Linking language examinations tot the CEF in a diversified

Reacties op conceptnota
"Samen taalgrenzen verleggen"
Kris Van den Branden
Definiëring basisconcepten
Taal: bv. Nederlands
Variëteit: Standaardnederlands, Brugs dialect
Register: bv. informeel/formeel, "schooltaal"
(afhankelijk van functies van gebruik)
Eindtermen
 "Het taalgebruik is het algemene uitgangspunt voor de
formulering van eindtermen Nederlands. De situatie
waarin het kind zich kan bevinden en de taken die het
daarin moet kunnen vervullen, zijn daarbij essentiële
gegevens."
 Uitbreiding van talig repertoire van leerlingen om taal
(gepast) te gebruiken in een divers aantal situaties staat
centraal.
 Niet de variëteit an sich (Standaardnederlands, dialect
of taal X) bepaalt rijkdom, maar reikwijdte van gebruik
dat ervan wordt gemaakt.
Houding t.o.v. andere talen
 Enerzijds valorisering van rijkdom van
meertaligheid en thuistaal
 "Het wordt dus een opdracht van elke leraar en elk schoolteam
om het taalkapitaal van de kinderen en jongeren te valoriseren
en op een constructieve manier in de klas aan te wenden." (p.5)
 "Scholen met een sterk beleidsvoerend vermogen erkennen dat
meertaligheid een troef is, en valoriseren en stimuleren dat
taalkapitaal door het een plaats in het beleid van de school te
geven." (p. 18)
 Adaptief onderwijs, als het op meertaligheid aankomt, steunt op:
het veilige gevoel van leerlingen met de eigen taalachtergrond
aanvaard te worden." (p. 28)
Positieve houding t.o.v. thuistalen
 Strookt met positieve houding van EU, en met
bevindingen wetenschappelijk onderzoek rond
niet-dominante thuistalen:
 Behoud van taaldiversiteit
 Thuistaal als steiger voor leren van de tweede
taal en voor leren in het algemeen
 Thuistaal als component in welbevinden en
motivatie leerlingen
 Thuistaal als factor in communicatie met ouders
Anderzijds...
 Enkel in de periode voor het leerplichtonderwijs
wordt het positief omgaan met thuistalen
geïntegreerd in het talenbeleid van de school
(p.20)
 Uitbreiding van keuzepakket moderne vreemde
talen tot officiële talen EU en BRIC-landen
Anderzijds...
Aanbod vreemde talen in thuistalen van grote groepen
leerlingen kan enkel na de schooluren, in betaalde
circuit, én indien er geen taalachterstand Nederlands is
"De rijkdom van de taal is belangrijker dan welke
taal dat is" (p. 15)
"De kansen van kinderen zouden niet van de
motivatie of de middelen van hun ouders mogen
afhangen" (p. 12)
Taaltests?
"Taaltesten, bij overgang van het kleuter – naar
het lager onderwijs, en van het lager naar het
secundair onderwijs, dragen bij tot de
slaagkansen van alle kinderen" (p. 7)
CLB: diepgaandere diagnostische test bij
taalachterstand
Taaltests?
 CLB: diagnostisch instrument is niet
voorhanden
 Internationaal onderzoek: Niet de test an sich,
maar het gebruik dat teams van de resultaten
maken om hun onderwijs te verbeteren, is
doorslaggevend (Fullan, 2011; McKinseyrapporten, 2010; Van den Branden, 2010)
Remediëring ?
 Extra lessen buiten de uren, bijlessen door
CVO's, taalbad voor AN in basisonderwijs....
