opleidingsbrochure VIO - Video Interventie in de Ouderenzorg

Informatie en opleidingsaanbod
VIDEO INTERVENTIE in de
OUDERENZORG
1
Inhoudsopgave
1
VIO: Video Interventie Ouderenzorg
1.1
1.2
1.3
1.4
Wat is VIO
Voor wie is VIO
Wat doet een VIO- begeleider
Wat doet een VIO- trainer
2
Expertise Centrum VIO- Nederland
2.1
2.2
2.3
2.4
Oorsprong VIO
Wat doet VIO De Wever
Opleidingen, trainingen en cursussen
Producten
3
Opleidings- en cursusaanbod
3.1
De opleiding tot Video Interactie Begeleider
3.1.1
3.1.2
Opleidingsvoorwaarden
Onderdelen van de opleiding
3.2
Opleiding VIO- trainer
3.2.1
3.2.2
3.2.3
Opleidingsvoorwaarden
Onderdelen van de opleiding
Beoordelingscriteria BIT trainer
3.3
Opleiding VIO- trainer, zonder VIO-begeleiders opleiding
3.3.1
3.3.2
Opleidingsvoorwaarden
Onderdelen van de opleiding
3.4
Introductiedag VIO
3.5
Opleidingsplaatsen
2
1
VIO: Video Interventie Ouderenzorg
1.1 Wat is VIO
Video Interventie Ouderenzorg (VIO), voorheen VIB ouderenzorg, is een beproefde
begeleidingsmethode, die zorgverleners ondersteunt in het communicatief aansluiten bij de cliënt en
hen leert omgaan met het door hen als probleem ervaren gedrag van die cliënt. De verschillende
interventies binnen deze methode zijn gebaseerd op theorieën uit de ethologie, communicatiewetenschappen en kennis van ziektebeelden/doelgroepen binnen de ouderenzorg. Het
begeleidingstraject bij zorgverleners is gebaseerd op principes uit (sociale) leertheorieën. Wezenlijk
hierbij is dat het proces stapsgewijs geschied middels Video-Feedback.
Uitgangspunt is de zorgrelatie en de geslaagde communicatie tussen cliënt en zorgverlener
daarbinnen. Binnen deze zorgrelatie zijn de aanwezige mogelijkheden in de communicatie tussen de
oudere en de zorgverlener het vertrekpunt. Er wordt gebruik gemaakt van het medium Video om dit in
beeld te brengen.
De grootste kracht van VIO is het uitgaan van en nadruk leggen op geslaagde communicatie. Wat er
nog wel goed gaat is vertrekpunt. Bij geslaagde communicatie kijken we allereerst naar de vorm van
de communicatie. Deze vorm wordt bij VIO geanalyseerd aan de hand van een instrument dat zijn
oorsprong vindt in de gedragsleer. Zo wordt er gekeken naar het contactritueel (openen van contacthandhaven van contact- afsluiten van contact) en naar de 5 basis-interactie-principes :
volgen van contactinitiatieven: is de cliënt in staat om zelf initiatief te nemen? Welke signalen (hoe
klein ook) geeft hij daartoe? Kan de cliënt de signalen van de zorgverlener oppakken?
ontvangst bevestigen van de boodschap: hoe kan je zien of je boodschap bij de cliënt is
binnengekomen? Wat is er voor nodig om ontvangen te worden?
instemmend benoemen: Hoe laat je zien dat je instemt met de ontvangen boodschap van de cliënt?
Hoe hou je een ja-reeks in gang?
beurtverdeling: Wanneer geef je een cliënt de beurt in de communicatie en wanneer is het
noodzakelijk dat je de beurt weer terugpakt?
leiding in de communicatie: Hoe neem je de leiding in de communicatie, hoe hou je die en hoe pak je
die zo nodig weer terug?
Door gebruik van video worden de momenten van de geslaagde communicatie aan de zorgverlener
getoond. Doordat de zorgverlener bij het terugkijken van deze beelden van een afstand naar de
situatie kan kijken, is hij in staat om anders naar die situatie te kijken. In de feedbacksessies treedt er
daardoor een verschuiving op van de focus op het (storende) gedrag van de ander naar de focus op
de eigen bijdrage en rol in die situatie. Tegelijkertijd vindt er een verschuiving plaats in de toeschrijving
naar de oorzaken van dat storende gedrag. Door de andere betekenis die gegeven wordt aan het
gedrag, is de zorgverlener ook in staat om zelf anders te gaan handelen. ‘Anders’ kijken wordt zo
gevolgd door ‘andere betekenis geven aan’ en door ‘anders handelen’.
