Hou glaucoompatiënten in het oog

Weer een stap vooruit
Hou glaucoompatiënten in het oog
Patiënt gerapporteerde outcomes, therapietrouw met oogdruppelbehandeling
en oogdruppelvaardigheden
In maart verdedigde Sofie Vandenbroeck, Centrum voor Ziekenhuis- en
Verplegingswetenschap Katholieke Universiteit Leuven, haar doctoraatsthesis over
bovengenoemd onderwerp.
Op de foto staan van links naar rechts: Prof. Dr. Heather Waterman (University of Manchester); Prof. Dr. Veva De Groot (Universitair ziekenhuis Antwerpen);
Prof. Dr. Peter Hellings (UZ Leuven), Prof. Dr. Ingeborg Stalmans (UZ Leuven-co promotor), Dr. Sofie Vandenbroeck (Promovenda), Prof. Dr. Thierry Zeyen
(UZ Leuven- promotor), Prof. Dr. Sabina De Geest (KULeuven en Universiteit van Basel- co promotor).
Glaucoom is een chronische aandoening, die ongeveer 3% van de Belgische populatie treft. Het regelmatig
toedienen van oogdruppels kan de
ziekte stabiliseren en ervoor zorgen
dat de patiënt zijn gezichtsvermogen
niet verliest. Deze oogdruppels dienen
echter vaak meerdere keren per dag te
worden toegediend, en ook op vaste
tijdstippen. Bovendien is glaucoom
niet geneesbaar, en moet de patiënt dus
levenslang oogdruppels blijven gebruiken. Het strikt volgen van de voorgeschreven oogdruppelbehandeling, ook
wel “therapietrouw” genoemd is voor
veel patiënten niet eenvoudig.
Prevalentie van therapieontrouw bij
glaucoom
De resultaten van onze studies tonen
aan dat meer dan de helft van de patiën-
2
NUR_11_05_p47-p51_Niewseditie_VL.indd 2
4/25/2011 4:18:37 PM
Curriculum vitae Sofie Vandenbroeck
Sofie Vandenbroeck is bachelor verpleegkundige (Katholieke Hogeschool Leuven, 2000)
en licentiaat in de medisch-sociale wetenschappen (optie verplegingswetenschap,
K.U.Leuven, 2003). Vanaf augustus 2003 tot december 2005 was zij als studieverpleegkundige werkzaam voor SGS Medisearch International in de universitaire ziekenhuizen
Leuven, waar ze klinische studies coördineerde met betrekking tot osteoporose. Nadien
werkte ze gedurende 9 maanden als verpleegkundige op de isolatieafdeling hematologie
binnen het UZ Leuven. In oktober 2006 is ze gestart aan een doctoraatsonderzoek op het
centrum voor ziekenhuis en verplegingswetenschap in samenwerking met de dienst oftalmologie (UZ Leuven). Tijdens haar doctoraatsopleiding combineerde ze klinisch werk op
de polikliniek van de dienst oftalmologie met onderzoek naar de problematiek van therapieontrouw bij patiënten met glaucoom. Haar doctoraat werd op 14 maart 2011 verdedigd te Leuven en onderzocht problemen met oogdruppelgebruik, de prevalentie en
risicofactoren van therapieontrouw op zowel patiënt- als gezondheidszorgsysteemniveau.
ten met glaucoom therapieontrouw is.
Patiënten bleken voornamelijk problemen te rapporteren met het toedienen
van oogdruppels op het juiste tijdstip
(i.e. ongeveer 40-47%). Ongeveer 30%
vergeet af en toe de oogdruppels toe te
dienen. We hebben ook vastgesteld dat
therapietrouw bij 25% van de patiënten verandert doorheen de tijd, i.e. toeneemt of afneemt na 4 tot 6 maanden.
