Staatssteun: de Commissie besluit dat de Belgische

Europese Commissie - Persbericht
Staatssteun: de Commissie besluit dat de Belgische belastingregeling voor
overwinst onwettig is; ongeveer 700 miljoen EUR moet worden
teruggevorderd van 35 multinationals
Brussel, 11 januari 2016
De Europese Commissie heeft besloten dat de selectieve belastingvoordelen die België in het
kader van zijn belastingregeling voor overwinst heeft toegekend, niet stroken met de EUregels inzake staatssteun.
Ten minste 35 multinationals uit voornamelijk de EU zijn België nu onbetaalde belastingen
verschuldigd.
De in 2005 ingevoerde Belgische belastingregeling voor overwinst maakte het voor sommige
ondernemingen die deel uitmaken van een multinational mogelijk om op grond van fiscale rulings
aanzienlijk minder belasting te betalen in België. De regeling verlaagde hun heffingsgrondslag voor de
vennootschapsbelasting met 50 tot 90 % door de zogenaamde "overwinst" in mindering te brengen die
zou voortvloeien uit het feit te behoren tot een multinationale groep. Uit het diepgaande onderzoek van
de Commissie dat in februari 2015 werd ingeleid, is gebleken dat de regeling afwijkt van de normale
praktijk onder de Belgische wetgeving inzake vennootschapsbelasting en van het zogenaamde
zakelijkheidsbeginsel. Dit is in strijd met de EU-staatssteunregels.
Commissaris Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid, verklaarde: "België heeft een
selecte groep multinationals aanzienlijke belastingvoordelen verleend die in strijd zijn met de EU-regels
inzake staatssteun. Dit verstoort de concurrentie omdat kleinere concurrenten die geen multinational
zijn, niet dezelfde voorwaarden krijgen.
Er bestaan voor de EU-landen tal van wettelijke mogelijkheden om investeringen te subsidiëren en er
zijn veel goede redenen om te investeren in de EU. Maar als een land bepaalde multinationals
onwettige belastingvoordelen toekent, waardoor zij belastingen kunnen vermijden op het grootste deel
van hun feitelijke winst, berokkent dit grote schade aan de eerlijke concurrentie in de EU. Aan het
einde van de rit draait de Europese burger daarovor op.”
De belastingregeling voor overwinst werd door de belastingautoriteiten aangeprezen met de slogan
"Only in Belgium". De regeling kwam slechts ten goede aan bepaalde multinationale groepen die op
basis van de regeling een fiscale ruling kregen, terwijl op zichzelf staande ondernemingen (d.w.z.
ondernemingen die geen deel uitmaken van een groep) die alleen in België actief zijn, geen aanspraak
konden maken op soortgelijke voordelen. De regeling vormt een zeer ernstige verstoring van de
mededinging op de eengemaakte markt van de EU en heeft gevolgen voor uiteenlopende economische
sectoren.
De multinationale ondernemingen die van de regeling profiteerden en die de meeste belasting hebben
vermeden onder de regeling, zijn voornamelijk Europese ondernemingen. De Commissie raamt het in
totaal terug te vorderen bedrag op ongeveer 700 miljoen EUR.
De regeling voor overwinst
Volgens de Belgische wetgeving inzake vennootschapsbelasting moeten ondernemingen worden belast
op basis van de werkelijk geboekte winst uit activiteiten in België. Maar met de regeling voor
overwinst, die in artikel 185, § 2, b) van het Wetboek van de inkomstenbelastingen is vastgelegd,
konden multinationale ondernemingen op grond van een bindende fiscale ruling hun belastinggrondslag
verlagen voor zogenaamde overwinst. Deze rulings waren in de regel vier jaar geldig en konden
worden verlengd.
Op grond van zulke fiscale rulings wordt de werkelijk geboekte winst van een multinational vergeleken
met de hypothetische gemiddelde winst die een op zichzelf staande onderneming in een vergelijkbare
situatie zou hebben gemaakt. Het zogenaamde verschil in winst wordt door de Belgische
belastingautoriteiten beschouwd als overwinst en de belastinggrondslag van de multinational wordt
verhoudingsgewijs verlaagd. De regeling is gebaseerd op de premisse dat multinationale
ondernemingen overwinst genereren door het feit dat zij deel uitmaken van een multinationale groep,
bijv. door synergieën en schaalvoordelen, reputatie, klanten- en leveranciersnetwerken en toegang tot
nieuwe markten. In de praktijk werd de werkelijke winst van de betrokken ondernemingen doorgaans
met meer dan 50 % en in sommige gevallen zelfs met 90 % verlaagd.
Uit het diepgaande onderzoek van de Commissie is gebleken dat deze regeling, die overwinst uit de
werkelijke belastbare grondslag van een onderneming elimineert, afwijkt van:
- de normale praktijk volgens de Belgische wetgeving inzake vennootschapsbelasting. Ze
geeft multinationale ondernemingen die een dergelijke fiscale ruling kunnen verkrijgen een
preferentiële en selectieve subsidie in vergelijking met andere ondernemingen. Zo hebben ten
minste 35 ondernemingen een onbillijk belastingvoordeel gekregen ten opzichte van, bijvoorbeeld,
hun op zichzelf staande concurrenten die in het kader van de normale Belgische wetgeving inzake
vennootschapsbelasting over hun werkelijke winst in België belasting moeten betalen; en
- het zakelijkheidsbeginsel volgens de EU-regels inzake staatssteun. Zelfs als een multinational
overwinst zou genereren, zou die winst overeenkomstig het zakelijkheidsbeginsel over de
ondernemingen van de groep worden verdeeld op een wijze die overeenstemt met de economische
realiteit, en vervolgens daar worden belast waar zij ontstaat. In de Belgische regeling voor
overwinst wordt deze winst echter simpelweg uit de belastinggrondslag van één enkele
onderneming van de groep geëlimineerd.
