nota Evaluatie dierenwelzijn 2009 November 2009 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN Geregistreerd onder nummer RAP/2009/29873 Inhoudsopgave 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) Inleiding Samenvatting Dierenambulance Stichting Kerbert Dierentehuis Knaagdierencentrum Circussen Vissen en hengelsport Beheer en onderhoud water Honden In het wild levende dieren Kinderboerderij Dierendorp 3 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 1. Inleiding Bijna drie jaar geleden (februari 2007) heeft de raad de nota Dierenwelzijn vastgesteld. In deze notitie staat bij de maatregelen (hoofdstuk 11, beleidsstandpunten een maatregelen) genoemd dat de nota jaarlijks geëvalueerd wordt op het effect van ingezet beleid, behaalde resultaten en benodigde financiële middelen naar het dierenasiel, dierenambulance en knaagdierencentrum. Deze evaluatie heeft tot op heden niet plaatsgevonden, maar gebeurd door middel van deze evaluatie alsnog. Alle onderwerpen zoals die genoemd zijn in de nota Dierenwelzijn zijn in deze notitie geëvalueerd. Daarnaast zijn naar aanleiding van verzoeken en of voortgaande ontwikkelingen nieuwe beleidsrichtingen opgenomen. 4 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 2. Samenvatting De strekking uit de nota Dierenwelzijn (hierna de nota) is dat wettelijke taken vanuit de gemeente op het gebied van de opvang en verzorging van dieren niet gesubsidieerd moeten worden maar hiervoor de werkelijke kosten betaald dienen te worden. Dit heeft ondertussen landelijke bekendheid en navolging gekregen onder de naam ‘’Het Heemskerkse Model’’ (onder meer via de VNG). Onderdeel hiervan zijn prestatiecontracten die wij hebben afgesloten met de Stichting Dierenambulance Kennemerland, Stichting Knaagdierencentrum Heiloo en het Vogelopvangcentrum Zaanstreek. Hiermee zijn zowel de doelstellingen voor de dierenambulance, het knaagdierencentrum alsook voor de vogelopvang gehaald. Het staat niet expliciet genoemd in de nota, maar het zou in lijn zijn met het ‘’Heemskerkse Model’’ als wij ook voor het Kerbert Dierentehuis de werkelijke kosten vergoeden als uitvoering van een wettelijke taak. Maar wat wordt nu verstaan onder de wettelijke taak? Strikt genomen is dat twee weken opvang. Veel dieren worden binnen twee weken opgehaald door de wettelijke eigenaar, maar er zijn ook dieren die niet worden opgehaald en na een bepaalde periode worden herplaatst bij een nieuwe eigenaar. Soms zitten dieren er enkele maanden. In de huidige tijd waarin dierenwelzijn belangrijk wordt gevonden is het geen optie de dieren na twee weken af te maken. Opnieuw loslaten is ook geen optie omdat dit overlast, plagen en ziekten in de gemeente teweeg kan brengen. Vorig jaar (2008) bedroegen de kosten voor de opvang van katten en honden uit Heemskerk € 44.390,-. Wij betalen op dit moment jaarlijks € 11.505,-. Het verschil tussen de werkelijke kosten voor opvang van zwerfhonden en zwerfkatten uit Heemskerk en hetgeen wij als bijdrage betalen wordt tot nu toe bijgelegd door de Dierenbescherming. Het Kerbert Dierentehuis heeft aan ons via een brief aangegeven dat deze situatie voor de Dierenbescherming niet langer haalbaar is. Dit heeft te maken met teruglopende inkomsten, minder vrijwilligers waardoor er naast vrijwilligers enkele vaste krachten nodig zijn en de dierenbescherming ook andere doelen heeft dan een asiel. De brief is van juli 2009 waarna ambtelijke en bestuurlijke afstemming moest plaatsvinden. Hierdoor was het niet meer mogelijk deze beleidswijziging op te nemen in de najaarsnota. Voorgesteld wordt de helft van de kosten voor onze rekening te nemen en de andere helft te laten vergoeden door de dierenbescherming (vanuit o.a. schenkingen, collecteopbrengst en legaten). De portefeuillehouder zal er bij zijn collega portefeuillehouders in Velsen, Beverwijk en Uitgeest op aandringen het voorbeeld van de gemeente Heemskerk te volgen. Op deze wijze heeft het Kerbert Dierentehuis voor de komende jaren een stabiele financiële toekomst voor zich. Dit voorstel is besproken met het bestuur van het Kerbert dierentehuis. Het huidige pachtcontract met hengelsportvereniging Het Snoekje loopt tot 31 december 2010. Het is nu zo dat alleen in verpacht viswateren legaal gevist mag worden. In de andere wateren is dit verboden, maar veel mensen weten dit niet en zo wordt er ook in dit water gevist. Om duidelijkheid te scheppen en meer ‘grip’ te krijgen op de situatie stellen wij u voor om al het viswater voor telkens twee jaar aan Het Snoekje te verpachten en in het contract onder meer op te nemen het weidelijk vissen te promoten. 