan de kust bestaat het landschap uit akkers weilanden en bossen. Hoe verder je naar het binnenland gaat hoe droger het wordt. Grote Sheepstations (schapenbedrijven) en cattlesstations(rundveebedrijven) grote Sheepstations en Cattelesstations liggen afgelegen met veel grond anders kun je geen vee houden in een droog gebied. Dit droge binnenland staat bekend al Outback(wildernis),er groeit vooral veel gras, struiken en lossen bomen, er zijn veel onverharde wegen ,benzinestations, winkels. Outback is een gebied van de oorspronkelijke bewoners van Australië de Aboriginals(ongeveer 450 000) de andere aussies zijn vooral afstammelingen van Europeanen. 1.2 Australië in kaarten Wat moet je leren? LB Vier dingen die nodig zijn bij kaartlezen Bevolkingsspreiding en bodem gebruik in Australië (figuur 6 en 7) WB W9 topo. Australië Afstand uitrekenen met behulp van de schaal Rol van neerslag (W10) en temp. (W11) bij de bevolkingsspreiding (fig.6) en bij het bodemgebruik (fig.7) W12 uittreksel § 2 Begrippen Kaart, gebied, overzichtskaart, thematische kaart, Bevolking spreiding, kaartlezen, legenda, schaal Overzichtskaart van Australië. Kaart: is een verkleinde tekening van een gebied, Overzichtskaart: is een kaart met topografie, hoogteligging, wegen en spoorlijnen. Namen van de belangrijkste steden, rivieren en bergen staan erop. Het verteld je dus al veel over een land. Thematische kaart: kaart met één onderwerp. Figuur 6 LB laat zien hoe de mensen verdeeld zijn over het land. Meeste wonen in kustgebied, binnenland is leeg. De bevolkingsspreiding is ongelijk. Bevolkingsspreiding: binnenland dun bevolkt, kustgebied dichtbevolkt. Figuur 7 LB gaat over bodemgebruik. Je ziet dat niet alle delen door mensen worden gebruikt. Kaartvaardigheden. Om een kaart te kunnen begrijpen heb je 4 dingen nodig, dit heet kaartlezen. 1 Titel: onderwerp en/of gebied op de kaart 2 Legenda: betekenis van de kleuren en symbolen 3 Schaal: hoeveel het gebied is verkleind 4 Noordpijl: pijl die het noorden van de kaart aangeeft. 1.3 het leven in Perth wat moet je leren? LB ligging en omvang in de stad Perth belangrijkste verschillen tussen fig.12 en fig.13 WB afstand uitrekenen met behulp van de schaal zelf een lijndiagram tekenen zelf een route intekenen op een kaart antwoordt op de kernvragen begrippen suburb, kaart, plattegrond, Perth is de hoofdstad van west Australië, de stad ligt afgelegen en ver verwijderd van andere grote steden, en ligt aan de Swan-rivier, skyline met hoge wolken krabbers. Buiten het centrum woonwijken met laagbouw, buitenwijken noemen we suburbs. Het stadsgebied is net zo groot als provincie Utrecht. Kallaroo is een wijk in het noorden van Perth, Kallaroo betekent bij Aboriginals de weg naar zee. Kallaroo is een wijk met vrijstaande huizen en grote tuinen, er is ook een groot winkelcentrum. In kallaroo is geen middelbare school, je kunt dus naar de middelbare school in Karrinyup, je kunt er snorkelen en je ziet veel dolfijnen. Plattegrond: een kaart van een wijk, dorp of stad met alle straten en huizenblokken erop (fig.13 is kaart van een groter gebied, fig. 12 is een plattegrond van de wijk Kallaroo) 1.4 Vliegen met Google Earth Wat moetje leren? LB Verschil tussen inzoomen en uitzoomen 5 schaalniveaus: lokale, regionale, nationale schaal, internationale en mondiale schaal WB Het schaalniveau van kaarten bepalen Werken met Google Earth Begrippen Inzoomen, uitzoomen, schaalniveau, bevolkingsdichtheid, suburb, bevolkingsspreiding Met Google Earth kun je inzoomen en uitzoomen, inzoomen: dichterbij, uitzoomen: verder weg. Je kunt uitzoomen totdat je de hele aardbol ziet. Als inzoomt op een dorp of stad werk je op een lokale schaal, zoom je uit naar de wereld als geheel werk je op mondiale schaal, daartussen in zijn nog drie andere schaalniveaus: schaal waarop je naar de wereld kijkt. Wanneer je van schaalniveau veranderd kijk naar een ander onderwerp ( kan bevolkingsspreiding/bevolkingsdichtheid). De schaal niveaus zijn: lokale schaal, regionale schaal, nationale schaal, internationale schaal, mondiale schaal. 1.5 hoe ver is het naar? Wat moet je leren? LB verschil tussen absolute en relatieve afstand verschil tussen emigratie en immigratie waarom relatieve afstand voor iedereen anders is waarom relatieve afstand kan veranderen vier hulpmiddelen in de aardrijkskunde: lijndiagram, cirkeldiagram, staafdiagram, tabel WB waarom afstand over de weg(meestal)groter is dan de absolute afstand zelf een cirkeldiagram en een staafdiagram maken Begrippen emigrant, immigrant, absolute afstand, relatieve afstand, lijndiagram, cirkeldiagram, staafdiagram Op 13 mei 1787 vertrok de Engelse kapitein Arthur Philip naar Australie met 11 schepen. 18 januari 1788 kwam die aan in Botany Bay. Op 26 januari gingen ze verder, omdat er geen drinkwater was, ze bouwden iets noordelijker een nederzetting, die later zou uitgroeien tot de stad Sydney. 26 januari is derhalve een feestdag genaamd Australia Day. Velen mensen volgen de weg naar Australie, vooral aan de oostkust, zuidkust. Mensen die hun land verlaten en ergens anders gaan wonen heten emigranten. Als ze aankomen in hun nieuwe land zijn het immigranten. De reis naar Australië duurde vroeger erg lang, wel acht maanden deed kapitein Arthur Phillip en zijn mannen er over, voor de relatieve afstand is dat hij kan veranderen, de relatieve afstand is niet voor iedereen gelijk: de een met de fiets de ander met de auto. Staafdiagram: een overzicht van getallen met behulp van een staaf (of staven) Cirkeldiagram: een overzicht van getallen met behulp van een cirkel (of cirkels) Lijndiagram: een overzicht van getallen met behulp van een lijn (of lijnen) 1.6 Evenaar: Lijn die de aarde in twee helften verdeeld, noordelijk en zuidelijk halfrond Noordelijk halfrond: bovenste helft van de aardbol Zuidelijk halfrond: onderste helft van de aardbol Breedtecirkel of parallel: cirkel die plaatsen van gelijke breedteligging verbindt Breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar Noorderbreedte NB: breedteligging op het noordelijk halfrond Zuiderbreedte ZB: breedteligging op het zuidelijk halfrond Lage breedte: als een plaats dicht bij de evenaar ligt Hoge breedte: als een plaats ver van de evenaar ligt Lengtecirkel of meridiaan: cirkel die plaatsen van gelijke lengteligging verbindt Nulmeridiaan: de lengtecirkel die over Greenwich (bij Londen) loopt Lengteligging: de afstand van een plaats tot de nulmeridiaan Oosterlengte OL: afstand tot de nulmeridiaan van een plaats ten oosten ervan Westerlengte WL: afstand tot de nulmeridiaan van een plaats ten westen ervan