De selectieve belastingvoordelen van de regeling konden evenmin worden gerechtvaardigd door het
argument van België dat de verlagingen noodzakelijk zijn om dubbele belastingheffing te vermijden.
België heeft de aanpassingen namelijk eenzijdig doorgevoerd, dat wil zeggen niet als reactie op een
belastingaanslag over dezelfde winst door een ander land. Begunstigde ondernemingen hoeven niet
aan te tonen dat er sprake is van dubbele belasting of zelfs maar van het risico op dubbele belasting.
In werkelijkheid was het resultaat dubbele niet-belasting.
De regeling geeft ondernemingen dus een fiscale voorkeursbehandeling die strijdig is met de
staatssteunregels van de EU (artikel 107 van het Verdrag betreffende de werking van de EU).
Terugvordering
Sinds het begin van het onderzoek van de Commissie in februari 2015 heeft België de belastingregeling
voor overwinst opgeschort en geen nieuwe fiscale rulings in het kader van de regeling meer toegekend.
Dit neemt niet weg dat ondernemingen die in het kader van de in 2005 ingevoerde regeling al fiscale
rulings hadden ontvangen, hiervan gebruik zijn blijven maken.
Het besluit van de Commissie verplicht België ertoe de toepassing van de belastingregeling voor
overwinst stop te zetten. Om het onbillijke voordeel voor de begunstigden van de regeling teniet te
doen en de eerlijke concurrentie te herstellen, moet België nu bovendien van ten minste 35
multinationale ondernemingen die van de onwettige regeling hebben geprofiteerd, de volledige
onbetaalde belasting terugvorderen. De Belgische belastingautoriteiten moeten vaststellen welke
ondernemingen precies hebben geprofiteerd van de onwettige belastingregeling en hoeveel belasting
moet worden teruggevorderd. De Commissie schat dat het in totaal gaat om ongeveer 700 miljoen
EUR.
Achtergrond
Sinds juni 2013 toetst de Commissie de praktijken op het gebied van fiscale rulings van lidstaten aan
de staatssteunregels. In december 2014 heeft zij dit informatieonderzoek uitgebreid naar alle lidstaten.
In oktober 2015 heeft de Europese Commissie besloten dat Luxemburg en Nederland selectieve
belastingvoordelen toegekend hebben aan respectievelijk Fiat Finance and Trade en Starbucks. Er
lopen ook drie diepgaande onderzoeken waarin de Commissie nagaat of er met fiscale rulings mogelijk
staatssteun gemoeid is, namelijk naar Apple in Ierland, Amazon in Luxemburg en McDonald's in
Luxemburg.
De strijd tegen belastingontduiking en belastingfraude is een van de topprioriteiten van deze
Commissie. Het pakket fiscale transparantiemaatregelen dat de Commissie vorig jaar in maart heeft
gepresenteerd, kende zijn eerste succes in oktober 2015, toen de lidstaten na amper zeven maanden
onderhandelen een politiek akkoord bereikten over de automatische uitwisseling van inlichtingen in
verband met fiscale rulings. Deze wetgeving zal bijdragen tot een veel grotere transparantie en zal
ontmoedigend werken voor wie fiscale rulings wil gebruiken als instrument voor fiscale misbruiken. Dat
is goed nieuws voor ondernemingen en consumenten, die van deze nuttige belastingpraktijk kunnen
blijven profiteren, maar wel onder zeer strikt toezicht om eerlijke belastingconcurrentie te garanderen.
In juni 2015 heeft de Commissie ook een aantal initiatieven bekendgemaakt om belastingvermijding
aan te pakken, duurzame belastinginkomsten te garanderen en voor ondernemingen de eengemaakte
markt te versterken. De voorgestelde maatregelen maken deel uit van het actieplan van de Commissie
voor billijke en efficiënte vennootschapsbelasting en hebben tot doel het fiscale klimaat voor
vennootschappen in de EU significant te verbeteren en het billijker, efficiënter en groeivriendelijker
maken. De kern van het plan wordt gevormd door een kader dat waarborgt dat belastingen
daadwerkelijk daar worden geheven waar de winst wordt gemaakt en een strategie om de
onderhandelingen over de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de
vennootschapsbelasting weer vlot te trekken, waarover naar verwachting in de loop van 2016 een
nieuw voorstel ingediend zal worden.
De Commissie is nu van plan om een pakket aanvullende initiatieven voor te stellen ter bestrijding van
belastingontwijking door bedrijven in de EU en in de hele wereld. De voorstellen berusten op het
eenvoudige beginsel dat alle bedrijven, zowel groot als klein, belasting moeten betalen waar zij hun
winst maken. Het pakket zal op 27 januari worden voorgesteld en zal ook voorzien in een
gecoördineerde EU-aanpak voor de implementatie van normen voor goed bestuur in belastingenzaken
op internationaal gebied.
De niet-vertrouwelijke versie van de besluiten komt beschikbaar in het Staatssteunregister op de
website van DG Concurrentie onder zaaknummer SA.37667, zodra eventuele
vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost. Een overzicht van de recentste besluiten inzake staatssteun
die op het internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische
nieuwsbrief State Aid Weekly e-News.
IP/16/42
Contactpersoon voor de pers:
Lucia CAUDET (+32 2 295 61 82)
Yizhou REN (+32 2 299 48 89)
Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail
Photos & Videos
graph NL