5 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 3. Dierenambulance Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek (BW) geeft een regeling voor de opvang van weggelopen (huis)dieren. Net zoals alle gevonden zaken kunnen gevonden dieren aan de gemeente ter bewaring worden gegeven. Gezien de affectiewaarde van dieren bepaalt artikel 5:8 BW dat deze dieren door de gemeente in beginsel ten minste twee weken in bewaring worden gehouden. Na afloop van de termijn van 2 weken is de burgemeester bevoegd het dier zo mogelijk tegen betaling van een koopprijs aan een derde over te dragen. Mocht dit laatste zijn uitgesloten, dan is de burgemeester bevoegd het dier te doen afmaken. Omdat de gemeente niet zelf dieren in bewaring neemt, zijn daarvoor dierenopvangcentra in het leven geroepen. En omdat een (gewond) dier daar niet zelf heen kan lopen, is er een dierenambulance. De strekking in onze nota is dat wettelijke taken niet gesubsidieerd moeten worden maar hiervoor de werkelijke kosten betaald dienen te worden (het zogenaamde ‘’Heemskerkse Model’’). Als actiepunt dat hieruit voortvloeit, staat het volgende opgenomen in de nota. De subsidie in de begroting 2007 wordt omgezet in ‘’dienstverlening/uitbestede werkzaamheden’’. Dit wordt per jaar geregeld op basis van de werkelijk gemaakte kosten. De afgelopen periode is overleg geweest met de dierenambulance over de vraag hoe wij de gemaakte kosten door de dierenambulance (gestaffeld) kostendekkend gaan vergoeden. Om een geleidelijke overgang van huidige ritprijs naar werkelijke ritprijs te bewerkstelligen, is gekozen voor een gefaseerde verhoging tot 2011. Voor Heemskerk wordt uitgegaan van gemiddeld 950 ritten per jaar. De ritprijs wordt gestaffeld in vier jaar verhoogd tot in 2011 de werkelijke ritprijs wordt betaald. Omdat het werkgebied van de dierenambulance ook de gemeenten Beverwijk, Uitgeest, Castricum en Velsen omvat, was het de bedoeling dat ook zij ons voorbeeld zouden volgen. Pas dan heeft de dierenambulance een stevige (financiële) basis om ook in de toekomst hun taak uit te blijven voeren. De dierenambulance heeft ons verteld dat op dit moment alle aangesloten gemeenten de werkelijke ritprijs betalen. De gemeente Heemskerk heeft hierin een voortrekkersrol vervuld. De gemiddelde ritprijs voor 2008 was (exclusief btw) € 16,05. In 2009 is deze € 22,25 en in 2010 wordt deze € 28,40. In 2011 wordt de ritprijs € 34,60. Dat is het moment dat de ritprijs volledig kostendekkend is. De gemiddelde ritprijs is opgebouwd uit ritten naar een dierenarts, de vogelopvang Krommenie, het Kerbert dierentehuis in Velsen en het knaagdierencentrum in Heiloo. Dat wij voorheen de niet volledige kosten hebben betaald, komt omdat het verschil tussen werkelijke kosten en door de gemeente betaalde subsidie werd bijgelegd door de Dierenbescherming Noord-Holland Noord vanuit collectantengeld. Door vanaf 2011 de volledige kosten te vergoeden aan de dierenambulance voor de taken die zij voor ons uitvoeren, kan de dierenbescherming het geld hiervoor aan andere zaken besteden. Met de dierenambulance is een contract afgesloten over de taken (o.a. opruimen dode dieren, vangen van vogels en vissen met botulisme, aangereden huisdieren vervoeren naar dierenarts) die zij voor ons uitvoeren. Deze contracten zijn op de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) geplaatst, zodat deze kunnen dienen als voorbeeld voor andere gemeenten. Deze contracten zijn ook afgesloten met het knaagdierencentrum in Heiloo en de vogelopvang in Krommenie. De prijsverhogingen zijn opgenomen in de begroting 2009 en het meerjarenperspectief 2010-2013 (voorjaarsnota 2010-1013). Voor de dierenambulance is de doelstelling gehaald. 