De veranderingen vinden stapsgewijs plaats. Na iedere (korte) video-opname volgt een videofeedback, waarna de zorgverleners met een opdracht gaan oefenen. In de volgende
opname/feedbacksessie wordt dan gekeken of de opdracht lukt en komt er een stapje bij. De ervaring
leert dat zorgverleners gemiddeld 3 tot 4 sessies nodig hebben om een andere kijk op het probleem te
krijgen en met het probleemgedrag om te kunnen gaan.
Na de toepassing van VIO:
heeft de verzorgende een beter beeld van zijn/haar eigen handelen en communicatiestijl en
handvatten gekregen voor het beter omgaan met het probleemgedrag van de cliënt en/of het
voorkomen van dat gedrag.
in voorkomende gevallen: heeft ook de cliënt een beter zicht op zijn/haar eigen gedrag gekregen en
voelt hij/zij zich beter begrepen.
3
1.2
Voor wie is VIO
VIO kan aangewend worden in individuele contacten tussen zorgverlener en oudere, zowel in
instellingen als in de thuissituatie. In instellingen wordt de methode steeds meer gebruikt om in te
gaan op problemen die teams ervaren in de omgang met de cliënten. Hoewel de methode in eerste
instantie ingezet werd bij de groep dementerende ouderen, wordt de methode nu ook toegepast voor
hulpvragen bij de omgang met ouderen uit andere groepen en met andere ziektebeelden.
Behalve het inzetten van de methode bij probleemgedrag, wordt de methode ook toegepast in een
meer preventieve sfeer, zoals een cursus voor mantelzorgers bij de Thuiszorg.
In instellingen kan VIO ook gebruikt worden voor deskundigheidsbevordering van teams. Op basis van
principes van VIO zijn verschillende basiscursussen communicatie (BIT) ontwikkeld.
Momenteel wordt de VIO toegepast binnen de volgende groepen en instellingen:
•
•
•
•
•
•
•
•
1.3
Psycho-geriatrische afdelingen van het verpleeghuis
Psycho-geriatrische dagbehandeling
Afdeling voor jong dementerenden van het verpleeghuis
Oudere cliënten met psychiatrische aandoeningen
Korsakov cliënten
Cliënten met Niet Aangeboren Hersenletsel
Problematiek in deThuiszorg
Mantelzorgers in de thuissituatie
Deskundigheidsbevordering
In instellingen komt het accent steeds meer op deskundigheidsbevordering van teams te liggen. Met
behulp van principes en uitgangspunten van VIO zijn verschillende cursussen ontwikkeld om
zorgverleners te ondersteunen. Het is mogelijk om deze cursussen aan te passen aan verschillende
doelgroepen in de ouderenzorg.
BIT 1: Basis Interactie Training, gericht op de cliënt
Deze basiscursus communicatie is ontwikkeld om zorgverleners inzicht te geven in het eigen aandeel
in de communicatie met een cliënt. Aan de hand van video-opnames uit de eigen werkpraktijk kijken
deelnemers naar zichzelf en waar hun kracht ligt in communicatie met cliënten. Daarnaast wordt het
voorstellingsvermogen van de zorgverlener voor de positie van de cliënt verruimd door het kijken naar
de video- opnames en het opdoen van ervaringen door oefeningen tijdens de cursus.
BIT 2: Basis Interactie training, gericht op het team
Het doel van de BIT 2 is gericht op bewust worden van het eigen aandeel in de communicatie met
teamleden, de eigen capaciteiten daarin en die van collega’s. Er wordt gekeken naar je eigen rol in het
team en de verschillende teamrollen die er zijn. Accent ligt op het inzetten van je capaciteiten op het
gebied van communicatie bij het uitvoeren van je teamrol.
Omgaan met probleemgedrag
Trainingen en cursussen kunnen aangevuld worden met een module ‘’omgaan met probleemgedrag’’.
Dit onderdeel leert de deelnemers om agressieve uitingen vroegtijdig te signaleren en analyseren.
Tevens leren ze om geweldsincidenten te hanteren en om het crisisontwikkelingsmodel toe te passen.
4
1.4
Wat doet een VIO- begeleider
De VIO- begeleider begeleidt personen die al dan niet beroepsmatig, taakgericht omgaan met
cliënten. De interventie is gericht op de verbetering van hun interactievaardigheden.
