Indicatief maatregelenpakket IOS

Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling
Technisch overleg
Den Haag
17 mei 2011
Wim Borghols namens projectteam GTS
Overzicht presentatie GTS
 Overzicht verspreiding rijke gassen in het H-gas
netwerk
 Operationele maatregelen door GTS
 Overzicht kwaliteitsontwikkeling H-gas komende
jaren
 Gaskwaliteit signaleringssysteem van GTS voor de
markt
Algemeen
 GTS is netbeheerder; daadwerkelijke gasstromen
zijn gevolg van gedrag van invoeders en afnemers
 Informatie m.b.t. te verwachten gassen onder
andere via:
–
–
–
–
www.hoezoandergas.nl
Brief januari 2011
Projectbureau Nieuw Aardgas
Bilaterale gesprekken
 LNG frontrunner; Russisch en Noors gas e.d. volgen
H-gas transportnet
Import Noors gas/
kleine velden
Import kleine velden
Export Verenigd Koninkrijk
Export Duitsland/
Import Noors +
Russisch gas
Import kleine velden + GATE
Export/Import België
Export België + Duitsland
Verspreidingsgebied LNG-Maasvlakte
NB: later ook kans
op Noors en
Russisch gas met
hogere PE waarden!
GATE LNG
Maximaal ruim 1 mln m3/h
Operationele maatregelen GTS (1)

Wat gaat GTS doen
1.
2.
3.
4.

Daar waar mogelijk rijker gas mengen met armer gas
AfWobben rijker gas (=mengen met N2)
Verhogen ondergrens Wobbe waar mogelijk
Signaleringssysteem
GTS kan alleen gassen aanpassen door mengen en alleen
indien ander gas beschikbaar is. Hoe verder van een bron
hoe meer kansen om te mengen.
Mengen:
Operationele maatregelen GTS (2)

Op- en afregelsnelheid van productie of afname
aanpassen heeft zeer beperkte invloed op spronggrootte
bij overgang naar andere gassoort vanwege de
propstroming in de leidingen. Hoe verder van de bron hoe
meer de sprongen uitgesmeerd worden.
Niet mengen:

Verhogen van de Wobbe ondergrens zal per aansluiting
beoordeeld moeten worden. Wordt meegenomen in de
bilaterale gesprekken.
Kwaliteitsontwikkeling H-gas komende jaren
 Wettelijk/Contractueel
– Wobbe index max. 57,2 MJ/m3(n) net als nu
– CEN in opdracht EU bezig met opstellen Europese
specificaties voor H-gas, gereed ca. 2015
– Individuele contracten
 Operationeel
– Wobbe index maximaal 54 MJ/m3(n);
eind 2014 mogelijk naar 55,7 MJ/m3(n) (beslissing
medio 2011)
– Waar mogelijk en gewenst zal GTS de minimale
Wobbe index verhogen.
– Maximum PE getal tot eind 2012 niet hoger dan 8,7%
bij W = 54 MJ/m3(n)
Maximale Wobbe (54) in vergelijking met nu
H-gas: Historische fluctuatie in Wobbe index, 2005-2010
10000
aantal uren in 5 jaren
(per 0,1 Wi interval)
8000
IJmond
6000
Rotterdam
Limburg
Eemshaven
4000
Delfzijl
2000
0
48
49
50
51
52
Wobbe index (MJ/m³)
53
54
55
LNG PE in vergelijking met nu
H-gas: Historische fluctuatie in propaan-equivalent, 2005-2010
aantal uren in 5 jaren
(per 0,1% PE interval)
10000
8000
IJmond
Rotterdam
Limburg
Eemshaven
Delfzijl
6000
4000
2000
0
3
4
propaanequivalent (%)
σ1T
5
6
Gem. LNG1) PE (5,4%)
= 2,1; σ2T = 1,5; σ3T = 1,22)
1) Gebaseerd op historische gegevens
aanlanding LNG in Europa; zonder afwobben
2) Menging onder ideale omstandigheden
7
8
9
Max PE (8,7%)
Gaskwaliteit signaleringssysteem
GTS stelt informatie beschikbaar aan de markt

Doel:
Op twee niveaus partijen informeren over (mogelijk) op korte termijn
aanstaande gaskwaliteitsveranderingen.
1. Maatwerk: per aansluiting de relevante informatie beschikbaar
stellen
2. Nationaal: globaal beeld van Nederland, voor iedereen toegankelijk

Zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande infrastructuur
(gaschromatografen) en near real-time informatievoorziening
(B2B=xml via internet).

Vanaf september zullen ook extra GC’s beschikbaar komen

Systeem is ter informatie. Uiteindelijke sturing van processen
middels eigen metingen en eigen apparatuur

Termijn van “vooraankondiging” is afhankelijk van looptijd
(afstand tot GC en stroomsnelheid)
Gaskwaliteit signaleringssysteem - Maatwerk
 Actuele gassamenstelling van relevante
gaschromatografen(GC’s)
–
–
–
–
Actuele samenstelling van de componenten
Downloaden informatie middels uitbreiding B2B
Per aansluiting bepalen welke upstream GC’s relevant zijn
Voor afnemer relevante parameters door hem zelf te
berekenen aan de hand van deze gegevens
– Oplevering begin juli 2011
 Indicatie looptijd relevante GC’s per aansluiting
–
–
–
–
Prioriteit op LNG invoeding
“Modelleren” netwerken
Gebaseerd op actuele flows, geen “simulatie”
Oplevering ca. september 2011
Gaskwaliteit signaleringssysteem - Maatwerk
00
= mogelijk stromings-nulpunt
= mogelijk stromings-nulpunt
Gen Gebiedsentry
Gen Gebiedsentry
Gex Gebiedsexit
Gex Gebiedsexit
Eex Eigen exit
Eex Eigen exit
Flow 1
-100
-100
Gen
Gen
Leidingdeel
Tijdcomponent 3
Leidingdeel
Tijdcomponent 2
100
100
GC 1
Leidingdeel
Tijdcomponent 4
Flow 2
+40
+40
80
80
Gex
Gex
End
User
2
Tak 1
Gen
Gen
Flow 6
-200
-200
200
200
00
00
Leidingdeel
Tijdcomponent 1
End
User
1
Leidingdeel
Tijdcomponent 5
20
20
60
60
00
Leidingdeel
Tijdcomponent 6
100
100
00
GC 2
Gex
Gex
Flow 4
+80
+80
End
User
3
Flow 3
+80
+80
End
User
4
Eex
Eex
Tak 2
Netwerk met 2 mogelijke invoedingen
Flow 5
+100
+100
Gex
Gex
Gaskwaliteit signaleringssysteem - Nationaal
 Opdeling in gebieden
 Actuele indicatie van
kwaliteitsparameters:
PE getal, Wobbe-index,
Methaangetal, H/C
verhouding
 Indicatie van flows tussen
de gebieden
Samenvatting
 GTS zal waar mogelijk door menging van H-gassen
sprongen in kwaliteit pogen te verkleinen.
 Waar mogelijk en gewenst zal GTS de minimale Wobbe
index verhogen.
 Middels N2 bijmenging zal GTS de maximale Wobbe index
op 54 MJ/m3(n) houden.
 Tot eind 2012 maximum PE getal 8,7 bij W=54 MJ/m3(n)
 Na 2014 kan maximale Wobbe index toenemen tot 55,7
MJ/m3(n) (beslissing medio 2011).
 GTS werkt hard aan het gaskwaliteit signaleringssysteem.