6 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 4. Stichting Kerbert Dierentehuis Genoemd staat dat wij in het informatieboekje ‘’Hondenbeleid’’ en in de gemeentegids 2008 een passage opnemen waarin wordt aangegeven wat de voordelen zijn van het chippen van huisdieren. Dit punt is uitgevoerd, in beide publicaties van 2007 en daarna is deze passage opgenomen. Het staat niet expliciet genoemd in de nota, maar het is in lijn met het ‘’Heemskerkse Model’’ als wij ook voor het Kerbert Dierentehuis de werkelijke kosten zouden vergoeden als uitvoering van onze wettelijke taak. Cruciaal bij de opvang van honden en katten in het asiel is dat er een wettelijke termijn van twee weken opvang bestaat. Hoewel een hond geen fiets of portemonnee is, is het toch volgens artikel 3.3. van het Burgerlijk Wetboek een roerende zaak. Wanneer een roerende zaak is verloren en wordt gevonden, zijn de artikelen 5.5 en verder van het Burgerlijk Wetboek van toepassing. De gemeente kan na een periode van twee weken het dier verkopen (overdragen) of afmaken. Veel dieren worden binnen twee weken opgehaald door de wettelijke eigenaar, maar er zijn ook dieren die niet worden opgehaald en na een bepaalde periode worden herplaatst bij een nieuwe eigenaar. Soms zitten dieren er enkele maanden. Vorig jaar (2008) bedroegen de kosten voor de opvang van katten en honden uit Heemskerk € 44.390,-. Wij betalen op dit moment jaarlijks € 11.505,Het verschil tussen de werkelijke kosten voor opvang van zwerfhonden en zwerfkatten uit Heemskerk en hetgeen wij als bijdrage betalen wordt tot nu toe bijgelegd door de Dierenbescherming. Het Kerbert Dierentehuis heeft aan ons via een brief aangegeven dat deze situatie voor de Dierenbescherming niet langer haalbaar is. Dit komt omdat de inkomsten teruglopen, er minder vrijwilligers zijn waardoor er ook enkele vast betaalde krachten nodig zijn voor de continuïteit en het geven van leiding en de dierenbescherming ook andere doelen heeft dan een asiel (bijvoorbeeld lobby tegen de bio-industrie etc.). De brief is van juli 2009 waarna ambtelijke en bestuurlijke afstemming moest plaatsvinden. Hierdoor was het niet meer mogelijk deze beleidswijziging op te nemen in de najaarsnota. Omdat wij dierenwelzijn hoog in het vaandel hebben staan en het onderdeel is van het collegeprogramma 2006-2010 (hoofdstuk 8) stellen wij u voor de helft van de kosten voor de opvang van katten en honden uit Heemskerk te vergoeden aan het asiel. Dit voorkomt zwerfdieren in de gemeente en zo wordt voorkomen dat dieren afgemaakt moeten worden. Dat is in de huidige tijdsgeest waarin dierenwelzijn hoog op de (politieke) agenda staat geen optie. In de begroting is deze extra kostenpost niet opgenomen, daarom stellen wij u voor dit op te nemen in de voorjaarsnota 2010 en hier de bestuurlijk/ beleidsmatige afweging te maken. De portefeuillehouder zal er bij zijn collega portefeuillehouders in Velsen, Beverwijk en Uitgeest op aandringen om het voorbeeld van de gemeente Heemskerk te volgen. Op deze wijze heeft het Kerbert Dierentehuis voor de komende jaren een stabiele financiële toekomst voor zich. 7 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 5. Knaagdierencentrum Het Knaagdierencentrum in Heiloo vangt knaagdieren op die zwervend worden aangetroffen of waarvan de eigenaar niet langer de verzorging op zich kan nemen. Na opvang worden de dieren verzorgd en herplaatst. In de nota valt hierover het volgende te lezen: ‘’Voor de opvang van knaagdieren bestaat nog geen regeling. Gelet op de wettelijke verplichting zou deze instelling een betaling per geleverde dienst moeten krijgen’’. Het knaagdierencentrum vangt dieren op en probeert deze te herplaatsen bij particulieren. Buiten het gegeven dat dit voor het welzijn