Taken van een VIO- begeleider
• Verzorgt intakegesprekken na verwijzing;
• Maakt video-opnames van communicatie tussen zorgverlener en zorgvrager. Dit gebeurt
zowel in thuissituaties als in professionele verzorgingsituaties;
• Analyseert de gemaakte beelden en stelt een VIO- plan op;
• Geeft video- feedback aan de zorgverlener, individueel of in groepsverband;
• Registreert gegevens en draagt zorg voor de uitwerking van de resultaten in richtlijnen in het
multi- disciplinaire zorgdossier;
• Beheert de audiovisuele materialen nodig voor VIO;
• Beheert zijn/haar gemaakte video-opnames en bewaakt de privacy;
• Geeft desgewenst, na overleg met verwijzer, informatie aan familieleden, naaste betrokkenen
en betrokken hulpverleners.
1.5
Wat doet een VIO- trainer
De VIO- trainer verzorgt cursussen Basis Interactie Training binnen instellingen voor ouderenzorg. De
trainer hanteert de principes uit de Methode VIO
Taken van een VIO- trainer:
• Uitzetten van traject voor het verzorgen van een cursus;
• Informeren van leidinggevenden van cursisten, zowel vooraf als na de cursus;
• Is inhoudelijk verantwoordelijk voor de cursus;
• Verzorgt cursusmateriaal;
• Maakt video opnames ten behoeve van de cursusbijeenkomsten;
• Beheert video-opnames en bewaakt de privacy.
5
2
VIO - De Wever
2.1 Oorsprong VIO
VIO is ontstaan en ontwikkeld vanuit Behandelcentrum de Hazelaar, Stichting de Wever te Tilburg. Dit
centrum verzorgt vanaf begin jaren ‘90 de ontwikkelingen, opleidingen en toepassingen van “Video
Interactie Begeleiding” in de ouderenzorg.
Uitgangspunt bij het ontstaan en ontwikkelen van de methode was een visie op zorg waarbij de cliënt
centraal staat. De cliënt wordt gezien vanuit een mensvisie waarin lichamelijke, sociale, psychische en
levensbeschouwelijke aspecten elkaar steeds beïnvloeden en niet los van elkaar kunnen worden
gezien. Het persoonlijk welbevinden en het behoud van eigenheid van de cliënt is van essentieel
belang. Uit de visie op zorg spreekt tevens aandacht voor familie, mantelzorgers en andere
belangrijke personen in het leven van de cliënt. Uitgangspunt is het waarborgen van een goede
verzorging en verpleging binnen en vanuit de instellingen. Door de uitwisseling van deskundigheden in
de vorm van multidisciplinaire samenwerking kan een optimale zorg- en dienstverlening aan de cliënt
worden geboden. De medewerkers hebben een beroepshouding waarbij deskundigheid en
vaardigheden tot uitdrukking komen. Het tonen van begrip, respect, invoelend vermogen en een juiste
wijze van bejegening zijn hierbij van wezenlijk belang.
Om de voorgaande visie op zorg te concretiseren is binnen De Hazelaar als één van de
mogelijkheden in 1993 gestart met de methode Video Interactie Begeleiding, om zo in staat te zijn de
beroepshouding van de medewerkers te ondersteunen.
De wortels van VIB liggen in de jeugdhulpverlening, waar de methode Videohometraining (VHT) al
geruime tijd toegepast wordt. Er wordt daarbij uit gegaan van geslaagde communicatie, of te wel van
onderdelen uit het contact tussen ouder en kind die nog wel goed verlopen. Geslaagde communicatie
is niet alleen van belang in de ouder- kind relatie, maar ook in de relatie (dementerende)ouderezorgverlener. Geslaagde communicatie is immers een voorwaarde voor een goed contact en een
goed contact is de basis voor een goede zorgverlening aan ouderen.
De laatste ontwikkeling is de verrijking van de methode met het gedachtengoed uit de
Presentietheorie. Relationele afstemming krijgt hierdoor nog meer aandacht en zo wordt geslaagde
zorg nog beter ontwikkeld.
2.2
Wat doet VIO- De Wever
Naast toepassen van de methode VIO verzorgt De Wever opleidingen op het gebied van VIO. Tevens
worden er producten uitgegeven en houdt men zich bezig met innovaties en toepassingen bij (nieuwe)
doelgroepen. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de effecten van de methode VIO.