 Doorslaggevend is niet het inrichten van extra
lessen an sich, maar de kwaliteit van de
interactie tussen leerkracht en leerling
 cf. zittenblijven
 cf. rendementsstudie inspectie van NT2onderwijs in CVO's
 valkuil lage lk-verwachtingen in remediëring
Fullan, 2011
 The “wrong drivers” of whole system reform:
 accountability
 individual teacher and leadership quality
 technology
 fragmented strategies
Fullan, 2011
 The “right drivers” of whole system reform:
 foster intrinsic motivation of teachers and
students
 engage educators and students into continuous
improvement of instruction and learning
 inspire collective or team work
 affect all teachers and students ("all-ness")
Inzetten op kwaliteit
"The quality of an education system cannot
exceed the quality of its teachers (McKinsey
& Company, 2010)"
Inzetten op kwaliteit
 Terechte aandacht voor taalbeleid in scholen en
lerarenopleidingen
 Inzetten op ondersteuningskader, middenkader
op scholen(gemeenschappen) en op kwaliteit
van lerarenopleidingen
 Inzetten op verhogen van sociaal kapitaal van
schoolteams, en mogelijkheden voor
leerkrachten om samen de expertise op te
bouwen om aan alle leerlingen taalontwikkelend
les te geven (o.a. loopbaandebat)
Inzetten op kwaliteit
 Terechte aandacht voor vroege taalstimulering
van jonge kinderen = een der meest
productieve maatregelen ter bevordering van
gelijke onderwijskansen (Belfield & Levin, 2007)
 Comprehensieve eerste graad secundair
onderwijs: de lat moet hoog blijven liggen! (cf.
focustraject geletterdheid BSO)
 Uitbuiten kansen buitenschoolse
taalstimulering, maar op een eigentijdse,
informele wijze!
Participatie ouders
 Inzetten op initiatieven die participatie van
ouders op positieve manier faciliteren:
 bv. Ouders in interactie = ouders leren
Nederlands op de school van de kinderen terwijl
ze in activiteiten en communicatie participeren
 de thuistaal – of andere talen – als brug voor
communicatie
Taalgrenzen verlegd?
 Er is in Vlaanderen veel vooruitgang geboekt!
Probleem van achterstelling werd overwonnen
door in te zetten op het verhogen van de
kwaliteit van taalonderwijs, taalontwikkelend
lesgeven in alle vakken en taalbeleid
 Gezamenlijke, gestroomlijnde inspanningen van
overheid, inspectie, PBD’s, CLB’s,
expertisecentra (steunpunten),
lerarenopleidingen, schoolteams
Taalgrenzen verlegd?
 Het effect van de voorgestelde maatregelen zal
afhangen van de mate waarin ze de kracht van
het dagelijks onderwijs in de klas zullen weten
te verhogen
McKinsey-rapporten
“All the different school systems that have
improved significantly have done so
primarily because they have produced a
system that is more effective in doing three
things: getting more talented people to
become teachers, developing these teachers
into better instructors, and in ensuring that
these instructors deliver consistently for
every child in the system.” (McKinsey &
Company, 2010, 43)
Referenties
 Belfield, C., & Levin, H. (2007). The price we pay. Economic and social
consequences of inadequate education. Washington, D.C.: The Brookings
Institution.
 Bogaert, N., & Van den Branden, K. (2011). Handboek taalbeleid secundair
onderwijs. Leuven: Acco.
 Van den Branden, K. (2010). Handboek taalbeleid basisonderwijs. Leuven: Acco.
 Fullan, M. (2011). Choosing the wrong drivers for whole system reform. Melbourne:
Centre for Strategic Education.
 McKinsey & Company (2010). How the world’s best-performing school systems
come out on top. London: McKinsey & Company.
 Mourshed, M., Chijoke, C., & Barber, M. (2010). How the world's most improved
school systems keep getting better. London: McKinsey and Company.
 Van den Branden, K. (2010). Taalbeleid in het kwadraat. Krijtlijnen voor een
taalstimulerend jeugdbeleid op gemeentelijk niveau. Lerende Gemeente – Gids voor
flankerend onderwijsbeleid, aflevering 3/1, 3-29. Brussel: VVSG/Uitgeverij Politeia.
 Van den Branden, K. & Verhelst, M. (2008). Naar een volwaardig talenbeleid.
Omgaan met meertaligheid in het onderwijs. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en
Onderwijsbeleid, jrg. 2007-2008, 315-332.