Voedingsadviezen bi risicofactoren voor hart

Voedingsadviezen bij risicofactoren voor hart- en vaatziekten
pagina 1 van 3
Voedingsadviezen bij risicofactoren voor hart- en vaatziekten
Versiedatum: januari 2012
Bij een bepaalde vraag, klacht of ziekte kan de huisarts of praktijkmedewerker
deze brief aan u meegeven. Deze informatie is niet bedoeld om een gesprek met
de huisarts te vervangen.
Uw gezondheidssituatie kan anders zijn dan hier wordt beschreven.
Wat zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten?
Risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn eigenschappen of gewoontes die
maken dat u een verhoogde kans heeft om hart- en vaatziekten te krijgen.
Voorbeelden van hart- en vaatziekten zijn vernauwing van de slagaderen
(aderverkalking), angina pectoris (pijn op de borst), nierbeschadiging, een
hartinfarct of een beroerte.
De belangrijkste risicofactoren voor het ontstaan van hart- en vaatziekten zijn:
• een hart- en vaatziekte hebben (gehad),
• diabetes mellitus (suikerziekte),
• reumatoïde artritis,
• verminderde werking van de nieren,
• hoge bloeddruk,
• een verhoogd cholesterolgehalte,
• een vader, moeder, broer of zus die vóór de leeftijd van 65 jaar een hart- of
vaatziekte heeft gekregen,
• roken, (de grootste risicofactor)
• stress,
• te weinig lichaamsbeweging,
• overmatig alcoholgebruik,
• ongezonde voeding,
• overgewicht.
Het risico op hart- vaatziekten neemt toe met de leeftijd en is voor mannen groter
dan voor vrouwen. Iemand van Hindoestaaanse afkomst heeft een grotere kans
op hart- en vaatziekten. Sommige factoren geven meer risico dan andere; samen
versterken ze elkaar.
Als u al een hart- en vaatziekte heeft (gehad), dan heeft u een verhoogde kans
om (opnieuw) problemen aan hart en vaten te krijgen zoals angina pectoris, een
hartinfarct of een beroerte. Ook kunnen uw nieren hierdoor beschadigen.
Adviezen om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen
U kunt zelf veel doen om uw risico op hart- en vaatziekten verlagen:
• eet gezond;
• rook niet;
• zorg dat u minstens vijf dagen per week een halfuur actief beweegt door
bijvoorbeeld te fietsen, stevig te wandelen of te tuinieren;
• beperk het gebruik van alcohol tot maximaal twee glazen per dag;
• zorg voor een gezond gewicht.
Waarom gezonde voeding?
Gezonde voeding helpt om uw risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Gezonde
voeding vermindert de kans op andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten
http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_voorlichting/NHGPatientenbrieven/NHGPatientenbrief/PBK10d.htm
14-5-2012
Voedingsadviezen bij risicofactoren voor hart- en vaatziekten
pagina 2 van 3
zoals diabetes mellitus, een te hoog cholesterolgehalte, overgewicht en hoge
bloeddruk.
Hoe eet u gezond?
Voor gezond eten gelden de volgende adviezen:
Eet gevarieerd
Een gevarieerde voeding levert alle voedingsstoffen die u nodig heeft.De basis
voor een gevarieerde voeding voor volwassenen bestaat dagelijks uit:
• brood: 4-7 sneetjes;
• aardappelen, rijst, pasta, bonen, erwten of couscous: 3-5 opscheplepels;
• groente, rauwkost: 4 groentelepels;
• fruit: 2 vruchten;
• zuivel: 400-500 ml magere melkproducten en 1 plak magere kaas (30+ en
20+kaas);
• mager vlees, vis, kip, kalkoen, ei of plantaardige vleesvervangers zoals
tempé, tahoe of sojaproducten: 100-120 gram (vleeswaar voor op de
boterham inbegrepen);
• halvarine dieetmargarine, olie of vloeibare bak- en braadproducten: 20-35
gram (15 gram = 1 eetlepel);
• drinken: 1,5 liter (8 tot 12 glazen, melkdranken inbegrepen).