Diensten worden voornamelijk aangeboden aan:
• zorginstellingen (intra- en extramuraal) en de VIO-begeleiders die daar werkzaam zijn; meer
specifiek gaat het om zorginstellingen die actief zijn in de ouderenzorg, in het bijzonder met
cliënten met: Dementie en dementie op jonge leeftijd, Niet Aangeboren Hersenaandoeningen,
Cardio Vasculaire Aandoeningen, Geronto-Psychiatrische klachten, Korsakov.
• opleidingsinstituten (die VIO een onderdeel van hun opleidingsaanbod willen maken of
hebben gemaakt)
• CCE
• patiënten- en belangenverenigingen
6
2.3
Opleidingen, trainingen en workshops
De volgende opleidingen worden verzorgt::
• Opleiding tot VIO- begeleider
• Opleiding tot VIO- trainer
• Eendaagse Introductiecursus VIO
• Nascholingscursus van VIB-er naar VIO- begeleider
• Eenmalige presentaties in de vorm van gastles, lezing of workshop
Binnen de opleidingen ondersteunt VIO De Wever de organisaties die VIO gaan inzetten bij de
implementatie van de methode.
2.4
Producten
Handboek Video Interactie Begeleiding in de ouderenzorg
Redactie: Andrea de Groot, Opleider VIB
ISBN 9090198482 NUR 770,Tilburg 2005
De methode VIB wordt binnen zeer verschillende cliëntengroepen in de ouderenzorg toegepast. In dit
handboek wordt de theoretische fundering van de methode VIB beschreven en uitgebreid komen de
praktische toepassingen in de genoemde gebieden van de ouderenzorg aan bod.
Op basis van de elementen van VIB is een scholingsmethodiek ontwikkeld. Deze methodiek en de
toepassingsmogelijkheden, de Basis Interactie Training (BIT), komen tevens in dit boek uitgebreid aan
de orde.
Module Video Interactie Begeleiding in de Ouderenpsychiatrie
Redactie: Andrea de Groot, opleider VIB
ISBN 9789081470315 NUR 779, Tilburg 2009
Inmiddels wordt de methode VIB ook veelvuldig toegepast binnen de Ouderenpsychiatrie. Deze
module gaat uitsluitend over deze toepassing binnen de Ouderenpsychiatrie en moet an ook gezien
worden als een aanvulling op het handboek.
Publicaties
• Video Interactie Begeleiding bij hypochondrie. Denkbeeld 2011- nr.4
• Video Interactie Begeleiding bij depressie. Denkbeeld 2011- nr. 2
• Een beeld zegt meer dan 100 woorden. Denkbeeld 2011- nr. 1
• Het oog van de camera. Bijzijn. Januari 2007
• Zicht op interactie. Blad voor Fysiotherapie. Juni 2006
• Goed bekeken. Denkbeeld. februari 2006
Brochures
• Wat is Video Interventie Ouderenzorg
• Video Interventie Ouderenzorg voor Mantelzorgers.
• Cursus: Basis Interactie Training- cliëntgericht
• Cursus: Basis Interactie Training- teamgericht
• Cursus: Omgaan met probleemgedrag
• Opleidingsgids voor VIO professionals
7
DVD’s
Goed Bekeken 1
Video Interactie Begeleiding in de psychogeriatrie, door Pieter Wolswijk, 1997
Duur: 27 minuten
Een film over de methode VIB in de psychogeriatrische zorgverlening. De film toont de methode aan
de hand van praktijksituaties.
Goed Bekeken 2
Video Interactie Begeleiding in de ouderenzorg, door Pieter Wolswijk, 2005
Duur: ongeveer 75 minuten
In deze DVD wordt de toepassing van de methode VIB in de praktijk van de ouderenzorg in beeld
gebracht. Aan de hand van een aantal casussen wordt gekeken wat begeleiding met deze methode
kan betekenen voor verschillende doelgroepen binnen de ouderenzorg.
Goed Bekeken 3
Video Interactie Begeleiding in de ouderenpsychiatrie , door Pieter Wolswijk, 2011
Duur: ongeveer 45 minuten
Aan de hand van 3 casussen wordt de toepassing van de methode VIB getoond bij verschillende
ziektebeelden binnen de ouderenpsychiatrie. De casussen zijn zowel uit de kliniek als uit een
zorginstelling.
8
3
Opleidings- en cursus aanbod
3.1
De Opleiding tot VIO- begeleider
De opleiding tot VIO- begeleider wordt gegeven vanuit VIO De Wever en leidt op tot gecertificeerde
VIO- begeleiders.