van de knaagdieren (en konijnen) de beste oplossing is, voorkomt dit dat dieren gaan zwerven, zich vermenigvuldigen en er plagen ontstaan. Ook met het knaagdierencentrum is een uitvoeringscontract afgesloten. Dit gebeurt telkens per jaar. In het contract staan onder andere de verplichtingen van de opdrachtnemer (knaagdierencentrum) en de opdrachtgever (gemeente). Voorbeelden van verplichtingen van de opdrachtnemer zijn het op een diervriendelijke manier huisvesten, voeden en evt. toedienen van medische zorg voor de in bewaring gegeven konijnen en knaagdieren. Ook staat er in het contract dat zij alles in het werk zullen stellen om een nieuwe eigenaar voor de bedoelde dieren te zoeken. Tevens vindt er een deugdelijke registratie plaats van alle inkomende- en uitgaande konijnen en knaagdieren. De doelstelling om te zorgen voor een goede opvang van knaagdieren is hiermee gerealiseerd. 8 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 6. Circussen In de nota staat over circussen het volgende geschreven. ‘’Wij stellen voor de ontwikkeling op het gebied van circussen met wilde dieren te volgen en ons uit te spreken tegen het optreden van wilde dieren in circussen omdat wij van mening zijn dat zelfs met de beste wil van de wereld, het welzijn van dieren in een mobiel bedrijf als het circus onmogelijk geborgd kan worden’’. Verder staat er dat voorgesteld wordt om zodra zich ontwikkelingen op dit gebied voordoen en een aparte weigeringgrond geformuleerd kan worden m.b.t. het gebruik van (wilde) dieren ter vermaak, deze verandering doorgevoerd wordt bij de eerstvolgende herziening van de APV en geen vergunningen meer wordt verstrekt aan circussen die gebruik maken van wilde dieren (o.a. olifanten, tijgers, leeuwen, giraffen). Om uitvoering te geven aan het standpunt van de raad dat wij tegen het optreden van wilde dieren in circussen zijn, nodigen wij vanaf 2009 circussen zelf uit. Reden hiervoor is dat wij de ambities van het gemeentebestuur weerspiegeld willen zien in de circussen die onze gemeente aandoen. Wilde dieren in circussen die voor ons kunstjes doen horen daar in onze ogen niet bij. Wij willen naar de bevolking toe graag een voorbeeld stellen hoe respectvol met dieren moet worden omgegaan. Het is niet zo dat wij circussen met wilde dieren uitsluiten of weigeren maar door zelf een circus uit te nodigen kunnen wij een andere keus maken, een keuze die past bij de beleidsuitgangspunten van onze gemeente. Op 9 juni heeft het college beleid vastgesteld ten aanzien van het maken van een keuze uit het jaarlijks aanbod van circusvoorstellingen. Dit houdt in dat de tot nu toe gebruikte procedure van het roulatiesysteem voor een keuze voor het geven van circusvoorstellingen niet meer wordt toegepast. Het gemeentebestuur nodigt zelf circussen uit die voldoen aan de volgende beleidsuitgangspunten; beperkt gebruik terrein maximaal twee maal per jaar; zorgvuldige bedrijfsvoering met betrekking tot het gebruik van grondstoffen en respect voor natuur en natuurlijke hulpbronnen en het gebruik van beschikbare informatiebronnen om inzicht in de bedrijfsvoering van een circus te krijgen. Hiermee geven wij uitvoering aan de nota ten aanzien van het punt circusdieren. De doelstelling is voor dit moment gehaald maar de ontwikkelingen zijn in volle gang. Aan de hand van twee uitgekomen rapporten (juli 2009) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) stelt de minster dat er strengere eisen komen op het gebied van verzorging, huisvesting en opleiding voor circussen die wilde dieren laten optreden in hun voorstellingen. Minister Verburg heeft twee onderzoeken laten doen: 'De intrinsieke waarde van dieren in performancepraktijken' door de Universiteit van Groningen (RUG) en de Wageningen Universiteit (WUR), en het onderzoek 'Welzijn van dieren in reizende circussen in Nederland' door de WUR. De onderzoekers van dit laatste rapport zijn begeleid door een klankbordgroep met vertegenwoordigers van de Dierenbescherming, Wilde Dieren de Tent Uit, de Vereniging Nederlandse Circus Ondernemers (VNCO), de European Circus Association en de Club van Circusvrienden. Bij alle onderzochte dieren is wetenschappelijk aangetoond dat het welzijn van de dieren in circussen is aangetast. 