Nederland Handelsland

Nederland Handelsland
Herziening ranglijst belangrijkste exportlanden voor Nederland
10
10% Verenigd Koninkrijk
Zweden
2%
2
9
Rusland
2%
4
3
Verenigde staten 10%
5%
België
6%
6
% Frankrijk
7
Duitsland 14%
5
4% Spanje
ING Economisch Bureau
6 november 2014
1
8
6
Italië
6%
China
6%
Navigatiesoftware
in Duitse auto voor
Duitse consument
Export meten op moderne wijze
Navigatiesoftware
in Duitse auto voor
Chinese consument
Hoeveel exporteert Nederland?
Meer weten door beter meten
Waar gaat export heen?
Tussenbestemming of eindbestemming
Het belang van de export en exportpartners voor Nederland wordt
doorgaans gemeten aan de hand van de exportomzet. De omzet
van de hele Nederlandse goederenuitvoer bedraagt 74%* van het
BBP. Exportstatistieken op basis van omzetcijfers geven echter geen
goed beeld van het belang van de uitvoer voor de economie en het
aandeel van de verschillende exportbestemmingen.
De tweede vertekening bij de traditionele wijze van meten
betreft de bestemming. Exportpartners van Nederland zijn vaak
een tussenstation. Zij bewerken de importen uit Nederland en
exporteren deze weer naar de eindbestemming van het product. Zo levert de Nederlandse ‘automotive’- sector onderdelen
aan Duitse autoproducenten. Als Duitsland die auto’s vervolgens
uitvoert naar China, profiteert Nederland op indirecte wijze mee
van de vraag uit China.
De eerste vertekening betreft de benodigde importen. Sommige
exportproducten komen bijna geheel uit het buitenland. De waarde
die Nederlandse bedrijven toevoegen beperkt zich dan tot, bijvoorbeeld, het verpakken of verhandelen van het product. Een tweede
groep exportproducten is binnenlands geproduceerde uitvoer die
veel gebruik maakt van buitenlandse grondstoffen en halffabricaten. Tot slot zijn er uitvoergoederen die bijna geheel in Nederland
gemaakt worden, waar weinig importen voor nodig zijn.
Tussenstation of eindstation
Navigatiesoftware
in Duitse auto voor
Duitse consument
Navigatiesoftware
in Duitse auto voor
Chinese consument
Statistieken die de toegevoegde waarde meten die gemoeid is
met export naar eindbestemmingen, nemen bovenstaande vertekeningen weg. De toegevoegde waarde statistieken (naar eindbestemming) laten de werkelijke invloed op de Nederlandse export
zien van de directe en indirecte vraag uit verschillende landen.
Deze eerste editie van Nederland Handelsland toont het werkelijke belang van de export voor de Nederlandse economie en geeft
een juiste ranglijst van belangrijkste exportbestemmingen.
Lage of hoge toegevoegde waarde
Export met
lage toegevoegde waarde
Export met
lage toegevoegde waarde
* berekend met BBP in basisprijzen
2
Laptop uit China
Metaalproduct gemaakt
met ijzererts uit Brazilië
Tomaat
weinig import
Laptop uit China
Export met
hoge toegevoegde waarde
Metaalproduct gemaakt
met ijzererts uit Brazilië
Tomaat
weinig import
Export met
hoge toegevoegde waarde
Herziening belang exportpartners
gemeten in toegevoegde waarde naar finale bestemming
BRIC’s en de VS belangrijker,
eurozone verliest aan gewicht
Op basis van de toegevoegde waarde blijkt het belang van de
export voor de Nederlandse economie lager dan gedacht. Van de
totale toegevoegde waarde die Nederland voortbrengt (BBP) gaat
38% naar het buitenland – dat is ongeveer de helft van het cijfer
als op basis van de traditionele statistieken.
Duitsland blijkt minder dominant als afzetmarkt. Het is nog wel
de belangrijkste afnemer maar het aandeel van de Oosterburen
halveert. Ook valt op dat België flink zakt op de ranglijst. De export naar Italië draagt meer bij aan de economie dan de uitvoer
naar België.
Verder springt in het oog dat opkomende economieën belangrijker zijn dan vaak gedacht: China stijgt van de 9e naar de
4e plek en Rusland komt de top-10 binnen. Brazilië en India staan
lager, maar stijgen wel flink op de ranglijst.
Het gezamenlijk aandeel van Brazilië, Rusland, India en China
(BRIC’s) in de totale Nederlandse export is op basis van toegevoegde waarde ongeveer 10%. Grofweg is dat 2,5 maal zo veel
als op basis van de traditionele meetmethode (4%). Ook blijken
de VS, met een derde plek, belangrijker dan veelal wordt aangenomen. Omdat het VK op de ranglijst eveneens stijgt, tonen deze
cijfers aan dat Nederland minder op Duitsland en België leunt dan
vaak wordt aangenomen.