Extra vitaminepillen zijn hierbij niet nodig.
Eet niet te veel
Voor een gezond gewicht is het belangrijk om niet te veel te eten en voldoende te
bewegen. Drie maaltijden per dag vormen een goede basis om alle
voedingsstoffen binnen te krijgen. Als u zich houdt aan de basisadviezen voor
gezonde voeding, hoeft u alleen bij tussendoortjes te letten op de calorieën.
Geschikte caloriearme tussendoortjes zijn een biscuitje, rijstwafel, een handje
popcorn of een paar zoute stokjes, stukjes rauwkost en bouillon. Kies vaker voor
dranken zonder calorieën zoals koffie en thee zonder melk en suiker, (mineraal)
water en light-frisdranken.
Tussendoortjes als gebak, chocola, chips, snacks, frisdrank, sap en alcohol zijn
calorierijk. Neem deze alleen bij uitzondering en in kleine hoeveelheden,
bijvoorbeeld één chocolaatje, een plakje ontbijtkoek, een speculaasje of een
handje wokkels. Een of twee glaasjes alcohol op een dag kunnen geen kwaad,
maar drink bij voorkeur niet elke dag.
Bent u te zwaar, dan is het goed te weten dat 5 tot 10 procent daling in uw
gewicht al een flinke gezondheidswinst oplevert. Maar eet niet te weinig, want dan
bent u sneller geneigd om toe te geven aan de ‘lekkere trek’ en kunt u weer te
veel of ongezond gaan eten.
Eet minder verzadigd vet
Verzadigd vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Eet daarom minder
verzadigd vet en kies in plaats daarvan voor onverzadigd vet. Verzadigd vet zit in
(volle) zuivelproducten en ‘verborgen’ in koekjes, gebak, chocola en snacks. Vaak
staat op de verpakking van een product vermeld wat voor vetten er in zitten.
Gebruik (dieet)margarine voor op uw brood, en olie of vloeibare bak- en
braadproducten voor het koken.
Kies voor magere melkproducten, mager vlees (kip, kalkoen, rosbief, achterham,
rookvlees) en vis. Vette vissoorten (zoals zalm, haring, heilbot, sprot en makreel)
bevatten vetzuren die juist goed zijn voor uw hart en bloedvaten. Eet daarom bij
voorkeur twee keer per week (vette) vis.
Eet veel groente, fruit en brood
Van deze producten kunt u veel eten: er zitten weinig calorieën in, maar wel veel
voedingsstoffen. Bovendien geven ze een ‘vol’ gevoel, zodat u minder snel te veel
eet. Groente en fruit verminderen onder andere het risico op hart- en vaatziekten
http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_voorlichting/NHGPatientenbrieven/NHGPatientenbrief/PBK10d.htm
14-5-2012
Voedingsadviezen bij risicofactoren voor hart- en vaatziekten
pagina 3 van 3
en sommige vormen van kanker. Varieer zoveel mogelijk in groente en fruit en
neem liever volkorenbrood dan witbrood.
Wees zuinig met zout
Voeg geen zout toe aan het eten. Alle voedingsmiddelen bevatten van nature al
een beetje zout. Gebruik eventueel kruiden, uien, knoflook of citroen in plaats van
zout. Vermijd kant- en klaar maaltijden, -soepen, -sauzen en -kruidenmix: deze
bevatten meestal veel zout.
Heeft u nog vragen?
Als u na het lezen van deze brief nog vragen heeft, dan kunt u daar bij een
volgend contact op terugkomen.
Meer informatie over dit en andere onderwerpen is te vinden op www.thuisarts.nl.
© 2012 NHG
http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_voorlichting/NHGPatientenbrieven/NHGPatientenbrief/PBK10d.htm
14-5-2012