3.1.1 Opleidingsvoorwaarden
•
De cursist heeft een relevant HBO-diploma, danwel een diploma op MBO-niveau met
relevante werkervaring in de ouderenzorg;
• De cursist heeft minimaal 1 jaar werkervaring in de ouderenzorg;
• De cursist bekleedt een positie in de organisatie waarbij het inhoudelijk begeleiden van
zorgverleners mogelijk is;
• Gedurende de hele opleiding heeft de cursist de mogelijkheid om gelijktijdig in minimaal drie
casussen met de methodiek te werken;
• De cursist heeft ongeveer 3 uur per week ter beschikking -zowel voor het geven als het
ontvangen van de begeleiding- om te besteden aan de opleiding;
• De cursist beschikt over deugdelijke audio-visuele apparatuur (camcorder met goed stilstaand
beeld en goed geluid plus afspeelapparatuur);
De Wever is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleidingsinhoud. Zij denkt mee over de
organisatie van de opleiding en implementatie van de methodiek binnen de instelling van de
opdrachtgever.
3.1.2 Onderdelen van de opleiding
De opleiding tot VIO- begeleider bestaat uit een aantal onderdelen. Na een introductiedeel binnen de
instelling van de cursist wordt gestart met een 10-tal praktische trainingen. Hierna volgen 3 dagdelen
theorie, waarna weer 10 trainingen volgen. Na ongeveer anderhalf jaar wordt de opleiding afgesloten
met een presentatie.
A:
Introductiedag voor de instelling waar de VIO- begeleider opgeleid gaat worden.
Doel van deze dag is om enerzijds een zo groot mogelijk draagvlak binnen de instelling te creëren
voor de uitvoering van de methode. Anderzijds is de dag bedoeld als een eerste kennismaking met de
methode en de theoretische fundering.
Deelnemers zijn multi-disciplinair, ongeveer 20 personen
Op deze dag wordt informatie gegeven over:
•
•
•
•
•
•
Achtergronden en uitgangspunten van de methode;
Het gebruik van het medium video;
Kennismaking met de inhoud van de methode;
Het verloop van een begeleidingstraject met behulp van VIB;
Toepassingsmogelijkheden van de methode VIB in de praktijk;
Implementatie van VIB in de organisatie.
9
B:
Tien trainingen
Dit deel bestaat uit tien trainingen met een tussenliggende tijd van 3-4 weken. Meteen vanaf de eerste
training gaat de cursist casussen in de praktijk uitvoeren. Aan de hand van de casussen komen de
volgende onderdelen aanbod:
•
•
•
•
Het maken van video-opnames (technische aspecten en gevoelsaspecten)
Het verloop van een VIO casus in de praktijk, waarbij het accent ligt op de verwijzingsfase en
de intakefase en screeningsfase.
Het leren analyseren van beelden aan de hand van basis –interactie -principes
Start maken met het geven van feedback volgens de VIO- methode
De VIO- begeleider in opleiding maakt (naast de opnames van zorgverlener -cliënt) van al zijn
contacten met de zorgverlener een opname. Al deze beelden worden voorafgaand aan de training
opgestuurd naar de opleider. Deze bekijkt de beelden en aan de hand van een vooraf opgesteld plan
wordt daarover in de training feedback gegeven aan de VIO- begeleider.
C:
3 dagdelen theorie
In deze theoriedag worden de volgende pijlers van het theoretische pijlermodel VIB behandeld en
wordt de verbinding theorie -praktijk gelegd.
Pijler 1 Human Ethology
De Human Ethology biedt door nauwkeurige observatie en onderzoek de mogelijkheid om de
menselijke interactie te analyseren. De bevindingen van verschillende ethologen worden in dit blok
besproken. Gekeken wordt naar de herkomst van de basis –interactie -principes en het contactritueel.
Pijler 2 Communicatiewetenschappen
In dit gedeelte komen de pragmatische aspecten van de menselijke communicatie aan bod. Niet
zozeer de vorm van de communicatie, maar de betekenis daarvan staat hier centraal.
Pijler 3 Gerontologie
In deze pijler komen alle aspecten aan bod van de ouder wordende mens. Tevens worden een aantal
ziektebeelden behandeld. Met name wordt er gekeken wat de gevolgen zijn voor het gedrag en de
communicatie en wat dit betekent voor het analyseren van videobeelden.