9 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 7. Vissen en hengelsport In de nota staat genoemd dat in 2007 met hengelsportvereniging ‘’Het Snoekje’’ voorstellen worden besproken om het vissen humaner (weidelijk) te maken, waarbij het toezicht komt te liggen bij Het Snoekje. Er is gesproken met Het Snoekje om in het vervolg zonder weerhaak te vissen. Dit voorkomt (grote) verwondingen bij aan de haak geslagen vissen. Hengelsportvereniging ‘’Het Snoekje’’ heeft met de gemeente Heemkerk een pachtovereenkomst afgesloten met betrekking tot het gebruik van enkele watergangen (o.a. de Neksloot). Alleen de eigenaar van een water kan een vergunning verstrekken om hierin te morgen hengelen. De gemeente verstrekt geen visvergunningen. In verpacht viswater aan Het Snoekje verstrekt de visvereniging aan haar leden een vispas om te mogen hengelen in dit water. Er wordt ook gevist in niet verpacht viswater. Dit is dus in feite illegaal (bijvoorbeeld vissen in park Assumburg). Het huidige contract met ‘’Het Snoekje’’ loopt tot 31 december 2010. In de huidige overeenkomst staan geen bepalingen en bedingen opgenomen met betrekking tot het humaner hengelen. Om meer ‘grip’ te krijgen op het hengelend bestand binnen onze gemeente stellen wij u voor om al het viswater in pacht te geven aan Het Snoekje voor telkens twee jaar. Zij voeren dan de controle uit op hun eigen leden die zij een vispas verstrekken. Bij het niet op de juiste wijze omgaan met de vissen zal deze vispas ingenomen worden. Vooral (onervaren) jeugd veroorzaakt veel leed bij de vissen door het niet goed onthaken van de vis. In de nieuw opgestelde (concept) pachtovereenkomst met Het Snoekje zijn bepalingen opgenomen om het weidelijk hengelen te bevorderen (zie bijlage). Ook voorlichting speelt hierin een grote rol. Het Snoekje heeft dit bij de jaarlijkse jeugdcursus en een 5-tal jeugdviswedstrijdjes waarbij de gevangen vis onbeschadigd wordt teruggezet zo goed mogelijk verzorgd. Het Snoekje promoot bij haar leden het vissen met relatief kleine haken zonder weerhaak of voorzien van plat geknepen, dan wel zeer kleine weerhaak. Omdat controle op de hengelaars door Het Snoekje zelf gebeurt, is een toetsing van het halen van de doelstelling (weidelijk vissen) moeilijk. 10 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 8. Beheer en onderhoud water In de nota valt hier over het volgende te lezen:‘’Bij het opstellen van het baggerbestek zal rekening gehouden moeten worden met het beschermen van vissen en amfibieën’’. In de nota staan geen richtlijnen genoemd ten aanzien van het baggeren van wateren met betrekking op het voorkomen van kwetsbare en bedreigde vissen en amfibieën. In deze evaluatie worden deze alsnog voorgesteld*. *De richtlijnen zijn deels overgenomen uit het rapport ‘’Amfibieën, Vissen en Baggeren, richtlijnen voor het baggeren van wateren met betrekking op het voorkomen van kwetsbare en bedreigde amfibieën en vissen’’. Dit rapport is in opdracht van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden geschreven. Door het baggeren van watergangen kan schade aan flora en fauna, vooral amfibieën worden toe gebracht. Daarnaast kan het leefmilieu voor vissen door de baggerwerkzaamheden (tijdelijk) ongeschikt zijn. Om deze schade zoveel mogelijk te beperken is het noodzakelijk te weten welke kwetsbare en bedreigde dieren en planten waar en wanneer voorkomen in watergangen binnen onze gemeente (analoog aan de archeologische kaart). Ook in het kader van de Flora- en faunawet is het verstandig de waardevolle flora en fauna binnen de gemeente in kaart te brengen, om op deze wijze een bestendig beheer te voeren. Wanneer noodzakelijk om beschermde planten of dieren te ontzien kan een aangepast baggerbeheer worden uitgevoerd om de schade zoveel mogelijk te beperken. Baggeren is een