Gezondheidsbevordering en preventie
voor verpleegkundigen en
verpleegkundig specialisten
9789035231863
Gezondheids
bevordering
en preventie
voor
verpleegkun
digen en
verpleegkun
dig specialist
en
Vierde, herzie
ne druk
Barbara Sas
sen
Auteur: B. Sassen
een uitgave van Elsevier Gezondheidszorg
ELSEVIER Gezon
Sassen def.indd
1
dheidszorg
€ 47,50 (incl.btw)
23-07-2010
17:05:34
De meest recente inzichten over gezondheidsvoorlichting, gezondheidsbevordering en
ziektepreventie worden uitgebreid beschreven. Twee belangrijke onderwerpen in dit boek zijn:
hoe motiveer je een patiënt tot een gezondere leefstijl, en hoe zorg je voor een effectieve voorlichting. Het boek gaat daarbij uit van een patiëntgerichte benadering. Een onmisbaar boek
voor de competent voorlichtende professional.
Surf voor meer informatie naar www.standaarduitgeverij.be/professional
Leden NVKVV ontvangen een korting van 15%. Vul hiervoor bij uw bestelling in het vakje actiecode
de code SU-GPV en je NVKVV-lidnummer in!
mei 2011
NUR_11_05_p47-p51_Niewseditie_VL.indd 3
Gezondheidsbe
en verpleegk vordering en preventie v
di
Gezondheidszorgsysteem
gerelateerde risicofactoren van
therapieontrouw
Een tweede studie bij 633 patiënten
met glaucoom en 105 oogartsen in Bel-
Problemen met oogdruppelen
Naast problemen met therapietrouw,
blijken patiënten met glaucoom vaak
moeilijkheden te hebben om de oog-
Samenvatting
Samengevat toonden onze studies aan
dat therapietrouw en oogdruppelvaardigheden niet vanzelfsprekend zijn.
Het regelmatig meten van deze aspecten en het ondersteunen van patiënten in deze complexe zelfzorgtaken
zou een prioriteit moeten zijn in de
zorg aan patiënten met glaucoom. Een
verpleegkundig specialist, die over de
juiste competenties beschikt, kan een
belangrijke rol spelen in het vertalen
van onze onderzoeksresultaten naar de
praktijk onder de vorm van therapietrouwverhogende interventies en training van de oogdruppelvaardigheden.
De effectiviteit van deze interventies
dient echter te worden aangetoond in
verder onderzoek. ●
Barbara Sasse
n
Patiëntgerelateerde risicofactoren
van therapieontrouw
De grootste voorspeller van therapietrouw was de aanwezigheid van barrières. Barrières zijn persoonlijke hindernissen of obstakels in de omgeving
die ervoor zorgen dat patiënten hun
oogdruppels niet kunnen toedienen
zoals gepland. Voor deze studie hebben
we een nieuwe vragenlijst ontwikkeld
om deze barrières in kaart te brengen.
We hebben eveneens de kwaliteit van
deze vragenlijst, die bestaat uit 13 vragen, nagegaan. Patiënten rapporteerden
gemiddeld genomen 2 barrières, maar
we vonden grote verschillen tussen de
patiënten, gaande van 2 tot 10 gerapporteerde barrières. De meest voorkomende
problemen waren: “ik had moeilijkheden om een oogdruppel in mijn oog te
doen terechtkomen”, “er kwam iets tussen mijn dagelijkse routine” en “ik vergat mijn oogdruppels toe te dienen”.
gië, toonde eveneens aan dat factoren
op vlak van het gezondheidszorgsysteem gerelateerd kunnen zijn aan therapietrouw. Patiënten die vaker op controle moesten bij hun behandelende
arts hadden een betere therapietrouw
dan patiënten die minder dan 1 keer
om de 3 maanden op controle gingen.
druppels correct toe te dienen. We
hebben een instrument ontwikkeld,
dat toelaat om de vaardigheden van
patiënten om oogdruppels toe te dienen objectief in kaart te brengen, en
stelden vast dat heel wat patiënten
niet weten hoe ze de oogdruppels correct moeten toedienen. Een goede training en meer aandacht van het behandelingsteam voor deze vaardigheden is
dan ook aangewezen.
3
4/25/2011 4:18:42 PM