Pijler 4 Psychologie
In dit blok staat de waarneming en het geven van feed -back centraal. Tevens wordt er aan de hand
van verschillende leertheorieën gekeken welk effect video -feedback heeft en hoe deze het beste
ingezet kan worden bij veranderingsprocessen.
Een deel wordt besteed aan het toeschrijven van oorzaken van (probleem)gedrag en hoe deze
toeschrijvingen veranderd kunnen worden (attributie en re -attribuering).
In een apart dagdeel komt de verrijking met Presentie aan bod. Voor alle pijlers wordt bekeken wat
presentie daar te bieden heeft.
Tevens kan er tussen de trainingen in een tussenevaluatie gehouden worden met de deelnemers van
de introductiedag. Eventuele knelpunten kunnen daar besproken worden en de cursiste kan een
presentatie met beelden geven van een casus die afgerond is. Zo blijft de voeling met de instelling
bestaan.
10
D:
Tien trainingen
Dit deel bestaat wederom uit tien trainingen, waarbij het accent nu meer komt te liggen op het
begeleidingsgedeelte van de methode.
Ook hier wordt weer alles op beeld vastgelegd en voorafgaand aan de training opgestuurd.
Aan bod komt:
•
•
•
•
•
•
•
E:
Capaciteitsgericht leren kijken naar zorgverleners;
Het activeren van zorgverleners in plaats van doceren aan zorgverleners;
Het opzetten van een begeleidingsplan/stappenplan naar aanleiding van intake en analyse
van de eerste opname;
Het uitvoeren van het stappenplan;
Het afsluiten van een casus en de implementatie in zorgdossiers;
Het begeleiden van hele teams in plaats van individuele zorgverleners;
Het verschil in begeleiden van mantelzorgers en professionele zorgverleners.
Afsluiting
De afsluiting vindt plaats aan de hand van een 2 uur durend eindgesprek, waarin de cursist aan de
hand van beeldmateriaal het leerproces als VIO- begeleider laat zien.
Dit eindgesprek is een beoordelingsgesprek. Op grond van criteria wordt de cursist beoordeeld door
de opleidingsverantwoordelijke van De Wever.
Aan dit eindgesprek nemen de cursist, de opleider van De Wever en de opdrachtgever van de
instelling deel.
Certificering vindt plaats:
• als de cursist de bovenstaande opleiding heeft doorlopen.
• De cursist minimaal 12 casussen met succes heeft afgesloten
• Het leerresultaat van de cursist als positief beoordeeld wordt door de
opleidingsverantwoordelijke van De Wever
• Voldaan wordt aan de beoordelingscriteria voor een VIO- begeleider
De cursist ontvangt het certificaat VIO- begeleider.
11
3.2
Opleiding VIO- trainer
De opleiding tot VIO- Trainer is ontwikkeld door VIO De Wever.
3.2.1 Opleidingsvoorwaarden
•
•
•
•
•
•
De cursist is opgeleid tot VIO- begeleider.
De cursist heeft minimaal een relevant HBO-diploma.
De cursist heeft minimaal 1 jaar ervaring in de ouderenzorg.
De cursist heeft bij voorkeur ervaring als VIO- begeleider
De cursist bekleedt een positie waarbij het inhoudelijk begeleiden van personen mogelijk is.
Gedurende de opleiding heeft de cursist de mogelijkheid om een gehele cursus BIT te
verzorgen.
• De cursist kan gedurende de opleiding totaal 37 uur aan de opleiding besteden ( zowel het
geven van cursus als het volgen van de opleiding).
• De cursist beschikt over deugdelijke audio -visuele apparatuur (camcorder met goed
stilstaand beeld en goed geluid plus afspeelapparatuur)
De Wever is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleidingsinhoud. Zij denkt mee met de
organisatie van de opleiding en implementatie van de training binnen de instelling van de
opdrachtgever.
3.2.2 Onderdelen van de opleiding
De opleiding tot VIO- trainer wordt gevolgd na de opleiding tot VIO- begeleider. De opleiding start met
een theoriedag, gevolgd door 3 trainingsbijeenkomsten van 1,5 uur. Daarna volgt een afsluiting door
middel van een presentatie.
A: theoriedag
B: 3 trainingen
C: Afsluiting
D: Certificering
A
Theoriedag
Doel van deze dag is kennismaking met theoretische achtergronden van groepsprocessen binnen
teams en het begeleiden van teams middels video - feedback. Aan bod komen theorieën over
individuele leerstijlen en veranderingsprocessen, er wordt gekeken naar kernkwadranten en het
zoeken naar capaciteiten. Tevens wordt er ruim aandacht besteed aan teamrollen en de rol van elk
individuele teamlid. Ook komt de zorgrelatie aan bod en hoe daar op af te stemmen is.