noodzakelijke en wettelijke bezigheid. Zonder onderhoud kunnen sloten in vijf tot tien jaar geheel verlanden. Frequent baggeren is dan noodzakelijk om de sloten op diepte te houden. Speciale aandacht dient hierbij uit te gaan naar de waterplant Krabbescheer. In west Europa komt Krabbescheer vrijwel alleen maar voor in Nederland. Krabbescheer komt voor in watergangen langs de Rosa Manussingel. Sloten met Krabbescheervegetaties dienen gebaggerd te worden met behulp van de baggerzuigboot. Doordat de zuigmond onder de planten doorgaat worden deze bij de verwijdering van het slib niet meegezogen. Ook de maaiboot zal rekening moeten houden met deze vegetaties. De meest geschikte tijd voor het baggeren van water met Krabbescheervegetaties is de periode september tot en met november. De beste periode voor baggeren voor amfibieën is september/oktober omdat er dan nauwelijks amfibieën in het water zijn. Voor vissen is de slechtste periode om te baggeren mei/juni. De maanden daar omheen zijn minder schadelijk. Met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) vindt overleg plaats over een natuurvriendelijke manier van schouwen en baggeren van de bij hun in beheer zijnde watergangen in Heemskerk. Voorgesteld wordt (in samenwerking met HHNK) een inventarisatie te houden van alle ecologisch waardevolle watergangen in Heemskerk en hier het beheer en onderhoud van de watergangen op af te stemmen (analoog aan de archeologische kaart een ecologische kaart). Binnen de afdeling Buurtzaken is afgesproken dat wij baggeren tussen september en half december. Dit is niet ideaal (ideaal is van september tot november) maar ook niet heel slecht. In het voorjaar en in de zomer baggeren is desastreus voor vissen, amfibieën en het verdere hele ecosysteem van de watergang. Deze richtlijnen in het kader van het dierenwelzijn staan de planning ten aanzien van onze baggerwerkzaamheden niet in de weg. De achterstand die wij hadden op het gebied van baggeren is nagenoeg ingehaald. 11 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 9. Honden In de nota staat het volgende opgenomen op het gebied van honden;’’ voor geregistreerde en nieuwe hondenbezitters zullen wij de oude informatiebrochure over honden(beleid) ‘’een beetje baas ruimt op’’ herschrijven en aanvullen met de nieuwe hondenlosloopplaatsen en informatie over het chippen van honden. Bij het herschrijven zijn alle nieuwe hondenlosloopplaatsen in het boekje gezet. Dit punt is uitgevoerd. 12 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 10. In het wild levende dieren In de nota is opgenomen dat wordt aanbevolen om bij nieuwbouw aan de bouweis toe te voegen dat er nestgelegenheid wordt gerealiseerd voor mussen of gierzwaluw. Voor het nieuwbouwplan Assumerhof is met de ontwikkelaar overeengekomen dat er nestgelegenheden voor mussen of gierzwaluwen in de dakpannen van de huizen gemaakt worden. Hierbij wordt voldaan aan deze voorgestelde maatregel. In ons omliggende gemeenten zijn er problemen met ganzen. Dit houden wij goed in de gaten en als dit probleem zich ook hier gaat voordoen zullen wij tijdig de Dierenbescherming waarschuwen om vervolgens gezamenlijk naar een diervriendelijke oplossing te zoeken. 13 NOTA EVALUATIE DIERENW ELZIJN 11. Kinderboerderij Dierendorp Het is belangrijk dat er een transparant fokbeleid is zodat de eigen ‘’veestapel’’ op peil blijft. Wanneer er meer dieren bijkomen moeten deze herplaatst kunnen worden bij andere kinderboerderijen en andere kinderboerderijen zouden dit zelfde moeten kunnen doen bij onze kinderboerderij. Een overschot aan dieren zou absoluut niet voor productievlees verkocht mogen worden. Op de website valt te lezen dat overschot aan dieren onder andere verkocht wordt aan particulieren. Voorgesteld wordt een fokbeleid op te stellen zodat er geen overschot aan dieren kan ontstaan. Dit betekent dat er minder jonge dieren op de kinderboerderij zijn in het voorjaar. Een idee is om bij een veestapel van vijf dieren, elk dier eens per jaar jongen te laten voortbrengen. 14