Het toenemende belang van de BRIC- landen is gunstig vanwege
de omvang van deze markten, maar betekent ook dat de huidige
terugval van de groei in een aantal BRIC- landen Nederland harder raakt dan veelal wordt aangenomen. Daarentegen profiteert
Nederland meer dan gedacht van het gunstige economische tij in
het VK en de VS.
3
Op basis van de omzet
en eerste bestemming
Op basis van de toegevoegde waarde
en finale bestemming
1
25%
14%
1 Duitsland
2
11%
10%
2 Verenigd Koninkrijk
3
8%
10%
3 Verenigde Staten
4
8%
6%
4 China
5
5%
6%
5 Frankrijk
6
4%
6%
6 Italië
7
3%
5%
7 België
8
2%
4%
8 Spanje
9
2%
2%
9 Rusland
10
2%
2%
10 Zweden
11
2%
32
0.3%
1.1%
15
Brazilië
36
0.3%
1.1%
22
Indonesië
Aandeel in Nederlandse export op basis van verschillende meetmethoden
De tien belangrijkste finale exportbestemmingen van Nederland
Gemeten naar hun aandeel in de totale export
10
10% Verenigd Koninkrijk
Zweden
2%
2
9
Rusland
2%
4
3
Verenigde staten 10%
5%
België
6%
6
% Frankrijk
4
Duitsland 14%
5
4% Spanje
Bron: CBS en Rijksuniversiteit Groningen, bewerking ING
1
7
8
6
Italië
6%
China
6%
Snelst groeiende exportbestemmingen
Groei per jaar • 1995-2011*
14
Finland +7%
12
+8% Ierland
1
11
9
10
Mexico +8%
China en de Centraal- en
Oost-Europese landen zijn de
snelst groeiende bestemmingen
voor Nederlandse goederen. Sinds 1995
nam de export (gemeten in toegevoegde
waarde) in veel gevallen met meer dan 10%
per jaar toe. China loopt voorop met jaarlijks
17% groei. Dat is nu het 4e exportland voor
Nederland. De meeste Centraal- en Oost-Europese
landen staan nog buiten de top-20, al is de
regio als geheel, met een aandeel van 6% in de
Nederlandse goederenexport, wel net zo belangrijk
als China. Andere snel groeiende afzetgebieden zijn
Turkije, Mexico en Ierland.
* Geometrisch gemiddelde
Bron: CBS en Rijksuniversiteit Groningen, bewerking ING
5
+7% Spanje
Rusland +8%
China +17%
Turkije +9%
13
6
Letland +11%
2
+10% Polen
+7% Tsjechië
7
4
15
+9% Slowakije
Litouwen +15%
Roemenië +12%
3
8
+11% Hongarije
5
Ce
nt
ra a
l- e n
O o st-E u r
Bulgarije +13%
opa
+9
%
Exportbestemmingen: kansen en risico’s voor ondernemers
risico
groei
marktomvang
afstand
volatiliteit
mate van
vrijhandel
Duitsland
1,4
4,5
0,6
2,0
18
12
34
VK
2,5
3,2
0,4
2,2
15
14
42
VS
2,7
21,0
6,2
1,8
16
19
-
China
7,0
11,5
7,8
1,7
98
80
-
Frankrijk
1,7
3,4
0,5
1,6
10
22
54
Italië
1,0
2,6
1,3
2,1
37
69
94
België
1,3
0,6
0,2
1,6
26
15
49
Spanje
1,3
1,7
1,5
2,5
30
40
83
Rusland
2,3
2,6
2,2
5,1
155
127
44
Zweden
2,5
0,7
1,1
2,5
4
3
35
betrouwbaarheid betalingstermijn
CHN
VS
potentie*
potentie
VK
ZWE
DUI
DEN
POL
FRA
BEL
AUS
JAP
Denemarken
1,7
0,4
0,6
2,1
7
1
34
Japan
1,0
6,1
9,3
2,2
20
18
-
Polen
3,4
0,6
1,1
3,0
41
38
38
Australië
2,9
1,9
16,7
0,9
19
9
-
Brazilië
2,9
2,8
9,1
2,2
123
72
-
Gem. groei
2014-2019 (IMF)
Omvang bbp tov NL,
2013
Afstand hoofdstad Amsterdam, in 1000
km
Gem. stdev bbp-groei
1995-2013
>2
>3
<1
0-2
1-30
1-30
0-40
groen
Ranking Ease of Doing
Ranking Corruption
Business - trading
Perception Index, 2013
across borders, 2014
Gem. aantal dagen
oranje
1-2
1-3
1-3
2-3
31-70
31-70
41-80
rood
0-1
0-1
>3
>3
>75
>75
>80
6
risico**
* score bepaald obv kolom 1-3 van de tabel
** score bepaald obv kolom 4-7 van de tabel
BRA
SPA
ITA
RUS
Navigatiesoftware
Navigatiesoftware
Navigatiesoftware
in Duitse in
auto
Duitse
voor
inauto
Duitse
voor
auto voor
Navigatiesoftware
Navigatiesoftware
Navigatiesoftware
Duitse consument
Duitse consument
Duitse consument
in Duitse in
auto
Duitse
voor
inauto
Duitse
voor
auto voor
Chinese Chinese
consument
Chinese
consument
consument
Kansen en bedreigingen voor Nederland
Waar liggen de kansen en bedreigingen
voor Nederland?