B
Trainingen
De trainingen omvatten drie sessies van 1,5 uur, waarbij de bijeenkomsten gepland worden
gedurende de periode dat de cursist zelf een BIT cursus verzorgt.
De aandacht tijdens de bijeenkomsten is met name gericht op het uitvoeren van onderdelen van de
cursus aan de hand van de principes van VIO. Tijdens de bijeenkomsten wordt er video -feedback
gegeven over het eigen methodisch handelen aan de hand van video-opnames van de cursist in
contact met de groep.
12
C
Afsluiting
De afsluiting vindt plaats aan de hand van een 1 uur durend eindgesprek, waarin de cursist aan de
hand van beeldmateriaal het leerproces als VIO- trainer laat zien. Dit eindgesprek is een
beoordelingsgesprek. Op grond van criteria wordt de cursist beoordeeld door de opleidingsverantwoordelijke van De Wever. Aan dit eindgesprek nemen de cursist, de opleider en de
opdrachtgever van de instelling deel.
D
Certificering
Certificering vindt plaats als:
• De cursist de bovenstaande opleiding heeft doorlopen;
• De cursist zelf een volledige training verzorgd heeft;
• Het leerresultaat van de cursist als positief beoordeeld
opleidingsverantwoordelijke van De Wever;
• Voldaan wordt aan de beoordelingscriteria voor een VIO- trainer.
wordt
door
de
De cursist ontvangt het certificaat VIO- trainer..
13
3.3
Opleiding VIO- trainer, zonder VIO- begeleiders opleiding
3.3.1 Opleidingsvoorwaarden
•
•
•
•
•
De cursist is werkzaam als docent of trainer in het beroepsonderwijs voor ouderenzorg.
De cursist heeft minimaal een relevant HBO-diploma.
De cursist heeft minimaal 1 jaar ervaring in de ouderenzorg.
De cursist bekleedt een positie waarbij het inhoudelijk begeleiden van personen mogelijk is.
Gedurende de opleiding heeft de cursist de mogelijkheid om een gehele cursus BIT te
verzorgen.
• De cursist kan gedurende de opleiding totaal 37 uur aan de opleiding besteden ( zowel geven
van cursus als volgen van opleiding).
• De cursist beschikt over deugdelijke audio-visuele apparatuur (camcorder met goed stilstaand
beeld en goed geluid plus afspeelapparatuur)
De Wever is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleidingsinhoud. Zij denkt mee met de
organisatie van de opleiding en implementatie van de training binnen de instelling van de
opdrachtgever.
3.3.2 Onderdelen van de opleiding
De opleiding tot VIO- trainer bestaat uit een aantal onderdelen. Na een theoriedag wordt gestart met
een 10-tal praktische trainingen. Hierna volgen 3 dagdelen theorie. Dan wordt er een volledige BIT
cursus gegeven binnen de instelling. Tijdens het geven van de cursus zijn er 3 tussentijdse trainingen.
De opleiding wordt afgesloten met een eindpresentatie.
A: theoriedag
B: 10 trainingen
C: 3 dagdelen theorie
D: 3 trainingen
E: Afsluiting
A:
Theoriedag
In deze theoriedag worden de volgende pijlers van het theoretische pijlermodel VIB behandeld
Pijler 1 Human Ethology
De Human Ethology biedt door nauwkeurige observatie en onderzoek de mogelijkheid om de
menselijke interactie te analyseren. De bevindingen van verschillende ethologen worden in dit blok
besproken. Gekeken wordt naar de herkomst van de basis-interactie-principes en het contactritueel.
Pijler 2 Communicatiewetenschappen
In dit gedeelte komen de pragmatische aspecten van de menselijke communicatie aan bod. Niet
zozeer de vorm van de communicatie, maar de betekenis daarvan staat hier centraal.
Pijler 3 Gerontologie
In deze pijler komen alle aspecten aan bod van de ouder wordende mens. Tevens worden een aantal
ziektebeelden behandeld. Met name wordt er gekeken wat de gevolgen zijn voor het gedrag en de
communicatie en wat dit betekent voor het analyseren van videobeelden.
