“Prehabilitatie” operatieve heupvervanging (BHR /THP )

Fysiotherapie & manuele therapie Schuitemaker – Amsterdam - www.fysio.net
“Prehabilitatie”1 operatieve heupvervanging
(BHR2/THP3)
Fysiotherapie & manuele therapie Schuitemaker, Amsterdam – www.fysio.net.:
De coxartrosepatiënt in de eerste lijnspraktijk krijgt Evidence based practice manuele therapie
waarmee het preoperatieve4 traject wordt verlengd
•
•
•
•
•
•
1 x per 2 weken of met langere tussenpozen behandeling manuele therapie (HVTtractiemanipulaties en rekkingstechnieken - huiswerkoefeningen lange en korte
bindweefselsystemen)
het gebruik van vragenlijsten en meetinstrumenten – om de 4-6 weken - (Harris
Hipscore, Algofunctional index, Womac, PSK, looptesten, ROM5-metingen, meting
beenlengteverschil, etc.).
dagelijks thuis uitvoeren van actieve dynamische oefentherapie (laagdrempelige
functionele oefeningen - zie Extremiteiten 10de druk, die in augustus 2009 uitkomt)
dagelijks thuis trainen met elleboogkrukken (streef naar grotere paslengte en straf
tempo - ter conditieverbetering, eventueel vermindering lichaamsgewicht en ter
voorbereiding op het postoperatieve traject) - rondom de Sloterplas (operante strategie
- graded activity - de bankjes om onderweg steeds een minuut te kunnen rusten staan
er al).
dus ook met krukken leren trappen lopen (trap op - naar de hemel – goede been eerst
op de trede plaatsen – artrosebeen ernaast zetten. Trap – af – naar de ‘hel’ – slechte
been eerst naar beneden op de trede plaatsen. Zorg steeds dat er op twee krukken
wordt gesteund zodra het aangedane been wordt belast. Let wel: er wordt al met
krukken geoefend en getraind als ze nog zonder hulpmiddelen kunnen lopen!
dagelijks thuis fietsen en andere vormen van duurtraining met cyclische belasting
1
Prehabilitatie = optimale voorbereiding op operatie en postoperatieve traject: oefenen, behandelen, ontspanning
en voorbereiden.
2
BHR=Birmingham Hip Resurfacing – heupkop krijgt nieuw kunststof oppervlak
3
THP = Totale Heup Prothese
4
preoperatieve traject – periode voorafgaande aan een (eventuele) heupvervangende operatie
5
ROM = Range of Motion (bewegingsuitslag)
1
Fysiotherapie & manuele therapie Schuitemaker – Amsterdam - www.fysio.net
•
•
•
2 weken voor de operatie worden de ‘transfers’ geoefend (in– en uit bed, in– en uit de
stoel, in- en uit de auto), ergonomische adviezen gegeven en geoefend en de
postoperatieve oefeningen doorgenomen.
dagelijks thuis 1 tot 3 x daags ontspannings- en concentratieoefeningen (opwekken
van de Benson-respons - zie www.fysio.net) om te herstellen van de inspanningen en
weer energie op te bouwen voor het volgende dagdeel
de patiënt krijgt uitleg over het proces van coxartrose en de invloed die hij hierop kan
uitoefenen en de gevolgen van- en de mogelijkheden na de operatie (zie:
www.fysio.net - ‘cliënt/patiëntinfo’ - artrose.
Kortom, de patiënt bereidt zich met een positieve instelling voor op de belangrijke dag (“de
finale”). De operatie zal hierdoor vaker plaatsvinden onder optimale omstandigheden.
Dankzij de prehabilitatie is de patiënt optimaal voorbereid op de operatie en de fase direct na
de operatie: optimale conditie, goed op gewicht, gemotiveerd. Hierdoor zal het herstel
voorspoediger verlopen. Na de operatie kan de patiënt alle oefeningen, de ‘transfers’ en het
lopen met hulpmiddelen al ‘dromen’. De kans op aanmerkelijk functieherstel,
pijnvermindering en verminderde kans op postoperatieve complicaties zal hierdoor fors
toenemen.
Overwegingen operatieve heupvervanging
BHR - kortere revalidatie – vaker bij jonge, actieve mensen – grotere bewegingsvrijheid na
operatie – inmiddels gunstige bekende lange termijnresultaten:
De BHR heeft uitstekende wereldwijde klinische resultaten laten zien. Hoge
overlevingspercentages van 98% of hoger zijn behaald in klinische centra over de hele
wereld. 678910. Het recent gepubliceerde “Australian Orthopaedic Association National Joint
Replacement Registry” rapporteert de BHR bovendien als de prothese met het laagste aantal
revisies per 100 geobserveerde “component” jaren wanneer alle in het land gebruikte
resurfacing implantaten vergeleken worden. (Van de producent Smith & Nephew http://www.ortho.smith-nephew.com/nl/node.asp?NodeId=2555 )
6
Back DI. Daiziel R Young D Shimmin A. Early results of primary Birmingham hip resurfacing. An independent prospective study of the
first 230 hips. J Bone Joint Surg Br (2005 Mar) 87(3):324-9.
7
Ebied A, Journeaux SF, Pope JA. Hip Resurfacing Arthroplasty: The Liverpool Experience. International Conference Engineers &
Surgoens - Joined at the Hip. (Jun 2002) 1.
8
De Smet KA, Pattyn C, Verdonk R. Early results of primary Birmingham hip resurfacing using a hybrid metal-on-metal couple. Hip
International (2002)12:2:158-162.
9
Treacy RB McBryde CW Pynsent PB Birmingham hip resurfacing arthroplasty. A minimum follow-up of five years. J Bone Joint Surg Br
(2005 Feb) 87(2):167-70.
10
FDA Review memo, page 59.
2
Fysiotherapie & manuele therapie Schuitemaker – Amsterdam - www.fysio.net
THP - 2 x zo lange revalidatie als BHR - geringere bewegingsvrijheid – meer stabiliteit –
goede lange termijnresultaten.
Zie ook: www.heup.be voor informatie over heupvervanging
Maak op tijd een afspraak met de orthopeed om te overleggen of er in de (nabije) toekomst
een BHR dan wel een THP kan worden geplaatst.
Een aantal mogelijke criteria voor heupvervanging
Of: wanneer is een patiënt toe aan een operatieve heupvervanging (BHR of THP)?
-
wanneer de Harris Hipscore zo rond de 40 punten zakt (met een snelle achteruitgang de
laatste maanden). Algofunctional Index: 10-14 punten.
wanneer het klachtenbeeld voldoet aan de ACR-criteria: continue lies-bovenbeenpijn/of
bilpijn – 1 tot enkele uren ochtendstijf en startklachten, BSE normaal
wanneer de patiënt te veel medicijnen nodig heeft om de nacht door te komen (ze kunnen
niet meer verder zo…)
wanneer de patiënt niet meer zelf zijn sokken aan kan trekken (teken van Drehmann
positief en heupflexie onder de 90 graden).
wanneer de patiënt niet meer dan 50 m kan lopen en hulpmiddelen nodig heeft - zelfs met
krukken neemt de loopafstand snel af…
wanneer de X-foto een aantoonbare graad 3-4 coxartrose vlgs Kellgren & Lawrence te
zien geeft
wanneer de Trendelenburgtest positief is
en vooral: wanneer de patiënt zelf vindt dat hij er geestelijk en lichamelijk aan toe is
Fysiotherapie & manuele therapie Schuitemaker
Pieter Calandlaan 94-96
1068 NP Amsterdam, tel. 020-6104100, website: www.fysio.net.
3