De tabel en de visualisatie laten zien dat onze belangrijkste eindbestemmingen verschillen van profiel. Groeipotentieel en risico
verschillen van land tot land. Vanuit een voorzichtige invalshoek
bezien lonken de landen met een redelijk hoge groei en relatief
beperkte risico’s, zoals de VS en het VK. Voor ondernemers die
bestemmingen zoeken met een hoger rendement en bereid zijn
meer risico te accepteren, zijn landen met een hoger groei(potentieel) interessant, ook al levert dat soms meer risico op. Zij zullen
zich eerder richten op landen als China en Polen.
Bedreiging: druk op de Duitse concurrentiekracht
Kansen: grote landen buiten de eurozone
De druk op de concurrentiekracht van de Duitse industrie
vormt op middellange termijn mogelijk een bedreiging voor de
Nederlandse economie. Duitsland is voor Nederland immers een
soort ‘doorgeefluik’. Veel Nederlandse halffabrikaten worden in
Duitsland omgezet tot eindproducten die bijvoorbeeld in China
geconsumeerd worden. Vergrijzing, hoge energiekosten en achterblijvende infrastructuur kunnen de kosten van produceren in
Duitsland opdrijven en de concurrentiekracht op termijn aantasten.
Als Duitsland te duur wordt, verliest ook Nederland de slag om de
eindklant. Nederland heeft er daarom alle belang bij dat Duitsland
concurrerend blijft en waar nodig investeert en hervormt.
Ook in toegevoegde waarde blijven de West Europese eurolanden de belangrijkste afzetmarkt voor Nederland. Maar het
belang is minder groot dan aangenomen wordt op basis van
traditionele handelsstatistieken. Een aanhoudend lage groei in
het Westelijk deel van de eurozone zal een stevige rem zetten
op de Nederlandse economie, maar is minder rampzalig dan we
op basis van traditionele statistieken zouden denken. Nu blijkt
dat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en China uiteindelijk meer van onze productie afnemen dan veelal gedacht, is
meer dan ooit duidelijk dat deze landen volop kansen bieden voor
de Nederlandse economie. Deze markten zijn immers groot en
het groeipotentieel is relatief gunstig, vanwege de relatief jonge
bevolking in de VS en het VK en de inhaalgroei in China. Ook
al nemen het scholingsniveau van de beroepsbevolking en de
interne mogelijkheden tot technologische ontwikkeling in de
opkomende economieën toe, Nederland heeft opkomende economieën in Europa, Azië en Latijns Amerika nog steeds veel te
bieden. ING verwacht dan ook dat er volop kansen blijven voor
Nederlandse bedrijven op deze markten.
Export met
Export met Export met
Export met
Export met Export met
lage toegevoegde
lagewaarde
toegevoegde
lage toegevoegde
waarde
waarde
hoge toegevoegde
hogewaarde
toegevoegde
hoge toegevoegde
waarde
waarde
Tomaat
Tomaat
Tomaat
Laptop uit China
Laptop uit China
Laptop uit
Metaalproduct
China
Metaalproduct
gemaakt
Metaalproduct
gemaakt
gemaakt
weinig import weinig importweinig import
met ijzererts uit
met
Brazilië
ijzererts uit
metBrazilië
ijzererts uit Brazilië
7
Meer weten:
kijk op ING.nl/kennis
Raoul Leering
Hoofd Internationaal Handelsonderzoek
Tel: 06 133 03 944
Dimitry Fleming
Senior Econoom
Tel: 020 5639 497
Disclaimer
De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen
van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de
uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V.
Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte
bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank
N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één
of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor
druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan,
mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten.
8