14
Pijler 4 Psychologie
In dit blok staat de waarneming en het geven van feed -back centraal. Tevens wordt er aan de hand
van verschillende leertheorieën gekeken welk effect video -feedback heeft en hoe deze het beste
ingezet kan worden bij veranderingsprocessen.
Een deel wordt besteed aan het toeschrijven van oorzaken van (probleem)gedrag en hoe deze
toeschrijvingen veranderd kunnen worden (attributie en re -attribuering).
In een apart dagdeel komt de verrijking met Presentie aan bod. Voor alle pijlers wordt bekeken wat
presentie daar te bieden heeft.
B:
Tien trainingen
De BIT trainer in opleiding maakt van zijn contacten met leerlingen en van leerlingen onderling videoopnames. Al deze beelden worden voorafgaand aan de training opgestuurd naar de opleider. Deze
bekijkt de beelden en aan de hand van een vooraf opgesteld plan wordt daarover in de training
feedback gegeven aan de BIT trainer.
In de eerste 5 trainingen ligt het accent op:
• Het maken van video-opnames (technische aspecten en gevoelsaspecten)
• Het leren analyseren van beelden aan de hand van basis-interactie-principes
• Start maken met het geven van feedback volgens de VIB-methode
De laatste 5 trainingen zijn gericht op:
• Capaciteitsgericht leren kijken naar zorgverleners;
• Het activeren van leerlingen in plaats van doceren aan leerlingen;
• Het begeleiden van groepen in plaats van individuele leerlingen;
C:
3 dagdelen theorie
Doel van deze dag is kennismaking met theoretische achtergronden van groepsprocessen en het
begeleiden van groepen middels video-feedback.
Aan bod komen theorieën over individuele leerstijlen en veranderingsprocessen, er wordt gekeken
naar kernkwadranten en het zoeken naar capaciteiten. Tevens wordt er ruim aandacht besteed aan
teamrollen en de rol van elk individuele teamlid. Ook komt de zorgrelatie aan bod en hoe daar op af te
stemmen is.
D:
3 Trainingen
De trainingen omvatten 3 sessies van 1,5 uur, waarbij de bijeenkomsten gepland worden gedurende
de periode dat de cursist zelf een BIT cursus verzorgt.
De aandacht tijdens de bijeenkomsten is met name gericht op het uitvoeren van onderdelen van de
cursus aan de hand van de principes van de Methode VIO. Tijdens de bijeenkomsten wordt er videofeedback gegeven over het eigen methodisch handelen aan de hand van video-opnames van de
cursist in contact met de groep.
E:
Afsluiting
De afsluiting vindt plaats aan de hand van een 1,5 uur durend eindgesprek, waarin de cursist aan de
hand van beeldmateriaal het leerproces als VIO- trainer laat zien. Dit eindgesprek is een
beoordelingsgesprek. Op grond van criteria wordt de cursist beoordeeld door de opleidingsverantwoordelijke van de Wever. Aan dit eindgesprek nemen deel de cursist, de opleider de Wever en
de opdrachtgever van de instelling.
15
3.4
Introductiecursus Video Interventie Ouderenzorg
Jaarlijks wordt er een introductiecursus VIO verzorgd.
Deze eendaagse cursus biedt een kennismaking met de methode VIO, zoals ontwikkeld door De
Wever.
Op deze dag worden de volgende thema’s behandeld:
•
•
•
•
•
uitgangspunten en achtergronden van de methode;
gebruik van het medium video;
het verloop van een begeleidingstraject met behulp van VIO;
toepassingsmogelijkheden van de methode in de praktijk;
de wijze waarop VIO geïmplementeerd kan worden in de organisatie.
Deze ééndaagse cursus is bedoeld voor medewerkers die betrokken zijn bij de totstandkoming en
implementatie van nieuwe ontwikkelingen in de zorg en voor medewerkers die geïnteresseerd zijn in
de methode.
3.5
Opleidingsplaatsen
Al de opleidingen en trainingen kunnen in company verzorgd worden. Verspreid over het land zijn
daar 3 opleiders voor. Tevens bestaat er de mogelijkheid om opleidingen in groepsverband in Tilburg
te volgen. Jaarlijks start daar een groep in september.
16
Voor prijsopgave en meer informatie kunt u zich richten tot:
De Wever
Dr. Eygenraamstraat 3
5042 SE Tilburg
Centraal telefoonnummer: 013-4644100
Contact:
[email protected]
[email protected]
Voor actuele informatie kunt u kijken op www.dewever.nl
Tilburg, oktober 2011
17